«Οι Τυρρηνοί αρπάζουν τις γυναίκες των Αθηναίων από τη Βραυρώνα» του Σταύρου Π. Καπλάνογλου

ΟΙ ΑΘΗΝΑΙΟΙ ΕΞΟΡΙΖΟΥΝ ΤΟΥΣ ΤΥΡΡΗΝΟΥΣ, ΤΟΥΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΕΣ ΤΟΥ 1ου ΤΕΙΧΟΥΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ, (13ος ΑΙΩΝ) -ΟΙ ΤΥΡΡΗΝΟΙ ΕΠΙΣΤΡΕΦΟΥΝ ΚΑΙ ΑΡΠΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ -ΛΗΜΝΙΑ ΚΑΚΑ

Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, η Ελλάδα καλείτο, παλαιότερα, Πελασγία και η Θεσσαλία, Άργος.  Ο Ηρόδοτος αναφέρει την ύπαρξη Πελασγικού έθνους στην Αττική και συμπληρώνει πως, όταν ο Κροίσος θέλησε να μάθει ποιοι Έλληνες είναι οι πιο ισχυροί, βρήκε πως πρώτοι ήταν οι Λακεδαιμόνιοι και μετά οι Αθηναίοι, οι πρώτοι από τη φυλή των Δωριέων και οι δεύτεροι από των Ιώνων. Ο Στράβων έλεγε πως, οι Πελασγοί, οι οποίοι ζούσαν στη Μακεδονία και στην Αττική, ήταν εκείνοι που κατοίκησαν και στα γύρω, από την Ίμβρο και τη Λήμνο, μέρη και πως μερικοί απ’ αυτούς υπό τον Λύδο τον Τυρρηνό μετανάστευσαν στην Ιταλία, και αποτέλεσαν, στη συνέχεια, το έθνος των Τυρρ,ηνών ή Ετρούσκων. Εις επιβεβαίωση του Στράβωνα και του Ηροδότου έρχεται η ύπαρξη, ακόμη και σήμερα, υπολειμμάτων των τειχών της Ακρόπολης, που αποκαλούνται Κυκλώπεια η Πελασγικά η Τυρρηνικά τείχη.

ΠΟΤΕ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗΚΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΤΕΙΧΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ;

Κατά το 13ο αι. π.Χ., ο βράχος τειχίσθηκε και αποτέλεσε την έδρα του τοπικού ηγεμόνα. Τμήματα αυτού του τείχους, που αναφέρεται συνήθως ως ”Κυκλώπειο”, σώζονται, ακόμη και σήμερα.  Στο λόφο της Ακρόπολης υπήρχε το παλάτι του Βασιλεία Αιγεία, για λογαριασμό του οποίου, οι Τυρρηνοί κατασκεύασαν το πρώτο τείχος· κομμάτια αυτού, υπάρχουν και σήμερα. Οι Τυρρηνοί, άλλωστε, ήταν γνωστοί για τις δυνατότητες τους στην κατασκευή τειχών.

Η Τύρισσα, αλλιώς και Τύρινθα, όπου κατοίκησαν Τυρρηνοί, αλλά και Τυρσινοί, έχει σαν ετυμολογική βάση, τη λέξη Τύρινς που σημαίνει Τείχος και Πύργος. Ήταν, άλλωστε, συνέχεια των Πελασγών σαν φύλο [Πελασγοτυρρηνοί]. Είναι ένα πανάρχαιο, λίθινο τείχος στην Ακρόπολη, ονομαζόμενο και Πελασγικό τείχος που πιθανότατα, χτίστηκε στους πρόποδες της Ακροπόλεως περί τον 13ο-12ο αιώνα π. Χ . Σήμερα, ίχνη του σώζονται μόνο στη βορειοδυτική πλευρά, όπου μπορεί να μελετηθεί με βεβαιότητα. Πιθανότατα στις υπόλοιπες πλευρές της Ακροπόλεως, το Πελασγικό συμπληρωνόταν από το αρχαιότερο Κυκλώπειον τείχος. (επειδή αποτελούνταν από τεράστιους λαξεμένους ογκόλιθους. Το Πελασγικό τείχος φέρεται επίσης, γνωστό και ως Εννεάπυλο, ονομασία που μαρτυρείται υπό του Κλειδήμου, από τις εννέα πύλες που υπήρχαν κατά σειρά. Θουκυδίδης και Αριστοφάνης το αποκαλούν Πελαργικόν.

