«Η πόλη της αρχαίας Τροίας – Η καταγωγή των Τρώων: ‘Ελληνες ή βάρβαροι;» Σταύρου Π. Καπλάνογλου

Η ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΤΡΟΙΑΣ (Wilusa -Wilusiya -Iluza – Taruiša -Τούρισα- Δαρδανία – Δάρδανος- Τρωάδα -Τροία -Troja -Truva- Ιλιον -Ilium ) &
Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΤΡΩΩΝ ΕΛΛΗΝΕΣ ή ΒΑΡΒΑΡΟΙ 

ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ 
Η τοποθεσία Hisarlik (Χισάρλιτς ) είναι το σύγχρονο όνομα μια τοποθεσίας, που συμπίπτει με το χώρο της αρχαίας Τροίας , γνωστό και ως Ίλιον, και βρίσκεται στην Μ. Ασία στο Βορειοδυτικό μέρος της, απέναντι από την Ίμβρο και την Τένεδο κοντά στη σύγχρονη πόλη των Δαρδανελίων Canakkale ).

Ο ακατοίκητος αρχαιολογικός χώρος απέχει περίπου 6,5 χλμ. από το Αιγαίο και περίπου την ίδια απόσταση από τα Δαρδανέλια.

Η κατά προσέγγιση ,τοποθεσία της Τροίας ήταν γνωστή από τις αναφορές, σε έργα αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων συγγραφέων, όπως ο Όμηρος , ο Ηρόδοτος και ο Στράβωνας.

Η ακριβής τοποθεσία της πόλης παρέμεινε άγνωστη μέχρι τις σύγχρονες εποχές.
Μόλις το 1822, ο λόφος του Χισαρλίτς ταυτίστηκε με την Τροία του Ομήρου από τον Τσαρλς Μακλάρεν ,αλλά για τα επόμενα 50 χρόνια, η εισήγησή του έτυχε ελάχιστης προσοχής από τους Κλασσικούς μελετητές, οι περισσότεροι από τους οποίους θεωρούσαν τον Τρωικό θρύλο ως μια απλή φανταστική δημιουργία βασισμένη στο μύθο και όχι στην ιστορία.

Πολλούς αιώνες αργότερα, το 1870, ο Γερμανός αρχαιολόγος Ερρίκος Σλήμαν, ωθούμενος από την αγάπη του για την Ελληνική μυθολογία, κατέφθασε στην περιοχή και ξεκίνησε τις συστηματικές ανασκαφές, που έφεραν στο φως τα ερείπια μιας σειράς αρχαίων πόλεων, χρονολογουμένων από την εποχή του Χαλκού, έως τη Ρωμαϊκή περίοδο. Οι επόμενες ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν από τον Γουλιέλμο Ντέρπφελντ 1893-1894 και τον Κάρολο Μπλέγκεν και Γ.Σεμπλ 1932-1938 .

ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΤΗΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ

Wilusa
Η πόλη ή η γη που αναφέρεται ως Wilusa σε Χίτιτικες πηγές ήταν ο σημαντικότερος οικισμός της Δυτικής Ανατολίας στην 3η και 2η χιλιετία π.Χ.

Τροια | Ίλιον
Είναι το θέμα του έπους του Ομήρου Ιλιάδα που καταστράφηκε από τους επιτιθέμενους από το 1200 π.Χ. περίπου.

Η γαλλική προφορά του ονόματος Τροία στα ελληνικά είναι η πηγή του ονόματος «Τρωικός» που υιοθετήθηκε στα τουρκικά από τα τέλη του 19ου αιώνα

Wilusa -Wilusiya -Iluza Wilusa ή Wilusiya
Η Wilusa -Wilusiya -Iluza Wilusa ή Wilusiya , ήταν μια μεγάλη πόλη της ύστερης εποχής του Χαλκού στην Δυτική Μ. Ασία
Περιγράφηκε στις αρχές του 13ου αιώνα π.Χ. σε Χέτικες πηγές ως μέρος μιας συνομοσπονδίας που ονομάσθηκε Assuwa

Taruiša -Τούρισα 
Χεττιχικό Taruiša Τουρισα πιθανόν συνδέεται με τους Τυρρηνούς ή Τυρσινούς, που αναφέρονται από Αιγυπτιακές πηγές, ότι κατά την 2η χιλιετία π.Χ, συμμετέχοντας με τους λαούς της θάλασσας, σε επιθέσεις εναντίον της Αιγύπτου, όπου και τους εμφανίζουν με τα σύμφωνα TRS.

