«Η γέφυρα Ρυμνίου στη ζωή και την ποίηση» του Θανάση Καλλιανιώτη

Σε αναδίφηση του αρχείου του πατέρα μου πριν από λίγες εβδομάδες βρέθηκε άτιτλο, ιαμβικό σατιρικό τετράστιχο ποίημα 30 στροφών. Το επιμελήθηκε άνδρας ονόματι Γιώργης τον Ιανουάριο του 1976 στην πόλη Ουρμπάν (Al ‘Urban العربان) της Λιβύης, 87 χλμ νοτίως της Τρίπολης¹ από την οποία και ταχυδρομήθηκε.

Από τότε άρχισε μελέτη με κύρια ερωτήματα: ποιος ήταν ο ποιητής κι αν αλήθευε η αφήγησή του πίσω από την παράθλαση που φέρει η επιθυμία αστειότητας και η ανάγκη ομοιοκαταληξιών. Με οδηγό το ειρημένο ποίημα που παρατίθεται πιο κάτω, ό,τι συγκείμενο είχε αποθησαυριστεί και τη μελέτη νέων πηγών άρχισε η γραφή του παρόντος κειμένου με σκοπό να φωτιστεί η ιστορία της περιοχής και να τεθούν ερωτήματα. Στο τέλος εμπλουτίστηκε με φωτογραφικό υλικό. Αν θεωρηθεί υμνωδία, η εξήγηση είναι απλή: αρκετές φορές το ιδεατό υπάρχει κοντά μας, δεν χρειάζεται να μεσολαβήσει ούτε μακρά απόσταση ούτε ποικίλη ανοικείωση για τον εντοπισμό του.

Ο ποιητής

Ο ποιητής ήταν μάλλον τοπογράφος μηχανικός όπως συνάγεται από την ανάγνωση του πονήματός του κι εραστής της αυτόματης ποίησης. Πιθανόν επηρεάστηκε από τον πατέρα μου, που σκάρωνε προφορικά και μερικές φορές γραπτά παρομοίου είδους στίχους, τους οποίους έστελνε με επιστολές σε διάφορους ή τους απήγγειλε σε παρέες εν μέσω ευωχίας. Προτιμήθηκε η έμμετρη γραφή από το πεζό κείμενο καθώς έχει την ευκολία να φαιδρύνει κατηφή γεγονότα και να απαλύνει καταστάσεις τριβών, αρετές που χαρακτηρίζουν ορισμένους ανθρώπους.

Ο ποιητής εργαζόταν το 1972-75 στην Τεχνική Εταιρία Βόλου (ΤΕΒ ΑΕ). Με πρόεδρό της τον πολιτικό μηχανικό του ΕΜΠ Βασίλειο Τρίχα αναλάμβανε από το 1949 και μετά δημόσια έργα, όπως δρόμοι, οδογέφυρες, αεροδρόμια, αρδευτικά, υδραγωγεία, υδροληψίες, αγωγούς, αποχετεύσεις, λιμάνια και οικοδομές σε όλη την Ελλάδα. Αργότερα ο ποιητής μετανάστευσε στη Λιβύη για ανάλογη εργασία σε άλλη εταιρία, πιθανόν μία από τις πιο μεγάλες, την ΕΔΟΚ-ΕΤΕΡ, την ΞΕΚΤΕ ή τον Σκαπανέα, οι οποίες διέθεταν περισσότερους αποταμιευτικούς πόρους από τα υψηλά δημόσια επενδυτικά προγράμματα που υλοποιούνταν κατά την περίοδο της στρατιωτικής διακυβέρνησης.²

Η γέφυρα

Η ΤΕΒ άρχισε το 1972 την κατασκευή της υφιστάμενης Γέφυρας Ρυμνίου επάνω τότε από τον ποταμό Αλιάκμονα, ενώ σήμερα εκτείνεται επάνω από την τεχνητή λίμνη Πολυφύτου που συνδέει το οροπέδιο της Ελίμειας με τη λωρίδα των Σερβίων. Οι τελευταίοι εργάτες της έφυγαν από εργοτάξιό της που βρισκόταν κοντά στη βόρεια όχθη του ποταμού στις αρχές του 1976.³ Ονομάστηκε εξ αρχής Γέφυρα Ρυμνίου χωρίς να είναι γνωστός ο ανάδοχός της, προσωνυμία ακλόνητη ως σήμερα, ενώ της μεγαλύτερης συναδέλφισσάς της το όνομα, την οποία κατασκεύασαν οι αναφερόμενες ανωτέρω εταιρίες, έκτοτε περιπετεί, αφού αναγράφεται διαφόρως: Υψηλή Γέφυρα Σερβίων,⁴ Υψηλή Γέφυρα Σερβίων/Νεράιδας, Γέφυρα Λίμνης Πολυφύτου,⁵ γέφυρα Πολυφύτου και γέφυρα Νεράιδας.⁶

