Γκότζι – Λυκόμουρο (Wolfberry) Σταύρου Π. Καπλάνογλου, Γεωπόνου

ΓΚΟΤΖΙ – ΛΥΚΟΜΟΥΡΟ – WOLFBERRY

επιστ. Ονομ. Goji berries ή Lycium barbarum ή Λύκιον το βάρβαρον ή Λύκιον το κοινόν

Σταύρου Π. Καπλάνογλου Γεωπόνου , επιστημονικού σύμβουλου ΦΥΤΩΡΙΩΝ ΚΑΠΛΑΝΟΓΛΟΥ Κοζάνης

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Τα γκότζι μπέρι είναι ένας ακόμη πολύτιμος θησαυρός στη διατροφής μας.

Αποτελούν τον καρπό δύο συγγενών φυτών, Lycium chinense και Lycium barbarum, που ανήκουν στην οικογένεια των Σολανωδών φυτών (Solanaceae).

Με ρίζες από την Ασία, τα γκότζι μπέρι έχουν ελαφρώς πορτοκαλί-κόκκινο χρώμα, με χαρακτηριστική γλυκιά- ελαφρώς όξινη γεύση.

ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ

Clade: Τραχειόφυτα

Clade: Αγγειόσπερμα

Clade: Eudicots

Clade: Αστερίδες

Τάξη :Solanales

Οικογένεια: Solanaceae

Γένος: Lycium

Είδος: L. Barbarum ή Goji berries

Διωνυμικό όνομα Lycium barbarum

Το Γκότζι, Γκότζι μπέρι, Μούρο γκότζι ή Λυκόμουρο (Goji, goji berry ή wolfberry), είναι ο καρπός από το Λύκιον το βάρβαρον ή Λύκιον το κοινόν (Lycium barbarum)ǐ), δύο στενά συγγενικά είδη του γένους Λύκιον (Lycium) στην οικογένεια των Στρυχνίδων ή Σολανίδων (Solanaceae). Η οικογένεια επίσης περιλαμβάνει την πατάτα, τομάτα, μελιτζάνα, πιπεριά τσίλι και τον καπνό. Και τα δυο είδη, είναι ιθαγενή στην Ασία

ΒΟΤΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΆ

–Φυτό

Τα είδη Γκότζι μπέρι, είναι φυλλοβόλα ξυλώδη πολυετή φυτά, που αναπτύσσονται σε ύψος 1–3 μ.

–Φύλλα

Τα φύλλα του γκότζι μπέρι, σχηματίζονται στο βλαστό είτε σε εναλλασσόμενη διάταξη, είτε σε δεσμίδες έως και τρεις, έκαστο, έχοντας είτε ένα λογχοειδές (σε σχήμα σαν την αιχμή του δόρατος μακρύτερο από ό,τι το πλάτος του) ή ωοειδούς σχήματος (σαν του αυγού). Οι διαστάσεις των φύλλων έχουν 7,0 εκ. μήκος επί 3,5 εκ. πλάτος, με αμβλείες ή στρογγυλεμένες άκρες.

–Άνθη

Τα άνθη αναπτύσσονται σε ομάδες από μια έως τρεις, στις μασχάλες των φύλλων.

Ο κάλυκας, αποτελείται από κωδωνοειδούς σχήματος ή σωληνοειδή σέπαλα, τα οποία σχηματίζουν κοντούς, τριγωνικούς λοβούς.

Οι στεφάνες των ανθέων, έχουν το χρώμα της λεβάντας ή του μωβ, πλάτους 9–14 χιλ. με πέντε ή έξι λοβούς κοντύτερους του σωλήνα.

Οι στήμονες είναι διαρθρωμένοι με μακρύτερα νημάτια απ’ ό,τι οι ανθήρες.

Στο Βόρειο Ημισφαίριο, η ανθοφορία εμφανίζεται από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο και η ωρίμανση των μούρων, από τον Αύγουστο έως τον Οκτώβριο, ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος, το υψόμετρο και το κλίμα.

Καρπός

Αυτά τα είδη παράγουν ένα φωτεινό πορτοκαλί-κόκκινο, ελλειψοειδές μούρο με διάμετρο 1–2 εκ..

