Η χώρα ανταποκρίθηκε πλήρως στις ευρωπαϊκές υποχρεώσεις της με μείωση της κατανάλωσης ορυκτού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας στις ώρες αιχμής, ενώ πέτυχε σημαντική μείωση και στη συνολική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας. Παράλληλα, διέθεσε εθνικούς πόρους ύψους 10.7 δις για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κρίσης.
Η ενεργειακή κρίση που ξεκίνησε από τα μέσα του 2021 και κορυφώθηκε με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία οδήγησε σε σειρά έκτακτων μέτρων σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι κύριοι στόχοι ήταν η διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας και ο μετριασμός των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.
Ειδικά για τους κρίσιμους μήνες Αυγούστου 2022 – Μαρτίου 2023, η ΕΕ-27 έθεσε συγκεκριμένους στόχους για τη μείωση της συνολικής κατανάλωσης ορυκτού αερίου κατά 15%, και τη μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας τόσο συνολικά κατά 10% όσο και στις ώρες αιχμής κατά 5%, συγκριτικά με συγκεκριμένες περιόδους αναφοράς.
Το ενημερωτικό σημείωμα του Green Tank με τίτλο «Αντιμετωπίζοντας την ενεργειακή κρίση: Οι επιδόσεις της Ελλάδας και η χρήση των οικονομικών πόρων» καταγράφει τις επιδόσεις της Ελλάδας ως προς αυτές τις τρεις ευρωπαϊκές υποχρεώσεις, αξιοποιώντας δεδομένα από τον ΔΕΣΦΑ, τον ΑΔΜΗΕ και τη Eurostat. Παράλληλα, παρουσιάζει την κατανομή εθνικών πόρων μέσω του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης και του κρατικού προϋπολογισμού για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κρίσης στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, σύμφωνα με τις σχετικές Υπουργικές Αποφάσεις και την εισηγητική έκθεση του κρατικού προϋπολογισμού.
Με βάση τα ευρήματα, η Ελλάδα ανταποκρίθηκε πλήρως στις δύο από τις τρεις ευρωπαϊκές υποχρεώσεις της. Συγκεκριμένα πέτυχε:
- μείωση κατά 20.9% της συνολικής κατανάλωσης ορυκτού αερίου σε σχέση με τον μέσο όρο πενταετίας το οκτάμηνο Αυγούστου 2022 – Μαρτίου 2023.
- μείωση κατά 86.2% της εξάρτησης από το εισαγόμενο – μέσω του αγωγού Turkstream – ρωσικό αέριο που χρησιμοποιείται για την κάλυψη της εγχώριας ζήτησης για το οκτάμηνο Αυγούστου 2022 – Μαρτίου 2023. Λαμβάνοντας υπόψη και τις εισαγωγές ρωσικού LNG η μείωση των συνολικών εισαγωγών ρωσικού αερίου που κάλυψαν τμήμα της εγχώριας ζήτησης ήταν 65.4% κατά το επτάμηνο Αυγούστου 2022 – Φεβρουαρίου 2023, μια επίδοση σημαντικά καλύτερη από τον αντίστοιχο μέσο όρο της ΕΕ-27 (-53%).
- μείωση κατά 8.4% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας στο διασυνδεδεμένο δίκτυο σε σχέση με τον μέσο όρο πενταετίας το πεντάμηνο Νοεμβρίου 2022 – Μαρτίου 2023. Παρά την αποτυχία επίτευξης του στόχου για ολόκληρη την πεντάμηνη περίοδο, η Ελλάδα ξεπέρασε το κατώφλι του -10% τους δύο από τους πέντε μήνες της περιόδου και συγκεκριμένα τον Δεκέμβριο του 2022 (-10.9%) και τον Ιανουάριο του 2023 (-12.1%), ενώ η μείωση της συνολικής κατανάλωσης ήταν χαμηλότερη τους υπόλοιπους τρεις μήνες.
- μείωση κατά 11.4% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στο διασυνδεδεμένο δίκτυο για όλες τις ώρες αιχμής 18:00-21:00 της τετράμηνης περιόδου εφαρμογής του μέτρου (Δεκέμβριος 2022 – Μάρτιος 2023) σε σχέση με τον αντίστοιχο μέσο όρο πενταετίας.
Όσον αφορά στη διάθεση εθνικών πόρων για τον μετριασμό των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, σημειώνεται ότι:
- Μεταξύ Σεπτεμβρίου 2021 και Δεκεμβρίου 2022 η Ελλάδα συγκέντρωσε από διαφορετικές πηγές € 10.7 δις, τα οποία διοχέτευσε σε μέτρα αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης.
- Από € 10.7 δις, τα € 9783 εκ. ήταν απευθείας επιδοτήσεις για να καλύψουν την αύξηση στους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας και ορυκτού αερίου, τα € 821 εκ. στήριξαν απευθείας εισοδήματα διαφόρων κατηγοριών πολιτών, ενώ τα υπόλοιπα € 102 εκ. ήταν φορο-ελαφρύνσεις.
Αντίθετα, οι ευρωπαϊκοί πόροι μικρότερου συνολικού ύψους €1.424 δις του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που επίσης αξιοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης μέσω των προγραμμάτων «Ανακυκλώνω-Αλλάζω Συσκευή» και «Εξοικονομώ 2021» αφορούν σε αλλαγές που οδηγούν στον περιορισμό της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας στα νοικοκυριά.
«Τα αποτελέσματα της ανάλυσης αναδεικνύουν τις μεγάλες δυνατότητες που έχει η Ελλάδα για περιορισμό του ανθρακικού αποτυπώματος και παράλληλη προστασία των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων από την ενεργειακή κρίση, ειδικά αν οι σημαντικοί πόροι που έχει στη διάθεσή της η ελληνική πολιτεία διοχετευτούν, στο μέλλον, σε έργα και δράσεις που θα ενισχύσουν την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα σε μόνιμη βάση αντί για τη συνέχιση της πολιτικής επιδοτήσεων στην ενεργειακή κατανάλωση», δήλωσε ο Νίκος Μάντζαρης, αναλυτής πολιτικής για την ενέργεια και το κλίμα και συνιδρυτής, The Green Tank.
Το ενημερωτικό σημείωμα του Green Tank με τίτλο «Αντιμετωπίζοντας την ενεργειακή κρίση: Οι επιδόσεις της Ελλάδας και η χρήση των οικονομικών πόρων» είναι διαθέσιμο εδώ.
Περισσότερα στοιχεία για τις τάσεις στην κατανάλωση και τις εισαγωγές ορυκτού αερίου είναι διαθέσιμα στις μηνιαίες αναλύσεις του Green Tank.