Τα ονόματα των γεφυρών λαμβάνονται από τοπωνύμια των περιοχών όπου ευρίσκονται ή ένα ή και τα δύο των μερών που συνδέουν.⁷ Οι εκάστοτε προτάσεις μετονομασιών τους προς χάριν αρχαίων ανθρωπονυμίων⁸ μάλλον δεν τελεσφορούν. Ως προς το όνομα της γέφυρας Ρυμνίου τι συνέβη; Τα ακρόβαθρά της εδράζονται σε δύο μέρη, το βόρειο στην θέση Ζντ Μπούλ(η) τη Μπάρα (στη μπάρα, ήτοι φυσικό ρηχό κοίλωμα με νερό, του Μπούλη, το οποίο είναι σημερινό επώνυμο του χωριού) Αιανής και το νότιο στην αντίστοιχη Αράπς (αράπης) του Ρυμνίου, ενώ το μέρος του ποταμού προς γεφύρωσιν λεγόταν απλά Πόρους (αθηναϊστί πόρος). Και τα τρία τοπωνύμια παραμερίστηκαν και προτιμήθηκε το όνομα του οικισμού Ρυμνίου που βρισκόταν χιλιομετρικά πιο κοντά στον πόρο. Επειδή μάλλον οι δύο θέσεις των ακροβάθρων παρουσίαζαν προβλήματα, το μεν πρώτο εμπεριείχε επώνυμου κατοίκου και το δεύτερο φαινόταν ότι συνεισέφερε σε φυλετικές διακρίσεις -κατά μια εξήγηση είχε δοθεί επειδή στην περιοχή αυτή συνήθιζαν να κατασκηνώνουν πλανόδιοι μικροπωλητές, γανωτές, πεταλωτές και σιδεράδες.⁹

Για λόγους εξυπηρέτησης της κατασκευής της γέφυρας Νεράιδας-Σερβίων, για να περνούν δηλαδή τα οχήματα πέραν και δώθε του ποταμού μέχρι αυτή να τελειώσει, προπορεύτηκε η αντίστοιχη του Ρυμνίου. Τα εγκαίνια της θεμελίωσής της έγιναν την 10η Ιουνίου του 1972¹⁰ λιτά, ενώ η αντίστοιχη της Νεράιδας-Σερβίων μεγαλοπρεπώς τέσσερις μήνες αργότερα.¹¹ Στο εργοτάξιο του Ρυμνίου εργάστηκε, αμισθί, κι ο γράφων το καλοκαίρι του 1975 βάφοντας με πιστόλι τα σιδερένια κιγκλιδώματά της. Με υποδιπλάσιο μήκος ανελήφθη από την ΤΕΒ λόγω του μηχανικού εξοπλισμού και της τεχνικής της εμπειρίας, ίσως όμως και λόγω των αδύναμων σχέσεών της με την εκάστοτε κυβέρνηση ή, ορθότερα, με την κάθε εξουσία, ενώ την της Νεράιδας-Σερβίων κατασκεύαζαν οι μεγαλύτερες ΕΔΟΚ-ΕΤΕΡ, ΞΕΚΤΕ και Σκαπανεύς. Η γέφυρα Νεράιδας-Σερβίων ήταν αναγκαία προς χάριν του ευρωπαϊκού αυτοκινητοδρόμου Ε65, με το ελληνικό τμήμα να φέρει την κωδική ονομασία GR3, που θα συνέδεε την Αθήνα με τη Φλώρινα¹² κι αργότερα, επειδή την κοιλάδα του ποταμού διαδέχτηκε τεχνητή λίμνη, ανηγέρθη προς χάριν ενός από τα υδροηλεκτρικά φράγματα της περιοχής, του Υδροηλεκτρικού Σταθμού Πολυφύτου.

