Ο προϋπολογισμός του 2015 διαμορφώθηκε μέσα σε ένα ιδιαίτερα σφιχτό, οικονομικά και δυσμενές, κοινωνικά περιβάλλον. Μετά το 2010, πέραν της οικονομικής κρίσης, βιώνουμε και τη σημαντική συρρίκνωση και απαξίωση της αυτοδιοίκησης.
Η χρηματοδότηση της αυτοδιοίκησης μειώθηκε δραματικά, συγκριτικά με το 2009, περίπου κατά 60%, ενώ η χειραγώγηση από το κεντρικό κράτος συνεχίζεται αμείωτη τα τελευταία χρόνια. Παράλληλα, η γραφειοκρατία λειτουργεί ιδιαίτερα ανασταλτικά σε οποιαδήποτε προσπάθεια των δημοτικών αρχών να επιβάλλουν τις πολιτικές τους. Η εφαρμογή του Καλλικράτη διέψευσε αυτούς που τον υποστήριξαν και τον υιοθέτησαν, ως μια μεταρρυθμιστική τομή στην τοπική αυτοδιοίκηση. Εν κατακλείδι, δύσκολα μπορεί να ισχυριστεί κανείς πως στη χώρα μας υπάρχει πραγματική αυτοδιοίκηση.
Όμως, στην εποχή της οικονομικής ευδαιμονίας, η ίδια η τοπική αυτοδιοίκηση, με τον υπερδανεισμό, τη διαφθορά, το πελατειακό κράτος και πολλά άλλα, συνέβαλε καθοριστικά στη σταδιακή υποβάθμιση και απαξίωσή της.
Οι συνθήκες, σήμερα, καθιστούν απαραίτητη την επιδίωξη μιας βαθιάς και ουσιαστικής αλλαγής σε τοπικό επίπεδο και την ταυτόχρονη αναμόρφωση του κεντρικού κράτους. Χρειάζεται ένα αποκεντρωμένο κράτος με ισχυρούς και αυτόνομους δήμους, αλλά και με φορολογική αποκέντρωση.
Η αυτοδιοίκηση, σήμερα, πρέπει και μπορεί να πρωταγωνιστήσει στο πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό γίγνεσθαι της χώρας, για μια αειφόρο και δίκαιη ανάπτυξη.
Εμείς, ως Δημοτική Αρχή, αναλάβαμε τη διοίκηση του Δήμου εδώ και 3 ½ μήνες, από τις αρχές Σεπτεμβρίου. Στόχοι μας, στην αρχή, ήταν η ανεμπόδιστη λειτουργία του Δήμου και η αντιμετώπιση άμεσων ζητημάτων (άνοιγμα των σχολείων και των παιδικών σταθμών, καιρικά φαινόμενα). Απαραίτητο στάδιο, ήταν αυτό της προσαρμογής μας μέσω της ενημέρωσης από τις υπηρεσίες για την εικόνα του Δήμου, και η τοποθέτηση προσώπων σε θέσεις ευθύνης. Σε δεύτερο στάδιο, σημαντική υπήρξε η ενασχόλησή μας με σοβαρά ζητήματα, όπως η λειτουργία της οικονομικής υπηρεσίας, η διαχείριση του συστήματος των προμηθειών, τα έργα του ΕΣΠΑ και η δρομολόγηση λύσεων.
Πρώτο μέλημα, ήταν η ενημέρωση για τα ταμειακά διαθέσιμα του Δήμου. Με τον ορισμό του κ. Βαλαή, ως Αντιδημάρχου Οικονομικών, διαπιστώθηκαν προβλήματα στη λειτουργία της οικονομικής υπηρεσίας.