Ο αριθμός των μούρων ποικίλει ευρέως, βασιζόμενος στην ποικιλία και το μέγεθος του καρπού, που περιέχει 10-60 μικροσκοπικούς κίτρινους σπόρους, οι οποίοι έχουν συμπιεστεί με ένα καμπύλο έμβρυο.

Τα μούρα ωριμάζουν από τον Ιούλιο έως τον Οκτώβριο στον Βορά

ΑΝΑΓΚΕΣ

— Εδάφη:

Προτιμά ελαφρά αργιλώδη αλλά ανέχεται ένα ευρύ φάσμα εδαφών. pH εδάφους: 7 έως 8.

Τα φυτά Goji ανέχονται ένα ευρύ φάσμα τύπων εδάφους, αλλά προτιμούν ένα ελαφρύ αργιλώδες. Παρόλο που το Goji μπορεί να καλλιεργηθεί σε αργίλιο, δεν το κάνουν καλά εάν οι ρίζες είναι σταθερά υγρές και πρέπει να ληφθεί μέριμνα όταν αρδεύει σε βαριά εδάφη για να αποφευχθεί η υδραυλική διάλυση.

–Θερμοκρασία.

Τα φυτά αντέχουν μεταξύ -23 και 37,8°

— Σχετική υγρασία:

Προτιμάται ο ζεστός ή ζεστός ξηρός καιρός.

–Απαίτηση νερού:

Ανθεκτικό στην ξηρασία όταν όταν μεγαλώσει .

— Ηλιοφάνεια

Ο πλήρης ήλιος καθώς και οι ζεστές και ξηρές συνθήκες είναι οι καλύτερες για τα φρούτα

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ

–Λίπανση

Η υπερβολική γονιμότητα έχει ως αποτέλεσμα υπερβολική βλάστηση, σκίαση και μειωμένη ποιότητα των καρπών

Οι συστάσεις για λίπασμα στα Goji είναι η χρήση με ένα λίπασμα του τύπου 16-16-16 σε ποσότητα όμως που να έχει σχέση με την ηλικία του φυτού και την γονιμότητα του εδάφους

— Άρδευση

Αν και είναι αρκετά ανθεκτικό στην ξηρασία μόλις δημιουργηθεί, απαιτείται συχνότερη άρδευση για να δημιουργηθούν οι ρίζες των νέων μεταμοσχεύσεων. Οι ανάγκες άρδευσης ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο του εδάφους και την εποχή του χρόνου. Τα αμμώδη εδάφη πρέπει να ποτίζονται πιο συχνά από τα αργιλώδη καθώς στραγγίζουν γρήγορα.

–Κλαδεμένα

Κλαδεύομαι μετά το δεύτερο έτος για να τα κρατησουμε τα φυτά ανοιχτά και να ενισχύσετε τη διείσδυση του φωτός

μέσω θόλου.

–Καταπολέμηση ζιζανίων

Καταπολεμούμε τα ζιζάνια γύρω από τα φυτά που αποστερούν τα φοίτα από νερό και θρεπτικά στοιχειά

–Συγκομιδή

Αφού γίνει η συγκομιδή τους τέλη καλοκαιριού-αρχές φθινοπώρου αποξηραίνονται και καταναλώνονται συνήθως ως αποξηραμένο φρούτο.

Τα φυτά Goji θα αρχίσουν να παράγουν καρπούς όταν τα φυτά είναι 2 ετών.

Η μέγιστη παραγωγή δεν θα επιτευχθεί παρά 3 έως 5 χρόνια μετά τη φύτευση. . Μπορούν να αποξηρανθούν, να χυθούν, να καταψυχτούν ή να καταναλωθούν φρέσκα.

Πιθανώς ο πιο συνηθισμένος τρόπος κατανάλωσης γκότζι μπέρι είναι ως αποξηραμένα φρούτα, παρόμοια με σταφίδα, και μπορούν να καταναλωθούν μόνα τους ή να χρησιμοποιηθούν στο ψήσιμο. Μπορούν να στεγνώσουν τοποθετώντας τα φρούτα σε δίσκους στεγνώματος στον ήλιο για περίπου 3 ημέρες.