Ήταν και είναι υποδεέστερη, τουλάχιστον από τα νεότερα χρόνια ως σήμερα, η γέφυρα Ρυμνίου, πιο σωστά η διάβαση του ποταμού σ΄ αυτό το σημείο. Υπήρχε εκεί πόρος από τον οποίο περνούσαν άνθρωποι, ζώα και τρακτέρια ως το 1955 που γεφυρώθηκε με μεταλλική δικτυωτή γέφυρα (Bailey), ατυχής μάλλον κατασκευής, αφού παρασύρθηκε από τον ποταμό.¹³ Αγνόησαν φαίνεται οι γεφυροποιοί το χαρακτηρισμό του Αλιάκμονα: απ΄ έξω άγιος άγγελος. Από μέσα βράζουν όλα του.¹⁴ Ο πόρος εξυπηρετούσε τα χωριά των Καμβουνίων στις επισκέψεις των στη νομαρχία Κοζάνης κι όχι την οδό προς τα Σέρβια που ήταν το κέντρο της αγοράς τους. Ακόμη διευκόλυνε τους κατοίκους της Αιανής όταν την Πρωτομαγιά κατευθύνονταν στη γεμάτη πλατάνια και πηγές νερού θέση Αναβρυκά Ρυμνίου για αναψυχή -παιδί, δηλαδή μαθητής δημοτικού, διότι σήμερα παιδιά ονομάζονται και οι εφήβους 13-19 ετών και οι μετέφηβοι των 19 και πάνω χρονών- είχε πάει κι ο γράφων μερικές φορές εκεί περνώντας όπως όλοι το ποτάμι πάνω σε καρότσες τρακτεριών.

Δεύτερη επίσης είναι η γέφυρα Ρυμνίου ως προς το μήκος κι ως προς τη θέα του τοπίου, μιας και στο χώρο της πρώην κοίτης του ποταμού, όταν αποτραβιούνται τα νερά της τεχνητής λίμνης, εμφανίζεται ο πυθμένας γεμάτος ξερή, ρυτιδωμένη λάσπη. Αν ποτέ δοθούν κανονικά στην κυκλοφορία όλα τα τμήματα του αυτοκινητόδρομου Λάρισας-Κοζάνης που διασχίζοντας την Ελίμεια περνά από τη γέφυρα Ρυμνίου κι όχι από την αντίστοιχη ανατολικότερη, ίσως αποκτήσει την λειτουργική της αξία. Λειτουργική διότι πρόκειται για ένα απλό έργο οπλισμένου σκυροδέματος με προκατασκευασμένες εδραζόμενες δοκούς σε μεσόβαθρα κυκλικής διατομής¹⁵ χωρίς καλαισθητικές ιδιαιτερότητες. Πιθανόν με διάφορο χρωματισμό, αντικατάσταση των κιγκλιδωμάτων με άλλα, ελκυστική διαμόρφωση του χώρου του βορείου ακρόβαθρου και διαφημιστικής προβολής να γίνει γνωστή έξω από το στενό της σήμερα κύκλο.¹⁶

Η γνωριμία

Στην ομοδιηγητική ευθύγραμμη αφήγησή του ο ποιητής εστιάζει σε περιστατικά που έλαβαν χώραν κατά την περίοδο της κατασκευής της γέφυρας, τα οποία ήταν κοινά για τους δύο άνδρες, τον Γιώργη δηλαδή και τον πατέρα μου που κι αυτός εργαζόταν στον ίδιο χώρο ως ταμίας και υπεύθυνος ωνίων-αποθήκης. Μία αναμνηστική φωτογραφία από το ίδιο αρχείο, σχετικές διηγήσεις κι έγγραφα του πατέρα μου βοήθησαν στην εξήγηση ορισμένων στίχων του ποιήματος. Οι υπόλοιποι ίσως διαλευκανθούν όταν μελετηθούν έγγραφα της ΤΕΒ και ληφθούν προφορικές συνεντεύξεις από εργάτες της κατασκευής. ‘Η αν ζει ο ποιητής.

Η πρώτη επαφή πραγματοποιήθηκε την 11^η Μαΐου του 1972, όταν κλιμάκιο της ΤΕΒ, ανάμεσα του ο ποιητής, ο εργολήπτης δημοσίων έργων και μέλος του Διοικητικού της Συμβουλίου Θεμιστοκλής Μεταξάς και τεχνικοί υπάλληλοι του Υπουργείου Δημοσίων Έργων, έφθασε στην περιοχή για να εγκαταστήσει τον εκτελεστή του έργου.¹⁷ Στην Αιανή αναζήτησαν τον πατέρα μου, προφανώς διότι γνώριζαν μέσω των εταιρικών επαφών ότι εργαζόταν πριν από μερικούς μήνες ως σημειωτής στο Φράγμα Πολυφύτου. Καθώς ο χωματόδρομος μέχρι την ποταμιά ήταν αδιάβατος για ΙΧ αυτοκίνητα, ανέβηκαν στη καρότσα του τρακτέρ του Ζήση Πελέκα μαζί με μερικούς χωριανούς και κατηφόρισαν προς τον Αλιάκμονα.

