Home   >   MAGAZINO   >   ΙΣΤΟΡΙΑ   >    « Άντανδρος Αντανδρίας, Ηδωνίς, Κιμμερίς, Παπαζλή» του Σταύρου Π. Καπλάνογλου

 « Άντανδρος Αντανδρίας, Ηδωνίς, Κιμμερίς, Παπαζλή» του Σταύρου Π. Καπλάνογλου

By on 16/03/2019

ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΤΑΝ

Η Άντανδρος ήταν αρχαία Eλληνική πόλη της Μυσίας που βρισκόταν στο βόρειο τμήμα του Κόλπου του Αδραμυτίου ,στους πρόποδες του όρους Ιδη , απέναντι από την Μήθυμνα της Λέσβου στην περιοχή της Τρωάδος., σε απόσταση 25 χλμ δυτικά του Αδραμυτίου

Επέζησε μέχρι τα χρόνια του Βυζαντίου όντας έδρα Επισκοπής.
Η γύρω περιοχή ήταν γνωστή ως Αντανδρία και περιελάμβανε τις πόλεις Ασπονεύς στην ακτή και τα Άστυρα προς τα ανατολικά.

Η στρατηγική θέση του Αντάνδρου, σε συνδυασμό με το προστατευμένο λιμάνι του κοντά στο όρος Ίδη συνέβαλε στην ανάπτυξη της πόλης. Η περιοχή ήταν εύφορη και πλούσια σε ξυλεία, απαραίτητη για το σημαντικό ναυπηγείο, συχνά αναφερόμενη από τους συγγραφείς των Κλασικών και Ελληνιστικών περιόδων.

Σήμερα, τοποθετείται στον λόφο Ντεβρέν, και ο χώρος που κάλυπτε βρισκόταν στο σημερινό χωρίο Αvcilar (Αβτσιλάρ) και η μικρή πόλη Αltınoluk (Αλτινολούκ)

ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΟ 1922

Στην θέση του Αλτινολούκ, παλιότερα, βρισκόταν το Ελληνικό χωριό Παπαζλή (Papazli)
Το Τουρκικό Index Anatolicus αναφέρει τον οικισμό, για το 1906, με το όνομα Παπαζλή (Papazli) που ήταν το Ελληνικό όνομα αλλά το ίδιο όνομα το αναφέρει και για το 1928 ως Παπαζλίκ (Papazlik) προσθέτοντας στο τέλος ένα Κ ,προφανώς η αλλαγή του ονόματος σε Αltınoluk (Αλτινολούκ) έγινε μετά από αυτήν την χρονολογία.
Στην απογραφή του 1905 το Παπαζλή η ίδια πηγή αναφέρει πληθυσμό 460 Ελλήνων και ότι ο οικισμός είχε μικτό πληθυσμό, χωρίς να δίνει αριθμό για τους Μουσουλμάνους κατοίκους του .

ΤΟ ΟΝΟΜΑ

Παπαζλή
Η τελευταία Ελληνική ονομασία του οικισμού Παπαζλή προέρχεται από την λέξη Παπάς που στην Τουρκική γλώσσα αποδίδεται σαν Papaz η κατάληξη του Li είναι συνήθης κατάληξη των Τουρκικών επιθέτων, έτσι έχουμε PAPAZ +LI = PAPAZLI

Άντανδρος ( 1η εκδοχή )
Κατά την πρώτη εκδοχή, η πόλη Άντανδρος υπήρχε από την εποχή του Τρωικού πολέμου, δηλαδή από τον 12ο αιώνα π.Χ.
Ανήκε δε στον Αινεία που ήταν γιος του Αγχίστη βασιλεία της Δαρδανίας ,οι αντίπαλοι του που δεν ήταν άλλοι από τους Πελασγούς ,συνέλαβαν τον γιο του Ασκάνιο που ήταν ο κυβερνήτης της πόλεως. Για να τον απελευθερώσει από τα χέρια τους έδωσε αντί για λίτρα μια ολόκληρη πόλη. Πιθανόν η πόλη μέχρι τότε να ήταν γνωστή σαν Ἠδωνίς ή Κιμμερίς,
Έτσι από τότε η πόλη πήρε το όνομα της πραγματοποιηθείσης ανταλλαγής ,πόλη αντί ενός ανδρός
(Αντί – ανδρός = Άντανδρος )

Άντανδρος (2η εκδοχή )
Υπάρχει και δεύτερη εκδοχή, ότι την πόλη την δημιούργησαν εξόριστοι από το νησί της Άνδρου.
Κτίζοντας αποικία στην συγκεκριμένη θέση , θέλοντας να τιμήσουν την πατρίδα την Άνδρο την ονόμασαν Άντανδρο (Αντί -Άνδρου=Άντανδρος ).

