Γράφει ο Μιχάλης Ραμπίδης
Το 1913 με την συνθήκη του Λονδίνου γεννάται η Αλβανία. Το πρωτόκολλο της Φλωρεντίας τον Φεβρουάριο 1914 περιλαμβάνει την ενιαία Ήπειρο.
Ο φόβος της Διεθνούς Επιτροπής Ελέγχου να μην καταρρεύσει το νεοσύστατο Αλβανικό κράτος, η διατήρηση της ισορροπίας (των μεγάλων δυνάμεων) στην περιοχή από την Βρετανική κυβέρνηση, η αδυναμία της Ιταλίας να στείλει στρατεύματα συν την καχυποψία της για συνεργασία με την Αυστρία, και φυσικά ο ένοπλος (σκληρός & νικηφόρος) αγώνας των Βορειοηπειρωτών, υποχρέωσαν την Αλβανική κυβέρνηση να διαπραγματευθεί με την Προσωρινή Κυβέρνηση της Αυτόνομης Ηπειρωτικής Πολιτείας.
Ο αποτελεσματικός ένοπλος αγώνας των Βορειοηπειρωτών εναντίων των Αλβανών φέρνει αποτελέσματα και στις 17 Μαΐου 1914 υπογράφεται από όλες τις μεγάλες δυνάμεις και την Αλβανία το λεγόμενο «Πρωτόκολλο της Κέρκυρας» που αναγνωρίζει την αυτονομία της Βορείου Ηπείρου. Καταργεί επίσης το πρωτόκολλο της Φλωρεντίας, εξασφαλίζει την αυτονομία της Βορείου Ηπείρου και αναγνωρίζεται διεθνώς και επισήμως η Ελληνικότητα της Βορείου Ηπείρου.
Τον Σεπτέμβριο 1914 με το ξέσπασμα του Α΄Π.Π. η Ελλάδα έλαβε εντολή να ανακαταλάβει την Βόρειο Ήπειρο με αποτέλεσμα να παραμερισθεί το «πρωτόκολλο της Κέρκυρας». Μετά την αναγκαστική απόσυρση του Ελληνικού στρατού, δυστυχώς δεν υπήρχε συνέχεια του πρωτοκόλλου της Κέρκυρας.
Το 1925 το νέο πρωτόκολλο της Φλωρεντίας ορίζει λεπτομερώς τα σύνορα του Αλβανικού κράτους, στο οποίο περιλαμβάνεται η Β. Ήπειρος.
Η συνθήκη των Παρισίων το 1946 μετά τη λήξη του Β΄Π.Π. ορίζει ξεκάθαρα ότι το Βορειοηπειρωτικό ζήτημα είναι ανοιχτό και θα επιλυθεί μετά το Αυστριακό, το οποίο έκλεισε το 1955.
Η Ελλάδα ως νικήτρια χώρα του Β΄Π.Π. με εντολή των συμμάχων κατέλαβε την Βόρεια Ήπειρο όπου τα στρατεύματά μας έτυχαν θερμής υποδοχής ως απελευθερωτές. Η λήξη όμως του Β΄Π.Π. βρήκε την πατρίδα μας και πάλι διηρημένη (εμφύλιος) και αποδυναμωμένη και δεν αξίωσε από τους συμμάχους όπως εδικαιούτο (πλήρης άρνηση των ΗΠΑ στο συνέδριο ειρήνης στο Παρίσι) την προσάρτηση της Βορείου Ηπείρου ή τουλάχιστον βελτίωση και επικαιροποίηση του πρωτοκόλλου της Κέρκυρας.
Το «Πρωτόκολλο της Κέρκυρας» δεν ακυρώθηκε από καμιά μεταγενέστερη σύμβαση, ούτε έχει ημερομηνία λήξης. Η συνθήκη των Παρισίων το 1946 που είναι και σήμερα σε ισχύ, κρατά ανοιχτό το ζήτημα της Βορείου Ηπείρου!