Οι καλύτερες γευστικές στάσεις στην Κοζάνη και τα πέριξ [Aφιέρωμα του olivemagazine]

Μια σύγχρονη επαρχιακή πόλη που προσπαθεί να αντιμετωπίσει την ανάπτυξη διατηρώντας στοιχεία από το ιστορικό παρελθόν της. Βουνά, λίμνες και όμορφα χωριά σε περιμένουν να τα εξερευνήσεις και να ανακαλύψεις τα μοναδικά γαστρονομικά προϊόντα της.

Από τους Ηλία Φουντούλη – Μάρω Σενετάκη

Η Κοζάνη ήταν πάντα πόλη εξέχουσας σημασίας και δεν άργησε να μεταβληθεί σε ένα σημαντικό αστικό, εμπορικό και πνευματικό κέντρο. Τα προϊόντα της, που περιλάμβαναν κρόκο, μάλλινα υφαντά και χαλιά, μετάξι, δερμάτινα είδη και κρασί εξάγονταν στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, ενώ οι έμποροι της περιοχής που έφταναν στις αγορές της Βουλγαρίας, της Αυστρίας, της Ουγγαρίας, της Ελβετίας και της Γερμανίας είχαν τη φήμη των σκληρών και πονηρών διαπραγματευτών που τους χάρισε και το παρατσούκλι «Σούρδος». Σήμερα η Κοζάνη είναι μια πόλη ζωντανή και φιλική, με ποικίλες πολιτιστικές και κοινωνικές εκδηλώσεις.

Ξεκίνησε λοιπόν, με μια βόλτα στο πεζοδρομημένο κέντρο, έτσι για να αισθανθείς την ατμόσφαιρα της πόλης και να δεις τα παλιά αρχοντικά και κάποια αξιόλογα νεοκλασικά. Πέρασε από το μητροπολιτικό ναό του Αγίου Νικολάου που χτίστηκε το 1664 και είναι διακοσμημένος με εξαιρετικές τοιχογραφίες και ύστερα, αξίζει να πας προς την Κοβεντάρειο Δημοτική Βιβλιοθήκη που διαθέτει μια από τις μεγαλύτερες συλλογές στην Ελλάδα με περισσότερους από 100.000 τόμους βιβλίων και πολλές σπάνιες εκδόσεις.

Γαστρονομικό οδοιπορικό
Πολλά τα τοπικά προϊόντα της Κοζάνης και μοναδικές οι γεύσεις που δημιουργούν με τη σύνθεσή τους. Εκλεκτά τυροκομικά, κρέατα και κυνήγια, πεντανόστιμα όσπρια, χειροποίητα ζυμαρικά, λιαστό κρασί και τσίπουρο, ο εκλεκτός κρόκος Κοζάνης, αρωματικά φρούτα, γλυκά και μαρμελάδες, μανιτάρια, κάστανα, φουντούκια και καρύδια καθιστούν την περιοχή ιδανικό προορισμό γευστικών αναζητήσεων. Πιο συγκεκριμένα, λοιπόν, η Κοζάνη παράγει εξαιρετική φέτα, μανούρι αέρος, κεφαλοτύρι, τουλουμοτύρι και ένα πικάντικο, σκληρό και ιδανικό για σαγανάκι τυρί, τον μπάτζιο. Οι λάτρεις των οσπρίων θα απολαύσουν φασόλια βραστά ή φούρνου από το Σισάνι Βοΐου και όσοι αγαπούν τα φρούτα το χειμώνα θα ξετρελαθούν με το άρωμα των μήλων Εορδαίας και το καλοκαίρι με τα φημισμένα ροδάκινα Βελβεντού.

Καλοφαγάδες, όπως όλοι οι Μακεδόνες, οι Κοζανίτες δεν τσιγκουνεύονται λιπαρά και μπαχαρικά στα πιάτα τους. Εδώ δοκιμάζεις συγκλονιστικές πίτες με κρεμμύδι, πράσο, σπανάκι, κιμά και πολλά τυριά. Υπάρχουν και οι πίτες που τυλίγονται σε ελικοειδές σχήμα, τα γνωστά κιχιά, με το πολύ τραγανό φύλλο. Σε περιόδους γιορτών πολλά νοικοκυριά ετοιμάζουν γιαπράκια (λαχανοντολμάδες με κιμά και ρύζι), ενώ όλοι οι μεζέδες συνοδεύονται από εξαιρετικά κρασιά του νομού -μοναδικό προϊόν είναι και τα λιαστά κρασιά της Σιάτιστας- και δυνατό τσίπουρο με ή χωρίς γλυκάνισο.