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΟΦΕΛΗ

Τα γκότζι μπέρι αποτελούν μια πολύ καλή πηγή ενέργειας. (2) Μία μερίδα (5 κ. σούπας) αποδίδει 98 θερμίδες, οι οποίες προέρχονται κυρίως από υδατάνθρακες.

Διατροφική αξία ανά μερίδα, με βάση τη συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη 2000kcal για ενήλικα.

Θερμίδες 97.7 kcal 4.9%

Λιπαρά 0.1 γρ. 0.1%

Κορ. Λιπαρά 0 γρ. 0%

Υδατ/κες 21.6 γρ. 7.9%

Φυτ. Ίνες 13 γρ. 13%

Σάκχαρα 12.8 γρ. 14.2%

Πρωτεΐνη 4 γρ. 8%

Νάτριο 83.4 γρ. 3.6%

Όπως συμβαίνει και με τα άλλα αποξηραμένα φρούτα, τα γκότζι μπέρι αποτελούν μια πλούσια πηγή φυσικών σακχάρων, καθώς από τα συνολικά 21,6 γραμμάρια υδατανθράκων, τα 12,8 γραμμάρια είναι απλά σάκχαρα.

Επιπλέον, περιέχουν μια σημαντική ποσότητα φυτικών ινών και πρωτεϊνών, καθώς μόλις μια μερίδα μας παρέχει περίπου το 13% και 8% των φυτικών ινών και πρωτεϊνών που χρειαζόμαστε ημερησίως.

Αποτελούν μία εξαιρετική πηγή βιταμίνης Α, καθώς μία μερίδα θα υπερκαλύψει τις ημερήσιες ανάγκες σε αυτήν τη βιταμίνη. Τέλος, αποτελούν καλή πηγή βιταμίνης C, ασβεστίου, σιδήρου και φλαβονοειδών, ουσιών με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση

ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

Εδώ και αιώνες, τα γκότζι μπέρι χρησιμοποιούνται από την Κινεζική Ιατρική ως εργαλείο για την αντιμετώπιση αρκετών ασθενειών που σχετίζονται με τα μάτια, το ήπαρ, τους νεφρούς κ.α.

Μερικά από τα οφέλη της κατανάλωσης των γκότζι μπέρι αναφέρονται παρακάτω.

– Υγεία ματιών

Εάν και δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα, η κατανάλωση των γκότζι μπέρι πιθανώς να δρα προστατευτικά για την υγεία των ματιών.

Το πλούσιο περιεχόμενο τους σε καροτενοειδή φαίνεται να συμβάλλει στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης εκφύλισης της ωχράς κηλίδας του αμφιβληστροειδούς χιτώνα ή στην αποτροπή της περαιτέρω επιδείνωσης της νόσου.

Η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, είναι μία πάθηση που αλλοιώνει την ωχρά κηλίδα μερικώς ή ολικώς. Η πολύ συχνή αυτή πάθηση μπορεί να οδηγήσει σταδιακά και στην απώλεια της κεντρικής όρασης.

Τα καροτενοειδή είναι ουσίες που εντοπίζονται στην ωχρά κηλίδα του ματιού, βελτιώνοντας την οπτική οξύτητα και προστατεύοντας τον αμφιβληστροειδή χιτώνα από τις οξειδωτικές βλάβες που προκαλούνται μέσω της υπεριώδους ακτινοβολίας.

–Διαβήτης.

Υπάρχουν ενθαρρυντικά αποτελέσματα για την υπογλυκαιμική δράση των γκότζι μπέρι, τα οποία έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. Συγκεκριμένα, η κατανάλωση των γκότζι μπέρι ίσως βοηθάει στη βελτίωση του γλυκαιμικού ελέγχου, συμβάλλοντας στη μείωση των επιπέδων γλυκόζης νηστείας

–Ενίσχυση ανοσοποιητικού συστήματος.

Τα γκότζι μπέρι χρησιμοποιούνται εδώ και αιώνες από την παραδοσιακή Κινεζική ιατρική ως ένα εργαλείο για την ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού.

