«Αργοναυτική εκστρατεία και σύγκρουση με Τυρρηνούς πειρατές» του Σταύρου Π. Καπλάνογλου

Με την τοπική παράδοση της Φλώρινας έχουν σχέση τα ονόματα των Αργοναυτών ΛΥΓΚΕΑΣ- ΚΑΛΑΙΣ – ΖΗΤΗΣ,την αντίστοιχη της Καστοριάς με τους Διόσκουρους ΚΑΣΤΟΡΑ – ΠΟΛΥΔΕΥΚΗ

Στην προηγουμένη ανάρτηση μας περιγράψαμε, γενικά, το φαινόμενο της πειρατείας στην αρχαία Ελλάδα καιαναφέραμε την ένταξη σε αυτή την έντονη δραστηριότητα και των Τυρρηνών.

Κλείνοντας, μάλιστα, την σχετική δημοσίευση αναφέραμε και ορισμένα σχετικά περιστατικά, ένα εκ των οποίων ήταν και η σύγκρουση των Τυρρηνών πειρατών με τους Αργοναύτες.

Η Αργοναυτική εκστρατεία, στην οποία θα αναφερθούμε σήμερα, έχει ενδιαφέρον, καθώς διάφορες τοπικές παραδόσεις, στη Δυτ. Μακεδονία, μιλούν για κάποια ονόματα Αργοναυτών .

Σήμερα, πάρα πολλοί πιστεύουν ότι ο μύθος των Αργοναυτών αντικατοπτρίζει αληθινά γεγονότα και τις διαδοχικές προσπάθειες των κατοίκων του ελλαδικού χώρου, να αποκτήσουν πολύτιμα μέταλλα και στη συνέχεια τα πολύτιμα ,επίσης, σιτηρά. Στοιχεία δείχνουν, ότι η αναζήτηση για το χρυσόμαλλο δέρας ενδέχεται να βασίστηκε σε κάποιο αληθινό ταξίδι προς την Κολχίδα.

Έτσι, ώστε να ξαναθυμηθούμε την όλη ιστορία, θα ακολουθήσει μια περίληψη της εξέλιξης του μύθου

Ο Ιάσων, , ήταν ο νόμιμος διάδοχος του θρόνου της Ιωλκού, τον οποίο ο θείος του, Πελίας, είχε σφετεριστεί απότον πατέρα του Αίσονα. Ο Ιάσων μεγάλωσε στο Πήλιο. Την ανατροφή του είχε αναλάβει ο Κένταυρος Χείρων. Όταν ο Ιάσων ενηλικιώθηκε, επέστρεψε στην Ιωλκό, με σκοπό να διεκδικήσει το θρόνο της πόλης.

Ο Πελίας είχε λάβει ένα χρησμό σύμφωνα με τον οποίο ο θρόνος του κινδύνευε από έναν μονοσάνδαλο. Μόλις είδε πως ο Ιάσων φορούσε μόνο ένα σανδάλι, καθώς είχε χάσει το άλλο διασχίζοντας ένα ποτάμι, και προκειμένου να τον εξοντώσει, του ανέθεσε να ταξιδέψει στην Κολχίδα και να φέρει πίσω στην Ιωλκό το χρυσόμαλλο δέρας. Το χρυσόμαλλο δέρας ήταν, κατά τον μύθο, μια ολόχρυση προβιά ενός κριαριού που είχε αφιερωθεί στον Δία.

Γι’ αυτό το σκοπό ο Ιάσων οργάνωσε την Αργοναυτική εκστρατεία .Η εκστρατεία ονομάστηκε έτσι, από το πλοίο του Ιάσονα, την Αργώ, την οποία κατασκεύασε ο Άργος ο Θεσπιεύς, γιος του Φρίξου. Για πλήρωμα, αλλά και για βοήθεια στην κατασκευή κάλεσε ό,τι πιο εκλεκτό υπήρχε στον Ελλαδικό χώρο.

Η ανταπόκριση στο κάλεσμα του Ιάσονα ήταν θαυμαστή: πενήντα ήρωες από όλο το μυκηναϊκό κόσμο έσπευσαν στο πλευρό του. Τα ονόματα, τα οποία παραθέτει ο Απολλόδωρος στα Αργοναυτικά, πιστοποιούν ότι ο Ιάσων επάνδρωσε την Αργώ με άριστους συνταξιδιώτες.