3 νόστιμες στάσεις στην πόλη

Ο Τρυποκάρυδος (Μουράτη 5, τηλ. 24610 29915) είναι μια διαχρονική επιλογή στην πόλη της Κοζάνης. Τυπική μπιραρία, με ζεστό σκούρο ξύλο στο εσωτερικό, όμορφη διακόσμηση, προσεγμένη μουσική και, φυσικά, μια μεγάλη ποικιλία από μπίρες συνοδευμένη από τους απαραίτητους μεζέδες. Λουκάνικα, χοιρινό κότσι, πανσέτες και άλλα καλά και προσεγμένα πιάτα.

Ένα από τα πιο προσεγμένα και κομψά μαγαζιά της Κοζάνης είναι το Strada(Μουράτη 4, τηλ. 24610 41815). Ανοίγει από νωρίς το πρωί για παραδοσιακό πρωινό και στη συνέχεια, δράση αναλαμβάνει ο σεφ με ένα μεσογειακό μενού. Δροσερή σαλάτα με πορτοκάλι και ρόδι, κοτόπουλο γεμιστό με τσένταρ, ξινόμηλο και μεσογειακούς ξηρούς καρπούς, μπριζολάκια αρνίσια με λαχανικά σωτέ και λαχταριστά γλυκά που κάνουν φοβερό pairing με τα εξίσου πολύ καλά cocktails τους.

Λέτε να υπάρχει εστιατόριο με φρέσκα ψάρια και θαλασσινά στην Κοζάνη; Ε, ναι, λοιπόν! Στο Πέλαγος (Μ. Κωνσταντίου 1 (έναντι Μητρόπολης), τηλ. 24610 21201), μια γνήσια ψαροταβέρνα στο κέντρο της πόλης, με ψάρια φρέσκα που έρχονται καθημερινά. Το μενού ακολουθεί τη διαθεσιμότητα των φρέσκων ψαριών τα οποία θα δοκιμάσεις ψητά στα κάρβουνα, ενώ δε λείπουν κι επιλογές όπως μύδια σαγανάκι, καλαμάρι γεμιστό και άλλα μαγειρευτά πιάτα.

Πέριξ της Κοζάνης

Βελβεντό

Κάθε επίσκεψη στην Κοζάνη αξίζει να συνδυάζεται και με μια εκδρομή στο γραφικό χωριό του Βελβεντού, που “ανθίζει” μέσα σε ένα καταπράσινο μικρό κάμπο. Αρχοντικά πετρόκτιστα σπίτια με ανθισμένες αυλές, γραφικά στενά και μικρές πλατείες συνθέτουν ένα ονειρεμένο σκηνικό. Αξίζει να επισκεφτείς το Λαογραφικό Μουσείο την κεντρική εκκλησία με τις τοιχογραφίες του μανιερισμού, καθώς και το ναό του Αγίου Μηνά που χτίστηκε τον 12ο αιώνα και του Αγίου Νικολάου του 16ου αιώνα. Ο κάμπος γύρω από το χωριό είναι γεμάτος ροδακινιές και μηλιές, ενώ μια βόλτα στη φύση σε οδηγεί ως το μαγευτικό φαράγγι του Σκεπασμένου με τους εκπληκτικούς καταρράκτες και την πλούσια βλάστηση. Δεν γίνεται να φύγεις από το Βελβεντό βέβαια χωρίς να δεις και την πανέμορφη τεχνητή λίμνη με την επιβλητική γέφυρα. Αν είσαι φαν των σπορ στη φύση μπορείς να κάνεις καταρρίχηση φαραγγιών, ορειβασία ή ακόμα και ψάρεμα στη λίμνη Πολυφύτου.

