από τον Κώστα Ζαφειρίου
Τη Μονή, σύμβολο του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας, της Παναγίας Σουμελά στην Τραπεζούντα, έβαλαν στο στόχαστρό τους για μια ακόμη φορά οι τούρκοι.
Ο ιερός αυτός χώρος έγινε σκηνικό τουρκικής κινηματογραφικής ταινίας με τίτλο «Κωδικός Σουμελά», κατά το «Κωδικός Ντα Βίντσι». Είναι άγνωστο αν για την παραγωγή είχε ενημερωθεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο και ποιά ήταν η αντίδρασή του για την ταινία, προσβολή για την Ορθοδοξία. Η ταινία γυρίστηκε το 2011, προβλήθηκε στις κινηματογραφικές αίθουσες της γείτονος το 2012 και το 2013, ενώ κυκλοφορεί και σε DVD με αγγλικούς υπότιτλους σε ευρωπαϊκές χώρες (Γερμανία, Βέλγιο) όπου ζούν τούρκοι.
Οι παραγωγοί της ταινίας, στην οποία εκσφενδονίζεται… παπούτσι κατά αγιογραφίας της Μονής, διακωμωδείται το μυστήριο της Θείας Μετάληψης με τρόπο χυδαιότατο και διασύρεται ο ιερός κλήρος, επειδή «πέτυχε» το σκοπό της, να προσβάλει δηλαδή το θρησκευτικό συναίσθημα των Ελλήνων, επανέρχονται δριμύτεροι με νέα παραγωγή!
Σύμφωνα με πληροφορίες του ierovima.gr στα τέλη του 2013 ξεκίνησαν τα γυρίσματα της ταινίας «Κωδικός Σουμελά 2». Τα γυρίσματα έγιναν πάλι στο ιστορικό μοναστήρι και στους γύρω χώρους. Πρωταγωνίστρια αυτής της ταινίας είναι αυτή τη φορά το γνωστό μοντέλο Γιαγμούρ Αγιάζ, που δήλωσε σε τουρκικές εφημερίδες: «Τα γυρίσματα έγιναν στο μοναστήρι της Σουμελά και ήταν πολύ διασκεδαστικό»! Ποιός ξέρει τί άλλο έχουν σκεφθεί οι Τούρκοι και περιέχεται στη νέα ταινία, για να παίξουν με το θρησκευτικό συναίσθημα των Ορθοδόξων.
Το σενάριο της προσβλητικής ταινίας για την Παναγία Σουμελά και την Ορθοδοξία, αναφέρεται σε κάποιον Τεμέλ (τον υποδύεται ο τουρκος ηθοποιός Alper Kul) που αγαπά μια όμορφη τουρκάλα την Ζουχάλ (Aslihan Guner). Τον Τεμέλ δεν τον θέλει ο πλούσιος πατέρας της Ζουχάλ και έτσι ο ερωτοχτυπημένος τούρκος βάλθηκε να βρεί τον «Θησαυρό της Μονής Σουμελά», για να γίνει πλούσιος και να κατακτήσει τον έρωτά του. Στο πρώτο ημίωρο της 90λεπτης ταινίας βλέπουμε έναν αστυνομικό να κυνηγά στον ιερό χώρο δύο τούρκους που φωτογραφίζουν αγιογραφίες της Μονής για να τις αποκρυπτογραφήσουν στη συνέχεια και να βρούν στοιχεία για τον… κρυμμένο θησαυρό. Είναι συγκλονιστική η σκηνή με το παπούτσι που εκσφενδονίζεται κατά αγιογραφίας!
Στη συνέχεια οι δύο μουσουλμάνοι μπαίνουν σε Χριστιανικό ναό. Εκεί διακωμωδούν το Μυστήριο των Μυστηρίων και στη συνέχεια μιλούν με τον παπα -Χρίστο (τον υποδύεται ο Ali Dusenkaluar).
O …παπα-Χρίστος μετά τη Θεία Λειτουργία, κάθεται με τους δύο μουσουλμάνους κάτω απο τον ιερό άμβωνα και πίνουν εναλλάξ από το δισκοπότηρο. Ο παπάς τους δίνει στοιχεία για τον «θησαυρό της Σουμελά», και στο τέλος αποκοιμιέται μεθυσμένος απο το «Σώμα και Αίμα Του Κυρίου»!