Ἠδωνίς και Κιμμερίς
Κατά τον Στ,Βυζάντιο ο Αριστοτέλης ισχυριζόταν ότι η Πόλη λεγόταν Ἠδωνίς και Κιμμερίς , το πρώτο το όνομα το πήρε από Θρακίωτες που κατοίκησαν την περιοχή και το δεύτερο από Κιμμέριους

ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΠΙΣΤΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΥΠΑΡΞΗΣ ΤΟΥ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΠΑΠΑΖΛΗ

Το Παπαζλή ανήκε στην Μητρόπολη Δαρδανελλίων και Λαμσάκου , στους σχετικούς καταλόγους του Πατριαρχείου αναφέρεται ως Παπαζλή (Altınoluk), από τη σημερινή Επαρχία Edremit (Αδραμυττίου) του Νομού Balıkesir (Αδριανού Θηρών)
Η εκκλησιά των ορθοδόξων Ελλήνων ήταν η Αγία Τριάδα κατά το Index Anatolicus

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ

Η ύπαρξη μεγάλων ελαιώνων στην περιοχή, ακόμη και σήμερα αλλά και πολλούς αιώνες μέχρι της ημέρες που βρισκόταν εκεί οι Έλληνες , είναι βέβαιο ότι αποτελούσε χώρο από τον οποίο εξασφάλιζαν έσοδα, ,το ίδιο πρέπει να συνέβαινε με την εκμετάλλευση των δασών του όρους Ιδη, που πάντοτε έδινε άφθονη ξυλεία και στήριζε τα ναυπηγεία της περιοχής που ήταν γνωστή η ύπαρξη τους από αρχαίους συγγραφείς.
Τέλος, η αλιεία είναι μια απασχόληση που συνηθιζόταν στους ανθρώπους που κατοικούσαν γύρω από τον κόλπο του Αδραμυτίου

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
Σύμφωνα με διαφορετικές παραδόσεις, ο Αντάνδρος κατοικήθηκε από Αιολείς, Πελασγούς, Λέλεγες, Θράκες ή Κιμμεριούς.
Όμως, δεν υπάρχουν αρχαιολογικά στοιχεία που να το υποστηρίζουν και η μη συστηματική αρχαιολογική έρευνα δεν μπορεί να αναδημιουργήσει την ιστορία της περιοχής μέχρι τον 7ο αιωνα. π.Χ.

Η πόλη της Αντάνδρου, αν δεχθούμε την εκδοχή της απόδοσης του ονόματος στην ανταλλαγής της με τον γιο του Αινεία, υπάρχει από την εποχή του Τρωικού πολέμου και ισχύει εν πολλοίς ότι υπήρχε το 12ο αιώνα π.Χ.
Ο ποιητής Αλκαίος[4] (7ος αι. π.Χ.), και ο Ηρόδοτος (5ος αιώνα. π.Χ.), υποστήριζαν ότι η Άντανδρος ιδρύθηκε από τα παλαιότατα πρωτοελληνικά φύλα των Πελασγών και Λελέγων στην προϊστορία.

Σε αυτό συνηγορεί και η άποψη που ανέφεραν Ρωμαίοι συγγραφείς σχετικά με την ίδρυση της Ρώμης από τον Αινεία, που μετά την ήττα των Τρώων, πήγε στην Άντανδρο, ναυπήγησε πλοία στα εκεί ναυπηγεία και μετά από ένα μεγάλο ταξίδι έφτασε στο Κάστρο στην Ν. Ιταλία και τα εγγόνια του Ρώμος και Ρωμύλος έκτισαν την Ρώμη.
Για την ιστορία αυτή του Αινεία θα αναφερθούμε στο τέλος του άρθρου.

ΛΥΔΙΚΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ

Τον 7ο αιώνα Π.Χ., η Τρωάδα βρισκόταν στα όρια του Λυδικού βασιλείου, όπου η Σάρδεις ήταν το διοικητικό κέντρο.
Στον ίδιο αιώνα, η Λέσβος ίδρυσε αποικίες στην αντίθετη ακτή της Μικράς Ασίας, οπότε ο Αντάνδρος θα μπορούσε να έχει καθιερωθεί ως αποικία της Μύθημνας, όπως η γειτονική Άσσος.

