Σχεδόν το 50% των φίλων μας δεν βλέπουν τη φιλία μας με τον ίδιο τρόπο που το κάνουμε εμείς, αλλά αδυνατούμε να τους ξεχωρίσουμε, γιατί “έχουμε πολύ φτωχή αντίληψη των δεσμών φιλίας”.
Αυτό είναι το συμπέρασμα νέας έρευνας από επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ (TAU) και του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (MIT), οι οποίοι πραγματοποίησαν κοινωνικά πειράματα, αναλύοντας δεδομένα από άλλες μελέτες, με στόχο να καθορίσουν πόσες φιλίες είναι αμοιβαίες και πόσες μονόπλευρες.
Τα ευρήματά τους δημοσιεύτηκαν σε σχετική μελέτη στο επιστημονικό περιοδικό PLOS ONE και σύμφωνα με αυτά, πολλοί άνθρωποι δεν είναι σε θέση να διαχωρίσουν τους πραγματικούς φίλους από τους απλούς γνωστούς. Σε δελτίο τύπου του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ,ο εκ των συγγραφέων της νέας μελέτης, Δρ Erez Shmueli από το TAU, δήλωσε σχετικά:
Αποδεικνύεται ότι είμαστε πολύ κακοί στο να κρίνουμε ποιοι είναι οι φίλοι μας”
Τα αναπάντεχα αποτελέσματα της έρευνας
Η ομάδα πίσω από τη μελέτη, αποτελούμενη εκτός από τον Δρ Shmueli, από τους καθηγητές Abdullah Almatouq και Alex Pentland του MIT και τη Δρ Laura Radaelli επίσης του TAU, εξετάζοντας τα δεδομένα από μία σειρά προηγούμενων ερευνών, παρατήρησε ότι οι άνθρωποι δυσκολεύονται να αντιληφθούν κατά πόσο οι άλλοι τους θεωρούν φίλους.
Ειδικότερα, οι ερευνητές επικεντρώθηκαν σε έξι μελέτες οι οποίες αξιολόγησαν τα επίπεδα φιλίας και τις εκτιμήσεις αμοιβαιότητας αυτών των σχέσεων, ανάμεσα σε φοιτητές στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ και πραγματοποίησαν δικά τους πειράματα, τα οποία επιβεβαίωσαν την παρατήρηση.
Σε ένα από αυτά, φοιτητές κλήθηκαν (α) να αξιολογήσουν τις σχέσεις τους με συμφοιτητές από την τάξη τους, βαθμολογώντας τις από το 0 έως το 5 (0=δεν ξέρω καθόλου αυτό το άτομο, 5=αυτό το άτομο είναι ένας από τους καλύτερους μου φίλους) και (β) να απαντήσουν πώς πιστεύουν ότι οι συμφοιτητές τους θα αξιολογούσαν τις σχέσεις τους μαζί τους.
Στο 94% των περιπτώσεων, όταν ένα άτομο αξιολογούσε μία σχέση ως σχέση φιλίας (δηλαδή, με βαθμό 3 και πάνω), απαντούσε ότι περίμενε και από το άλλο άτομο να αξιολογήσει τη σχέση με τον ίδιο βαθμό, εικάζοντας, όπως οι περισσότεροι, ότι τα αισθήματα θα είναι αμοιβαία. Και όμως, μόνο το53% αυτών των σχέσεων αποδείχθηκε ότι βαθμολογήθηκαν με τον ίδιο τρόπο και από τα δύο μέλη.
Γενικά, “βρήκαμε ότι το 95% των συμμετεχόντων θεωρούσαν ότι οι σχέσεις τους είναι αμοιβαίες”, σχολίασε ο Δρ Shmueli. “Αν κανείς πιστεύει πως κάποιος είναι φίλος του, περιμένει από αυτόν να αισθάνεται το ίδιο, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι έτσι. Μόνο το 50% των ερωτηθέντων ανήκαν πραγματικά στην κατηγορία της αμφίδρομης φιλίας”.
Οι ερευνητές προσφέρουν μία εξήγηση για το φαινόμενο να μην μπορούμε να αξιολογήσουμε σωστά τις σχέσεις μας: “Η πιθανότητα μία φιλία να μην είναι αμοιβαία προκαλεί την αίσθηση ενός ατόμου για τον εαυτό του”, γράφουν, με αποτέλεσμα αυτό το άτομο να αρνείται έστω να φανταστεί το ενδεχόμενο.
Η σημασία των αποτελεσμάτων
Τα ευρήματα είναι σημαντικά, σύμφωνα με τους ερευνητές, καθώς “υποδεικνύουν μία πρωτοφανή ανικανότητα των ανθρώπων να αντιλαμβάνομαι την αμοιβαιότητα της φιλίας”, όπως γράφουν. Και η δυσκολία μας στον προσδιορισμό της αμοιβαιότητας της φιλίας μπορεί να είναι πρόβλημα.
Οι πεποιθήσεις μας για τις σχέσεις μας, σημειώνεται στη μελέτη, είναι στον πυρήνα της δημιουργίας κανόνων, της ανάληψης συλλογικής δράσης και της εύρεσης λύσεων για τα προβλήματα των πολλών. Το πώς αντιλαμβανόμαστε τη σχέση μας με κάποιον, παίζει ρόλο στο κατά πόσο αυτός μας επηρεάζει- και το αντίστροφο.
Για παράδειγμα, σε ένα πείραμα στα πλαίσια της μελέτης, οι ερευνητές εντόπισαν ότι οι άνθρωποι που πιέζονταν από φίλους που θεωρούσαν αμοιβαίους, γυμνάζονταν περισσότερο και είχαν μεγαλύτερη πρόοδο σε σχέση με εκείνους που πιέζονταν από φίλους που δεν θεωρούσαν αμοιβαίους.
“Δεν μπορούμε να βασιζόμαστε στα ένστικτα ή στη διαίσθησή μας”, τόνισε ο Δρ Shmueli. “Πρέπει να βρεθεί αντικειμενικός τρόπος να μετράει αυτές τις σχέσεις και να ποσοτικοποιηθούν οι επιπτώσεις τους”. Διαφορετικά, μπορεί να έχουμε προβλήματα στην προσπάθεια να συνεννοηθούμε, να διαπραγματευτούμε και να συνεργαστούμε.
________________
pathfinder