Μπορεί να αυξήσει τα κύτταρα του ανυσποιητικκου συστήματος όσο και να βελτιώσει το υποκειμενικό αίσθημα ευεξίας.

ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ

Σημεία προσοχής στην κατανάλωση των γκότζι μπέρι

Η κατανάλωση των γκότζι μπέρι θεωρείται γενικά ασφαλής.

Όμως θα πρέπει να καταναλώνεται με μέτρο από άτομα που βρίσκονται σε ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους καθώς είναι ένα θερμιδικά πυκνό τρόφιμο. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα σας αποδώσει αρκετές θερμίδες σε μικρή ποσότητα.

—Προσοχή στους διαβητικούς

Όπως και τα υπόλοιπα αποξηραμένα φρούτα, τα γκότζι μπέρι εμφανίζουν μεγάλη περιεκτικότητα σε απλά σάκχαρα. Οπότε, αν και τα σάκχαρα αυτά είναι φυσικά, τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη χρειάζεται να προσέχουν την αυξημένη κατανάλωση τους καθώς ενδέχεται να επηρεάσουν το γλυκαιμικό τους έλεγχο.

–Αλληλοεπιδράσεις φαρμάκων

Ενδέχεται να αλληλεπιδρούν με διάφορα φάρμακα όπως τα αντιπηκτικά και συγκεκριμένα τη βαρφαρίνη (warfarin), καθώς τα συστατικά των γκότζι μπέρι επηρεάζουν το μεταβολισμό του εν λόγω φαρμάκου.

Επίσης, χρειάζεται προσοχή όταν καταναλώνονται συνδυαστικά με την αντιδιαβητική ή ανιυπερτασική αγωγή.

Εάν λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή, συμβουλευτείτε τον/ την θεράπων ιατρό σας πριν εντάξετε τα γκότζι μπέρι στη διατροφή σας.

Δοκιμές, αποκάλυψαν ότι το τσάι αναστέλλει τον μεταβολισμό της βαρφαρίνης, παρέχοντας ενδείξεις για πιθανή αλληλεπίδραση μεταξύ της βαρφαρίνης και απροσδιόριστων φυτοχημικών του μούρου γκότζι.

Και φάρμακα για τον διαβήτη ή την υπέρταση

ΧΡΗΣΕΙΣ

Μπορούμε να εντάξουμε τα γκότζι μπέρι με πολλούς τρόπους στη διατροφή μας, είτε καταναλώνοντας τα σκέτα ως σνακ είτε προσθέτοντάς τα ως συστατικό σε γλυκές αλλά και αλμυρές συνταγές.

Τα γκότζι μπέρι καταναλώνονται συνήθως στην αποξηραμένη τους μορφή.

Ενδεικτικά αναφέρονται οι εξής τρόποι με τους οποίους μπορούν τα γκότζι μπέρι να αποτελέσουν μέρος της διατροφής σας:

Ως σνακ. Τα γκότζι μπέρι μπορούν να συνδυαστούν με κάποιο ξηρό καρπό (καρύδια, αμύγδαλα, κα), προκειμένου να αποτελέσουν μια πολύ καλή και ισορροπημένη επιλογή για ένα ενδιάμεσο γεύμα.

Ως συστατικό σε γλυκές συνταγές.

Προσθήκη σε γιαούρτι ή σε smoothie. ( το σμούθι – παρασκευάζεται με πολτοποίηση των συστατικών σε ένα μπλέντερ για την παρασκευή ενός ροφήματος.Το σμούθι έχει συνήθως μια υγρή βάση, όπως χυμό φρούτων ή γάλα, γιαούρτι, παγωτό ή τυρί κότατζ )

Προσθήκη σε ψημένα αρτοπαρασκευάσματα όπως κέικ, ψωμί, μπισκότα κ.λ.π.

Προσθήκη σε σαλάτες.

Τα φύλλα μπορούν επίσης να συλλεχθούν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους για να καταναλωθούν φρέσκα ή αποξηραμένα. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να φτιάξουν τσάι ή να κονιοποιηθούν και να χρησιμοποιηθούν ως συμπλήρωμα διατροφής.

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.