Ο Θουκυδίδης λέει ότι ο Αντάνδρος ανήκε στις παράκτιες πόλεις, οι οποίες βρίσκονταν υπό τον έλεγχο της Μυτιλήνης κατά το τελευταία έτη του 5ου αιώνα π.Χ.

ΠΕΡΣΕΣ

Η κατάκτηση του Λυδικού βασιλείου από τους Πέρσες στα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ. σημάδεψε μια περίοδο αστάθειας για την περιοχή λόγω του Περσικού επεκτατισμού.
Το 514 π.Χ. η Άντανδρος μαζί με άλλες πόλεις προσαρτήθηκε στο Περσικό βασίλειο.
Πιθανότατα, συμμετείχε στην Επανάσταση του Ιονίου κατά των Περσών στα τέλη του 6ου – αρχές του 5ου αιώνα π.Χ

ΜΥΤΙΛΗΝΙΟΙ ΕΞΟΡΙΣΤΟΙ
Το 424 π.Χ. κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου, η πόλη είχε καταληφθεί από Μυκηναίους εξόριστους, ο ιστορικός Θουκυδίδης αναφέρει ότι:
Το σχέδιό τους ήταν να απελευθερώσουν τις άλλες πόλεις, επίσης, οι οποίες είναι γνωστές ως πόλεις Ακταίες, οι οποίες ήταν παλιά υπό την κατοχή της Μυτιλήνης, αλλά τώρα κατέχονται από την Αθήνα, και έδωσαν ιδιαίτερη σημασία στην Άντανδρο.

Πιστεύοντας, ότι η ξυλεία του όρους Ίδη και τα ναυπηγεία που υπήρχαν, θα τους βοηθούσε να κατασκευάσουν πλοία, ώστε να κάνουν επιδρομές στο νησί της Λέσβου για να επανακτήσουν την πατρίδα τους.

ΔΗΛΙΑΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
Η σημασία της Αντάνδρου πιστοποιείται αργότερα από τον Ξενοφώντα στον Πελοποννησιακό Πόλεμο,
. Όντας μέλος της Δηλιακής συμμαχίας το 425 π.Χ., η Άντανδρος εμφανίζεται για πρώτη φορά στις Αθηναϊκές φορολογικές λίστες το 421 π.Χ., έχει μια αξιολόγηση των 8 ταλάντων που σήμαινε σχετική ευμάρεια της πόλης.
Το 411π.Χ. η πόλη διώχνει την Περσική φρουρά της, με τη βοήθεια των Πελοποννησιακών στρατευμάτων που στάθμευαν στην Άβυδο
Γρήγορα, όμως επανήλθε στον Περσικό έλεγχο.

ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΟΙ
Στα τέλη του 5ου αι. Π.Χ., οι Αθηναίοι δεν μπορούσαν πλέον να ελέγξουν την περιοχή της Μικράς Ασίας και σχεδόν όλες οι πόλεις της Τρωάδας παραχωρήθηκαν στους Σπαρτιάτες
Ο Αντάνδρος, μαζί με τις άλλες πόλεις της Τρωάδας, παρέμεινε κάτω από τον έλεγχο των Λακεδαιμόνιων μέχρι το 394 π.Χ.,

ΟΙ ΜΥΡΙΟΙ ΤΟΥ ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ
Το καλοκαίρι του 399 π.Χ. οι Μύριοι του Ξενοφώντος πέρασαν από εκεί στον δρόμο της επιστροφής τους. Ο Ξενοφών στα Ελληνικά του τόνισε την στρατηγική σημασία της πόλης κατά τη διάρκεια του Κορινθιακού πολέμου (395-387 π.Χ.)
Μετά την κλασική περίοδο, οι αναφορές για την Άντανδρο σπανίζουν.
Την συναντά κανείς στα 200 π.Χ. σε κάποιες επιγραφές

Μ.ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
Το 334 π.Χ. ο Μέγας Αλέξανδρος κατά τη διάρκεια της αποστολής του κατά των Περσών κατέκτησε την Τρωάδα, η οποία έγινε μέρος της Μακεδονικής επικράτειας

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ
. Η σύγκρουση των διαδόχων είχε συνέπειες για αυτήν την περιοχή.
Από το 319 π.Χ. και μετά, την Μικρά Όσια κυβερνούσαν ο στρατηγός Αντίγονος Μονόφθαλμος, ο οποίος είχε ανακηρυχθεί βασιλιάς το 306 π.Χ.

