Ανδρίσκος ή Φίλιππος ΣΤ΄- Σταύρου Π. Καπλάνογλου, Συγγραφέα – Ιστορικού ερευνητή

ΑΝΔΡΙΣΚΟΣ ή ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΣΤ’ ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΟΥ ΙΣΧΥΡΙΖΟΤΑΝ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΓΙΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΣΕΑ 149 – 148 π.Χ
( Μέλος της Ελιμειώτικης Δυναστείας των Αντιδονήσεων ? ή ένας απατεώνας όπως τον κατηγόρησαν οι Ρωμαίοι και πολλοί ιστορικοί;)

Σταυρου Π. Καπλανογλου Συγγραφέα -Ιστορικου ερευνητή .

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Στην προηγούμενη δημοσίευση γράψαμε στον αρχικό τίτλο << Περσαιας ο τελευταίος Βασιλιάς της Ελιμειώτικης Δυναστείας των Αντιγονηδών >>

Ήταν απόγονος του Βασιλιά και στρατηγού του Μεγάλου Αλεξάνδρου Αντίγονου Α του Ετερόφθσλμου ΄Μονόφθαλμου ή Κύκλωπα που είχε γεννηθεί στην Ελίμεια της Άνω Μακεδονίας που βρισκόταν στις σημερινές Π.Ε ενώσεις Κοζάνης και Γρεβενών
Στην μάχη της Πύδνας το 168 π.Χ. οι Ρωμαίοι κατανίκησαν τον Περσέα διαλύοντας το κράτος που βασίλευσε τον ίδιο τον συνέλαβαν μετά από προδοσία και τον οδήγησαν σε μαρτυρικό θάνατο με την μέθοδο της αϋπνίας.

Όμως τελικά αυτό δεν ήταν το τέλος του βασιλείου της Μακεδονίας, από το πουθενά εμφανίσθηκε ο Ανδρίσκος που ισχυριζόταν ότι είναι γιος του Περσέα του βασιλεία της Μακεδονίας και της γυναίκας του Λαοδίκης και <<κληρονομικό δικαίω >> διεκδίκησε τον θρόνο της Μακεδονίας από τους Ρωμαίους. Κανείς δεν τον πήρε στα σοβαρά και προπάντων οι Ρωμαίοι ,φυσικά ούτε ο λαός της Μακεδονίας και οι υπόλοιποι Ελληνόφωνες

Και όμως κάποια στιγμή κατάφερε και βασιλιάς να γίνει της Μακεδονίας και να φέρει σε δύσκολη θέση τους Ρωμαίους σε μάχες .

Ποιος άραγε ήταν αυτός ο άνθρωπος και πόσο αληθινά ήταν αυτά που τον καταμαρτυρούσαν;

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Για τον Ανδρίσκο ελάχιστα στοιχεία είναι γνωστά.
Τα περισσότερα προέρχονται από τον Διόδωρο, τον Τάκιτο και τον Στράβωνα.
Γεννήθηκε το 185 π.Χ. στη Μυσία της Αιολίδας που βριοκοταν απέναντι από τον Μόλυβο της Λασβου στα μικρασιατικά παράλια και ήταν ταπεινής καταγωγής.

Ανατράφηκε από ένα Κρητικό έμπορο υφασμάτων. Είναι άγνωστο όμως με ποιον τρόπο κατόρθωσε να γίνει κυβερνήτης της πόλης του Αδραμυττίου.
Γύρω στο 151 π.Χ. περίπου 17 χρόνια μετά την μάχη της Πυδνας και την κατάληψη της Μακεδονίας από τους Ρωμαίους , εμφανίστηκε ως ο Φίλιππος, ο γιος του Περσέα, ο οποίος όμως στην πραγματικότητα είχε δολοφονηθεί από τους Ρωμαίους όταν ήταν 18 ετών.
Ο Ανδρίσκος λέγοντας ότι θέλει να ανακαταλάβει τη Μακεδονία από τους Ρωμαίους πήγε στη Συρία και ζήτησε στρατιωτική βοήθεια από τον Δημήτριο Α’ τον Σωτήρα, ηγέτη των Σελευκιδών, με το επιχείρημα μάλιστα ότι είναι ανιψιός του (γιος της αδερφής του Λαοδίκης).
Ο Δημήτριος όμως ΄που εκείνη την εποχή είχε να αντιμετωπίσει την εξέγερση του Αλεξάνδρου Α’ Βάλλα, λένε ότι κατάλαβε ότι ο Ανδρίσκος έλεγε ψέματα, τον συνέλαβε και τον παρέδωσε στους Ρωμαίους με βάση τη συμφωνία μεταξύ Σελευκιδών και Ρώμης.

Η ΑΜΒΙΣΒΗΤΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ
Πόλη πιθανόν η άρνηση του Δημητρίου Α’ του Σωτηρα της Συρίας ,να στηριζόταν στο γεγονός ότι πράγματι ο Ανδρισκος να ήταν ένας απατεώνας και παραδίδοντας τον στους Ρωμαίους απέδιδε δικαίο, μπορεί όμως να ήταν προσχηματική η αποδοχή ότι δεν είναι γιος του Περσέα γιατί έτσι ήθελε να τα έχει καλά με τους Ρωμαίους και να μην τους έχεις απέναντι.

Η ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΤΟΥ ΔΡΑΣΗ
Ο Ανδρισκος μετά την σύλληψη τουφυλακισθηκε από τους Ρωμαίους άλλα κατόρθωσε να απελευθερωθεί και γύρω στο 150 π.Χ. πήγε στην Θράκη .
Εκεί έπεισε τους πολέμαρχους Τήρη, κουνιάδο του Περσέα και Βαρσαβά, ότι είναι γιος του Περσέα και τους ζήτησε να τον βοηθήσουν να ανακτήσει τη Μακεδονία.

– Η εισβολή του Ανδρίσκου στην Μακεδονία .
Μετά την ήττα των Μακεδόνων στη μάχη της Πύδνας το 168 π.Χ. μι. Η Μακεδονία τέθηκε υπό τον έλεγχο της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας. Είκοσι χρόνια αργότερα, ξεκίνησε η εξέγερση του Ανδρισκου , ο οποίος αυτοανακηρύχτηκε Φίλιππος, γιος του τελευταίου Μακεδόνα βασιλιά Περσέα, και με την υποστήριξη των Θρακών κατέλαβε τη Μακεδονία και εισέβαλε στη Θεσσαλία.
Με τον θρακικό στρατό ο Ανδρίσκος εισέβαλε στη Μακεδονία κηρύσσοντας την ελευθερία και την αναγέννηση του ενιαίου κράτους.
Οι φιλορωμαίοι άρχοντες των Μακεδόνων δεν κατάφεραν να τον αντιμετωπίσουν με επιτυχία και ηττήθηκαν σε δύο συγκρούσεις κοντά στον ποταμό Στρυμόνα.

Μετά τις νίκες του Ανδρίσκου οι Μακεδόνες πολίτες ανταποκρίθηκαν στα αντιρωμαϊκά του κηρύγματα και τάχθηκαν στο πλευρό του πιστεύοντας ότι ήταν ο ηγέτης που θα τους οδηγούσε στην αποτίναξη της ρωμαϊκής κυριαρχίας.

ΕΝΑ ΚΑΛΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΦΤΩΧΟΥΣ
Ο Ανδρίσκος πήγε στην Πέλλα, όπου (αυτο)ανακηρύχθηκε πανηγυρικά βασιλιάς (149 π.Χ.) με το όνομα Φίλιππος Στ’ και άρχισε να αναδιοργανώνει τον στρατό του.

Παράλληλα εφάρμοσε φιλολαϊκή πολιτική στρεφόμενος εναντίον των πλούσιων και των συνεργατών των Ρωμαίων.
Η Ρωμαϊκή Σύγκλητος εκείνη την εποχή ήταν απασχολημένη με τον πόλεμο εναντίον της Καρχηδόνας.
Έτσι έστειλε στην Ελλάδα τον πρέσβη Πόπλιο Κορνήλιο Σκιπίωνα Νασικά για να διευθετήσει την κατάσταση με διπλωματικές ενέργειες. Απειλές, υποσχέσεις και στρέφοντας τη μία ελληνική πόλη εναντίον της άλλης.
Αν και σε αρκετές ελληνικές πόλεις αναπτύχθηκαν συμπάθειες για την εξέγερση των Μακεδόνων υπό τον Ανδρίσκο, όλες τάχθηκαν λόγω φόβου με τους Ρωμαίους, δεν τους ενίσχυσαν όμως ιδιαίτερα.