Ο πατέρας μου γοήτευσε τους επισκέπτες και προσελήφθη αμέσως από την ΤΕΒ. Αν ρωτήθηκε ποιους θα προτιμούσε ως εργάτες δεν είναι σίγουρο, ίσως όμως είπε τη γνώμη του. Μέλη των Φρουρών της Επαναστάσεως δυσανασχέτησαν με την πρόσληψή του για διάφορους λόγους: επειδή ως ελεύθερος νους και ρωμαλέος χαρακτήρας δεν υποτασσόταν σε κανένα κίνημα, κόμμα ή πολιτική τάση ακόμα και στον καιρό της 21^ης Απριλίου που ήκμαζε, αλλά και διότι οι ειρημένοι επιθυμούσαν να έχει τον μοναδικό λόγο στην επιλογή του προσωπικού και στην διαχείριση των ωνίων της εταιρίας. Επιπλέον ο πατέρας μου διακατεχόταν από μια πρωτόγνωρη περί δικαίου αίσθηση και δεν δεχόταν τίποτα ψευδές.

Ακόμη, ασχέτως με το ερώτημα αν πρωτεύει η τυπική ή η άτυπη μόρφωση, τα λεχθέντα μέλη των Φρουρών διέφεραν ως προς τον εγγραμματισμό: είχε λιγότερη πρακτική εμπειρία και θεωρητικές σπουδές από τον πατέρα, απόφοιτο της Εμπορικής Σχολής Θεσσαλονίκης και με επιτυχή προϋπηρεσία σε ανάλογες μεγάλες εταιρίες, όπως στην αντίστοιχη του πολιτικού μηχανικού Νικολάου Αλτηγού¹⁸ την προηγούμενη δεκαετία ως μετρητής της στάθμης και της ροής του ποταμού Αλιάκμονα στη στενωπό της Λαριούς και στην ΕΔΟΚ-ΕΤΕΡ ως σημειωτής στο Φράγμα Πολυφύτου. Η ΤΕΒ όντας ιδιωτική εταιρία ήθελε έμπειρους, έντιμους και δουλευτές άνδρες, όχι διορισμένους πρωταθλητές των λόγων και της οκνείας, κάτι που μάλλον υποστήριζαν ή δεν έφεραν αντιρρήσεις οι επόπτες του Υπουργείου Δημοσίων Έργων. Γεγονός που ομολογείται σε μαρξιστική ανάλυση σχετικά με την κρατική παρέμβαση στην κατασκευαστική βιομηχανία της εποχής:

από την άλλη πλευρά το φαινόμενο αυτό [η ολιγοπωλιακή δόμηση του κατασκευαστικού τομέα] δεν απορρέει από καμιά «ειδικά χαριστική» πολιτική της στρατιωτικής δικτατορίας απέναντι στις τεχνικές εταιρίες.

Τα κεντρικά της γραφεία της ΤΕΒ ήταν στην Αθήνα, ενοικίασε όμως για τις ανάγκες του έργου οίκημα του Αθανασίου Σαμαρά στην Κοζάνη κι έτερο στην Αιανή, στο νεόκτιστο του Δημητρίου Γκούνα.¹⁹ Ανήγειρε εγκαταστάσεις με μηχανήματα στα Κοίλα, τον Πολύμυλο και τη Μπάρα Σιάτιστας για λήψη ασβεστολιθικών πετρωμάτων απαραίτητων για τα αναχώματα και τις επιχώσεις κι ενοικίασε αποθήκες (του Γρηγόρη Γιαννακόπουλου), ενδιαιτήματα στην Αιανή (Νικολάου Καρδάση) και χωράφια (Γεωργίου Τσιμόπουλου) στο βόρειο ακρόβαθρο της γέφυρας. Οι ξένοι επισκέπτες έμεναν στα ξενοδοχεία Αλιάκμων κι Ερμιόνιο της Κοζάνης.²⁰