Όταν ο Αντίγονος πέθανε στη μάχη του Ιψού (301 π.Χ.), ο αντίπαλός του Λυσίμαχος απέκτησε τον έλεγχο της περιοχής, αλλά το 281 π.Χ., μετά τη μάχη του Κουροπεδίου, οι Σελευκίδες πήραν τον έλεγχο ολόκληρης της Μικράς Ασίας
. Στα μέσα του 3ου αιώνα. π.Χ., η δυναστεία των Ατταλιδών στο Βασίλειο της Περγάμου εμπόδισε την περαιτέρω επέκτασή τους.

Ο Αντάνδρος, κατά την περίοδο αυτή, ανήκε κατά πάσα πιθανότητα στο Σελευκικό πεδίο, αλλά η εγγύτητά του με το βασίλειο των Ατταλίδων επηρέασε την πολιτική του ζωή.

Ο Αντάνδρος έγινε αυτόνομη πόλη υπό την επιρροή ή τον έλεγχο των Ατταλίδων.
Στα επόμενα χρόνια, διατήρησε την αυτονομία του και επεκτάθηκε, σε αντίθεση με άλλες πόλεις της νότιας ακτής της Τρωάδος.

Τα στοιχεία για τον Αντάνδρο από τότε και μετά είναι περιορισμένα. Η πόλη επέζησε με το ίδιο όνομα μέχρι την βυζαντινή περίοδο.
Κατά τη ρωμαϊκή περίοδο ήταν ένα σημαντικό εμπορικό κέντρο.

ΒΥΖΑΝΤΙΟ
Κατά τη Βυζαντινή περίοδο, η Άντανδρος ήταν έδρα επισκοπής υπαγόμενη στην Μητρόπολη της Εφέσου.

ΟΘΩΜΑΝΟΙ
Τέλος, στα τέλη του 14ου αιώνα μ.Χ. ένας Οθωμανός ναύαρχος χρησιμοποίησε την ξυλεία της Αντάνδρου για την κατασκευή μερικών εκατοντάδων πλοίων.

ΟΙ ANAΣΚΑΦΕΣ
Από κάποιες ανασκαφές , ήλθαν στο φως κεραμικά του 8ου -7ου αι. π.Χ. και αποδεικνύουν τον υλικό πλούτο της ελληνικής αυτής πόλης, καθώς και το εμπόριο που ανέπτυξε με τις γύρω ελληνικές αποικίες.

Μεταξύ 1989-1996. Βρέθηκε σαρκοφάγος με ταφικά δώρα. Διάφορα κτίσματα που χρονολογήθηκαν στην ύστερη αρχαιότητα και στην πρώιμη βυζαντινή περίοδο . Μια βίλα που αποκαλύφθηκε στους πρόποδες του λόφου της ακρόπολης ήταν εξαιρετικά σημαντική ,ήταν ένα πλούσιο σπίτι που περιλαμβάνει περιστύλιο διακοσμημένο με ψηφιδωτά δάπεδα, δωμάτιο με ψηφιδωτά δάπεδα και τοιχογραφίες, καθώς και ιδιωτικό μπάνιο. οι τοιχογραφίες που θύμιζαν Πομπηία. Χρονολογήθηκε στην ύστερη Ρωμαϊκή περίοδο. Στην παράκτια περιοχή, αποκαλύφθηκε εκτεταμένο νεκροταφείο.

ΤΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΝΤΑΝΔΡΟΥ
Κατά την περίοδο 440-284 π.Χ., η Άντανδρος έκοβε δικό της νόμισμα, αυτό άρχισε και πάλι επί του αυτοκράτορα Τίτου (79-81 μ.Χ.) και συνεχίστηκε μέχρι (218 – 222 μ.Χ.)

Ο ΑΙΝΕΙΑΣ ΚΑΙ Η ΑΝΤΑΝΔΡΟΣ

Το 409 και το 405 π.Χ., Η Άντανδρος αναφέρεται στην Αινειάδα του Βιργιλίου, ως το μέρος όπου ο Αινείας χτίζει τον στόλο του πριν ξεκινήσει για την Ιταλία.

Ο Αινείας ήταν ένα μυθικό πρόσωπο που έλαβε μέρος στον Τρωικό πόλεμο .
Ήταν γιος του Αγχίστη και της Αφροδίτης που αναγνωρίσθηκε από τους Λατίνους συγγραφείς σαν ο ιδρυτής της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Ο Αινείας και ο Αγχίστης ήταν γνωστοί ως οι μεγαλύτεροι ήρωες μετά τον Έκτορα, τον πρίγκιπα των Τρώων που υπήρξε ο μεγαλύτερος μαχητής της Τροίας .

