Μελέτη περιγράφει πώς τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) οδήγησαν στην κοινωνική επιβολή της μονογαμίας, σε μεγάλο ποσοστό των σύγχρονων κοινωνιών.
Η μετάβαση από την πολυγαμία στη μονογαμία, στην αρχή της εποχής της γεωργίας, μπορεί να οφείλεται στον αντίκτυπο των ΣΜΝ στις πρωτόγονες κοινωνίες, υποστηρίζει νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Communications.
Τη μελέτη υπογράφουν οι Crhis Bauch του τμήματος Εφαρμοσμένων Μαθηματικών του Πανεπιστημίου του Waterloo στον Καναδά και Richard McElreath του Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Max Planck στη Γερμανία, οι οποίοι κατέληξαν στο συμπέρασμά τους, χάρη σε προσομοιώσεις σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές.
Ειδικότερα, οι δύο ερευνητές χρησιμοποίησαν μοντέλο προσομοίωσης, για να εξερευνήσουν τον τρόπο με τον οποίο το μέγεθος των κοινωνιών, τα ΣΜΝ και τα κοινωνικά πρότυπα μπορούν να εξηγήσουν τον χρόνο εμφάνισης και επικράτησης της κοινωνικά επιβαλλόμενης μονογαμίας στις ανθρώπινες κοινωνίες, ο οποίος συμπίπτει με την εμφάνιση της γεωργίας.
Με βάση τα αποτελέσματα του μοντέλου τους, οι επιστήμονες προτείνουν ότι η στροφή από τις κοινωνίες όπου οι άνδρες είχαν πολλούς συντρόφους και οι γυναίκες μόνο έναν, στις κοινωνίες στις οποίες κυριαρχεί η μονογαμία, μπορεί να οφείλεται στις επιπτώσεις των ΣΜΝ στις μεγάλες κοινότητες που προέκυψαν στην αυγή της γεωργικής εποχής, περίπου 10000 χρόνια πριν.
Τα αποτελέσματα των προσομοιώσεων
Στα πλαίσια της μελέτης του, το δίδυμο εξέτασε τις επιπτώσεις ΣΜΝ όπως η γονόρροια, τα χλαμύδια και η σύφιλη, στη γονιμότητα πληθυσμών διαφόρων μεγεθών, “τρέχοντας” προσομοιώσεις χιλιάδες φορές σε κοινωνίες τόσο κυνηγών-τροφοσυλλεκτών (μικρές, έως 30 άτομα η καθεμία) όσο και αγροτικές (μεγαλύτερες, έως και 300 άτομα η καθεμία).
Κάθε προσομοίωση εξέταζε μία περίοδο σε βάθος 30 χιλιάδων ετών, θέτοντας ως δεδομένη την ύπαρξη της πολυγαμίας και τα αποτελέσματα ήταν άκρως ενδιαφέροντα:
Όπως διαπιστώθηκε, στις μικρές πολυγαμικές κοινωνίες, τα ξεσπάσματα ΣΜΝ ήταν βραχύβια, επιτρέποντας στους πληθυσμούς να ανακάμψουν. Έτσι, μακροπρόθεσμα, οι πολυγαμικές οικογένειες, έχουσες περισσότερους απογόνους, επικρατούσαν.
Ωστόσο, σε μεγαλύτερες πολυγαμικές κοινωνίες, τα ξεσπάσματα ΣΜΝ, βρίσκοντας ίσως περισσότερο “έδαφος” να εξαπλωθούν, γίνονταν ενδημικά. Έτσι, μακροπρόθεσμα, τα πολυγαμικά άτομα πλήττονταν περισσότερο και τα μονογαμικά άτομα, γίνονταν “κυρίαρχα”.
Τιμωρία και επιβολή της μονογαμίας
Μάλιστα, τα μοντέλα των ερευνητών, στη δεύτερη περίπτωση (των μεγαλύτερων κοινωνιών), έδειξαν ότι ήταν τα μονογαμικά άτομα τα οποία, όχι απλά δεν συμφωνούσαν με την πολυγαμία, αλλά την τιμωρούσαν (π.χ. με κοινωνικό εξοστρακισμό), συχνά σε βάρος και του δικού τους συμφέροντος, εκείνα τα οποία απολάμβαναν το μεγαλύτερο πλεονέκτημα.
Έτσι, συμπερασματικά, λένε οι ερευνητές, τα αποτελέσματα της έρευνάς τους αποκαλύπτουν ότι τα ΣΜΝ διαδραμάτισαν σπουδαίο ρόλο στην ανάπτυξη της κοινωνικά επιβεβλημένης μονογαμίας, η οποία συνέπεσε με την ανάπτυξη μεγάλων κοινωνιών που ασχολούνταν με τη γεωργία, αν και παραδέχονται ότι και άλλοι παράγοντες μπορεί να έπαιξαν ρόλο στη στροφή.