Εμπιστευόμενοι τις δικές μας δυνάμεις και το σύνολο του προσωπικού του Δήμου, το οποίο θεωρούμε πως, με τις ανάλογες αλλαγές, μπορεί να διαχειριστεί αποτελεσματικά το σύνολο των λειτουργιών του Δήμου, εντός του μηνός Οκτωβρίου, αναδιαρθρώσαμε την οικονομική υπηρεσία. Τοποθετήσαμε νέο προϊστάμενο ταμειακής υπηρεσίας και προβήκαμε σε σημαντικές αλλαγές σε όλα τα τμήματά της, με στόχο την βελτίωση της απόδοσής της και τον εκσυγχρονισμό της οικονομικής διαχείρισης.
Μετά την αλλαγή του προϊσταμένου, πληροφορηθήκαμε για την ταμειακή εικόνα του Δήμου. Δυστυχώς, τα στοιχεία που λάβαμε επιβεβαίωσαν τους χειρότερους φόβους μας. Η εικόνα του ταμείου του Δήμου, λόγω της έλλειψης συστηματικής καταγραφής των οικονομικών δεδομένων, αλλά και των προβλημάτων του λειτουργικού προγράμματος της οικονομικής υπηρεσίας, είναι αρκετά θολή.
Βασικός άξονας της πολιτικής μας, έτσι όπως δεσμευτήκαμε, είναι η εφαρμογή πολιτικής πλήρους διαφάνειας στα οικονομικά ζητήματα.
Για το λόγο αυτό και χωρίς διάθεση ρεβανσισμού, μαζί με τον τακτικό έλεγχο του έτους, θα προχωρήσουμε σε γενικότερο έλεγχο του ταμείου από ανεξάρτητους φορείς, ώστε να διαμορφωθεί μία σαφής εικόνα των οικονομικών του δήμου, η οποία θα τεθεί στην διάθεση των συμπολιτών μας.
Με αυτά, ως δεδομένα, και με γνώμονα αυτά για τα οποία έχουμε δεσμευτεί προεκλογικά, καταθέσαμε τον προϋπολογισμό του 2015 και εκπονούμε το σχέδιο δράσεών μας.
Ο προϋπολογισμός για το 2015, δεν είναι αυτός που θα επιθυμούσαμε. Αιτίες, αφενός, η οικονομική κρίση και η ασφυξία της αυτοδιοίκησης, και αφετέρου, η μέχρι πρότινος σπάταλη και άτακτη διαχείριση των οικονομικών στο Δήμο Κοζάνης.
Παρά την σχεδόν ειδυλλιακή, οικονομικά, εικόνα ενός δήμου χωρίς οφειλές και με κέρδη 2.500 εκατομμυρίων, έτσι όπως αυτή παρουσιάστηκε στον απολογισμό του 2013, η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική. Ο Δήμος Κοζάνης είναι εξαιρετικά ελλειμματικός και χρεωμένος.
Στόχος μας δεν είναι η απόδοση ευθυνών. Μέσα από την διαπίστωση λαθών και κακών πρακτικών του παρελθόντος θα καταβάλουμε κάθε προσπάθεια προκειμένου να βελτιώσουμε την κατάσταση.
Έτσι, ο προγραμματισμός μας για το επόμενο έτος, περιληπτικά, είναι :
Στρατηγικός και επιχειρησιακός σχεδιασμός 2014-2019: Ξεκινήσαμε, ήδη, το σχεδιασμό για το στρατηγικό και επιχειρησιακό μας πρόγραμμα της επόμενης 5ετίας. Εκεί θα περιγράφονται τόσο το όραμά μας για το Δήμο Κοζάνης, όσο και οι ειδικότεροι στόχοι, αλλά και τα εργαλεία, μέσω των οποίων θα επιτευχθούν αυτοί. Παράλληλα, θα ξεκινήσουμε τη διαβούλευση με την κοινωνία ώστε να ενσωματωθούν κατά το δυνατόν οι απόψεις της.
