Σταύρου Π. Καπλάνογλου
Στην αρχαία Ελλάδα η γυμναστική θεωρείτο απαραίτητο μέρος της αγωγής όλων των παιδίων
Οι Έλληνες ήταν ο πρώτος λαός που επινόησε τις «αθλοπαιδιές΄΄ και τις ανήγαγε σε αγωνίσματα στα οποία οι παίκτες συναγωνιζονταν. .
Η νίκη προσέφερε τεραστία τιμή στον αθλητή και την πόλη του,
Ο ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΣΜΥΡΝΗ
Οι κάτοικοι της Ελληνικής Σμύρνης έδειξαν δείγματα γραφής για την αγάπη τους για τον αθλητισμό από την αρχαιότητα εμφανίζοντας τεράστιες προσωπικότητες στον αθλητικό τομέα από τον 7ο αιώνα π.Χ.
1. Ο Ονομαστός. Έζησε τον 7ο αιώνα π.Χ. και καταγόταν από τη Σμύρνη . Υπήρξε ο πρώτος Ολυμπιονίκης της πυγμαχίας το 688 π.Χ. Είχε στο ενεργητικό του ακόμη τρεις ολυμπιακούς τίτλους, γεγονός που τον κατέτασσε στην πρώτη θέση όλων των εποχών .
Μάλιστα στην 23η Ολυμπιάδα,σύμφωνα με τους αρχαίους ιστορικούς, ο Ονομαστός συνέγραψε και κωδικοποίησε τους κανονισμούς της αρχαίας πυγμαχίας.
2.Δίαλλος ο Σμυρναίος, αρχαίος Έλληνας ολυμπιονίκης στο παγκράτιο παίδων στην 152η Ολυμπιάδα, το 172 π.Χ.
3.Τίτος Κλαύδιος Ρούφος, ολυμπιονίκης στο παγκράτιο το 81 μ.Χ., στη 215η Ολυμπιάδα
4.Κλαύδιος Απολλώνιος, ολυμπιονίκης το 189 μ.Χ., στη 242η Ολυμπιάδα και νικητής και στους τέσσερις μεγάλους πανελλήνιους αγώνες της αρχαιότητας: Ολύμπια, Ίσθμια, Νέμεα και Πύθια
( περιοδονίκης ) .
5 Κλαύδιος Ρούφος Απολλώνιος, διπλός ολυμπιονίκης (Ολυμπιάδες: τη 252η, το 229 μ.Χ. και τη 253η, το 233 μ.Χ.) και νικητής και στους τέσσερις μεγάλους πανελλήνιους αγώνες της αρχαιότητας: Ολύμπια, Ίσθμια, Νέμεα και Πύθια όπως και ο προηγούμενος ( περιοδονίκης ).
Ο ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΝΕΩΤΕΡΗ ΣΜΥΡΝΗ ΤΟΥ 19ου & 20ου ΑΙΩΝΑ
Οι Έλληνες της Σμύρνης του 19ου αιώνα δεν μπορούσαν να βρίσκονται έξω από την λογική των αρχαίων Ελλήνων ”Νοῦς ὑγιής ἐν σώματι ὑγιεῖ ”
Έτσι δεν είναι παράξενο μόλις τους δόθηκε η ευκαιρία από το Οθωμανικό καθεστώς , ανεπτυξαν αθλητική δραστηριότητα .
Για πρώτη φορά και πριν από την ίδρυση αθλητικών σωματείων το 1874 ένα ιδιωτικό σχολείο με το όνομα Ισοκρατής παρέδιδε μαθήματα Γυμναστικής , Ραβδομαχίας και Σπαθασκίας.
Ο Ελληνικός αθλητισμός στη Σμύρνη καταγράφει την εντυπωσιακή αθλητική δραστηριότητα που αναπτύχθηκε συστηματικά στην Ιωνική πρωτεύουσα, κατά την τελευταία περίοδο της Ελληνικής ζωής της.
Αρχίζει από τη δεκαετία του 1890, με την ίδρυση σπουδαίων σωματείων, όπως ο Ορφέας ο Απόλλων και ο Πανιώνιος και κορυφώνεται στις αρχές του 20ού αιώνα. με τη διοργάνωση των Πανιωνίων Αγώνων, τη διάδοση του αθλητικού πνεύματος ανάμεσα σε πολλούς Έλληνες της Μ. Ασίας και την αθρόα συμμετοχή Σμυρνιών και γενικά Μικρασιατών αθλητών σε μικρές και μεγάλες αθλητικές εκδηλώσεις του Ελληνισμού.
Καθοριστικοί παράγοντες για την άνθιση του αθλητισμού υπήρξαν η επιρροή των Λεβαντίνων της Σμύρνης, η άνοδος της Ελληνικής αστικής τάξης της πόλης, καθώς και η παρέμβαση των πολιτικών και αθλητικών αρχών του Ελληνικού κράτους.