Ο Αινείας έλαβε μέρος στον Τρωικό πόλεμο επικεφαλής των Δαρδάνων, ως σύμμαχος των Τρώων, Αρχικά δεν ήθελε να συμμετάσχει στον πόλεμο, γιατί περίμενε μετά τον θάνατο του Πριάμου να βασιλεύσει αυτός στον θρόνο του. Όταν, όμως, ο Αχιλλέας τον έδιωξε από το όρος Ίδη,ο Αινείας υποχρεώθηκε να καταφύγει στην Τροία και να πολεμήσει μαζί με τους Τρώες.

Πολεμώντας στον Τρωικό Πόλεμο με τον Διομήδη ο Αινείας σώθηκε μόνο χάρη στην προστασία της μητέρας του Αφροδίτης και του Απόλλωνα που τον μετέφεραν στην Πέργαμο για ανάρρωση, ενώ στη σύγκρουσή του με τον Αχιλλέα τον έσωσε ο θεός Ποσειδώνας.

Μετά την άλωση και τη λεηλασία της Τροίας, ο Αινείας με μερικούς Τρώες εξακολούθησαν να αμύνονται σε κάποια συνοικία της πόλης, ώσπου οι Αχαιοί τους διεμήνυσαν ότι τους δέχονται να αποχωρήσουν ανενόχλητοι, με την άδεια να πάρουν ο καθένας τους ότι μπορούσε να σηκώσει στα χέρια του από την περιουσία του.
Και ενώ όλοι οι άλλοι γέμισαν και πήραν σακιά με χρυσάφι, ασήμι, κοσμήματα, χρήματα, κλπ., ο Αινείας σήκωσε στους ώμους του τον γέροντα και ανήμπορο πατέρα του, τον Αγχίστη, και τον μετέφερε έξω από την πόλη.
Τότε οι Αχαιοί, θαυμάζοντας την πράξη του αυτή, του επέτρεψαν να πάρει ελεύθερα και ότι άλλο ήθελε από το σπίτι τους.

Αλλά εκείνος και πάλι δεν προτίμησε τίποτα άλλο από τα ιερά Ξόανα των θεών και τα οικογενειακά κειμήλια, που τα θεωρούσε ανώτερα από κάθε άλλο θησαυρό.
Μετά από αυτό, οι Αχαιοί του είπαν ότι ήταν διατεθειμένοι να του εκχωρήσουν όποιο μέρος της Τροίας ήθελε για να ζήσει εκεί με απόλυτη ασφάλεια.
Κατά τους Ρωμαίους, ο Αινείας αρνήθηκε την προσφορά και, πήγε στην γειτονική Άντανδρο, προκειμένου να πραγματοποιήσει ένα ταξίδι προς την Αδριατική χερσόνησο όπου με την εντολή των θεών που πίστευε θα έκτιζε μια καινούργια Τροία..

Κατασκεύασε ιστιοφόρα πλοία στα εκεί ναυπηγεία ,χρησιμοποιώντας ξυλεία από το όρος ‘Ιδη.
Με την ολοκλήρωση της κατασκευής 20 ξύλινων ιστιοφόρων,με κουπιά μήκους 15-20 μέτρων ξεκίνησε στην αρχή της άνοιξης για την Ιταλική χερσόνησο, όπου έφτασε στο Κάστρο της Ιταλίας.

Εκεί θεωρήθηκε ότι τα εγγόνια του έχτισαν τη Ρώμη,(Ο Ρώμος και ο Ρωμύλος ήταν τα παιδιά της κόρης του Ρέας Σύλβιας τα οποία απέκτησε με τον θεό Άρη )

Βέβαια, κάτι τέτοιο περιέχει αρκετή φαντασία μια και η χρονολογία δημιουργίας της Ρώμης βρίσκεται κάπου στον 7-8 ο αιώνα π.Χ. και ο Τρωικός πόλεμος αποδεδειγμένα πλέον διεξήχθη τον 12 αιώνα π.Χ,
Ο Αινείας ανεχώρησε από την Τροία το 1181 π.Χ. για την Άντανδρο και από εκεί για την Ιταλική χερσόνησο
Η κτίση της Ρώμης είναι 428 έτη μετά, δηλαδή πέρασαν πολλές γενεές μέχρι τότε.

Σχολιάστε αυτό το άρθρο!

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

%d bloggers like this: