«Αφιέρωμα στη Μικρή και μεγάλη Πρέσπα» (6ο μέρος) του Σταύρου Π.Καπλάνογλου

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΙΣ ΠΡΕΣΠΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ Π.Ε.ΦΛΩΡΙΝΑΣ- ΤΡΩΚΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΓΡΙΑ ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ ΣΤΙΣ ΛΙΜΝΕΣ ΤΩΝ ΠΡΕΣΠΩΝ-ΝΥΜΦΑΙΟΝ, ΕΝΑ ΒΛΑΧΙΚΟ ΧΩΡΙΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΣΑ ΣΤΑ 10 ΟΜΟΡΦΟΤΕΡΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Σταύρου Π.Καπλάνογλου

Συνεχίζοντας την περιληπτική καταγραφή της χλωρίδας και της πανίδας των Πρεσπών, παρουσιάζουμε, στο τελευταίο αφίερωμα ,τα τρωκτικά και τα θηλαστικά της περιοχής. Θα αναρωτηθεί κανείς, πόσο θα ενδιέφερε, στον καθένα, η ύπαρξη όντων, των οποίων η παρουσία είναι κάτι εντελώς αρνητικό και επιπλέον, θεωρούνται επιβλαβή. Η ύπαρξη όλων των όντων στη γη είναι απαραίτητη, για να υπάρχει οικολογική ισορροπία.

Το φυσικό μας περιβάλλον βρισκόταν, πάντα, σε απόλυτη ισορροπία καθώς όμως περνούσαν τα χρόνια και το ανθρώπινο είδος εξελισσόταν, τα πράγματα άλλαξαν. Οι άνθρωποι σταμάτησαν να ενδιαφέρονται για τη «μητέρα φύση» και άρχισαν να την καταστρέφουν.

Ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα σε διάφορες ομάδες έμβιων όντων βρίσκεται, βασικά, στην τροφική αλυσίδα. Με τον όρο τροφική αλυσίδα χαρακτηρίζεται, γενικά, η ακολουθία της μεταφοράς ύλης και ενέργειας από ένα οργανισμό σε ένα άλλο, με τη μορφή τροφής.

Πρόκειται ,δηλαδή για ακολουθία (αλυσίδα) οργανισμών, που υφίσταται σε κάθε οικοσύστημα, όπου οι επόμενοι τρέφονται από τους προηγούμενους.

Έτσι, εάν ένα και μόνο είδος ζώου ή φυτού εξαφανισθεί, καταρρέι ολόκληρη η αλυσίδα και μπορεί μια μεγάλη ομάδα, που βρισκότα μέσα σ’αυτή, να εξαφανισθεί, για πάντα, από τη γη.Υπάρχουν πολλές διαφορετικές τροφικές αλυσίδες μέσα σε κάθε ενδιαίτημα. Μερικά ζώα, όπως οι αλεπούδες, τρώνε μια ποικιλία τροφών, έτσι, ώστε οι αλυσίδες να μπορούν να διασυνδεθούν, για να σχηματίσουν ένα τροφικό πλέγμα. Σε ένα τροφικό πλέγμα, μεγάλοι αριθμοί διαφορετικών φυτοφάγων τρέφονται με φυτά. Τα φυτά παίρνουν την ενέργειά τους από τον ήλιο. Τα σαρκοφάγα τρώνε τα φυτοφάγα ζώα. Γεωσκώληκες, βακτηρίδια και μύκητες είναι αποικοδομητές. Τα φυτικά και ζωικά σώματα όταν πεθαίνουν, επιστρέφουν στο έδαφος, γίνονται θρεπτικές ουσίες, ώστε να μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη των φυτών.

ΤΟ ΝΥΜΦΑΙΟ

ΕΝΑ ΒΛΑΧΙΚΟ ΧΩΡΙΟ ΠΟΥ ΞΕΧΩΡΙΖΕΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΣΤΗΝ Δ.ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΑΛΛΑ ΣΕ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Το Νυμφαίο βρίσκεται στο νότιο άκρο του νομού Φλωρίνης. Είναι χτισμένο στην ανατολική πλαγιά του Βιτσίου σε υψόμετρο 1.346 μ. απέχει 160 χμ. από τη Θεσ/νίκη 57 από τη Φλώρινα,και 21 από το Αμύνταιο. Εχει χαρακτηρισθεί ως ένα από τα 10 ομορφότερα χωριά της Ευρώπης.