Η ταινία στο τέλος μας μεταφέρει (σύμφωνα με το σενάριο) στο παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας (περίπου 2 χλμ. απο την Παναγία Σουμελά), όπου ο Τεμέλ, ύστερα απο συμπλοκή με οπλισμένους Ισραηλινούς και Ρώσους οι οποίοι σκοτώνονται έξω από το παρεκκλήσι, σκάβει (;) και βρίσκει ράβδους χρυσού.
Παπούτσι κατά αγιογραφίας
Η σκηνή είναι συγκλονιστική: οι δύο τούρκοι βγαίνουν τρέχοντας απο το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά, ενώ ους κυνηγά ένας αστυνομικός, ο οποίος βγάζει το παπούτσι του και το εκσφενδονίζει εναντίον τους. Όμως ο σκηνοθέτης δεν θέλει θύματα τους τούρκους, αλλά την ιερότητα του χώρου. Το παπούτσι δεν τους πετυχαίνει, αλλά πέφτει πάνω την αγιογραφία αιώνων, που κοσμεί έναν από τους τοίχους της ιεράς μονής.
Να σημειωθεί ότι το να πετάξεις παπούτσι σε μουσουλμάνο, είναι κίνηση προσβλητική. Όχι όμως αν πετάξει μουσουλμάνος παπούτσι κατά αγιογραφίας!
«Κρασί μπύρα και ψωμί» η Θεία Κοινωνία
Οι παραγωγοί της ταινίας έχουν αφιερώσει περίπου δεκαπέντε λεπτά για να διακωμωδήσουν το Μυστήριο της Θείας Κοινωνίας.
Οι δύο μουσουλμάνοι πρωταγωνιστές εμφανίζονται μπροστά στον παπά που τελεί το Μυστήριο της Θείας Κοινωνίας. Ο παπάς φέρεται να είναι ελληνόρυθμος καθολικός (Ουνίτης) αλλά για να γίνει διακριτή η διαφορά Ουνίτη-Ορθοδόξου, πρέπει ο θεατής να είναι καλός γνώστης της τελετουργίας των ιερών μυστηρίων. Το μήνυμα άλλωστε που θέλουν να περάσουν μέσα από την εικόνα οι τούρκοι, είναι:
1. η Θεία Κοινωνία είναι… φαγητό. Ετσι ο πρωταγωνιστής λέει «ωραία θρησκεία…δίνουν κρασί, μπύρα και ψωμί»
2. ο Ορθόδοξος κλήρος για τον σκηνοθέτη της ταινίας πρέπει να φαίνεται ότι είναι αποβράσματα που βλέπουν ως αλκοόλ τη Θεία Κοινωνία και την εκκλησία …μπαρ. Ετσι ο πρωταγωνιστής κάτω απο τον άμβωνα πίνει μαζί με τον ιερέα το κρασί της θείας Κοινωνίας και στο τέλος ο ιερέας μεθά και αποκοιμάται. Πριν φύγουν οι δύο τούρκοι από την εκκλησία, ρωτούν τον παπά, «τί χρωστάμε για το ποτό;»!
«Μόνα Λίζα» ο Χριστός!
Σε κάποιο σημείο της ταινίας ο πρωταγωνιστής έχει στα χέρια του τουριστικό οδηγό της Ιεράς Μονής, Κοιτά με γουρλωμένα μάτια εικόνα του Παντοκράτορα και σχολίαζει: «τα μάτια της εικόνας σε ακολουθούν παντού όπως και να την γυρίσεις… Τα μάτια του με ακολουθούν σαν τα μάτια της Μόνα Λίζα».
Βεβήλωσαν το παρεκκλήσι;
Στο τέλος της ταινίας εμφανίζεται ο Τεμέλ και η Ζουχάλ σε ένα χώρο που σύμφωνα με το σενάριο είναι το παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας που βρίσκεται δύο χιλιόμετρα από την Παναγία Σουμελά.