Δαρδανία Δάρδανος 
Η Δάρδανος και η Δαρδανία αναφέρονται στην Ιλιάδα του Ομήρου το όνομα δόθηκε προς τιμήν του ,του Δάρδανο που ήταν γιος του Δια και της Ηλέκτρας και της πόλεως του Δαρδάνου. Με το ίδιο αναφέρεται και ξεχωριστή πόλη,σε μικρή, σχετικώς, απόσταση από την Τροία που έχει ήδη αποκαλυφθεί

Τρωάδα -Τροία -Troja -Truva 
Οι ονομασίες αυτές έχουν να κάνουν με τον βασιλιά Τρώα.
Ο Τρως ή Τρώας ήταν μυθικός βασιλιάς της Τροίας.
Ήταν γιος του Εριχθονίου, που τον διαδέχτηκε στον θρόνο, και της Αστυόχης εγγονός του Σιμόεντα και του Δαρδάνου.
Παντρεύτηκε την κόρη του ποτάμιου θεού Σκάμανδρου, Καλλιρρόη. Παιδιά του ήταν ο Ασσάρακος, ο ΄Ιλος, ο Γανυμήδης και η Κλεοπάτρα. Από το όνομα του, η χώρα ονομάστηκε Τρωάδα, που πριν ονομαζόταν Δαρδανία και η πόλη Τροία.

΄Ιλιον το Ίλιον (Ἴλιος, Ἴλιν)
΄Ιλιον το Ίλιον (Ἴλιος, Ἴλιν),που είναι εναλλακτικά ονόματα για την Τροία, στην αρχαία Ελληνική γλώσσα συνδέονται ετυμολογικά με την Wilusa.

Ilium 
Κατά τη βασιλεία του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αυγούστου, ιδρύθηκε στην τοποθεσία, που πιστευόταν, ότι ήταν η θέση του μυθικού Ιλίου, μία νέα πόλη που ονομάστηκε Ilium-Ίλιον. –

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΕ ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Την Εποχή του Χαλκού, η Τροία είχε μεγάλη δύναμη ,λόγω της στρατηγικής της θέσης μεταξύ Ευρώπης και Ασίας.
Την 3η και 2η χιλιετία π.Χ. η Τροία ήταν πολιτιστικό κέντρο.
Μετά τον Τρωικό πόλεμο , ο χώρος εγκαταλείφθηκε προφανώς από το 1100 έως το 700 π.Χ.
Περίπου 700 π.Χ. έποικοι από τις γειτονικές Ελληνικές πόλεις άρχισαν να καταλαμβάνουν την περιοχή της Τροίας.
Η Τροία εγκαταστάθηκε και ονομάστηκε Ίλιον.
Μετά την εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου η περιοχή διαδοχικά ήταν υπό την διοίκηση του Μ. Αλεξάνδρου και των διαδόχων του μέχρι το το 85 π.Χ.,που καταλείφθηκε από τους Ρωμαίους
Επί Βυζαντίου η Τροία έχασε τη σημασία της

Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΤΡΩΩΝ – ΕΛΛΗΝΕΣ ή ΒΑΡΒΑΡΟΙ

Η πρώτη επίσημη εμφάνιση του λαού των Τρώων, γίνεται στην Ελληνική γραμματεία, στον Όμηρο, ο οποίος εισάγει, για πρώτη φορά,την συγκεκριμένη ονομασία, για τον λαό που κατοικεί την πόλη της Τροίας , και είναι αυτός που αποτυπώνει την πρώτη «ιστορική» τους εικόνα περιγράφοντας τον λαό και τον πολιτισμό τους.
Ο Όμηρος μιλάει για τον βασιλιά τους, τον Πρίαμο, την οικογένειά του(ονόματα), το γενεαλογικό δένδρο αυτής της δυναστείας,που βασιλεύει την εποχή του Τρωικού πολέμου, τα ανάκτορα του, την πόλη του, τα τείχη της, τους ναούς, τη λατρεία, τα ήθη και έθιμα …κ.λ.π.
Οι ομηρικές περιγραφές αντιμετωπίστηκαν από τους ιστορικούς με μεγάλη δυσπιστία, διότι, σε πολλά ζητήματα, εισηγούνται μια εντυπωσιακή ομοιότητα ανάμεσα στους Τρώες και τους Έλληνες, που παραπέμπουν σε χαρακτηριστικά, που ορίζουν κοινή εθνότητα.