Θεωρείται και χαρακτηρίζεται ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ, μιας και υπάρχουν επιβλητικά, πέτρινα αρχοντικά,’οπου και όλοι δρόμοι καί τα σοκάκια εινα καλυμμένοι με πετρα, που δίνουν μια εικόνα από το παρελθόν και την αίγλη, που είχε το χωριό. Άνθρωποι, που αγάπησαν το χωριό τους, δούλεψαν πολύ, τα τελευταία χρόνια, αναδεικνύοντας αυτές τις ομορφιές και τον έκαναν έναν ιδανικό, τουριστικό και όχι μόνο, προορισμό. Σε αυτό βοήθησε και το, σχεδόν, παρθένο, φυσικό περιβάλλον, με ένα  πυκνό δάσος οξιάς, όπου ακόμη υπάρχουν και άλλα είδη δένδρων, όπως βελανιδιές, φλαμουριές, γκορτσιές και κορομηλιές. Το φθινόπωρο δε βλέπουμε να εμφανίζεται και μια μεγάλη ποικιλία άγριων μανιταριών.

Ένα, ακόμη, πλεονέκτημα του Νυμφαίου είναι η ύπαρξη, πολύ κοντά σε αυτό, σε χαμηλότερο, όμως, επίπεδο, των 2 λιμνών Ζάζαρης και Χειμαδίτιδας.Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή το Νυμφαίο είχε 415 κατοίκους.

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΟΝΟΜΑΤΟΣ

Η αρχική ονομασία του ήταν Νιβεάστα, που στα βλάχικα σημαίνει νύμφη. Το χωριό ήταν και παραμένει πανέμορφο, η τοποθεσία ήταν τέτοια, “αθέατη”, που στα βλάχικα λέγεται ni vista ή ακόμη και από το χιόνι, που παραμένει για πολύ καιρό- nives sta.

ΛΙΓΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ

To Νυμφαίο χαρακτηρίζεται και είναι ένα Βλάχικο χωριό. Την παρουσία Βλάχων, στη γύρω περιοχή, την βλέπουμε στη βιβλιογραφία και συγκεκριμένα στη διήγηση του Σαμουήλ (που ήταν Βούλγαρος Τσάρος), το 976 μ.Χ., όπου και αναφέρει:  ”Εκείνη τη χρονιά, κάπου ανάμεσα στην Καστοριά και τις Πρέσπες, σε κάποια τοποθεσία με το όνομα Καλάς Δρύς, κάποιοι βλάχοι οδίτες, δηλαδή κάποιοι μεταφορείς, σκότωσαν το Δαβίδ, έναν από τους αδελφούς του”.
Οι οδίτες, αυτοί Βλάχοι, λέγεται ότι κατάγονται από αυτόχθονες Έλληνες – γλωσσικώς εκλατινισμένους από τους Ρωμαίους – οι οποίοι ήταν φύλακες των συνόρων της αυτοκρατορίας και υπηρετούσαν ως μισθοφόροι στις τάξεις των ρωμαϊκών λεγεώνων . Ως πιθανή κοιτίδα των βλάχων θεωρείται η περιοχή της Ρωμαϊκής Εγνατίας οδού, όπου και συγκεντρώνονται οι περισσότεροι βλαχόφωνοι πληθυσμοί ,ακόμη και σήμερα.

1385

Το 1385 το Νυμφαίο οικίστηκε από Βλάχους Οδίτες την παρουσία των οποίων, βλέπουμε στα γραφόμενα του Σαμουήλ 400 χρονια πριν.