Οι ποιητής κρίνει την απόδοση των εργατών της γέφυρας και περιστατικά που ο γράφων αγνοεί πού, σε τι και σε ποια πρόσωπα αναφέρονται. Αν αργότερα μελετηθούν τα αρχεία της εταιρίας, ίσως το σκοτάδι διαλυθεί. Οι γυναίκες του ποιήματος, τουλάχιστον η μία από αυτές, εργάζονταν πιθανότατα στα γραφεία του εργοταξίου της εταιρίας ονόματι 216 που βρίσκονταν σε διανοιχθέν πλάτωμα ΒΒΑ του βόρειου ακρόβαθρου της γέφυρας. Ίσως το όνομα 216 δόθηκε λόγω της απόστασης του χωριού ως την Κοζάνη, 16 χιλιόμετρα²¹ με το πέταγμα του αετού και το εργοτάξιο της Αιανής είχε τον αριθμό δύο, ενώ το αντίστοιχο των Κοίλων τον ένα.

Εμβάθυνση

Πέρασε μισός αιώνας από την κατασκευή της γέφυρας. Το παρόν πρωτόλειο κείμενο παραδίδεται ως αφορμή για εμβάθυνση, προς περαιτέρω εμβάθυνση της ιστορίας, της οικονομίας, της κοινωνία και της ιδεολογία της περιοχής. Π.χ.:

• Πως έγινε η επιλογή των εργατών; Μέσω προφορικών διαδόσεων ή κατόπιν ανακοινώσεων στις τοπικές εφημερίδες όπως έπραττε την ίδια περίοδο η ΛΙΠΤΟΛ;²² Από πού κατάγονταν οι εργάτες;

• Ποιος ο αντίκτυπος των ατυχημάτων που συνέβησαν;²³

• Ποιες εφημερίδες της Κοζάνης, για τον εγκιβωτισμό στον τόπο και την εποχή, προμηθευόταν η εταιρία; Από τα διαθέσιμα στοιχεία προκύπτει πως στο εργοτάξιο 216 κυκλοφορούσε το Θάρρος κι όχι η Δυτική Μακεδονία.²⁴

• Ποιο ήταν γεωγραφικώς και υλικώς το εύρος των ωνίων της εταιρίας; Από τα διαθέσιμα στοιχεία βιβλίου της αποθήκης που κρατούσε ο πατέρας μου η Αιανή περιλαμβανόταν στον κατάλογο με όλους τους καταστηματάρχες της, ανεξαρτήτου ιδεολογίας και προσφιλούς τάσης. Ακόμη υλικά αγοράζονταν από την Κοζάνη και τη Λάρισα.²⁵

• Πώς υποδέχτηκε η επαγγελματική Αριστερά την κατασκευή της γέφυρας Ρυμνίου, ειδικά τη θεμελίωσή της από τον απόστρατο συνταγματάρχη ΠΖ και υφυπουργό-περιφερειακό Διοικητή Κεντρικής-Δυτικής Μακεδονίας Νικόλαο Γκαντώνα, μέλους της ΥΒΕ/ΠΑΟ επί Κατοχής και με χρυσό αριστείο ανδρείας επί κυρίως Εμφυλίου Πολέμου εναντίον των ανταρτών του ΔΣΕ;²⁶ Αδιαφόρησε, συγκατένευσε ή εναντιώθηκε σε στενό κι ευρύ κύκλο; Και πώς την υποδέχτηκαν οι των ιδίων ιδεών απλοί άνδρες που εργάστηκαν στην κατασκευή της; Η επίσημη γνώμη είναι γνωστή: ο Νομός μας, πρέπει να ευγνωμονή την Εθνική Κυβέρνησιν, δια τα δισεκατομμύρια κατέληγε εφημερίδα της Κοζάνης αναφέροντας τα ποσά κατασκευής των δύο γεφυρών, 90.000.000 η μικρή του Ρυμνίου και 300.000.000 η μεγάλη της Νεράιδας-Σερβίων.²⁷

• Τι άλλαξε στην κοινωνία κι επικοινωνία των δύο όμορων οικισμών Αιανής και Ρυμνίου και γενικά των περιοχών Ελίμειας και Καμβουνίων που διαχώριζε ο ποταμός με την κτίση της γέφυρας;

• Το όνομά της θα παραμείνει ως έχει ή θα αλλάξει; Αν συμβεί το δεύτερο, θα λάβει όνομα πολιτικού όπως οδοί της πόλης Κοζάνης ή των κυβερνητών στην αρχική περίοδο κατασκευής (καθεστώς Συνταγματαρχών) ή των αντίστοιχων στην τελική της φάση (Κοινοβουλευτική Δημοκρατία);

