«Αλικαρνασσός: Η ιστορία της – Αρχαιολογικά ευρήματα – Νομίσματα» Του Σταύρου Π.Καπλάνογλου

By Voula Z on 21/09/2020

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η Αλικαρνασσός ξαναδημιουργήθηκε απέναντι από την Κω πάνω σε ένα βραχώδες ακρωτήριο που έφερε το όνομα Ζεφύριο, το οποίο βρισκόταν ανάμεσα στον Κεραμικό και τον Βαργυλικό ή Ιασικό κόλπο.

Η ιστορία της πάει πολύ μακρυά, στην εποχή των Χετταίων ,εποχή για την οποία δεν έχουμε καμιά πληροφορία. πέρα από την γλωσσολογική ανάλυση του ονόματος που όπως γράψαμε στην προηγούμενη δημοσίευση στην αναζήτηση της ετυμολογίας του.

Γράψαμε :

”– Άλος Κάρνος Μια επιγραφή που βρέθηκε πρόσφατα αναφέρει ‘’ Άλος Κάρνος ‘’ αυτό παραπέμπει στους προϊστορικούς χρόνους όταν στην περιοχή βρισκόταν οι Χετταίοι.Αν λάβουμε υπόψιν ότι το επίθημα -ασσος (-assos) που καταλήγει η λέξη Αλικαρνασσός συμπεριλαμβάνονται τα 2 ‘’σσ ‘’ που είναι η συνήθης κατάληξη Δωρικών τοπωνυμιών (Παρνασσός, Άρνισσα κ.α ) καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι ενδεχόμενα στην θέση της αρχαίας Αλικαρνασσού υπήρχε προηγουμένως Καρική πόλη με το όνομα Αλός Κάρνος που με την έλευση των Δωριέων κατέληξε Αλικαρνασσός

Προσφάτως ειδικοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι το μέρος της λέξης ‘’ καρνᾱσσός ‘’είναι γνωστό στην γλώσσα των Λούβιων* το φρούριο {‘’(CASTRUM) ha + ra / i-na-sà / (CASTRUM) ha + ra / i-ni-sà «φρούριο»)

*Οι Λούβιοι γενικά θεωρείται πως σχετίζονταν με τον ισχυρό πολιτισμό των Χετταίων, ενώ είναι γνωστοί (σχετικά) και για την εξαφανισμένη (ινδοευρωπαϊκή) Λουβική γλώσσα”

Έτσι αρχίζοντας την σημερινή εξιστόρηση αναγκαστικά θα αναφερθούμε στην επανίδρυση της, από τους Δωριείς της Τροιζήνας στις αρχές της 1ης χιλιετίας π.Χ.’’

****************************************************

ΙΣΤΟΡΙΑ

— Ίδρυση

Λάγο μετά το 1000 π.χ. η Αλικαρνασσός επανιδρύετε από Δωριείς της Τροιζήνας

Αυτό συμπεραίνεται από το γεγονός ότι οι μορφές οι οποίες εμφανίζονται επί των νομισμάτων της, όπως η κεφαλή της Μέδουσας, η Αθηνά ή ο Ποσειδώνας, ή η τρίαινα, υποστηρίζουν την εκτίμηση σύμφωνα με την οποία επρόκειτο για αποικία της Τροιζήνας και του Άργους.[

Ανθής υιός του Ποσειδώνα, . Αυτόν αποδέχθηκαν ως μυθικό ιδρυτή τους οι Αλικαρνασσείς , όπως και αναφέρεται από τον Στράβωνα, οι οποίοι και ήσαν υπερήφανοι για την ονομασία Ανθήδες την οποία και έφεραν

–Πρωτεύουσα Δωρικής Εξάπολης

Στην αρχαιότητα η Αλικαρνασσός ήταν δωρική αποικία στις ακτές της Καρίας και μέλος της Δωρικής Εξάπολης μαζί με την Κνίδο, Κω, Λίνδο, Κάμειρο και Ιαλυσό

Παρά το γεγονός αυτό στους κλασσικούς χρόνους η πόλη είχε αποκτήσει έντονο Ιωνικό χρώμα όπως φαίνεται και από τα γραπτά του Ηροδότου.

Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο που καταγόταν από την Αλικαρνασσό, οι άλλες πόλεις την έδιωξαν από την εξάπολη για να την τιμωρήσουν επειδή ο αθλητής της Αγασικλής έκλεψε τον τρίποδα που κέρδισε στους αγώνες αντί να τον αφιερώσει στο ναό του Τριόπιου Απόλλωνα στην Κνίδο.

— Η ίδρυση της Ναυκράτεως της Αιγύπτου τον 6ο αιώνα π.Χ.

Στον αιώνα αυτό αρχίζει η ακμή της πόλεως. Και η Αλικαρνασσός συμμετέχει μαζί με άλλες Ελληνικές πόλεις και τα νησιά του Αιγαίου στην ίδρυση της Ναυκράτεως της Αιγύπτου Είναι η εποχή που η πόλη κόβει χρυσά νομίσματα.

— Πέρσες

Υποτάχθηκε στους Πέρσες τον 6ο π.Χ. αιώνα μαζί με τις πόλεις της Ιωνίας.

— Το αρχικό πολίτευμα στο 5ο αιώνα π.Χ.

Δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες για το πολίτευμα ,αλλά υπάρχουν επιγραφές που δίνουν ονόματα για πρυτάνεις,εξεταστές γραμματείς αγορανόμους και άλλους αξιωματούχους

Η βουλή αριθμούσε 100 μέλη και ο δήμος 4000 περίπου.

Από τις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ.η Αλικαρνασσός διοικούνταν από Κάρες δυνάστες υποτελείς στον βασιλιά των Περσών

— Το 480 π.Χ. ηγεμών Ατρεμισία Α’ *

Από τις αρχές του 480 π.Χ ηγεμών της πόλης είναι η Ατρεμισία Α’ κορη του Λυγδαμη Α΄’ μια δυναμική γυναίκα . που κατά τη διάρκεια των Περσικών πολέμων η βασίλισσα Αρτεμισία Α’ της Καρίας συμμετείχε στην εκστρατεία κατά της Ελλάδας μαζί με τον Ξέρξη επικεφαλής πέντε πλοίων.

— Λύγδαμις Β΄’ εγγονός και διάδοχος της Αρτεμισίας Α’

Την εποχή αυτή διεξήχθει η Μάχη της Μυκάλης και λίγο αργότερα δυο παρατάξεις που υπήρχαν στην Αλικαρνασσό η μια κατά των Περσών και η άλλη υπέρ αυτών , συγκρούσθηκαν. Ο Λύγδαμις που διαδέχθηκε την Αρτεμισία και ήταν υπέρ των Περσών έδιωξε τον Ηρόδοτο ,τον ποιητή Πανύασι και άλλους επιφανείς Αλικαρνασσείς από την πόλη

— 469 π.Χ. η νίκη του Κίμωνος απελευθερώνει την Αλικαρνασσό

Στην μάχη του Ευρυμέδοντα που έγινε το 469 π.Χ συγκρούσθηκαν οι Πέρσες με τους Ελληνες με επικεφαλής τον Κίμωνα ,οι τελευταίοι ήταν οι νικητές ,σε μια διπλή μάχη (ναυμαχία και πεζομαχία), η οποία έλαβε χώρα στη θάλασσα και στη ξηρά και ο Κίμωνας στην συνέχεια απελευθέρωσε την Αλικαρνασσό. Το 454 π.Χ. γράφεται στον κατάλογο των φίλων των Αθηναίων αλλά οι Πέρσες σύντομα επανέρχονται.

— Επαναφορά στην συμμαχία από Αλκιβιάδη

Το 414 π.Χ. ο Αλκιβιάδης επαναφέρει την Αλικαρνασσό στην Δηλιακή συμμαχία

— 4ος π.Χ αιών η Καρία σατραπεία, πρωτεύουσα η Αλικαρνασσός.

