Κάτοικοι της Ελάτης και της ευρύτερης περιοχής στην εκπομπή της ΕΤ3 ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΡΩΜΕΝΑ με θέμα “ΛΗΣΤΗΣ ΓΚΑΝΤΑΡΑΣ”
Εκτενές απόσπασμα (ΒΙΝΤΕΟ 47 min) από την εκπομπή της ΕΤ3 ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΡΩΜΕΝΑ με θέμα “ΛΗΣΤΗΣ ΓΚΑΝΤΑΡΑΣ”, που προβλήθηκε την Κυριακή 10 Μαρτίου 2013.
Συμμετέχουν, ο γνωστός Μικροβαλτινός κλαρινίστας Νίκος Τζουκόπουλος με την ορχήστρα του (στο τραγούδι ο Νίκος Σιόλιας και στο βιολί ο Κώστας Νάτσιος), οι κάτοικοι της Ελάτης Ευθύμιος Τασιδήμος, Ξενοφών Σταθόπουλος και Μαρία Μπούντα που μιλούν για τον Γκαντάρα, οι γυναίκες της Ελάτης που χορεύουν και λοιποί κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής (Άκρη γενέτειρα του Γκαντάρα και Λουτρό Ελασσόνας).
Σημειωτέον ότι τα περισσότερα γυρίσματα της εκπομπής έγιναν στην περιοχή της Ελάτης Κοζάνης.
Η παρουσίαση του προγράμματος, σύμφωνα με το σχετικό δελτίο τύπου της ΕΤ3 είχε ως εξής:
ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΡΩΜΕΝΑ: “ΛΗΣΤΗΣ ΓΚΑΝΤΑΡΑΣ”
Στα «φοβερά» χρόνια της ληστοκρατίας των βουνών, μας μεταφέρει αυτή την Κυριακή η εκπομπή ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΡΩΜΕΝΑ. Στην εποχή που πρωταγωνιστούσαν οι ανυπότακτοι λήσταρχοι, για να μας παρουσιάσει έναν από τους κορυφαίους εξ’ αυτών, τον ξακουστό Θωμά Γκαντάρα.
Ο ονομαζόμενος και «μαύρος λήσταρχος» Θωμάς Γκαντάρας, σημάδεψε με την παρουσία του και την τρομακτική συμπεριφορά της ληστρικής ομάδας του, ολόκληρη τη Θεσσαλία και τη Δυτική Μακεδονία.
Η παρουσία του Γκαντάρα στα όρη και στα χωριά των Χασίων δημιούργησε ένα μύθο, όπου στην κορύφωση της ληστρικής δράσης του, ο μύθος αυτός έγινε δημοτικό τραγούδι. «Σιούνται τα δέντρα όλα ωρέ Γκαντάρα/σιούνται και τα κλαριά…»
Ο Γκαντάρας, κατάφερε με τον αιμοσταγή βίο του, να γραφτεί το όνομά του δίπλα στα μεγάλα ονόματα των φοβερών λήσταρχων, όπως του Γιαγκούλα και πολλών άλλων και να γίνει ο φόβος και ο τρόμος της περιοχής.
Η ληστοκρατία στις αρχές του αιώνα ήταν ένα φαινόμενο πανελλαδικής εμβέλειας. Οι ληστές έστηναν τα λημέρια τους σε απρόσιτες τοποθεσίες και η ληστεία ήταν ένα γεγονός καθημερινότητας… H κοινωνική αυτή μάστιγα ταλαιπώρησε αφάνταστα πολλές περιοχές. Περισσότερο όμως υπέφεραν οι γεωκτηνοτρόφοι, που ήταν εκτεθειμένοι στον κίνδυνο, λόγω των συνθηκών ζωής και εργασίας τους στην ύπαιθρο. Σε αυτούς κατέφευγαν συνήθως οι ληστές για τροφή, ρουχισμό, υποδήματα και χρήματα. Και αλίμονο σε κείνους που δεν συμμορφώνονταν με τις προσταγές τους. Οι μεγαλοκτηνοτρόφοι εξαναγκάζονταν να πληρώνουν σε αυτούς μεγάλα χρηματικά ποσά, για να γλιτώσουν τη ζωή τους.
Η συμπεριφορά του ληστή Γκαντάρα έχει παραμείνει παροιμιώδης όταν –πριν από τον επερχόμενο θάνατό του, επικηρυγμένος ήδη- ζήτησε από τον φωτογράφο των Τρικάλων Α. Μάνθο να φωτογραφηθεί. Το σπάνιο αυτό περιστατικό ενέπνευσε τον ποιητή Χρήστο Μπράβο να γράψει ποίημα, όπου περιγράφεται η δράση της συγκεκριμένης σκηνής και στη συνέχεια ενέπνευσε τον συνθέτη και τραγουδιστή Θανάση Παπακωνσταντίνου να το μελοποιήσει και να το τραγουδήσει, κάνοντάς το ευρύτερα γνωστό, με τον τίτλο «ο φωτογράφος των Τρικάλων Α. Μάνθος».
Ο φακός της εκπομπής επισκέφθηκε τον τόπο γέννησης του ληστή Γκαντάρα, την Άκρη Ελασσόνας, καθώς και το Λουτρό Ελασσόνας τόπο καταγωγής των κύριων μελών της ληστρικής ομάδας του, όπου μιλούν οι κάτοικοι για την ιδιαίτερη ψυχογραφία του και περιηγήθηκε στα «λημέρια» του, στην Ελάτη Κοζάνης και στις σπηλιές των βουνών της, όπου κρύβονταν εκεί καθοδηγώντας την «φοβερή» του δράση.
Αναζήτησε ακόμα τους απογόνους του φωτογράφου Α. Μάνθου στα Τρίκαλα, οι οποίοι διηγούνται στο φακό της εκπομπής την διαδικασία της «ιστορικής» φωτογραφικής αποτύπωσης της ληστρικής ομάδας του Θ. Γκαντάρα στις κορυφές των βουνών.
Γιώργος Μαστρογιαννόπουλος/mikrovalto.gr