Η Διαφάνεια στην Τοπική Αυτοδιοίκηση απασχολεί διαχρονικά τόσο την εκτελεστική όσο και τη νομοθετική εξουσία, αλλά ταυτόχρονα και όσους εκφράζουν την Τοπική Αυτοδιοίκηση είτε πρόκειται για τους εκλεγμένους αιρετούς είτε για τους ίδιους τους πολίτες. Είναι γενικότερα αποδεκτό ότι στον τομέα της Διαφάνειας πάσχει το κράτος και η Διοίκησή του και απαιτείται μεγαλύτερη τόλμη και αποφασιστικότητα για την αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας και της αδιαφάνειας.
Αντιπροσωπεία του Δ.Σ. του Συλλόγου Υπαλλήλων Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, έπειτα από πρόσκληση του Περιφερειάρχη Δυτικής Μακεδονίας, παραβρέθηκε στην εκδήλωση που οργάνωσαν το Υπουργείο Εσωτερικών και η Γενική Γραμματεία Διαφάνειας & Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Υπουργείου Δικαιοσύνης σε συνεργασία με την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας και την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, με θέμα: «ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ». Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 20.11.2013.
Έπειτα από τους χαιρετισμούς και κύριες εισηγήσεις της εκδήλωσης, ακολούθησε συζήτηση, όπου το λόγο πήρε και ο Πρόεδρος του Συλλόγου μας, ο οποίος έθεσε συγκεκριμένα ζητήματα και πρότεινε συγκεκριμένες δράσεις για την πάταξη της αδιαφάνειας και της γραφειοκρατίας.
Τέσσερα ήταν τα βασικά σημεία της τοποθέτησής του:
- Η αυτοματοποίηση των διαδικασιών μπορεί να πατάξει τη γραφειοκρατία και την αδιαφάνεια. Στην εποχή των ΤΠΕ είναι εύκολο να γίνει, έχοντας τρία προαπαιτούμενα:
1.1. Την ύπαρξη ενός ισχυρού δικτύου δομών όπως το ΣΥΖΕΥΞΙΣ Β’, το οποίο είναι παγωμένο από το 2006 και δεν υλοποιείται.
1.2. Τον εθνικό σχεδιασμό για τη δημιουργία διαλειτουργικών Βάσεων Δεδομένων, ώστε ο υπάλληλος που παρέχει υπηρεσίες στον πολίτη να μη χρειάζεται κανένα νομιμοποιητικό έγγραφο. Δυστυχώς όμως δεν υπάρχει η πολιτική βούληση για κάτι τέτοιο. Αντίθετα, δόθηκαν τεράστια ποσά (περίπου 10 δις €) από την Κοινωνία της Πληροφορίας για προγράμματα ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, τα οποία όμως στις περισσότερες περιπτώσεις δεν επικοινωνούν μεταξύ τους.
1.3. Την καθιέρωση για όλους τους υπαλλήλους αλλά και τους αιρετούς της ηλεκτρονικής υπογραφής, για την οποία ακούμε ότι έρχεται εδώ και 10 περίπου χρόνια, αλλά δυστυχώς δεν έχει φτάσει ακόμη στη Δημόσια Διοίκηση.
- Για να υπάρξει η πολυπόθητη διαφάνεια στο Δημόσιο δεν πρέπει να υπάρχουν μόνιμες και σταθερές συμβάσεις εργασίας; Οι υπάλληλοι θα πρέπει να είναι με σχέση εργασίας ορισμένου χρόνου; Μερικής απασχόλησης; Μισθωμένοι υπάλληλοι εργολάβων; Υπάλληλοι από ΜΚΟ; Συμβασιούχοι εθελούσιας εργασίας;
Πως διασφαλίζεται ότι οι υπάλληλοι αυτοί θα εκτελούν το νόμιμο και όχι τις επιθυμίες και τα θέλω του προϊσταμένου τους;
Δεν πρέπει να υπάρχει πια ο μόνιμος υπάλληλος που ορκίζεται να παρέχει υπηρεσίες με βάσει το νόμο και να είναι υπηρέτης του Συντάγματος (και σε περίπτωση που το παραβεί να διώκεται ως επίορκος); Εκτός και αν αρχίσουμε ένα κυνήγι εργολάβων, που θα παρέχουν υπηρεσίες στο κράτος, ως επίορκων.
- Ένα, επίσης, τεράστιο αγκάθι για την επίτευξη της διαφάνειας είναι η απονομή δικαιοσύνης, η οποία μηχανογραφικά βρίσκεται ακόμη στο 19ο αιώνα. Ποτέ δε στηρίχθηκε εμπράκτως η δικαιοσύνη από έναν κεντρικό σχεδιασμό πληροφοριακών συστημάτων και ένα θεσμικό πλαίσιο, ώστε η απονομή της να καθυστερεί σημαντικά.
- Με την εφαρμογή του Καλλικράτη, αναδιοργανώθηκε η δομή όλων των ΟΤΑ Α’ και Β’ Βαθμού και αμέσως μετά θεσπίστηκε το ενιαίο μισθολόγιο, όπου καθόριζε και έναν νέο τρόπο κρίσεων για την εξέλιξη των υπαλλήλων. Από τότε έχει παγώσει η διαδικασία κρίσης των Προϊσταμένων, με αποτέλεσμα ένας μεγάλος αριθμός να ορίζεται με απόφαση του εκάστοτε πολιτικού προϊσταμένου, Δημάρχου ή Περιφερειάρχη.
Συμπερασματικά, θέλουμε να πετύχουμε διαφάνεια
- έχοντας έναν κεντρικό σχεδιασμό πληροφοριακών συστημάτων σε λάθος κατεύθυνση,
- θέλοντας να έχουμε υπαλλήλους που να μην μπορούν να στηρίξουν τη νομιμότητα αλλά τις επιταγές των πολιτικών τους προϊσταμένων και, τέλος,
- έχοντας προϊσταμένους που δεν έχουν τοποθετηθεί έπειτα από νόμιμες κρίσεις.
Λείπει, λοιπόν, η πολιτική βούληση για την εφαρμογή διαφανών διαδικασιών. Για ποιο λόγο όμως; Μήπως γιατί φοβούνται να έρθουν σε σύγκρουση με συγκεκριμένα συμφέροντα που θέλουν να υπάρχει αδιαφάνεια, ώστε να λυμαίνονται το κράτος και τη Δημόσια Διοίκηση;