Η κρίση θυμίζει τη δεκαετία του ’30

Η Ιστορία συχνά τείνει να επαναλαμβάνεται, σαν φάρσα ή σαν τραγωδία.

Ας θυμηθούμε ένα παλιό σενάριο…

Ένα κραχ προκαλεί μια…παγκόσμια κρίση. Η ύφεση οδηγεί σε μια τεράστια ανεργία. Τα σκάνδαλα διαφθοράς πολλαπλασιάζονται. Η νομιμότητα των δημοκρατιών υπονομεύεται. Η πολιτική ζωή λαμβάνει μια βίαιη τροπή. Τα αντισυστημικά κόμματα κερδίζουν τις εκλογές. Οι ανισότητες τροφοδοτούν τη λαϊκή οργή. Οι ελίτ μειώνουν τους μισθούς με τη λιτότητα. Ο αποπληθωρισμός οξύνει την κρίση και καθιστά την κοινωνική κατάσταση ανεξέλεγκτη.

Βρισκόμαστε στη δεκαετία του ’30. Μια τελείως διαφορετική εποχή, δηλαδή.

Η μήπως όχι;

Το σενάριο των τεσσάρων τελευταίων ετών, γράφει ο Λοράν Ζοφρέν στον Νουβέλ Ομπζερβατέρ, είναι σε κάθε περίπτωση πολύ ανησυχητικό. Το κραχ του 2008 προκαλεί μια παγκόσμια κρίση. Η στασιμότητα που ακολουθεί οξύνει την ανεργία.

Η κρίση της Κύπρου δείχνει ότι η παράνοια του χρήματος δεν έχει ακόμη αντιμετωπιστεί. Σε πολλές χώρες της νότιας Ευρώπης, η ανεργία φτάνει σε ύψη όπου δεν είχε φτάσει ποτέ μετά τη δεκαετία του ’30. Με πρότυπο τη Γερμανία, διάφορες χώρες προσπαθούν να ανακτήσουν την ανταγωνιστικότητά τους μειώνοντας τους μισθούς και να ξαναβρούν την εμπιστοσύνη των αγορών καταπολεμώντας το χρέος.

Ο αποπληθωρισμός μειώνει τη ζήτηση στην Ευρώπη και φέρνει ύφεση.

Τα σκάνδαλα διαφθοράς πολλαπλασιάζονται.

Μόνο στη Γαλλία, παραιτήθηκε την ίδια εβδομάδα ένας υπουργός και διατάχθηκε έρευνα για έναν πρώην πρόεδρο. Οι ελίτ έχουν χάσει το κύρος τους καθώς δείχνουν κυνισμό και αδυναμία. Τα παραδοσιακά κόμματα υποχωρούν, ενώ αυξάνεται η δύναμη ακραίων κομμάτων, μεταξύ των οποίων και ενός νεοναζιστικού στην Ελλάδα.
Όλα αυτά δημιουργούν μια ασφυκτική ατμόσφαιρα που μας παραπέμπει ογδόντα χρόνια πίσω.

Θα απαντήσει κανείς ότι οι δημόσιες ελευθερίες είναι σεβαστές, ότι έχουμε διδαχθεί από τα μαθήματα της Ιστορίας, ότι η ήπειρος παραμένει ενωμένη, ότι οι σχέσεις μεταξύ των χωρών είναι ειρηνικές, ότι το κοινωνικό κράτος παίζει ένα σταθεροποιητικό ρόλο, ότι οι οικονομικές αρχές έμαθαν να αποφεύγουν το χειρότερο στηρίζοντας την ανάπτυξη. Όλα αυτά είναι αλήθεια.

Η κρίση του 2010 δεν οδηγεί στο φασισμό ή στον πόλεμο.

Το κακό είναι ότι δεν ξέρουμε πού ακριβώς οδηγεί.

Για να βγούμε από την κρίση, συνεχίζει ο γάλλος αρθρογράφος, οι ελίτ πρέπει να θέσουν το εξής ερώτημα: είναι τόσο σίγουρες ότι δεν διαπράττουν τα ίδια ιστορικά λάθη με τη δεκαετία του ’30;

Ένα παράδειγμα: παρά τον πολλαπλασιασμό των σκανδάλων, οι ελίτ δεν δείχνουν ιδιαίτερη προθυμία να καταπολεμήσουν τη διαφθορά. Το αποδεικνύουν οι ετήσιες εκθέσεις της Διεθνούς Διαφάνειας.Πιο σοβαρό ακόμα είναι ότι οι ηγέτες της Ευρώπης αναπαράγουν με τραγικό τρόπο στον οικονομικό τομέα τον μηχανισμό που λειτουργούσε τη δεκαετία του ’30.

Εφαρμόζουν έναν αποπληθωρισμό σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες στο όνομα της ανταγωνιστικότητας. Η στρατηγική αυτή όμως, που είναι αποτέλεσμα πιέσεων από τις αγορές και την Ευρώπη, οδηγεί στο αντίθετο αποτέλεσμα. Η μείωση της ζήτησης στερεί ευκαιρίες από τις επιχειρήσεις, οι οποίες αναγκάζονται να μειώσουν τη δραστηριότητά τους. Η ανεργία αυξάνεται συνεχώς. Η απελπισία των καταναλωτών μεγαλώνει και η ζήτηση μειώνεται ακόμη περισσότερο. Οι ειδικοί υποστηρίζουν, όπως και τότε, ότι η εμπιστοσύνη θα αποκατασταθεί, ότι οι θυσίες είναι χρήσιμες, ότι η ανάκαμψη θα έρθει σύντομα.

Ας θυμηθούμε μόνο κάτι: όταν ξεχνάμε το παρελθόν, είμαστε καταδικασμένοι να το ξαναζήσουμε.

Nouvel Observateur

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.