• Η αντικατάσταση του αρχέγονου τοπίου με τα δάση των πλατάνων, τις ανέγγιχτες όχθες, τον φυσικό πόρο του ποταμού από τη σημερινή τεχνητή λίμνη λογίζεται ως περιβαλλοντική καταστροφή ή όχι;

Το ποίημα

Ουρμπάν Λιβύης 24/1/1976

Νοστάλγησα Γρηγόρη μου μαζί σου να μιλίσω,
και τους παληούς μας τους Καϋμούς απ΄ την αρχή ν΄ αρχίσω

Προσπάθησα, Κουράστηκα πεζό να γράψω γράμμα μα όμως
εμετάννοιωσα για τούτο δω το πράμα

Πώς γίνεται εσκεύφθηκα λόγο πεζό να γράψης
σε Καλλιανιώτη Ποιητή χωρίς να τον πειράξης;

Από αβρότητα λοιπόν καθώς και συ θωρής
το μέτρο κάτω έβαλα σαν νάμουν ο Σουρής

Η γνωριμία γίνηκε μέσα στο μήνα Μάη
ολάνθηστα ήταν τα κλαριά και παίζαν οι … Γαϊδάροι

Με το Τρακτέρ του Τζίκα πήγαμε όλοι στη Μπάρα Μπούλη
να κάνουμε αναγνώριση που θάταν το …μαξούλι

Για Αρχηγό μας είχαμαι έναν πολύ εντάξει
κι’ εμείς τον ενομίζαμε πώς ήτανε …Μετάξι

Μέσα στους τόσους ήτανε και μια μισή μερίδα
που κάθε τόσο έλεγε πώς βγάζεις φημερίδα

Μα συ αναστηλώθηκες και τούψαλες καμπόσα
όσπου στο τέλος λούφαξε σαν τα πουλιά στην κλώσσα

Εγώ σε παραδέχτηκα εκείνη την ημέρα
και από τότε σε θωρώ για Αρχηγό μ’ αέρα

έτσι δουλειά αρχίσαμε εμείς οι δυό, οι μόνοι
Πολλοί δεν λέγανε θαρώ Γεφύρι σε στεριώνει

Εσύ με τις καρτέλλες σου κι’ εγώ με τις κορδέλλες
γίναμε στόχος Αυτονών π’ όλοι τούς λεν Αβδέλες

Σιγά-σιγά επλήθυνε των εργατών η μάζα
Άλλοι δουλεύαν στα γερά κι’ άλλοι εκάναν μπάζα

Προσπάθησε κι’ ο Πόντιος γερό να βάλη χέρι
και μερικοί επέσανε στην φάκα που καρτέρει

Του Γιάννη τούφαγε Πολλά του Φώτη λίγα …πράσσα
Πήρε του Νίκου το πουγκί και του Παππά τα ράσσα

Επήρε και Πετρέλαιο να ζεσταθή κομμάτι
απ’ την κρυάδα τη τρανή που τούρθε αμανάτι.

Στον Πέτρο έπεσε κοντά και φούσκωνε σαν ταύρος
Πήγε για ψήφους και σταυρούς μ’ αυτός εβγήκε Μαύρος

Ήτανε κι’ άλλοι μερικοί και Σούρδοι κι Αθηναίοι
πούχαν στην Κάπα γεννηθή μα …Ναυτικοί σπουδαίοι

Θελήσαμε να κάνουναι την Γέφυρα Λιμάνι
και Ναυτικά παράγγειλαν γοργά και μάνι-μάνι

Καράβια λες θ’ αράζανε στην Γέφυρα κει δα
κι’ αυτοί επροσπαθήσανε να φέρουν τα κλειδιά

Ο Αρχηγός θα έτρωγε την ρέφα τη μεγάλη
και το Σουρδάκι το μικρό θα έγλυφε λιγάκι.

Μα συ σαν βράχος άτρωτος τους στάθηκες μπροστά
κι’ απ’ τα χαρτιά σου φώναξες, βρε, πούνε τα κλειδιά

Σεισμός γερός τους κλώνισε κι’ ήρθαν σε μαύρα χάλια,
σε λίγο δεν κρατήθηκαν έπεσαν και κεφάλια

Και μεις μες στο Γραφείο μας κει πέρα στο Δεκάξι
είχαμε τη Χάρι στο σκαμνί την Ντίνα στο μη στάξη

Την Ντίνα εγώ φώναξα τον Σάββα εσύ,
κι όμως αυτός την εκοπάναγε σαν πάγωνε ο δρόμος!!!