ΑΙΓEΑΣ

Ο Αιγέας ήταν ο ένατος στη σειρά μυθικός βασιλιάς της αρχαίας Αθήνας, ο οποίος βασίλεψε γύρω στον 13ο αιώνα. Καταγόταν απ’ ευθείας από τη γενιά του Ερεχθέα. Ήταν γιος του Πανδίονα και της Πυλίας, θυγατέρας του βασιλιά των Μεγάρων Πύλαντα. Ο πατέρας του, ο Πανδίων, ήταν βασιλιάς της Αθήνας, αλλά οι Μητιονίδες τον είχαν εκθρονίσει κι αυτός είχε καταφύγει στα Μέγαρα, όπου και πήρε γυναίκα του, την κόρη του εκεί βασιλιά. Σύγχρονος του Μίνωα, του πανίσχυρου βασιλιά της Κρήτης, με τον οποίο ο Αιγέας έμπλεξε σε πόλεμο, ο οποίος έφτασε με τα καράβια και το στρατό του, κατέλαβε τα Μέγαρα και πολιόρκησε την Αθήνα.

Η ΑΝΤΑΜΟΙΒΗ ΜΕ ΤΗΝ ΜΟΝΙΜΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟΝ ΥΜΗΤΤΟ

Ο Ηρόδοτος αναφέρει πως, πριν την απέλαση των Πελασγών από την Αττική, τους είχε δοθεί χώρος για να κατοικήσουν στις παρυφές του Υμηττού, ως αντάλλαγμα τείχους που είχαν χτίσει στην Ακρόπολη.

Η ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΤΥΡΡΗΝΩΝ ΕΝΟΧΛΕΙ

Η παραμονή τους, όμως, στην Αθήνα, εκείνης της εποχής, δημιούργησε προβλήματα. Τους κατηγορούσαν ότι ενοχλούσαν τις γυναίκες των Αθηναίων. Κάτι που με τίποτα δεν το αποδεχόταν οι Αθηναίοι

ΕΚΔΙΩΚΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΚΑΤΑΛΗΓΟΥΝ ΣΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΟΥ Β.ΑΙΓΑΙΟΥ

Τουλάχιστον από τον 8ο αιώνα π.Χ. εγκαταστάθηκαν στη Λήμνο οι Πελασγοί, όπως, επίσης, στην Ίμβρο και στη Σαμοθράκη. Ήρθαν διωγμένοι από την Αττική και εκτόπισαν τους Μινύες, οι οποίοι διαφέντευαν ως τότε το νησί. Είχαν πρωτεύουσα την Ηφαιστία, αλλά ζούσαν σε όλο το νησί. Στο κάστρο της Μύρινας σώζεται τμήμα του τείχους, το οποίο έχτισαν.

ΕΠΙΣΤΡΕΦΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ, ΓΙΑ ΕΚΔΙΚΗΣΗ

Οι Τυρρηνοί δεν μπορούσαν να ξεχάσουν την συμπεριφορά των Αθηναίων και όταν έγιναν αρκετά δυνατοί και με την δημιουργία στόλων που επιδίδονται σε πειρατείες, αποφάσισαν να χτυπήσουν τους Αθηναίους, εκεί που πονούσαν περισσότερο: να τους αρπάξουν τις γυναίκες και τα παιδιά. Ήξεραν ότι στην γιορτή της Αρτέμιδος, στη Βραυρώνα, συγκεντρώνονταν ό,τι καλύτερο υπήρχε από τον γυναικείο πληθυσμό και τα παιδιά, καθώς εκεί γινόταν μια τελετή μύησης σε κοπέλες που έφθαναν στην εποχή της ήβης, [12-16 χρόνων περίπου] υποχρεωτικά.

Η ΑΡΠΑΓΗ ΓΥΝΑΙΚΟΠΑΙΔΩΝ ΣΤΗΝ ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ, ΣΤΗ ΒΡΑΥΡΩΝΑ