Αν πας από Οκτώβρη ως Δεκέμβρη θα δεις τσιπουροκαζανέματα και, φυσικά, θα απολαύσεις άφθονο τσίπουρο, ενώ ανάλογα με την εποχή στο τραπέζι σου (και σε μεγάλες τσάντες για το σπίτι) μπαίνουν φρέσκα φρούτα όπως μήλα και ροδάκινα. Οι κυρίες του Γυναικείου Αγροτικού & Βιοτεχνικού Συνεταιρισμού Βελβεντού (τηλ. 24640 31993) ετοιμάζουν φοβερές μαρμελάδες και γλυκά του κουταλιού για να πάρεις γλυκές γεύσεις για το σπίτι. Μια βόλτα σε ένα από τα 3 επισκέψιμα οινοποιεία του Βελβεντού –Κτήμα Βογιατζή, Κτήμα Ζανδέ και Αμπελώνας Καμκούτη– είναι ό,τι πρέπει για να δοκιμάσεις τα εκλεκτά κρασιά της περιοχής.

Στην είσοδο – έξοδο του Βελβεντού μένεις άφωνος με την ουρά σταματημένων αυτοκίνητων με αλάρμ έξω από το Ζανδέ (Αγίου Νικολάου 11, τηλ. 24640 32501). Τι περιμένουν όλοι αυτοί; Τις διάσημες, ολόφρεσκες τουλούμπες, τα τουλουμπάκια, τα κουρκουμπίνια και τους λουκουμάδες. Από το ζαχαροπλαστείο Πουλιάνας στην κεντρική πλατεία (τηλ. 24640 32025) πάλι, θα πάρεις τους περίφημους σιροπιαστούς κουραμπιέδες.

Για φαγητό έχεις να επιλέξεις ανάμεσα στους νόστιμους μεζέδες που συνοδεύουν το τσίπουρο και σερβίρονται στα πολλά καφενεία του Βελβεντού και στα καλομαγειρεμένα πιάτα, τα οποία βρίσκεις στις ταβέρνες που επίσης υπάρχουν σε αφθονία στον οικισμό. Εν Βελβενδώ (τηλ. 24640 32636), Καντάδα (τηλ. 24640 31203), Νερόμυλος (τηλ. 24640 31373) και Ρέμβη (τηλ. 24640 31473) είναι μερικές μόνο από τις νόστιμες επιλογές σου.

Σιάτιστα

Η Σιάτιστα είναι μια μεγάλη κωμόπολη στο Νομό Κοζάνης, 28 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα, σε υψόμετρο 900 μέτρων στις πλαγιές του όρους Βέλια. Ιδρύθηκε από Μικρασιάτες και Θεσσαλούς που αναζήτησαν καλύτερη ζωή μακριά από τον τόπο τους. Η οικονομία της πόλης βασίστηκε αρχικά στην παραγωγή κρασιού και στη συνέχεια στην εμπορία δέρματος και γούνας, με τους κάτοικους να διαπρέπουν εμπορικά και να πλουτίζουν. Σήμερα η πόλη είναι γεμάτη παλιά αρχοντικά σπίτια που φανερώνουν τις ένδοξες μέρες πλούτου του παρελθόντος. Εκείνος ο πλούτος έκανε δυνατή την ίδρυση και τη λειτουργία στη Σιάτιστα πολλών σχολείων που άρχισε σταδιακά να δημιουργεί μια παράδοση στις τέχνες και τα γράμματα, βγάζοντας μάλιστα πολλούς δασκάλους αλλά και αγωνιστές της Επανάστασης.

Η Σιάτιστα φημίζεται για το “ηλιαστό” κρασί που παράγει, στα μυστικά του οποίου με μύησε η κυρία Γεωργία του κτήματος Δύο Φίλοι (Αγ. Νικάνορος 5, τηλ. 24650 22224). Ξέχνα, λοιπόν, ό,τι ξέρεις για τα λιαστά κρασιά Σαντορίνης. Εδώ τα σταφύλια μένουν σε ειδικά διαμορφωμένα συρτάρια για 2 μήνες. Προστατευμένα μόνο από τη βροχή και τα έντομα, τα σταφύλια ζουν όλες τις αλλαγές του καιρού και σταδιακά γίνονται σταφίδες. Ύστερα οι σταφίδες πατιούνται και η οινοποίηση ακολουθεί τη γνωστή διαδικασία μόνο που ο παραγωγός θα πάρει σε κρασί το 15-20% του αρχικού προϊόντος. Απλά η γεύση του λιαστού κρασιού είναι συγκλονιστική, γλυκιά, μεστή, μαγική.