Πιστεύεται ότι, επί 1.400 χρόνια, φύλαγαν τη γειτονική Εγνατία Οδό που εχρησιμοποείτο και όλη την περιίοδο των Βυζαντινών, οι οποίοι με την έλευση των Οθωμανών κατέφυγαν, ύστερα από σκληρές μάχες, στα απρόσιτα βουνά (1650-1930). Περί το 1630 άρχισαν να  ασχολούνται με την ασημουργία και ανέδειξαν το χωριό τους σε περιώνυμο κέντρο αργυροχρυσοχοΐας όλης της Μακεδονίας, για τους υπόλοιπους τρεις αιώνες, διαθέτοντας την παράγωγή τους, σε ολόκληρη την Ευρώπη, αλλά και την Ρωσία. Αργότερα, πολλοί θα ασχοληθούν με το εμπόριο του καπνού και του βαμβακιού και κυριολεκτικά  θησαυρίσουν

1768-1774.

ΟΡΛΟΦΙΚΑ Κατά τις σαρωτικές επιδρομές των Αλβανών, κατά τα τέλη του 18ου αιώνα μετά τα Ορλωφικά, το Νυμφαίο δέχτηκε πολλούς Βλάχους Μακεδόνες, Έλληνες πρόσφυγες από τη Μοσχόπολη, τη Νικολίτσα, το Λινοτόπι και άλλα μέρη που καταστράφηκαν από τους επιδρομείς.

1878
. Στο Μακεδονικό κίνημα του 1878 κατά της συνθήκης του Αγίου Στεφάνου, ιδιαίτερη μορφή του Νυμφαίου αναδείχτηκε ο οπλαρχηγός Βασίλειος Ζούρκας,

1903-05 Κατά το Μακεδονικό Αγώνα, οι κάτοικοι πρωτοστάτησαν στις Ελληνικές προσπάθειες με κυριότερο αγωνιστή, τον οπλαρχηγό Δημήτριο Γκόλνα. Μάλιστα σε διάφορα δημοσιεύματα αναφέρεται, ότι στο Νυμφαίο υπάρχει το μισογκρεμισμένο στρατηγείο του Παύλου Μελά.

ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ

Στην περιοχή του Νυμφαίου, 1,5 χιλιόμετρο έξω από το χωριό, δραστηριοποιείται η οργάνωση «Αρκτούρος».
Πρόκειται για ένα περιβαλλοντικό κέντρο ενημέρωσης για την καφέ αρκούδα και τον λύκο, το οποίο ιδρύθηκε το 1993. Στις εγκαταστάσεις του φιλοξενούνται αρκούδες και λύκοι, των οποίων η επανένταξή στο φυσικό τους περιβάλλον θεωρείται αδύνατη. Τελευταία, η οργάνωση ασχολείται και με τη διάσωση και πολλαπλασιασμού του ελληνικού ποιμενικού σκύλου, ο οποίος, δυστυχώς,  κινδυνεύει με εξαφάνιση και υπολογίζεται ότι έχουν απομείνει μόνο 3.000 καθαρόαιμα άτομα.

Ελληνικός ποιμενικός

Μπορεί να ζήσει 8 έως16 χρόνια. Αντέχει στην πείνα, προσαρμόζεται, πολύ άνετα, σε περιβάλλον με χαμηλές θερμοκρασίες και μπορεί να αντέξει για ώρες το βάδισμα στο χιόνι. Ειναι ο μοναδικός σκύλος που παλεύει με την αρκούδα! Το τελευταίο, μάλιστα, είναι ένα σημείο, που είναι καθοριστικό και για την αντιμετώπιση της αύξησης του αριθμού των αρκούδων, που είναι, μεν, επιθυμητή, αλλά πρέπει να είναι ελεγχόμενη, ώστε να μην δημιουργεί προβλήματα στους κατοίκους, αλλά και στην κτηνοτροφία.

Έτσι, οι οικολογικές οργανώσεις εκτίμησαν ότι πρέπει ο σκύλος αυτός να προστατευτεί και να διαδοθεί ξανά στους κτηνοτρόφους. Να γίνει πάλι, ο ποιμενικός σκύλος, ο “φύλακας άγγελος” των κοπαδιών και της ορεινής οικονομίας

Για περισσότερα δείτε το vIdeo  της εκπομπής ΑΕΙΦΟΡΙΑ που παίχτηκε στο FLASH-TV Δ.Μακεδονίας