Έτσι περνούσε ο καιρός μέρα τη μέρα, νύκτωρ
όσπου στο τέλος κάναμε μια τρύπα μεσ’ στο ύδωρ

Πήρα κι’ γω τα μάτια μου στην Ξενιτιά να ζήσω
μ’ ένα καϋμό στα στήθια μου εδώ να καζαντίσω

Όσο μακρυά κι’ αν έφυγα απ’ την γλυκειά Πατρίδα
ο Νους μου είναι πίσω της και ζω με την Ελπίδα

Μόλλις θα έλθη ο καιρός που τάξαμε για στόχο
θε να γυρίσουμε ξανά στις Μάνας μας τον κόρφο

Τότε θε ν’ ανταμώσουμε να πούμε τα Παληά μας
μπροστά σε φίλους και εχθρούς θάναι η Πασχαλιά μας

Αναμένω

Γιώργης

24/1/76

Βιβλιογραφία

Al ‘Urban, https://en.wikipedia.org/wiki/Al_%E2%80%98Urban

Google Earth, https://www.google.com/earth/

Lake Polyfytos Bridge, https://en.wikipedia.org/wiki/Lake_Polyfytos_Bridge

List of bridges in Greece, https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_bridges_in_Greece

Απόφοιτοι ξένων Πολυτεχνείων και Τεχνικών Σχολών, https://engineers.ims.forth.gr/graduate/index?page=7&sort=-Extra_activities

Δάσκαλος Θωμάς, Πρόταση για την ονοματοδοσία των γεφυρών του ποταμού Ληθαίου, http://www.trikaladay.gr/protasi-gia-tin-onomatodosia-ton-gefiron-tou-potamou-litheou

Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης, Δυτική Μακεδονία, Ανεξάρτητος εβδομαδιαία Εφημερίς εν Κοζάνη, διευθ: Ιωάννης Ζηκόπουλος, Κοζάνη 1972

Η Γέφυρα Ρυμνίου στη φάση κατασκευής το 1973 (2 ΦΩΤΟ), 3/9/2016, http://www.mikrovalto.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=7383:-1973-2-&catid=77:2011-05-05-12-40-32&Itemid=398

Ιδιωτική Συλλογή Αθανασίου Καλλιανιώτη

• Ημερολόγιο ΤΕΒ 1975
• Άτιτλο ποίημα Γρηγορίου Καλλιανιώτη Φεβρουάριος 1976
• Βιβλίον Αποθήκης: Ταμείον ΤΕΒ Α/Ε, Εργ. 216, από 6/12/1972

Καλλιανιώτης Γρηγόρης, λογιστής-μετρητής παροχής Αλιάκμονα, συνέντευξη στην Αιανή το 1985

Καλλλιανιώτης Θανάσης, Άνθρωποι, δέντρα και νερά, https://blogs.sch.gr/thankall/?p=563#prettyPhoto[563]/0/

Κεχαγιάς Στέργιος, αγρότης, συνέντευξη στο Ρύμνιο το 2004

Μπισκίνης Διονύσιος, Γεφυροποιία: είδη γεφυρών και μέθοδοι κατασκευής 1 https://eclass.pat.teiwest.gr/eclass/modules/document/file.php/768106/2016_Eidh_gefyrwn_%26_methodoi_kataskevis.pdf

Οι τεράστιες “τρύπες” στη γέφυρα της Νεράιδας του δήμου Σερβίων Βελβεντού (Φωτογραφίες), http://ai-vres.blogspot.com/2016/07/blog-post_62.html

Ταρπάγκος Ανέστης, Η κατασκευαστική βιομηχανία και η κρατική παρέμβαση, Θέσεις – τριμηνιαία επιθεώρηση, σ. 5/16

Υψηλή Γέφυρα Σερβίων, https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A5%CF%88%CE%B7%CE%BB%CE%AE_%CE%93%CE%AD%CF%86%CF%85%CF%81%CE%B1_%CE%A3%CE%B5%CF%81%CE%B2%CE%AF%CF%89%CE%BD

Παράρτημα

Οι δύο πρώτες στροφές του ποιήματος. Γράφτηκε στη Λιβύη τον Ιανουάριο του 1976 για να θυμίσει περασμένες καταστάσεις ευφορίας, ΙΣΑΚ Λυτά έγγραφα Γρηγορίου Καλλιανιώτη