Θα το βρεις σε ερυθρό, λευκό και μια σπέσιαλ πολυποικιλιακή σύνθεση από όλα τα είδη αμπελιού του κτήματος. Φυσικά, δεν υπάρχουν μόνο τα ηλιαστά κρασιά στην περιοχή. Υπάρχουν τα εξαιρετικά ξινόμαυρα και μοσχόμαυρα, pinot noir, merlot, cabernet αλλά και το λευκό γερμανικό gewurztraminer που έχει εγκλιματιστεί τέλεια στην περιοχή. Αξίζει οπωσδήποτε μια βόλτα στο καινούριο επισκέψιμο οινοποιείο αλλά και στο παλιό ατμοσφαιρικό κελάρι της οικογένειας.

Από τα πιο ζεστά μαγαζιά που επισκέφθηκα στο ταξίδι μου ήταν η ταβέρνα Τρία Πηγάδια στο κέντρο της Σιάτιστας (Πλατεία Χώρα, τηλ. 24650 22991). Ο φιλόξενος ιδιοκτήτης με κέρασε ένα παμπάλαιο κόκκινο ηλιαστό κρασί που έσκασε σαν πυροτέχνημα αρωμάτων στον ουρανίσκο μου και στη συνέχεια μου έβαλε να δοκιμάσω κάτι πεντανόστιμους σαρμάδες, με δικό του λάχανο σαλμί που ετοιμάζει κάθε χειμώνα. Ύστερα στο τραπέζι ήρθε μια πιατέλα με ζυγούρι μαγειρεμένο με πράσα να γλείφεις τα δάχτυλά σου. Και όσο μπορούσα ακόμα να κινηθώ από το πολύ φαΐ έφυγα ενώ ήταν έτοιμος να μου ψήσει το περίφημο πρόβειο φιλέτο στα κάρβουνα, από τόσο τρυφερό κρέας και τόσο καλά καθαρισμένο που είναι σαν να τρως μπον φιλέ.

Ξηρολίμνη
Λίγο έξω από την Κοζάνη, στη σκιά ενός βουνού βρίσκεται και η Ξηρολίμνη, ένα χωριουδάκι μαγικό, με όμορφα σπίτια και γελαστούς λεβέντες κατοίκους. Από τον Μάρτιο και μετά, αν βρεθείς στην Ξηρολίμνη, θα έχεις την ευκαιρία να κάνεις μερικές από τις καλύτερες διαδρομές ορειβασίας και εξερεύνησης σπηλαίων στην τοποθεσία Τρύπα. Όσο για φαγητό, εκεί συνάντησα την πιο γευστική έκπληξη του ταξιδιού. Το Καφενείο του Τάσου είναι ένας πολυχώρος από αυτούς που συναντάς μόνο σε κάποια μικρά μέρη, και γίνονται ξεχωριστοί από την αγάπη και το μεράκι των ιδιοκτητών. Μπαίνεις στο μαγαζί και σε τυλίγει η οικογενειακή ατμόσφαιρα. Ντέρμπι στο τάβλι από δύο συγχωριανούς μάστορες του είδους, σε μια άκρη ένας λυράρης απολαμβάνει τον καφέ του ενώ επισκευάζει τη λύρα του, η ξυλόσομπα ζεσταίνει το χώρο και στον τοίχο το λάβαρο του ΠΑΟΚ στέκει πάνω από όλους και από όλα. Ο Σταύρος θα φροντίσει να μη σου λείψει τίποτα. Καφεδάκι ελληνικό περιποιημένο, τσίπουρο με ή χωρίς γλυκάνισο και φοβερές ποικιλίες που εναλλάσσονται συνεχώς. Αλλαντικά, τυριά, σπιτικά τουρσιά, αβγά, άγρια μανιτάρια, πίτες της μαμάς και ό,τι άλλο μπορείς να φανταστείς. Ένας μικρός ζεστός χώρος που δεν σου γεμίζει το μάτι αλλά σου γεμίζει την ψυχή!

olivemagazine.gr

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.