Η Αλικαρνασσός τον 4ο αιώνα αναφέρεται σαν ξεχωριστή σατραπεία με πρωτεύουσα την Αλικαρνασσό. Στην ίδια περίοδο αναπτύσσει διπλωματικές σχέσεις με την Τροιζήνα και με την υπόλοιπη Ελλάδα.

— Εκάτομνος ή Εκατόμνος *

Ο πρώτος Κάρας δυνάστης. ήταν ο Εκάτομνος κατ’ όνομα σατράπης της Περσίας αλλά στην πραγματικότητα ανεξάρτητος ηγεμόνας όλης της Καρίας

Μετέφερε την πρωτεύουσα στην Μύλασσα και κατά την διάρκεια του Κυπριακού πόλεμου 394-385 π.Χ ,πολέμησε κατά του Ευαγόρα της Κύπρου

Οι Εκατομνίδες ξαναέκτισαν την Αλικαρνασσό, συνοικίζοντας τους κατοίκους των παρακείμενων οικισμών, και ιδιαίτερα την οχυρή Σαλμακίδα, και εφαρμόζοντας το Ιπποδάμειο πολεοδομικό σύστημα.

— Μαυσωλος το 377 π.Χ.*

Κατά τον 4ο π.Χ. αιώνα σατράπης της Καρίας έγινε ο Μαύσωλος γιος του Εκατόμνου, ο οποίος μετέφερε την πρωτεύουσα της Καρίας από τα Μύλασα στην Αλικαρνασσό.

Ο Μαύσωλος κυβέρνησε την Καρία έχοντας ως έδρα την Αλικαρνασσό, επισήμως ως υποτελής των Περσών, ενώ στην πράξη ανεξάρτητα, για το μεγαλύτερο διάστημα της βασιλείας του από το 377 έως το 353 π.Χ.

— Αρτεμισία η Β’ το 352 π.Χ.*

Μετά τον Μαύσωλο ανέλαβε η αδερφή του και σύζυγός του Αρτεμισία Β’ της Καρίας που έχτισε στη μνήμη του το Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού ένα εντυπωσιακό κτίριο που χαρακτηρίστηκε σαν ένα από τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου.

Παρά το γεγονός ότι έμεινε ελάχιστο χρόνο στην εξουσία (πέθανε το 351 π.Χ) ,αντιμετώπισε με επιτυχία επίθεση των Ροδίων και μάλιστα επιτέθηκε στην Ρόδο και κατόρθωσε να την καταλάβει.

— Ιδριευς και Αδα μετα το 351 π.Χ.

Την Αρτεμισία διαδέχθηκαν τα αδέρφια της Ιδριεύς και Άδα ,ο πρώτος πέθανε το 344 μ.Χ. και συνέχισε η αδερφή του Άδα την οποία ες το 340 π.Χ. όταν στην συνέχεια την παραμέρισε ο άλλος αδελφός Πιξαδώρος στέλνοντας στην Αλίντα πόλη ορεινή.

Ο Πιξαδώρος προσπαθούσε να έρθει σε επαφή με τους Μακεδόνες άλλα στην συνέχεια προσκολλήθηκε με τους Πέρσες παντρεύοντας την κόρη του με τον Πέρση ευγενή Οροντοβάτη , ο οποίος και τον διαδέχθηκε το 334 π.Χ.

— Μ. Αλέξανδρος

Ο Μ. Αλέξανδρος κατέλαβε την Αλικαρνασσό μετά από πολιορκία το 334 π.Χ. η Αδα που είχε περιορισθεί στην Αλίντα υποταχθεί οικειοθελώς στον Μ. Αλέξανδρο

— Οι διάδοχοι του Μ. Αλεξάνδρου

Κατά την ελληνιστική περίοδο η πόλη βρέθηκε στη σφαίρα επιρροής των Επιγονων Αντίγονου ,Κάσσανδρου,Λυσίμαχου,των Πτολεμαίων

— Ρωμαίοι

Από τις αρχές του 2ου αιώνα υπήρξε ελεύθερη σύμμαχος των Ρωμαίων

— Ρόδος

Το 189 π.Χ περιήλθε στην πολιτική επιρροή των Ροδίων αλλά φαίνεται ότι έχασε σταδιακά τη σημασία της στα Ρωμαϊκά και Βυζαντινά χρόνια.

— Μιθριδάτης

Το 88 π.Χ την κατέλαβε ο Μιθριδάτης

— Και πάλι Ρωμαίοι αλλά και πειρατές

Το 80 μ.Χ λεηλατήθηκε από Ρωμαίους και τι 62-68 π.Χ δέχθηκε αλλεπάλληλες επιθέσεις από πειρατές. Λίγο αργότερα δέχεται επίθεση από τους Βρούτο και Κάσιο και συνέχισε πλέον να αποτελεί τμήμα του Ρωμαϊκοί κράτους

— Βυζάντιο

Κατά την Βυζαντινή περίοδο η Αλικαρνασσός υπήρξε ένα αξιόλογο εμπορικό κέντρο. Ανήκε στην επαρχία της Καρίας αλλά κατά την θεματική οργάνωση του Βυζαντινού κράτους ,εντάχθηκε στο ναυτικό θέμα των Κυβυρραιττών

Με την έλευση του χριστιανισμού και την οργάνωση του δημιουργήθηκε Αρχιεπισκοπή στην Αλικαρνασσό

Στο τίλος του 7ου και τις αρχές του 8 ου αιώνα μ.Χ. δέχθηκε επιθέσεις από τους Άραβες ,άντεξε όμως γιατί βελτιώθηκε η άμυνα της μια και περαν των αλλων εκει υπήρχαν και βάσεις του στόλου των Βυζαντινών.

— 14ος αιών μ.Χ. Ιππότες της Ρόδου

Στο τέλος του14ου αιώνα η πόλη καταλήφθηκε από τους Ιωαννίτες ιππότες της Ρόδου

οι οποίοι ενίσχυσαν την άμυνα της και βελτιώνοντας τα οχυρωματικά έργα του φρουρίου το οποίο ονομάσθηκε από τους Ιωαννίτες φρούριο του Αγίου Πέτρου

Την πόλη αυτή την περίοδο αποίκισαν Κύπριοι με αποτέλεσμα η πολύ να διατηρήσει τον Ελληνικό της χαρακτήρα.

–1522 μ.Χ Σουλεϊμάν Α’

Το φρούριο καταλήφθηκε από τους Τούρκους το 1522 και έκτοτε πέρασε στην σκοτεινή περίοδο της Τουρκοκρατίας.

— 1768-1769 μ.Χ. Ορλοφικά.

Κατά τα Ορλοφικά ο Ρωσικός στόλος απέτυχε 2 φόρες να την καταλάβει το 1768 και το 1769 μ.Χ.

–1821 μ.Χ. Η Ελληνική επανάσταση

Όταν ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση του 1821 άρχισαν διώξεις των χριστισνων και οι κάτοικοι της κατέφυγαν στην ελεύθερη Ελλάδα

* Περισσότερα για την Αρτεμισία Α’,τον Εκατόμνο,Μαύσωλο,και την σύζυγο του Αρτεμισία την νεότερη στην επόμενη δημοσίευση με θέμα ”οι προσωπικότητες που ανέδειξε η Αλικαρνασσός”

*******************************************************

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

–Οχυρώσεις

Από άτι φαίνεται από τα αρχαιολογικά ευρήματα ,η πόλη είχε μετατραπεί σε ισχυρό φρούριο, με τείχη που ακολουθούσαν τη διαμόρφωση των γύρω λόφων σε μήκος περίπου 7 χλμ. Είχαν πάχος έξι πόδια, λιθόκτιστους πύργους (έχουν εντοπιστεί δεκατρείς) και επάλξεις, ενώ περιβάλλονταν από βαθιά τάφρο. Στο χώρο που περιέκλειαν τα τείχη περιλαμβάνονταν η οχυρή ακρόπολη Σαλμακίς, το λιμάνι και το νησί-φρούριο Ζεφύριον, όπου ο Μαύσωλος είχε κτίσει το ανάκτορό του, μια συνολική έκταση 220 εκταρίων

Το τείχος είναι κτισμένο με διαφορετικές τεχνικές τοιχοποιίας, γεγονός που δεν αποδίδεται από τους ανασκαφείς σε διαφορά χρονολογικής φάσης, αλλά στο ότι χρησιμοποιήθηκαν διαφορετικά υλικά (πωρόλιθος, τραχίτης, τόφος).

Το μεγαλύτερο μέρος του τείχους είναι πολυγωνικό, εκτός από το δυτικό τμήμα, όπου έχει εφαρμοστεί η ισόδομη τοιχοποιία. Υπήρχαν δύο κύριες πύλες: η πρώτη, το λεγόμενο Τρίπυλον, είναι στραμμένη προς τη Μύνδο και η δεύτερη προς τα Μύλασα. Από την πύλη των Μυλάσων επιτέθηκε ο Αλέξανδρος.

Το τείχος, που ανασκάφτηκε κτίστηκε το 364 π.Χ., που ξεκινούσε από τη δυτική πλευρά του λιμανιού και εφτανε έως το σημερινό Göktepe ενώ οι ακροπόλεις της Σαλμακίδος και της Ζεφυρίας Άκρας οριοθετούσαν την ένωση του τείχους με το λιμάνι

— Υλικό κατασκευής

Ήταν κατασκευασμένο με πολυγωνικούς λίθους από πωρόλιθο και τραχίτη

— Τι αποκαλύφθηκε

Τμήματα του τείχους έχουν αποκαλυφθεί και είναι ορατά σήμερα,

Η επικοινωνία με την ενδοχώρα γινόταν από δύο πύλες.

1. Στα ανατολικά από την πύλη των Μυλάσων, η οποία δεν σώζεται,

και 2. Στα δυτικά από το Τρίπυλον ή αλλιώς πύλη της Μύνδου.η οποία το 1990 αναστηλώθηκε Η πύλη αυτή είχε ενισχυθεί από τις 2 πλευρές της από 2 μεγάλους πύργους που η βάση τους εφτανε τα 8,5 μέτρα πάχος.

Περιγραφή της πύλης κάνει ο Αρριανός που κάνει λόγο για το Τριπύλλιον.

ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΗΣ ΟΛΗΣ

Η Αλικαρνασσός σύμφωνα με τον Βιτρούβιο εκτεινόταν αμφιθεατρικά πάνω από τη θάλασσα.

Το άρτιο ρυμοτομικό σύστημα της πόλης συνέθεταν κάθετοι φαρδιοί δρόμοι ενώ μια κεντρική λεωφόρος πλάτους 15 μέτρων ξεκινούσε από την Πύλη της Μύνδου περνούσε από το Μαυσωλείο και κατέληγε στη δεύτερη πύλη.

Τα θεμέλια της αρχαίας πόλης βρίσκονται κάτω από τη σημερινή σύγχρονη πόλη, ενώ η Ζεφυρία σήμερα είναι η στενή λωρίδα γης που φιλοξενεί το κάστρο των ιπποτών.

Ο ΤΑΦΟΣ ΤΗΣ ΠΡΙΓΚΙΠΗΣΣΑΣ

Το 1989 ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια των εργασιών βορειοανατολικά της Αλικαρνασσού ο αποκαλούμενος τάφος της πριγκίπισσας της Καρίας, ο οποίος αποδίδεται στην Άδα, αδερφή του Μαυσώλου.

ΜΑΥΣΩΛΕΙΟ

Το πιο εντυπωσιακό αρχιτεκτονικό επίτευγμα της δυναστείας των Εκατομνιδών ήταν το Μαυσωλείο, το ταφικό μνημείο του Μαύσωλου, που δέσποζε επάνω σε τεχνητό ανάλημμα (ανάλημμα στην αρχιτεκτονική και την αρχαιολογία ορίζεται τοίχος που κατασκευάζεται συνήθως σε έδαφος υπό κλίση. Από στατική άποψη η κατασκευή αναλήμματος βοηθά στην συγκράτηση του εδάφους από την διάβρωση, δημιουργώντας παράλληλα ισόπεδες επιφάνειες) στην αγορά της Αλικαρνασσού.