Διαχείριση απορριμμάτων με ορίζοντα το 2020: Στο τεχνικό πρόγραμμα έχει ενταχθεί η εκπόνηση μελέτης για τον ολοκληρωμένο σχεδιασμό στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων στο Δήμο Κοζάνης. Στόχος μας είναι το 2020 ο Δήμος να είναι πραγματικά πρωτοπόρος στον τομέα αυτόν. Βασικοί άξονες που θα κινηθούμε είναι η πρόληψη, η διαλογή στην πηγή, η ανακύκλωση, η κομποστοποίηση, η επαναχρησιμοποίηση, με έργα και παρεμβάσεις για κάθε επιμέρους άξονα.
Κοινωνική Οικονομία: Η Κοινωνική Οικονομία μπορεί να αποτελέσει όχημα δημιουργίας θέσεων εργασίας με όρους κοινωνικής και περιβαλλοντικής δικαιοσύνης. Ο σχεδιασμός μας περιλαμβάνει τόσο την διάχυση τεχνογνωσίας στην κοινωνία, όσο και τη στήριξη προσπαθειών κοινωνικής οικονομίας. Στη Διεύθυνση Τοπικής Ανάπτυξης θα λειτουργήσει τμήμα υποστήριξης και προώθησης της κοινωνικής οικονομίας.
Στοχευμένη στρατηγική για τον τοπικό πόρο: Θα σχεδιάσουμε ολοκληρωμένα λαμβάνοντας υπόψη και τις προτάσεις των τοπικών κοινωνιών, των παρατάξεων, αλλά και άλλων φορέων. Βασικές προτεραιότητες είναι η προστασία, η αναβάθμιση του περιβάλλοντος και η υλοποίηση έργων που δημιουργούν θέσεις εργασίας, διαφοροποιούν το γνωστό παραγωγικό προφίλ της περιοχής και αναβαθμίζουν την ποιότητα ζωής. Περιοχές στόχος για την αξιοποίηση του τοπικού πόρου θα είναι, κατά κύριο λόγο, οι Δημοτικές Ενότητες Ελλησπόντου – Υψηλάντη που πλήττονται ιδιαίτερα από τη λιγνιτική δραστηριότητα.
ΣΕΣ 2014 – 2020: Στο πλαίσιο της εκπόνησης του στρατηγικού και επιχειρησιακού σχεδιασμού, ξεκινά η διαδικασία ωρίμανσης και προετοιμασίας για το νέο ΕΣΠΑ. Θα επισπεύσουμε το σχεδιασμό για την επόμενη περίοδο, δεδομένης της ήδη υπάρχουσας καθυστέρησης και της έλλειψης προετοιμασίας, κατά το προηγούμενο διάστημα.
Ολοκλήρωση του εσωτερικού σχεδιασμού και της αναδιάρθρωσης των υπηρεσιών: Έχουμε ήδη προβεί σε μερική αναδιάρθρωση της Οικονομικής Διεύθυνσης, έχουμε προχωρήσει στη στελέχωση της Διεύθυνσης Τοπικής Ανάπτυξης, προκειμένου να στηρίξουμε την τοπική οικονομία, και σύντομα, θα προχωρήσουμε σε αλλαγές και σε άλλες Διευθύνσεις του Δήμου. Παράλληλα, θα ξεκινήσουμε την ηλεκτρονική αναβάθμιση για την καλύτερη λειτουργία των υπηρεσιών μας.
Συμμετοχικός Προϋπολογισμός (για τον προϋπολογισμό του 2016): Με πρωτοβουλία των χωρικών αντιδημάρχων και σε συνεργασία με τους προέδρους των τοπικών κοινοτήτων, ξεκίνησε, ήδη, η καταγραφή των προβλημάτων της κάθε τοπικής κοινότητας. Από την επόμενη χρονιά, η διαδικασία αυτή θα ξεκινήσει νωρίτερα και θα πραγματοποιηθεί με πιο ανοιχτές διαδικασίες, ώστε να καταγραφεί αυτό σε έναν συμμετοχικό προϋπολογισμό.