Επιστρέφοντας στην Αιανή έπειτα από πρώτη αναγνώριση του ποταμού Αλιάκμονα όπου θα κατασκευαζόταν η σημερινή γέφυρα Ρυμνίου. Στην πλατφόρμα ο χωροφύλακας του ΣΧ Αιανής Ηλίας Τσιμούρας, δίπλα του όρθιος ο Γρηγόριος Καλλιανιώτης, στελέχη της εταιρίας ΤΕΒ, κρατικοί υπάλληλοι και χωριανοί. Στο τιμόνι ο Ζήσης Πελέκας. Νότιοι πρόποδες του λόφου Παλιούρ(ι), Μάιος 1972, ΙΣΑΚ

Τιμολόγιο αγοράς ειδών από το κατάστημα του Κωνσταντίνου Γούλα εξ Αιανής. Οι κόκκινες σημειώσεις ίσως έχουν γραφεί από το κεντρικό λογιστήριο της ΤΕΒ. ΙΣΑΚ, Λυτά έγγραφα Γρηγορίου Καλλιανιώτη

Η γέφυρα Ρυμνίου από τα υψώματα του ομώνυμου οικισμού που διακρίνεται μπροστά και δεξιά. Στο βάθος η Αιανή με τα όρη Μπούρινος αριστερά, Βέλια στη μέση και Σινιάτσικο δεξιά. Κατασκευάστηκε στη θέση του παλαιού πόρου του ποταμού, ενώ χωμάτινος βραχίονας προστατεύει το δυτικό ανάχωμα του δρόμου από τη διάβρωση. Εικονοληψία του γράφοντος το 2005

Λεπτομέρεια της κατασκευής. Το βόρειο ακρόβαθρο θεμελιώθηκε στη θέση Ζντ Μπούλ(η) τη Μπάρα Αιανής και το δυτικό στην αντίστοιχη Στουν Αράπ(η) Ρυμνίου. Στο βάθος τα υψώματα Μαγγανάρι και Καβαλάρια. ΙΣΑΚ, Ημερολόγιο ΤΕΒ 1975

Κατάσταση πληρωμής αποδοχών του προσωπικού που εργαζόταν στην γέφυρα Ρυμνίου τον Αύγουστο του 1972. Όλοι οι αναφερόμενο κατάγονταν από την Αιανή, ΙΣΑΚ, Λυτά έγγραφα Γρηγορίου Καλλιανιώτη

Κατάσταση πληρωμής αποδοχών του προσωπικού που εργαζόταν στην γέφυρα Ρυμνίου τον Αύγουστο του 1972. Ανάμεσά τους κι άνδρας από το Ρύμνιο κι έτερος μάλλον από το Φρούριο, ΙΣΑΚ, Λυτά έγγραφα Γρηγορίου Καλλιανιώτη

Εικόνα της γέφυρας Ρυμνίου από το βόρειο ακρόβαθρο. Αριστερά της και πέραν του ποταμού φαίνεται καθαρά το δάσος των πλατανιών που κόπηκαν συντελώντας στην περιβαλλοντική καταστροφή του υπάρχοντος τοπίου. Η Γέφυρα Ρυμνίου στη φάση κατασκευής το 1973 (2 ΦΩΤΟ), 3/9/2016, http://www.mikrovalto.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=7383:-1973-2-&catid=77:2011-05-05-12-40-32&Itemid=398

Η τωρινή κοίτη του ποταμού Αλιάκμονα καλοκαιρινούς μήνες. Αριστερά διακρίνεται το ύψωμα Παλιούρι, στη μέση το Παλιόκαστρο Καισαρειάς, Moon walking, https://www.facebook.com/139202296185097/photos/t.672459543/546552462116743/?type=3&theater

Αναπαράσταση της γέφυρας Ρυμνίου από μαθήτρια του Δημοτικού Σχολείου Αιανής στις αρχές της ενεστώσας χιλιετίας. Σε έκθεσή της για ένα μεγάλο έργο της περιοχής στέκεται στο βόρειο ακρόβαθρο και κοιτάζει προς το νότο όπου καλλιτεχνική αδεία προστέθηκε ο ήλιος. Όμως αποτυπώνει δυνατά τόσο την τεχνητή λίμνη όσο και τον ξερό πυθμένα της, ο οποίος εμφανίζεται όταν σπανίζουν τα χιόνια και οι βροχές, δηλαδή κάθε καλοκαίρι. ΙΣΑΚ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.