Το Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού Έχει χαρακτηρισθεί ως 1 από τα 7 θαύματα της αρχαιότητος.

Σχεδιάστηκε από δύο Έλληνες αρχιτέκτονες, την Πύθεο και τη Σάτυρο

Τα αλλά 6 ήταν : 1. Πυραμίδες της Αιγύπτου

2. Φάρος της Αλεξάνδρειας 3 Άγαλμα του Δία την Ολυμπία 4. Κολοσσός της Ρόδου 5. Ναός της Αρτέμιδος στην Έφεσο . 6 Τείχη της Βαβυλώνας

— Διαστάσεις

Το Μαυσωλείο είχε μήκος 32,4, πλάτος 38,5 και ύψος 42,67 μέτρα.

Το ανάλημμα επί του οποίου είχε κτιστεί είχε διαστάσεις περίπου 240 x 107 μέτρα.

–Χρόνος κατασκευής

Το πιθανότερο είναι ότι η κατασκευή του ολοκληρώθηκε στα 351 π. Χ. λίγο μετά το θάνατο της Αρτεμισίας.

— Τι ήταν

Μια πολυεπίπεδη κατασκευή, ύψους περίπου 45 μέτρων και κυρίως κατασκευασμένη από μάρμαρο, .

Υπήρχαν πολλά αγάλματα που απεικόνιζαν θεούς και θεές κατά μήκος του εξωτερικού τοίχου του τάφου.

Διάφοροι καλλιτέχνες από γειτονικές χώρες χρησιμοποιήθηκαν για αυτό το έργο, συμπεριλαμβανομένων γλύπτες όπως ο Μπράξις, ο Σκόπας της Πάρου, ο Τιμόθεος και ο Λεοχάρης.

Το εσωτερικό του τάφου ήταν διακοσμημένο με πολλά αγάλματα ζώων και γλυπτά ανάγλυφα Ελλήνων και Αμαζονίων πολεμιστών στη μάχη.

Η οροφή του τάφου είχε τη μορφή μιας βαθμιδωτής πυραμίδας με 24 επίπεδα, και στην κορυφή του κτιρίου τοποθετήθηκαν γλυπτά του Μαύσωλου και της Αρτεμισίας σε ένα άρμα που τραβούσαν τέσσερα τεράστια άλογα λαξευμένα από την Πύθειο.

ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΚΤΙΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ Ο ΔΙΑΚΟΣΜΟΣ

Αποτελούνταν από τρία κύρια μέρη: Μια ψηλή βάση ύψους περίπου 18μ., μία κιονοστοιχία 36 κιόνων ιωνικού ρυθμού (πτερόν) σε διάταξη 9 x 11, και μία βαθμιδωτή πυραμίδα ως στέγη, αποτελούμενη από 24 βαθμίδες που κατέληγαν σε ένα βάθρο όπου στεκόταν ως ακρωτήριο ένα τέθριππο.

Το στοιχείο όμως που έκανε το μνημείο μοναδικό, καθιστώντας το σύντομα ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου, ήταν ο γλυπτός του διάκοσμος. Ο Πλίνιος κατονομάζει τέσσερεις διάσημους Έλληνες γλύπτες που συμμετείχαν στη δημιουργία του, φιλοτεχνώντας ο καθένας μία πλευρά:

ο Σκόπας τη βόρεια, ο Βρύαξις την ανατολική, ο Τιμόθεος τη νότια, και τη δυτική ο Λεωχάρης.

Οι περισσότερες μορφές ήταν μεγαλύτερες του φυσικού μεγέθους.