– Η Αχαϊκή συμπολιτεία
Εκείνη την εποχή το σημαντικότερο και ισχυρότερο ελληνικό κράτος ήταν η Αχαϊκή Συμπολιτεία, όπου επικρατούσε η φιλορωμαϊκή παράταξη υπό τον Καλλικράτη και η οποία ενίσχυσε τον Νασικά παρά την αντίθεση της άλλης παράταξης που είχε επικεφαλής τον Διαίο από τη Μεγαλόπολη της Αρκαδίας.

Έτσι αχαϊκό στρατιωτικό σώμα στάλθηκε ως φρουρά πόλεων στη Θεσσαλία. Οι Ρωμαίοι έχοντας εξασφαλίσει τουλάχιστον την ουδετερότητα των άλλων ελληνικών πόλεων ,έστειλαν τον στρατηγό Πόπλιο Ιουβέντιο Θάλνα με μια λεγεώνα στη βόρεια Θεσσαλία.
Αφού συγκέντρωσε και τους συμμάχους του ο Ρωμαίος στρατηγός κινήθηκε προς τις υπώρειες του Ολύμπου στα όρια Θεσσαλίας Μακεδονίας. Εκεί συναντήθηκαν οι δύο στρατοί: οι Ρωμαίοι με τους συμμάχους τους και ο Ανδρίσκος με τις δικές του δυνάμεις.
Η μάχη του Ολύμπου (149 π.Χ.)

Για την μάχη αυτή δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες. Οι Ρωμαίοι και οι σύμμαχοί τους ήταν γύρω στις 16.000, ενώ περίπου τόσες, ίσως και περισσότερες ήταν οι δυνάμεις του Ανδρίσκου καθώς πλήθος Μακεδόνων από τις φτωχότερες τάξεις που είχαν ενθουσιαστεί από τα φιλολαϊκά του κηρύγματα στρατεύονταν μαζικά προκειμένου να διώξουν από την πατρίδα τους τους μισητούς Ρωμαίους.
Στη μάχη του Ολύμπου οι Ρωμαίοι έπαθαν πραγματική πανωλεθρία κάτι που είχε να συμβεί πολύ καιρό. Ο στρατηγός Θάλνας και πλήθος λεγεωνάριων έπεσαν νεκροί. Η νίκη του Ανδρίσκου όχι μόνο προκάλεσε ζωηρή αίσθηση και χαρά στις ελληνικές πόλεις, αλλά αποτέλεσε και αφορμή για πολιτικές ανακατατάξεις.

Έτσι στην Αχαϊκή Συμπολιτεία εκλέχτηκε νέος ηγέτης, ο Διαίος εκτοπίζοντας από την εξουσία μετά από 20 σχεδόν χρόνια τους φιλορωμαίους πολιτικούς.
Στο μεταξύ οι Ρωμαίοι, που μάλλον είχαν υποτιμήσει τον Ανδρίσκο θεωρώντας τον ως κάποιον τοπικό ληστή ή επαναστάτη, κατάλαβαν ότι έπρεπε να τον αντιμετωπίσουν πιο δυναμικά.

Ο Ανδρίσκος την ίδια περίοδο προέβαινε σε εκτεταμένες αλλαγές στο κράτος του. Αυτές περιλάμβαναν και αρκετά ξεκαθαρίσματα λογαριασμών. Πήρε μέτρα εναντίον των πλουσίων και ευνόησε τα λαϊκά στρώματα, τα οποία συνέχισαν να πυκνώνουν τις τάξεις του στρατού του. Εκείνη την εποχή φαίνεται ότι έκοψε και νόμισμα που απεικόνιζε τον ίδιο.
Οι πλούσιοι γαιοκτήμονες υποχρεωτικά τον ακολούθησαν, παρασκηνιακά όμως συνωμοτούσαν εναντίον του.
Ο Διόδωρος γράφει ότι ο Ανδρίσκος μετά τις επιτυχίες του έδειξε πολύ μεγάλη έπαρση και ότι ‘’εξετράπη προς ωμότητα και παρανομίαν τυραννικήν’’.