ΤΑ ΚΟΙΝΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΝΟΣ ΕΘΝΟΥΣ

Έθνος ονομάζεται ένα σύνολο ανθρώπων, που μοιράζονται κοινά γνωρίσματα, τα οποία διακρίνουν το σύνολο αυτό, σε παγκόσμια κλίμακα. Τα κυριότερα από τα γνωρίσματα αυτά μπορεί να είναι συνήθως ( μια και κάποια από αυτά τα γνωρίσματα ενδεχόμενα να απουσιάζουν), η φυλή, η γλώσσα, το θρήσκευμα, η κοινή ιστορία και πολιτισμός και η γεωγραφική καταγωγή

ΚΟΙΝΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ

Η φυλετική καταγωγή των Τρώων. Όσον αφορά την καταγωγή των Τρώων ,πρώτος ο Όμηρος καταθέτει την μαρτυρία του, υιοθετώντας την θεωρία του ομώνυμου γενάρχη, ο οποίος μεταφέρει συνήθως στο λαό το όνομά του π.χ. Δαναός – Δαναοί, Αχαιός – Αχαιοί, Ίων – Ίωνες, έτσι οι Τρώες πήραν το όνομά τους από τον βασιλιά – γενάρχη: τον Τρώα . Το γενεαλογικό δένδρο του Τρώα, όπως άλλωστε και των ελληνικών βασιλικών οίκων, έχει τη ρίζα του στον Δία («Διογένητοι βασιλείς»). Τις σχετικές πληροφορίες αναφέρει ο ποιητής. Μας παραθέτει τη γενεαλογία του Αινεία και ταυτόχρονα, εκθέτει το γενεαλογικό δένδρο των βασιλέων της Τροίας, : «Ο Δάρδανος, γιος του Δία έχτισε την πόλη Δαρδανία, και εκείνος γέννησε τον ένδοξο πλούσιο βασιλιά Εριχθόνιο, που είχε 3000 θηλυκά άλογα (φοράδες) του οποίου γιος ήταν ο Τρως, ο βασιλιάς των Τρώων, που απέκτησε τρία παιδιά : τον Ίλο, τον Άσσαρακο και τον Γανυμήδη (που τον πήραν οι θεοί για οινοχόο). Ο Ίλος απέκτησε γιο τον Λαομέδοντα και αυτός τον Πρίαμο»

ΚΟΙΝΗ ΓΛΩΣΣΑ

Βέβαια ο ποιητής σ’ όλο το έπος δηλώνει πως οι αρχηγοί επικοινωνούν, ευθέως, χωρίς διερμηνείς, π.χ. ο Έκτορας με τον Αίαντα, τον Πάτροκλο ή τον Αχιλλέα, ο Πρίαμος επισκέπτεται στην σκηνή του τον Αχιλλέα και κουβεντιάζουν μόνοι τους, για την απόδοση του νεκρού, ο Οδυσσέας και ο Μενέλαος,κατά την άφιξη των Αχαιών μίλησαν στην συνέλευση της Τροίας(Γ-203) …. Ο Όμηρος, συνειδητά ή μη, «προσεγγίζει» γλωσσικά τους δύο αντιπάλους (Έλληνες και Τρώες), ενώ διαχωρίζει (γλωσσικά) με έμφαση τους Τρώες από τους υπολοίπους συμμάχους τους .

ΘΡΗΣΚΕΙΑ

Έτσι, στην λατρεία, οι Ελληνικές θεότητες τιμώνται στα ιερά της Τροίας, (η Αθηνά και ο Φοίβος, που έχουν ναούς), στα ταφικά έθιμα, αναφέρονται πανομοιότυπες πρακτικές για τα υψηλά πρόσωπα, αφού ο Έκτορας θα καεί στην πυρά, όπως ο Πάτροκλος και θα τιμηθεί με τύμβο, οι απλοί νεκροί των δύο αντιπάλων καίγονται, ενώ και στους δύο υπάρχουν οιωνοσκόποι, μάντεις ….

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ .

Οι Τρώες έχουν ονόματα Ελληνικά : Έκτωρ, Πολίτης, Αλέξανδρος, Πολυξένη, Αντήνωρ, Ανδρομάχη, Δηίφοβος, Αστυάνακτας, Ακάμας, Πολύδωρος….ενώ εξαιρετική εντύπωση προκαλούν κάποιες διπλές ονομασίες που μνημονεύει ο Όμηρος. Ο γιος του Έκτορα ονομάζεται Αστυάνακτας και Σκαμάνδριος, η Τροία ονομάζεται Ίλιον και Τροία, ο Πάρης λεγόταν και Αλέξανδρος, η Μύρινα λέγεται και Βατεία (Β813) ο ποταμός Ξάνθος λέγεται και Σκάμανδρος (Υ 33), ώστε να δίνεται η εντύπωση πως το ένα όνομα μεταφράζει το άλλο.