Τα θέματα που απεικονίζονται περιλαμβάνουν σκηνές κυνηγίου, καθώς και σκηνές προσφοράς και θυσίας και μια μάχη σε φυσικό μέγεθος μεταξύ Ελλήνων και Περσών. Τρεις εντυπωσιακές ανάγλυφες ζωφόροι διέτρεχαν όλο το κτίριο, με παραστάσεις αμαζονομαχίας, κενταυρομαχίας και αρματοδρομίας. Αγάλματα γυναικών και ανδρών, που πιθανολογείται ότι αντιστοιχούν στα μέλη της καρικής δυναστείας, θα πρέπει να κοσμούσαν τα μεσοδιαστήματα των κιόνων της πρόσοψης. Έχουν βρεθεί τουλάχιστον 20 αγάλματα λεόντων τα οποία μάλλον κοσμούσαν το άνω μέρος του επιστυλίου τοποθετημένα αντικριστά. Η κορυφή στεφόταν από το περίφημο τέθριππο, στο οποίο ενδεχομένως επέβαιναν ο θεοποιημένος Μαύσωλος και ίσως και η Αρτεμισία. Ως δημιουργός του γλυπτού αυτού αναφέρεται ο Πύθεος.

Όσον αφορά το εσωτερικό του κτιρίου έχουμε ελάχιστες ενδείξεις. Φαίνεται ότι μεγάλο τμήμα ήταν συμπαγές. Οι αρχαιολόγοι θεωρούν ότι υπήρχαν τουλάχιστον δύο αίθουσες. Η μία πάνω ακριβώς από το νεκρικό θάλαμο και μια δεύτερη που παίρνει τη θέση του σηκού των ελληνικών ναών, πίσω από την κιονοστοιχία.

Τόσο το μέγεθος του κτιρίου όσο και ο γλυπτός του διάκοσμος το κατέστησαν σύντομα συνώνυμο κάθε μεγαλοπρεπούς τάφου, σημασία που διατηρείται ως σήμερα.

Αν και τον 13ο αιώνα το Μαυσωλείο καταστράφηκε από σεισμό, το μεγαλύτερο μέρος του οικοδομήματος δεν είχε καταρρεύσει ώς το 1522 μ.Χ., όταν διατάχθηκε η κατεδάφισή του. Όπως και άλλοι σύγχρονοί τους, ο Μέγας Μάγιστρος και οι ιππότες του θεωρούσαν την ειδωλολατρική τέχνη επικίνδυνη για τη χριστιανική πίστη.

Oι Ιωαννίτες ιππότες κατεδάφισαν το υπόλοιπο για να χρησιμοποιήσουν το οικοδομικό υλικό στο κάστρο της Ζεφυρίας Άκρας. οι ιππότες κονιορτοποίησαν τα γλυπτά και τα μετέτρεψαν σε ασβέστη.

ΘΕΑΤΡΟ

Στα χρόνια του Μαυσώλου χρονολογείται και το αρχαίο θέατρο (δημιούργημα του 4ου αιώνα π.Χ.)

Οι διαστάσεις του ήταν : Διάμετρος 110 μέτρα και διέθετε 53 σειρές πέτρινων καθισμάτων. Εκεί διεξήγαγε η Αρτεμισία τους δραματικούς αγώνες, που αποτέλεσαν μέρος των τελετουργιών στην κηδεία του Μαυσώλου.

ΝΑΟΣ ΑΠΟΛΛΩΝΑ

Πάνω στο ισχυρά οχυρωμένο ακρωτήρι της Ζεφυρίας ανατολικά του λιμανιού δέσποζε ο αρχαϊκός ναός του Απόλλωνα (αρχές 5ου αι.) . Λίγο πιο κάτω βρισκόταν το μαρμάρινο παλάτι του Μαύσωλου το οποίο ο ίδιος είχε εξοπλίσει με ένα κρυφό λιμάνι.

ΙΕΡΗ ΑΓΟΡΑ

Δίπλα στο λιμάνι, στις παρυφές της πόλης, ήδη από τον 5ο αι. π. Χ. υπήρχε η ιερή αγορά.

Στη θέση της ο Μαύσωλος δημιούργησε μια νέα μεγαλοπρεπή αγορά, αντίγραφο της αγοράς της Ρόδου, προσβάσιμη από όλες της πλευρές λόγω της άριστης ρυμοτομίας της πόλης.