– Η (δεύτερη) μάχη της Πύδνας (148 π.Χ.)
Την άνοιξη του 148 π.Χ. οι Ρωμαίοι επανήλθαν, όμως αυτή τη φορά ήταν πολύ περισσότεροι και καλύτερα οργανωμένοι. Επικεφαλής τους ήταν ο έμπειρος Κόιντος Καικίλιος Μέτελλος. Ο στρατός του απαρτιζόταν από 35.000- 36.000 άνδρες. Από αυτούς 28.000- 29.000 ήταν Ρωμαίοι και οι υπόλοιποι σύμμαχοί τους. Συγκεκριμένα Ιλλυριοί, Περγαμηνοί (από την Πέργαμο της Μ. Ασίας) αλλά και Έλληνες από την Ήπειρο και τη Θεσσαλία.
Η δεύτερη μάχη της Πύδνας κρίθηκε από την απόλυτη κυριαρχία των Ρωμαίων στη θάλασσα. Ο Ανδρίσκος δεν διέθετε ναυτικές δυνάμεις, οπότε τα πλοία των Ρωμαίων και των συμμάχων τους Περγαμηνών κινούνταν άνετα, είτε μεταφέροντας στρατεύματα και εφόδια, είτε απειλώντας τις παραλιακές περιοχές της Μακεδονίας. Έτσι ο Ανδρίσκος υποχρεώθηκε να περιμένει τους εχθρούς του στα σύνορα Μακεδονίας και Θεσσαλίας.
Αφού οι Ρωμαίοι και οι Περγαμηνοί υπό τον Άτταλο Β’ κυριαρχούσαν στη θάλασσα, το ρωμαϊκό στράτευμα εύκολα αποβιβάστηκε στη Θεσσαλία. Ο Ανδρίσκος εγκατέστησε το στρατόπεδό του στα νότια της Πύδνας, εκεί που το 168 π.Χ. είχε γίνει η μεγάλη μάχη του Περσέα με τους Ρωμαίους. Ήταν καλοκαίρι του 148 π.Χ. όταν οι δυο στρατοί βρέθηκαν αντιμέτωποι.Κατά την πρώτη σύγκρουση το μακεδονικό ιππικό με επικεφαλής τον Τελεστή νίκησε το ρωμαϊκό, κάτι που ανέβασε στα ύψη το ηθικό των Ελλήνων ενώ προβλημάτισε τους Ρωμαίους.
Τότε όμως ο Ανδρίσκος, που απ’ ότι φαίνεται ήταν άπειρος γύρω από τα στρατιωτικά ζητήματα, έκανε ένα σοβαρότατο λάθος το οποίο εκμεταλλεύτηκε ο έμπειρος και προσεκτικός Μέτελλος. Συγκεκριμένα έστειλε μέρος της δύναμής του να εκτελέσει ευρύ ελιγμό στα πλευρά των Ρωμαίων προκειμένου να τους υπερκεράσει και να αποκόψει τις εφοδιοπομπές τους από τη Θεσσαλία. Αυτό όμως είχε σαν αποτέλεσμα να μείνει με λίγες δυνάμεις και να μην μπορέσει να αντιμετωπίσει την αιφνιδιαστική επίθεση των Ρωμαίων. Η φυγή του ιππικού του μετέτρεψε την ήττα σε πανωλεθρία. Οι πηγές αναφέρουν ότι 25.000 Μακεδόνες σκοτώθηκαν, ο αριθμός όμως είναι μάλλον υπερβολικός…

– Η προσπάθεια του Ανδρισκου να επανακάμψει στην Ανατολική Μακεδονια
Παρά τη συντριβή των δυνάμεών του ο Ανδρίσκος προσπάθησε να οργανώσει νέα αντίσταση στην Ανατολική Μακεδονία, όμως ο Θράκας ηγεμόνας Βύζης, αφού τον εγκατέλειψε .

–Η σύλληψη του Ανδρισκου και ο θάνατος του
Ο ηγεμόνας της Θράκης όμως όχι μόνον τον εγκατέλειψε άλλα και τον παρέδωσε στον Ρωμαίο διιοικητη στον Μέτελλο, ο οποίος ολοκλήρωσε την κατάκτηση της Μακεδονίας, τη λεηλάτησε και έπειτα από διαταγή της Συγκλήτου τη μετέτρεψε σε ρωμαϊκή επαρχία και παρέμεινε σ΄αυτή ως διοικητής της.
Ο Ανδρίσκος αφού οδηγήθηκε σιδηροδέσμιος στη Ρώμη και διαπομπεύθηκε σε ‘’θρίαμβο’’εκτελέστηκε το 146 π.Χ.

ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΔΡΙΣΚΟ ΗΡΩΑΣ ή ΑΠΑΤΕΩΝΑΣ
Ο τυχοδιώκτης όπως χαρακτηρίζεται Ανδρίσκος ή Φίλιππος ΣΤ’ Ή Ψευδοφίλιππος, πέτυχε σημαντικές νίκες επί των Ρωμαίων, έκανε τους Έλληνες έστω και λίγο να πιστέψουν ότι θα μπορούσε να πετύχει πολύ περισσότερα, όμως δεν είχε τη στόφα του μεγάλου ηγέτη. Κάποιοι σύγχρονοι ιστορικοί, αναφερόμενοι στις συγκρούσεις του Ανδρίσκου με τους Ρωμαίους, κάνουν λόγο για Τέταρτο Μακεδονικό Πόλεμο.

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΚΕΙΝΗ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ
. Μετά τη μάχη της Πύδνας το έτος 146 π.Χ. η περιοχή και της Ανω Μακεδονίας υποτάχθηκε οριστικά στους Ρωμαίους.
Η Ελίμεια, η Εορδαία, η Λυγκηστίδα και η Πελαγονία απετέλεσαν την “Τέταρτη Μερίδα”, μια δηλαδή από τις τέσσερις ανεξάρτητες δημοκρατίες, στις οποίες διαίρεσαν τη Μακεδονία οι Ρωμαίοι.

Η έλλειψη ηγετών ήταν και το μεγάλο πρόβλημα της Ελλάδας εκείνη την εποχή.
Ο Φιλοποίμην δεν ονομάστηκε άδικα «τελευταίος των Ελλήνων»,* καθώς ήταν ίσως ο μόνος που θα μπορούσε να νικήσει τους Ρωμαίους.
Την ίδια χρονιά με τη θανάτωση του Ανδρίσκου στη Ρώμη ,το 146 π.Χ., έγινε η μάχη της Λευκόπετρας της Κορίνθου, με τη νίκη του Μόμμιου επί του Διαίου, με την οποία αρχίζει ουσιαστικά η ρωμαιοκρατία στην Ελλάδα.

* Ο Φιλοποίμην
Ο Φιλοποίμην, ήταν στρατηγός της Αχαϊκής Συμπολιτείας. Γεννήθηκε στη Μεγαλόπολη της Αρκαδίας το 253 π.Χ. και πέθανε το 183 π.χ. ελάχιστα χρόνια πριν η Μακεδονία περάσει στα χέρια των Ρωμαίων

Όταν ο Αντίοχος Γ’ ο Μέγας, βασιλιάς του κράτους των Σελευκίδων πολεμούσε στην Ελλάδα με τους Ρωμαίους, ο Φιλοποίμην ήταν απλός ιδιώτης. Κατηγορούσε τον Αντίοχο, ότι κάθεται στη Χαλκίδα και ασχολείται με έρωτες και γάμους και οι στρατιώτες του τριγυρνούν στις πόλεις διασκεδάζοντας. Οι Ρωμαίοι νίκησαν τον Αντίοχο και από τότε άρχισαν να αναμειγνύονται όλο και πιο πολύ στα εσωτερικά της Ελλάδας. Όταν ο Αρίσταινος ο Μεγαλοπολίτης, ένας από τους ισχυρότερους Αχαιούς,είπε ότι δεν πρέπει να εναντιώνονται στους Ρωμαίους ούτε να τους δυσαρεστούν, ο Φιλοποίμην, έξαλλος, του απάντησε «Άνθρωπε γιατί βιάζεσαι να δεις την μοιραία μέρα της Ελλάδας»; Όταν ο Ρωμαίος ύπατος Μάνιος, που νίκησε τον Αντίοχο και ο Τίτος Φλαμινίνος, θέλησαν να επαναφέρουν κάποιους εξόριστους Λακεδαιμόνιους στην πόλη τους, ο Φιλοποίμην αρνήθηκε, τον επόμενο όμως χρόνο που αυτός στρατηγός, τους επανέφερε ο ίδιος, γιατί δεν ήθελε αυτό να το κάνουν οι Ρωμαίοι!1.3_Σχ.1.jpg

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.