Σύμφωνα με το μύθο, ο ναυπηγός Άργος είχε ως αρωγό του την Αθηνά, θεά της σοφίας, προστάτιδα των επιστημών και της μηχανικής.

Το πλοίο που κατασκευάστηκε ήταν πρότυπο για την εποχή του , ήταν κωπήλατο με 50 κωπηλάτες [μονήρης πεντηκόντορος] και ένα κατάρτι με καραβόπανο υφαντό, εμβαδού 55 τ.μ.,πολύ ελαφράς κατασκευής, έτσι ώστε,αν χρειαζόταν, το πλήρωμα να μπορεί να το βγάζει στην στεριά.

Για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκε τοπική ξυλεία από το Πήλιο από έλατο, μελιά, οξιά, βελανιδιά και πεύκο. Είχε και 2 πέτρινες άγκυρες, μήκος 28,50μ. πλάτος 4,20 μ και εξωτερικό ύψος 1.95μ., ενώ ανέπτυσσε ταχύτητα 8,50 ναυτικών μιλίων την ώρα (μεγίστη εκτιμώμενη ).

Μετά την κατασκευή του στις Παγασές ξεκίνησε από το λιμάνι της Ιωλκού διέσχισε το Αιγαίο, με στάση για μεγάλο διάστημα στην Λήμνο, μπήκε στα στενά του Ελλησπόντου και έφθασε στον Κύζικο, όπου τον φιλοξένησε ο βασιλιάς του τότε νησιού Κύζικος. Η Αργώ απέπλευσε, αλλά, δυστυχώς το πλοίο αναγκάστηκε να επιστρέψει,γιατί έπεσε σε σφοδρή θύελλα. Οι Κυζικιανοί τους περάσαν για εχθρούς και ακολούθησε μάχη, όπου ο Ιάσων από λάθος σκότωσε τον βασιλιά. Το ταξίδι συνεχίστηκε, μέχρις ότου έφθασαν στην έξοδο του Βοσπόρου και έπεσαν στις Συμπληγάδες πέτρες, τα πελώρια βράχια στην έξοδο για την Μαύρη θάλασσα. Η διαδρομή, στη συνέχεια, ήταν περιπετειώδης και επικίνδυνη μιας και η”Αξινος θάλασσα”, όπως την έλεγαν τότε, κάθε άλλο παρά φιλόξενη ήταν. Η διαδρομή που ακολούθησε, από το ξεκίνημα μέχρι τον τόπο προορισμού της, η Αργώ,φαίνεται, σύμφωνα με τους ιστορικούς, να ήταν μια και συγκεκριμένη.

Τελικά , θα φθάσουν στην Κολχίδα, τη σημερινή Γεωργία, κοντά στον ποταμό Φάση και μετά από πολλές νέες περιπέτειες φέρνουν την αποστολή εις πέρας με την βοήθεια της Μήδειας, ξακουστής μάγισσας και κόρης του βασιλιά της Κολχίδας, Αιήτη, ο οποίος είχε υπό την κατοχή του το Χρυσόμαλλο δέρας.

Για το ταξίδι της επιστροφής υπάρχουν πολλές εκδοχές. Καμία από αυτές δεν υποστηρίζει ότι ακολούθησαν την ανάστροφη πορεία, μέσω του Ευξείνου Πόντου, καθώς οι Αργοναύτες φοβόντουσαν την αγριότητά του.

Σε μια από τις φώτοιστορίες,  τοποθετήσαμε κάποιες από αυτές τις διαδρομές επιστροφής, χωρίς να δώσουμε περισσότερες πληροφορίες, για τους κινδύνους που διέτρεξαν, μέχρι να φθάσουν στην Ιωλκό και να παραδώσουν στον βασιλιά το χρυσόμαλλο δέρας.

Η συνέχεια για τον Ιάσονα, παρά τη φήμη που είχε το χρυσόμαλλο δέρας ότι έφερνε καλή τύχη, στον ίδιο έφερε μάλλον ατυχία .Ο Πελίας δεν κράτησε τον λόγο και δεν παρέδωσε τον θρόνο ,ο γάμος με την Μήδεια δεν είχε καλή εξέλιξη. Αργότερα,ξαναπαντρεύτηκε και τελικά, ευρισκόμενος στον Ισθμό της Κορίνθου, πάνω στηνγερασμένη Αργώ έπεσε το κατάρτι και τον σκότωσε.

Και μια αναφορά σε λίγα από τα τοπωνυμία που ακούσθηκαν, κατά την διήγηση στην Αργοναυτικής εκστρατείας

ΙΩΛΚΟΣ

Η Ιωλκός ήταν αρχαία πόλη της Θεσσαλίας, στη σημερινή Μαγνησία, στους πρόποδες του Πηλίου. Βρισκόταν κοντά στην παραλία του Παγασητικού κόλπου. Αναφέρεται από τον Όμηρο στην Ιλιάδα και από σειρά άλλων αρχαίων συγγραφέων (Ησίοδος, Πίνδαρος, Σιμωνίδης, Ευριπίδης, κ.ά.).Ως μυθικός ιδρυτής της Ιωλκού αναφέρεται ο Κρηθέας, γιος του θεού Αιόλου, τον οποίο διαδέχθηκε ο Πελίας .

ΠΑΓΑΣΑΙ [6.500 π.Χ. – 330 μ.Χ.]

Οι αρχαίες Παγασές ταυτίστηκαν, με την περιοχή της μετέπειτα Δημητριάδας. Η πόλη των Παγασών γνώρισε μεγάλη ακμή, κατά τους αρχαϊκούς και κλασικούς χρόνους, όταν αποτελούσε ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια της Θεσσαλίας. Αλλά η μεγάλη ακμή του, σημειώθηκε στην Εποχή του Χαλκού, όταν ανέπτυξε εμπορικές επαφές με το βορειοανατολικό Αιγαίο, τις Κυκλάδες και τη νότια ηπειρωτική Ελλάδα. Ο χώρος αυτός, που συνδέεται με τη ναυτική παράδοση της περιοχής και διατηρεί ακόμη και σήμερα τον αλιευτικό, ναυπηγοεπισκευαστικό και εμπορικό χαρακτήρα του, είναι δικαιολογημένο να υποθέσουμε, ότι θα μπορούσε να σχετίζεται με το μύθο της αργοναυτικής εκστρατείας και την κατασκευή της Aργούς.

ΣΥΜΠΛΗΓΑΔΕΣ ΠΕΤΡΕΣ

Ο Στράβων, ο Ηρόδοτος και ο Ευριπίδης πίστευαν πως ήταν η είσοδος του Βοσπόρου από τον Εύξεινο Πόντο. Οι Συμπληγάδες Πέτρες στην ελληνική μυθολογία φέρονταν ως δύο πολύ μεγάλοι βράχοι προ θαλάσσιουστενού (διαύλου), που ενώνονταν και αποχωρίζονταν συνεχώς, έτσι ώστε να είναι αδύνατο το ασφαλές πέρασμα ενός πλοίου. Το πρώτο πλοίο που κατάφερε, τελικά, τον ασφαλή διάπλου ήταν το πλοίο «Αργώ», με τους Αργοναύτες, με τη βοήθεια της θεάς Ήρας, πιθανότατα αφού έχασε την πρύμνη του.

ΚΟΛΧΙΔΑ

Η Κολχίδα (Κολχίς) ήταν αρχαίο βασίλειο της Γεωργίας στη Δυτική Γεωργία , στα ανατολικά παράλια του Ευξείνου Πόντου και νότια του Καυκάσου

Γεωγραφικά, η περιοχή περιλαμβάνει τις περιοχές της σημερινής Αμπχαζίας και του Βατούμ(Δυτική Γεωργία) και της Ριζούντας στην Τουρκία.

Ανέκαθεν, ιστορικώς, η Κολχίδα αναφέρεται ως τόπος πλούσιος τόσο στη γεωργία, λόγω του ευνοϊκού κλίματος, όσο και σε ορυκτά. Ήταν γνωστή, κυρίως για τον χρυσό και ανέπτυξε, ιδιαίτερα, την χρυσοχοϊκή τέχνη,

Το 630 π.Χ. περίπου, ιδρύθηκαν οι αποικίες Διοσκουριάδα (Σοχούμ) και Φάσι, από Μιλήσιους

ΠΟΤΑΜΟΣ ΦΑΣΙΣ

Το ποτάμι, όπου κατά τον μύθο βρισκόταν το Χρυσόμαλλο δέρας. Ο Φάσις (σημερινή ονομασία: Ριόνι ) είναι ποταμός που αναφέρεται στα Αργοναυτικά και ρέει στα δυτικά της Δημοκρατίας της Γεωργίας, ο οποίος αποτελούσε το όριο μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. Ο Φάσις δεχόταν τα νερά του Ίππου και του Γλαύκου, σχηματίζοντας έναν μεγάλο ποταμό.

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.