Κοινωνική Πρόνοια: Έχει, ήδη, δρομολογηθεί η οικονομική εξυγίανση της Κοινωφελούς Επιχείρησης, καθώς και η επίλυση των προβλημάτων της Διεύθυνσης Κοινωνικής Πρόνοιας (συνεργασία με την περιφέρεια για το στεγαστικό πρόβλημα). Επεξεργαζόμαστε ολοκληρωμένο σχέδιο για την κοινωνική πρόνοια και τις κοινωνικές δομές, αλλά και σχέδιο συνεργασίας με τις τοπικές κοινωνίες και τους εμπλεκόμενους φορείς, ώστε να διαμορφωθεί ένα δίχτυ προστασίας για κάθε ευάλωτο συμπολίτη μας.
Ολοκλήρωση εκπόνησης Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου: Προωθούμε την ολοκλήρωση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου του Δήμου, όπως δεσμευτήκαμε στο προεκλογικό μας πρόγραμμα, με ουσιαστική επανεξέταση των αρχικών επιλογών, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τις σημαντικότατες αλλαγές στην ευρύτερη περιοχή (καλλικρατικός δήμος, μετεγκαταστάσεις κλπ) όσο και μια ρεαλιστική προοπτική υλοποίησης των πολεοδομικών μελετών.
Ολοκλήρωση του νέου κτιρίου της Βιβλιοθήκης: Το έργο αυτό αποτελεί ένα μεγάλο στοίχημα για την πόλη της Κοζάνης. Τόσο η ολοκλήρωση του έργου, όσο και ο σχεδιασμός για τη λειτουργία του, είναι στις πρώτες προτεραιότητες και σύντομα θα παρουσιαστεί ο σχεδιασμός αυτός στο Δημοτικό Συμβούλιο.
Ολοκλήρωση έργων ΕΣΠΑ εντός του 2015: Η ολοκλήρωση των έργων ΕΣΠΑ μέσα στον επόμενο χρόνο αποτελεί πρόκληση και στόχο για μας. Μέσα στο 2015, θα πρέπει να ολοκληρωθεί το 60%, περίπου, του συνόλου των έργων, που είναι ενταγμένα στο ΕΣΠΑ και βρίσκονται, ήδη, σε διαδικασία υλοποίησης. Παρά τις όποιες καθυστερήσεις, οφείλουμε να καταβάλουμε όλες μας τις δυνάμεις ώστε να ολοκληρωθούν όλα τα έργα εντός του 2015, όπως υποχρεούμαστε, λόγω ΕΣΠΑ.
Μεταλιγνιτική Περίοδος: Μέσα στο 2015, θα προκαλέσουμε ευρύ διάλογο με όλους του αρμόδιους φορείς με θέμα την μεταλιγνιτική περίοδο. Εντός της επόμενης πενταετίας, πρέπει να κατατεθεί ολοκληρωμένος σχεδιασμός για τη μεταλιγνιτική περίοδο, που θα αξιοποιεί όλους τους διαθέσιμους πόρους και θα δίνει τις ανάλογες κατευθύνσεις και ολοκληρωμένες προτάσεις για την επόμενη ημέρα.
Η εποχή στην οποία καλούμαστε να διαχειριστούμε τα κοινά του Δήμου Κοζάνης είναι πολύ ιδιαίτερη, όπως προαναφέραμε. Παρά τις δυσκολίες και τα όσα κληρονομήσαμε, εμείς θα εφαρμόσουμε την πολιτική και το πρόγραμμά μας.
Θα συμβάλουμε στην αντιμετώπιση της κρίσης, θα διαβουλευτούμε με την κοινωνία και θα την καταστήσουμε συμμέτοχη και συνυπεύθυνη για τις όποιες αποφάσεις, θα φέρουμε τους πολίτες πιο κοντά στο Δήμο, θα βελτιώσουμε την αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών. Θα αξιοποιήσουμε κάθε δυνατό πόρο προς όφελος της κοινωνίας και των πολιτών.