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ

Διαφοροποίηση εμφανίζεται σε κάποια εθιμικά στοιχεία, όπως η πολυγαμική συμπεριφορά του Πριάμου αντιδιαστέλλεται προς την Αχαϊκή μονογαμικότητα. .

ΟΙ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ

Πριν ξεκινήσουν οι ανασκαφές, ο λόφος του Χαισαρλιτς στο σημείο που ήταν τα ερείπια, το ανάχωμα ήταν σε ύψος 32 μέτρων, πάνω από την πεδιάδα.
Περιείχε μια τεράστια συσσώρευση συντριμμιών, που αποτελούνταν από πολλά, σαφώς, διακριτά στρώματα.
Οι Schliemann και Dörpfeld αναγνώρισαν μια σειρά από εννέα βασικά στρώματα, που αντιπροσωπεύουν εννέα περιόδους, κατά τις οποίες κατασκευάστηκαν, καταλάμβαναν, καταστράφηκαν τελικά τα σπίτια.
Στο τέλος κάθε περιόδου, κατά την οποία ένας οικισμός καταστρεφόταν (συνήθως με πυρκαγιά ή σεισμό ή και τα δύο), οι επιζώντες, αντί να ξεκαθαρίσουν τα συντρίμματα, κάτω από τα πατώματα, απλώς το ισοπέδωναν και έπειτα έχτιζαν νέα σπίτια επάνω σε αυτά.
Οι εννέα μεγάλες περιόδους της αρχαίας Τροίας χαρακτηρίζονται από τον Ι έως τον ΙΧ, ξεκινώντας από τον πυθμένα με τον παλαιότερο οικισμό Τροίας Ι.

ΤΡΟΙΑ Ι-VII. 
Στις περιόδους Ι έως VII η Τροία ήταν ένα οχυρωμένο οχυρό, που χρησίμευε ως πρωτεύουσα της Τρωάδας και κατοικία ενός βασιλιά, την οικογένειά του, τους υπαλλήλους, τους συμβούλους, τους υπαλλήλους και τους δούλους. Το μεγαλύτερο μέρος του τοπικού πληθυσμού, ωστόσο, ήταν αγρότες που ζούσαν σε μη ενισχυμένα χωριά κοντά και κατέφυγαν στην ακρόπολη σε περιόδους κινδύνου.

Η ΤΡΟΙΑ Ι-V 
Aντιστοιχεί περίπου στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού ( περ. 3000 έως 1900 μ.ε. ). Τροία Ι Η ακρόπολη της Τροίας Ι ήταν μικρή, με διάμετρο όχι μεγαλύτερη από 90 μέτρα. Περικλειόταν από έναν τεράστιο τοίχο με πύλες και πλευρικούς πύργους και περιείχε ίσως 20 ορθογώνια σπίτια.

ΤΡΟΙΑ II 
Η Τρόϊα II ήταν διπλάσια και είχε υψηλότερους, επικλινείς πέτρινους τοίχους που προστάτευαν μια ακρόπολη στην οποία υπήρχε το ανάκτορο του βασιλιά και άλλες κατοικίες της βασιλικής οικογένειας, οι οποίες έχτισαν με λαξευμένους λίθους διώροφες Αυτή η πόλη καταστράφηκε από φωτιά ο Schliemann εκτίμησε ότι ήταν η Τροία του Ομήρου, κάτι που αργότερα αμφισβητήθηκε. Στα συντρίμματα του “καυτού στρώματος” βρέθηκαν κοσμήματα και στολίδια από χρυσό και επίσης χρυσά , αργυρά , χάλκινα , χάλκινα και κεραμικά σκεύη, τα οποία ο Schliemann ονόμασε “θησαυρός του Πριάμου”. Το κάψιμο της Τροίας II φαίνεται να ακολουθήθηκε από οικονομική κάμψη . κάθε μια από τις ακροπόλεις της Τροίας ΙΙΙ, IV και II ήταν οχυρωμένη και κάπως μεγαλύτερη από την προηγούμενη αλλά τα σπίτια μέσα στους τοίχους ήταν πολύ μικρότερα.

ΤΡΟΙΑ VI & VII 
Oι πόλεις της Τροίας VI και VII μπορεί να τοποθετηθούν στη Μεσαία και Ύστερη Εποχή του Χαλκού ( περίπου 1900 – 1100 π.Χ. ).