Εκεί ήταν κρυμμένα τα θησαυρίσματα της Παναγίας Σουμελά που ήδη βρίσκονται στη Νέα Παναγία Σουμελά στο Βέρμιο. Σε αυτό το παρεκκλήσι, στον κυρίως ναό, έχει ανοιχθεί μια λακούβα όπου τελικά ο πρωταγωνιστής βρίσκει ράβδους χρυσού και λύνει τον … «Κώδικα Σουμελά». Το ερώτημα που τίθεται είναι: ο χώρος που γυρίστηκε η συγκεκριμένη σκηνή, είναι πράγματι το παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας; Και από τις φωτογραφίες διαπιστώνουμε με λύπη μας πως πρόκειται για ναό.
Η Παναγία Σουμελά και η Αγία Βαρβάρα
Η Μονή Παναγίας Σουμελά ή Μονή Σουμελά, είναι το πασίγνωστο χριστιανικό ορθόδοξο μοναστήρι κοντά στην Τραπεζούντα, σύμβολο επί 16 αιώνες του Ποντιακού Ελληνισμού.
Το 386 οι Aθηναίοι μοναχοί Bαρνάβας και Σωφρόνιος στις απάτητες βουνοκορφές του Πόντου μετά από αποκάλυψη της Παναγίας, ίδρυσαν το μοναχικό της κατάλυμα, σε σπήλαιο της απόκρημνης κατωφέρειας του όρους, σε υψόμετρο 1063 μέτρα.
H ανθρώπινη λογική αδυνατεί να απαντήσει στο θέαμα που βλέπουν και οι σημερινοί ακόμη προσκυνητές, να αναβλύζει αγιασματικό νερό μέσα από ένα γρανιτώδη βράχο.
Σε απόσταση 2 χιλιομέτρων από τη μονή, οι δύο μοναχοί έχτισαν το παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας, στο οποίο το 1922 έκρυψαν καλά την εικόνα της Mεγαλόχαρης που εικονογράφησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς, τον σταυρό του αυτοκράτορα Mανουήλ Γ΄ του Kομνηνού και το χειρόγραφο Eυαγγέλιο του Oσίου Xριστοφόρου.
Αρκετά χρόνια αργότερα και μετά από πολλές περιπέτειες οι ανεκτίμητοι αυτοί θησαυροί μεταφέρθησαν από την κρυψώνα του παρεκκλησίου της Αγίας Βαρβάρας στην Ελλάδα, στη Νέα Παναγία Σουμελά στις πλαγιές του Βερμίου στην Καστανιά της Βέροιας.
Με την άδεια της τουρκικής κυβέρνησης, ύστερα από 87 χρόνια, στις 15 Αυγούστου 2010 (εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου) έγινε στην Παναγία Σουμελά, Πατριαρχική Θεία Λειουργία. Από τότε κάθε 15Αυγουστο η καρδιά του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας χτυπά στον άγιο βράχο της Τραπεζούντας.
Μητροπολίτης Σύρου: «Να αποσυρθεί η ταινία»
Επικοινωνήσαμε τηλεφωνικά με τον μητροπολίτη Σύρου κ. Δωρόθεο και του περιγράψαμε εικόνες της ταινίας. Ο μητροπολίτης εξέφρασε τη βαθύτατη θλίψη του και μεταξύ άλλων δήλωσε:
«Είναι αδιανόητο να προβάλλεται σε γείτονα χώρα, που επιδιώκει την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή οικογένεια ταινία, με τον τίτλο «Κωδικός Σουμελά» και σκηνές που προσβάλλουν το μέγιστο και ύψιστο της πίστεώς μας, τη Θεία Κοινωνία, και το πολυαιώνιο σέβασμα του πολύπαθου Ποντιακού Λαού, τη μονή της Παναγίας Σουμελά. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι θα αναληφθούν αμέσως από όλους, όσοι έχουν τη δυνατότητα και την αρμοδιότητα παρεμβάσεως, οι κατάλληλες πρωτοβουλίες προκειμένου να αποσυρθεί έστω και τώρα αυτή η ταινία και να σταματήσει η προβολή της, που συνιστά ταυτόχρονα και προσβολή”.