Η Βραυρώνα βρίσκεται στην Ανατολική Αττική, στα Σπάτα, κοντά στην Αρτέμιδα. Σήμερα, από το ναό της Βραυρωνίας Αρτέμιδας σώζεται μόνο η κατώτατη στρώση θεμελίων και αυτή όμως είναι ελλιπής. Τίποτε δε σώθηκε από το λατρευτικό άγαλμα της θεάς, το οποίο μερικοί ταυτίζουν με το “άγαλμα ορθόν” των επιγραφών της Αθηναϊκής Ακρόπολης και το αποδίδουν στον Πραξιτέλη,  στο οποίο έχουν αναφερθεί ο Ευρυπίδης, ο Παυσανίας και ο Πλούταρχος. Στο ιερό, εκτός από την Άρτεμη, που αποτελεί μια από τις αρχαιότερες θεές στο πάνθεον των θεών λατρευόταν η Ιφιγένεια, η Λητώ, ο Απόλλων και ο Διόνυσος. Τα πλούσια αναθήματα που βρέθηκαν και εκτίθενται στο Μουσείο αποδεικνύουν τη λατρεία της Αρτέμιδας, ως θεάς της φύσης, κουροτρόφου, προστάτιδας των παιδιών, καθώς και των μικρών ζώων. Η γιορτή που γινόταν, προς τιμή της θεάς είχε πολύ μεγάλη φήμη και συγκεντρωνόταν πολύς κόσμος, απ’ όλη την Αττική, ιδιαίτερα, όμως, από την πόλη της Αθήνας. Μια μεγαλοπρεπής πομπή ξεκινούσε, κάθε 5 χρόνια, από την Ακρόπολη, για να γιορτάσει τα Βραυρώνια στο ιερό της θεάς, κατά τη διάρκεια των οποίων, εκτός από τις θυσίες πραγματοποιούνταν αθλητικοί και μουσικοί αγώνες, καθώς και αρματοδρομίες. Σημαντική στιγμή της γιορτής, ήταν η τελετή των Αρκτείων, με την οποία, τα νεαρά παιδιά ολοκλήρωναν τη μύησή τους. (Επρόκειτο για μια τελετή μυστηριακού χαρακτήρα, στην οποία έπαιρναν μέρος τα κορίτσια, πριν φθάσουν στην ηλικία της ήβης. Οι παρθένες, που ονομάζονταν Άρκτοι, έπαιρναν, υποχρεωτικά, μέρος στην τελετή των Βραυρωνίων, που γινόταν κάθε τέσσερα χρόνια). Η ακτινοβολία του ιερού της Βραυρωνίας εκτεινόταν βόρεια στο ιερό της Αρτέμιδας Ταυροπόλου, στο Δήμο Αραφηνίδων Αλών (σημερινή Λούτσα), καθώς σχετίζονται με την Ιφιγένεια , η οποία σύμφωνα με τον Ευρυπίδη ήταν κλειδούχος ιέρεια της Αρτέμιδας και λατρευόταν στη Βραυρώνα, ως χθόνια ηρωίδα, με κέντρο λατρείας το σπηλαιώδη τάφο της.

Η ΑΡΠΑΓΗ

Για να εκδικηθούν τους Αθηναίους, οι οποίοι τους έδιωξαν από την Αττική, έκαναν επιδρομή στη Βραυρώνα, κατά την εορτή της θεάς Άρτεμης και άρπαξαν μεγάλο αριθμό γυναικών και παρθένων, τις οποίες μετέφεραν στη Λήμνο ως ερωμένων.

Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΤΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ

Όμως, οι Αθηναίες μεγάλωσαν τα παιδιά,τα οποία έκαναν, σύμφωνα με τις αθηναϊκές παραδόσεις.

ΟΙ ΤΥΡΡΗΝΟΙ ΤΗΣ ΛΗΜΝΟΥ ΤΙΜΩΡΟΥΝ ΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ-ΤΑ ΛΗΜΝΙΑ ΔΕΙΝΑ

Φοβισμένοι οι Πελασγοί εξόντωσαν τα παιδιά και τις μητέρες τους. Από την ειδεχθή αυτή πράξη προήλθε η παροιμιώδης έκφραση “Λήμνια κακά”. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, από τον οποίο έχουμε την αφήγηση του μύθου, εξαιτίας της άγριας αυτής δολοφονίας επήλθαν μεγάλες συμφορές. Οι γυναίκες τους δεν γεννούσαν πλέον, η γη δεν κάρπιζε και τα ζώα έμεναν στέρφα.

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΚΑΙ Η ΛΗΞΗ ΤΗΣ ΒΕΝΤΕΤΑΣ, ΜΕ ΥΠΟΔΟΥΛΩΣΗ ΤΩΝ ΛΗΜΝΙΩΝ

Προ του κινδύνου κατέφυγαν στο Μαντείο των Δελφών, το οποίο τους συμβούλεψε να υπακούσουν σε ό,τι τους προστάξουν οι Αθηναίοι. Εκείνοι τους ζήτησαν να παραδώσουν το νησί, αλλά οι Πελασγοί με πονηρία απάντησαν, ότι θα το πράξουν, μόνο, εφόσον, οι Αθηναίοι πλεύσουν από αθηναϊκό έδαφος στη Λήμνο αυθημερόν, ταξιδεύοντας με βόρειο άνεμο. Το κατόρθωμα αυτό, που φάνταζε αδύνατο, πραγματοποίησε το 499 π.Χ., ο Μιλτιάδης του Κίμωνος, εκκινώντας από την Ελαιούντα, αθηναϊκή αποικία, που βρισκόταν στην θρακική ακτή. Φθάνοντας στη Λήμνο απαίτησε την παράδοση του νησιού σύμφωνα με τον παλαιό χρησμό. Ο τύραννος της Ηφαιστίας, Ερμών παρέδωσε την πόλη, όμως οι Μυριναίοι αρνήθηκαν και παραδόθηκαν μόνον έπειτα από πολιορκία.

Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΜΕ ΑΠΟΓΟΝΟΥΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΟΥ ΔΙΑΣΩΘΗΚΑΝ

Ιστορικοί του παρελθόντος έγραψαν, ότι από αυτή την πράξη διασώθηκαν πολλά παιδιά που, όμως δεν τα επέτρεψαν να μείνουν στην Λήμνο, αλλά τα εξόρισαν ,τα περισσότερα εκ των οποίων, έφτασαν στην Αθήνα, αλλά και εκεί δεν έγιναν δεκτά μιας και τα χαρακτήριζαν μιγάδες, οπότε και κατευθύνθηκαν προς την Σπάρτη.

ΤΥΡΡHΝIΔΕΣ

Όπως μνημονεύεται και από τον Πλούταρχο ”Από τούς Τυρρηνούς, που κατέλαβαν την Λήμνον και Ίμβρον και άρπαξαν τις γυναίκες των Αθηναίων από την Βραυρώνα, εγεννήθησαν τέκνα, που και οι Αθηναίοι εξεδίωξαν ως μιγάδες Εκείνοι τότε κατέπλευσαν στο Ταίναρο για να φανούν χρήσιμοι κατά τον ειλωτικόν πόλεμον (465 π.Χ.). Αυτός και ο λόγος, που έλαβαν διάφορα δικαιώματα και ενυμφεύθησαν γυναίκες από το μέρος αυτό. Επειδή, όμως, οι Τυρρηνοί δεν εκρίνοντο άξιοι να μετέχουν των αξιωμάτων και της βουλής, έγιναν ύποπτοι για συμμετοχή σε πραξικόπημα και πως εσκόπευαν να ανατρέψουν το καθεστώς.’ Τότε, οι Λακεδαιμόνιοι τους συνέλαβαν, τους εφυλάκισαν και τους εφύλαττον αυστηρώς, με σκοπό να βρουν αποδεικτικά στοιχεία προς καταδίκην των. Πλην, όμως, οι γυναίκες των φυλακισμένων ήλθαν σ’ επαφή με τους φύλακες και τους ικέτευαν να τις αφήσουν να δουν τους άντρες των μόνες των, μόνον και μόνον για να τους χαιρετίσουν. Οι φύλακες επείσθησαν και μόλις οι γυναίκες μπήκαν μέσα, προέτρεψαν τους άντρες τους ν’ αλλάξουν τα ρούχα τους με αυτά των γυναικών και να εξέλθουν της φυλακής σκεπασμένοι με τις καλύπτρες των, ενώ αυτές θα έμεναν μέσα δια παν ενδεχόμενον. Έτσι και έγινε. Οι φύλακες εξαπατήθησαν και οι Τυρρηνοί κατέλαβαν τον Ταΰγετον με αποτέλεσμα να κινήσουν εις αποστασίαν τους Είλωτες, που εδέχοντο εις την τάξιν των. Οι Σπαρτιάτες εφοβήθησαν πολύ και έστειλαν κήρυκα προς συμφιλίωσιν, με τον όρον να λάβουν τις γυναίκες των και, αφού δοθούν εις αυτούς χρήματα και πλοία, να αποπλεύσουν και μάλιστα να χαρακτηρίζονται φίλοι και συγγενείς των Λακεδαιμονίων, όπου και όταν βρουν την χώρα, που θέλουν να κατοικήσουν”.

Η 2η ΕΚΔΟΧΗ ΓΙΑ ΤΑ ΛΗΜΝΙΑ ΚΑΚΑ

Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Θόαντα, οι Λήμνιες παραμέλησαν τη λατρεία της Αφροδίτης. Γι’ αυτό, η θεά τις τιμώρησε με δυσοσμία, με αποτέλεσμα οι άνδρες να τις αποφεύγουν και να φέρουν γυναίκες από τη Θράκη. Τότε οι Λήμνιες αποφάσισαν να εξοντώσουν όλους τους άντρες του νησιού και όλα τα μικρά αγόρια, πετώντας τους από το λόφο Πέτασσο, στη θάλασσα εκμεταλλεύομενες μια γιορτή,κατά την οποία εκείνοι μέθυσαν από το πολύ κρασί και κοιμήθηκαν. Γλύτωσε μόνον ο Θόας, τον οποίο έκρυψε η θυγατέρα του, η Υψιπύλη σε ένα πιθάρι και τον έριξε στη θάλασσα, ενώ η ίδια τον διαδέχθηκε στο θρόνο. .Οι παλαιότεροι λένε ότι αυτή η άγρια δολοφονία έγινε σε μια περιοχή που ονομάστηκε “Ανδροφώνιο” και είναι το σημερινό Ανδρώνι.

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.