ΟΙ ΝΑΟΙ ΤΟΥ ΑΡΗ ΤΟΥ ΕΡΜΗ ΤΗΣ ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ &ΤΟ ΙΕΡΟ ΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΣ

Στο ψηλότερο τμήμα της πόλης υψωνόταν ο επιβλητικός ναός του Άρη. Στην Αλικαρνασσό υπήρχαν ακόμη ο ναός του Ερμή και της Αφροδίτης και ένα υπαίθριο ιερό αφιερωμένο στη Δήμητρα, θεά της γονιμότητας.

Η ΑΡΧΑΙΑ ΠΗΓΗ ΣΑΛΜΑΚΗΣ

Στα δυτικά του ναού του Ερμή και της Αφροδίτης υπήρχε η αρχαία πηγή Σαλμάκις γύρω από την οποία οι γηγενείς Κάρες είχαν χτίσει την ομώνυμη πόλη που μετέπειτα προσαρτήθηκε στην Αλικαρνασσό. Στο σημείο εκείνο τοποθετείται η δεύτερη ακρόπολη της πόλης.

ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΟΥ ΑΓ.ΠΕΤΡΟΥ

Στο νησί γνωστό ως Zephyirion από τους Ιππότες του Αγίου Ιωάννη χτίστηκε στην περιοχή που είναι σήμερα χερσόνησος.

Το Κάστρο διατηρεί το αρχικό σχέδιο και τον χαρακτήρα της περιόδου των Ιπποτών και αντικατοπτρίζει τα γοτθικά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά. .

******************************************************

ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ

Στην αξιόλογη νομισματοκοπία στην Αλικαρνασσός συναντούμε νομίσματα από το 480 π.Χ.

1ον. Με Πήγασο

Τα πρώτα νομίσματα ήταν άργυροι οβολοί με την μορφή του Πήγασου και στον οπισθότυπο η κεφαλή ενός τράγου μέσα σ’ ένα έγκοιλο τετράγωνο.

2ον. Με Απόλλωνα

— Στις αρχές του 4ου αιώνα . έως το 367 π.Χ. κόβονται δραχμές με την κεφαλή του Απόλλωνα στον εμπροσθότυπο και τον αετό και την άλλη όψη αετό και κλαδί ελιάς με την επιγραφή ΑΛΙ

3ον Με τον Ποσειδώνα

Από το 367-334 π.Χ. με τον Ποσειδώνα και την άλλη όψη την επιγραφή ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΕΩΝ ή ΑΛΙ ή ΑΛΙΚΑΡ

Άλλα και χάλκινα νομίσματα με σύμβολα την κεφαλή του Απόλλωνα στον εμπροσθότυπο και τρίποδα, αετό και λύρα ή τρίαινα

Ακομη στην πόλη κόβονται τα δυναστικά αργυρά νομίσματα (δίδραχμα, τετράδραχμα, ημίδραχμα, δραχμές και τριημιοβόλια σε ροδιακό σταθμητικό κανόνα) των Εκατομνιδών ηγεμόνων (Μαυσώλου, Ιδριέως, Αρτεμισίας, Πιξοδάρου) και του Πέρση σατράπη Οροντοβάτη.

5ον Επί Ροδίων

Τα νομίσματα της Ροδιακής περιόδου φέρουν από την μια όψη κεφαλή Ήλιου ή Απόλλωνος και την άλλη την επιγραφή ΑΛΙΚΑΡΝΑCCEΩΝ με λύρα,

6ον Επί Ρωμαίων

Επί Ρωμαίων φέρουν την επιγραφή ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΕΩΝ και ονομασία του άρχοντος.

Η Αλικαρνασσός επί Νέρωνα και στην συνέχεια εμφανίζει νομίσματα με τον ναό της Αθηνάς, ναό της Ομόνοιας, την Ήρα, τον Ασκληπιό και την Υγεία, τον Απόλλωνα Κιθαρωδό την κεφαλή της Σαράπιδος ή του Δια κ.α.

Ξεχωρίζει μια κοπή με την κεφαλή του Ηροδότου στον εμπροσθότυπο (επιγραφή ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΕΩΝ) και το λατρευτικό άγαλμα του Διός Ακραίου εν μέσω δύο δένδρων και δύο πτηνών στον οπισθότυπο