Μωμόγεροι – Κιβωτός λαϊκής παράδοσης, Δρώμενο σταθμός για τον Πολιτισμό!

της Έφης Κατσόγιαννου – Τριανταφύλλου

Το δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων έφτασε και τα προσφυγικά χωριά του Νομού Κοζάνης θα αναβιώσουν το δρώμενο των Μωμογέρων, πιστοί όπως κάθε χρόνο στο ραντεβού τους με το παρελθόν, δημιουργώντας ένα μέλλον πάνω σε γερές βάσεις.

Είναι άξιο να σημειωθεί πως φέτος ενεγράφη στην πρώτη θέση του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδος και διεκδικεί θέση στο Διεθνές Ευρετήριο της UNESCO, χάρη σε άξιους πατριώτες που αναγνωρίζουν τη σημασία του, για την ταυτότητα του Ποντιακού Ελληνισμού.

Το δρώμενο όμως, για τον καθένα μας έχει μια ξεχωριστή σημασία, καθώς είναι διαφορετικό να μαθαίνεις γι’ αυτό χωρίς να το έχεις ζήσει και άλλο να είσαι κομμάτι του. Αν βρεθεί ένας ταξιδιώτης στα χωριά μας, όπως κάθε χρόνο συμβαίνει, θα μαγευτεί με το πάντρεμα του θεάτρου και του χορού, θα αναρωτηθεί για την ιστορία του, θα γνωρίσει καλά τη φιλοξενία των Ποντίων, θα εκπλαγεί με το πάθος των νέων, θα διασκεδάσει με την ψυχή του και θα φύγει παίρνοντας μαζί του στοιχεία από την ταυτότητά μας. Άρα είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι μέσα από το δρώμενο μπορεί να μάθει κάποιος για την ιστορία, το θέατρο, το χορό, τη διάλεκτο, τον τρόπο ζωής.

Ωστόσο η σημασία του δρωμένου διαφέρει για ανθρώπους που έχουν βιωματική σχέση με αυτό και κάνει κάθε στιγμή μοναδική. Οι παλαιότερες γενιές βλέποντας τους νέους να χορεύουν με πάθος φέρνουν στο μυαλό τους αναμνήσεις, γυρίζουν στο παρελθόν και μπροστά τους αντικρίζουν τη δύναμη της παράδοσης, μη γνωρίζοντας ότι αυτοί οι ίδιοι είναι ένα μεγάλο κομμάτι της και αποτελούν γέφυρες αξιών για όλους εμάς τους νέους συνεχιστές. Αυτό λέγεται δύναμη της μνήμης. Ποιος από μας δεν αντίκρισε τον παππού του να βγαίνει από το κατώφλι του σπιτιού να υποδεχτεί τους Μωμόγερους και να δακρύζει όταν με περηφάνια έβλεπε μέσα σε μια στιγμή όλη του τη ζωή. Εδώ έρχεται η σειρά των νέων συνεχιστών αυτού του πολιτιστικού πλούτου, έχοντας τη βιωματική σχέση και κοιτάζοντας στα μάτια τους μεγαλύτερους ενεργοποιείται το χρέος τους στον πολιτισμό.

Στα χωριά της Κοζάνης όταν πρόκειται για την αναβίωση του δρωμένου δεν μιλάμε για μιμητισμό, ούτε για μια εκδήλωση αλλά για τη διατήρηση του παρελθόντος δημιουργώντας μέλλον. Έτσι, πρέπει να γνωρίζουμε καλά ότι το δρώμενο των Μωμογέρων, είναι μια κιβωτός της λαϊκής παράδοσης. Κάνει την εμφάνιση του πριν το αρχαίο αττικό δράμα, πέρασε απ’ όλους τους αιώνες διδάσκοντας ιστορία, τέχνη, ανθρωπισμό (τα χρήματα ή τα αγαθά που συλλέγονταν κατά την διάρκεια του δίνονταν σε οικονομικά ασθενέστερες οικογένειες). Έζησε ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα των αιώνων, τη Γενοκτονία του Ελληνικού λαού και έφτασε αλώβητο στις νέες πατρογονικές εστίες, όπως έφτασαν και όσοι από τους προγόνους μας κατάφεραν να σωθούν σηκώνοντας το μεγάλο σταυρό του μαρτυρίου και έχοντας συνοδοιπόρο τη πίστη στο Θεό, την ελπίδα, την ανθρωπιά και το δυναμισμό τους.

Γι’ αυτό το λόγο οφείλουμε να είμαστε άξιοι συνεχιστές, για τις 353.000 αδικοχαμένες ψυχές των προγόνων μας, για τους παππούδες μας, για τους γονείς μας, για τα παιδιά μας, για την Ιστορία μας. Ο Ποντιακός Ελληνισμός είναι, ήταν και θα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της Παγκόσμιας και Ελληνικής Ιστορίας. Πολλές απαντήσεις έρχονται μέσα από τη λαογραφία και το δρώμενο των Μωμογέρων που αποτελεί σταθμό για τον πολιτισμό μας. Όπως έλεγε και ένας Γάλλος συγγραφέας «…Ο πολιτισμός δεν κληρονομείται, κατακτάται…» και εμείς με σεβασμό και σοβαρότητα θα κατακτήσουμε τον πολιτισμό που μας εμπιστεύτηκαν τόσες γενιές, με μια ψυχή και το χρέος της μνήμης πάντα στις καρδιές μας.