«Τα μπάνια των Κοζανιτών» του Γιάννη Τσιομπάνου

Για πολλούς το καλοκαίρι ήδη ξεκίνησε, επίσημα όμως κι από αστρονομική άποψη αυτό συμβαίνει από την 21η Ιουνίου με την είσοδο στο θερινό ηλιοστάσιο. Επίσημα βέβαια και οι καλοκαιρινές άδειες των κοζανιτών με αποκορύφωμα τον Αύγουστο. Οι κοζανίτες σπάνια έλεγαν το καλοκαίρι εκφράσεις όπως πάμε διακοπές, πάμε στη θάλασσα κ.α. Χαρακτηριστική έκφραση ήταν αυτή που έλεγε “πάμε στα μπάνια“. Κι αυτό γιατί μεταξύ των οικογενειών που επέστρεφαν από τις διακοπές τους ήταν επίσης χαρακτηριστική η εξής ερώτηση: “εσείς πόσα μπάνια κάματε φέτος;

Προς Θεού δεν πρέπει να μπερδεύουμε τα μπάνια με τα ιαματικά λουτρά. Ούτε σημείο σύγκρισης. Με τον όρο «μπάνια» οι κοζανίτες μετρούσαν το πόσες φορές πήγαιναν στη θάλασσα τη μέρα. Και το μέγιστο και επιτρεπτό που μπορούσε να πάει ημερησίως μία οικογένεια ήταν δύο, μία το πρωί και μία το απόγευμα. Έτσι υπολογίζονταν και οι μέρες των διακοπών. Διαιρούσαν τα μπάνια διά δύο. Μόνο που την πρώτη και την τελευταία μέρα των διακοπών το μπάνιο ήταν ένα κι όχι δύο. Βλέπετε λίγο η τακτοποίηση της άφιξης, λίγο η διαδικασία της επιστροφής δεν επέτρεπαν τους κοζανίτες ν΄ αφιερώσουν ολόκληρη τη μέρα στη θάλασσα. Εκεί πάνω έπεφτε καμιά φορά και το “κλέψιμο”. Ρωτούσε η μία γειτόνισσα την άλλη, “εσείς πόσα μπάνια κάματε φέτος;” “Τριάντα!“, απαντούσε με καμάρι η άλλη. “Μα πως. Αφού λείπατε μόνο 15 μέρες κι όχι δεκάξι για να βγουν τριάντα.”

Κάπως έτσι τα θυμάμαι. Με χαρακτηριστικότερο και δημοφιλέστερο προορισμό την ευρύτερη ακτογραμμή της Κατερίνης, τα λουτρά Αιδηψού, τα Καμένα Βούρλα κ.α.. Τόποι λατρείας για τους κοζανίτες, ειδικά το καλοκαίρι. Άλλωστε με τον καιρό αναπτύχθηκαν και καλές σχέσεις και φιλίες με τους ντόπιους. Απαραιτήτως Χριστούγεννα και Πάσχα ανταλλάσσονταν και καμιά καρτούλα ή τηλεφώνημα. Μέσα σ΄ όλα αυτά χαρακτηριστικός ήταν κι ο ρόλος των ανδρών. Πολλές φορές δεν άφηναν τις δουλειές τους στην Κοζάνη, ακόμη κι αν ήταν δημόσιοι υπάλληλοι. Κάτι άλλο θα έπρεπε να κάνουν. Έστελναν λοιπόν την οικογένεια κι αυτοί πήγαιναν τα Σαββατοκύριακα και όταν έπρεπε να πάρουν την οικογένεια πίσω. Μάλιστα, συνήθιζαν να πηγαίνουν δυο-δυο οικογένειες, κλείνοντας βέβαια σπίτια κι όχι δωμάτια σε ξενοδοχεία. Σπίτια για να υπάρχει και κουζίνα. Συνήθως οικογένειες αδελφών, από μπατζανάκια, από το συγγενολόι, ακόμη και φιλικές.

Πάντως όπως και να ‘χει σε καμιά περίπτωση δεν έλεγαν πάμε διακοπές. Πάμε στα μπάνια έλεγαν.