Η Τροία, αυτή τη στιγμή, είχε νέους και έντονους εποίκους που εισήγαγαν εξημερωμένα άλογα,στην περιοχή του Αιγαίου. Διεύρυναν περαιτέρω την πόλη και έκτισαν ένα μεγάλο κυκλικό τείχος από λαξευμένα ασβεστολιθικά τοιχώματα πάχους 4.5 μέτρων στη βάση, και ύψος περισσότερο 5 μέτρα και είχαν πύργους παρακολούθησης.
Μέσα από την ακρόπολη, η οποία είχε μήκος περίπου 200 μέτρα και πλάτος 140 μέτρα, ανεγέρθηκαν μεγάλες κατοικίες με ομόκεντρες βεράντες. Η Τροία VI καταστράφηκε από ένα βίαιο σεισμό,λίγο μετά το 1300 π.Χ.

ΤΡΟΙΑ VIIa. 
Οι επιζώντες του σεισμού ανοικοδόμησαν πολύ γρήγορα νέα πόλη. Τα ερείπια ισοπεδώθηκαν και καλύφθηκαν από νέα κτίρια, τα οποία είχαν τοποθετηθεί πολύ κοντά το ένα με το άλλο, καλύπτοντας όλο το διαθέσιμο χώρο μέσα στο φρούριο. Σχεδόν κάθε σπίτι ήταν εφοδιασμένο με τεράστιους χώρους υπόγειας αποθήκευσης , με μόνο μια είσοδο, έξω από το έδαφος.

Η Τροία VIIa ήταν βραχύβια και κράτησε, κατά πάσα πιθανότητα, λίγο περισσότερο από μια γενιά.
Η συσσώρευση των σπιτιών και τα ειδικά μέτρα για την αποθήκευση των ειδών διατροφής υποδηλώνουν, ότι έγιναν προετοιμασίες, για να αντισταθεί σε μια πολιορκία.

Η πόλη καταστράφηκε σε μια καταστροφική πυρκαγιά και τα ανθρώπινα οστά, που βρέθηκαν σε μερικά σπίτια και δρόμους, ενίσχυαν την εντύπωση ότι η πόλη στην συνέχεια το τέλος της Τροίας VIIa μπορεί να χρονολογηθεί από το 1260 έως το 1240 π.Χ.

Μια αποστολή αρχαιολόγων του Cincinnati, υπό την Blegen κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Τροία VIIα ήταν η Τροία του βασιλιά Πριάμου, στην Ιλιάδα του Ομήρου , η οποία καταστράφηκε από τους Αχαιούς. ΤΡΟΙΑ VIIβ
Η μερικώς ανακατασκευασμένη Τροία VIIb δείχνει την κατοίκιση από νέους εποίκους με περιορισμένες τεχνικές γνώσεις στις κατασκευές , που εξαφανίστηκαν συνολικά κατά 1100 π.Χ.

ΕΡΗΜΩΣΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΜΕΤΑ ΤΟ 1100 π.Χ. 
Για τους επόμενους τέσσερις αιώνες η περιοχή εγκαταλείφθηκε εντελώς.

ΤΡΟΙΑ VIII
Περίπου 700 μ.Χ. Έλληνες άποικοι άρχισαν να καταλαμβάνουν την Τρωάδα .
Η Τροία επανακατοικήθηκε και δόθηκε το Εξελληνισμένο όνομα Ίλιον. αυτός ο ελληνικός οικισμός είναι γνωστός ως Τροία VIII.

ΤΡΟΙΑ ΙΧ
Οι Ρωμαίοι κατέλαβαν το Ίλιον το 85 μ.Χ. και το κατέστρεψαν , αλλά οι ίδιοι το αναστήλωσαν μερικώς από τον Ρωμαίο στρατηγό Σύλλα την ίδια χρονιά.

Αυτή η νέα πόλη των Ρωμαίων είναι γνωστή ως Τροία ΙΧ, η οποία στολίστηκε με νέα δημόσια κτίρια από τον αυτοκράτορα Αύγουστο και τους άμεσους διαδόχους του, μια και δεχόταν την εκδοχή ότι η Ρώμη δημιουργήθηκε από τους Τρώες και τον Αινεία .

Η ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΤΡΟΙΑΣ

Ο Μέγας Κων/νος είχε την αρχική σκέψη της δημιουργίας της νέας πρωτεύουσας του Ρωμαϊκού κράτους στην κοντινή με την Τροία, Αλεξάνδρεια Τρωάδος (Αντιγόνεια) αλλά κατέληξε κοντά στην αρχαία πόλη Βυζάντιο όπου ίδρυσε την Κωνσταντινούπολη το 324 π.Χ.,έτσι το Ίλιον υποβαθμίστηκε και εξαφανίστηκε.

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.