Οι Σμυρνιοί με μεθοδικότητα ανέπτυξαν τον Ελληνικό σωματειακό αθλητισμό της πόλης,
Εισήγαγαν τον αθλητισμό στην εκπαίδευση και Καθιέρωσαν αθλητικές διοργανώσεις σε όλα τα αθλήματα όπως:Ποδόσφαιρο, Πετοσφαίριση, Ποδηλασία, Λεμβοδρομίες ,Κολύμβηση, Πεζοπορία, Στίβος. Αγώνες σφαιριστηρίου , Αντισφαίριση , Υδατοσφαίριση, Ξιφασκία, Σκοποβολή Οπλομαχία Ιπποδρομίες
Οι Έλληνες ήταν ο πρώτος λαός που επινόησε τις «αθλοπαιδιές΄΄ και τις ανήγαγε σε αγωνίσματα στα οποία οι παίκτες συναγωνιζονταν. .
Η νίκη προσέφερε τεραστία τιμή στον αθλητή και την πόλη του,
Ο ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΣΜΥΡΝΗ
Οι κάτοικοι της Ελληνικής Σμύρνης έδειξαν δείγματα γραφής για την αγάπη τους για τον αθλητισμό από την αρχαιότητα εμφανίζοντας τεράστιες προσωπικότητες στον αθλητικό τομέα από τον 7ο αιώνα π.Χ.
1. Ο Ονομαστός. Έζησε τον 7ο αιώνα π.Χ. και καταγόταν από τη Σμύρνη . Υπήρξε ο πρώτος Ολυμπιονίκης της πυγμαχίας το 688 π.Χ. Είχε στο ενεργητικό του ακόμη τρεις ολυμπιακούς τίτλους, γεγονός που τον κατέτασσε στην πρώτη θέση όλων των εποχών .
Μάλιστα στην 23η Ολυμπιάδα,σύμφωνα με τους αρχαίους ιστορικούς, ο Ονομαστός συνέγραψε και κωδικοποίησε τους κανονισμούς της αρχαίας πυγμαχίας.
2.Δίαλλος ο Σμυρναίος, αρχαίος Έλληνας ολυμπιονίκης στο παγκράτιο παίδων στην 152η Ολυμπιάδα, το 172 π.Χ.
3.Τίτος Κλαύδιος Ρούφος, ολυμπιονίκης στο παγκράτιο το 81 μ.Χ., στη 215η Ολυμπιάδα
4.Κλαύδιος Απολλώνιος, ολυμπιονίκης το 189 μ.Χ., στη 242η Ολυμπιάδα και νικητής και στους τέσσερις μεγάλους πανελλήνιους αγώνες της αρχαιότητας: Ολύμπια, Ίσθμια, Νέμεα και Πύθια
( περιοδονίκης ) .
5 Κλαύδιος Ρούφος Απολλώνιος, διπλός ολυμπιονίκης (Ολυμπιάδες: τη 252η, το 229 μ.Χ. και τη 253η, το 233 μ.Χ.) και νικητής και στους τέσσερις μεγάλους πανελλήνιους αγώνες της αρχαιότητας: Ολύμπια, Ίσθμια, Νέμεα και Πύθια όπως και ο προηγούμενος ( περιοδονίκης ).
Ο ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΝΕΩΤΕΡΗ ΣΜΥΡΝΗ ΤΟΥ 19ου & 20ου ΑΙΩΝΑ
Οι Έλληνες της Σμύρνης του 19ου αιώνα δεν μπορούσαν να βρίσκονται έξω από την λογική των αρχαίων Ελλήνων ”Νοῦς ὑγιής ἐν σώματι ὑγιεῖ ”
Έτσι δεν είναι παράξενο μόλις τους δόθηκε η ευκαιρία από το Οθωμανικό καθεστώς , ανεπτυξαν αθλητική δραστηριότητα .
Για πρώτη φορά και πριν από την ίδρυση αθλητικών σωματείων το 1874 ένα ιδιωτικό σχολείο με το όνομα Ισοκρατής παρέδιδε μαθήματα Γυμναστικής , Ραβδομαχίας και Σπαθασκίας.
Ο Ελληνικός αθλητισμός στη Σμύρνη καταγράφει την εντυπωσιακή αθλητική δραστηριότητα που αναπτύχθηκε συστηματικά στην Ιωνική πρωτεύουσα, κατά την τελευταία περίοδο της Ελληνικής ζωής της.
Αρχίζει από τη δεκαετία του 1890, με την ίδρυση σπουδαίων σωματείων, όπως ο Ορφέας ο Απόλλων και ο Πανιώνιος και κορυφώνεται στις αρχές του 20ού αιώνα. με τη διοργάνωση των Πανιωνίων Αγώνων, τη διάδοση του αθλητικού πνεύματος ανάμεσα σε πολλούς Έλληνες της Μ. Ασίας και την αθρόα συμμετοχή Σμυρνιών και γενικά Μικρασιατών αθλητών σε μικρές και μεγάλες αθλητικές εκδηλώσεις του Ελληνισμού.
Καθοριστικοί παράγοντες για την άνθιση του αθλητισμού υπήρξαν η επιρροή των Λεβαντίνων της Σμύρνης, η άνοδος της Ελληνικής αστικής τάξης της πόλης, καθώς και η παρέμβαση των πολιτικών και αθλητικών αρχών του Ελληνικού κράτους.
Οι Σμυρνιοί με μεθοδικότητα ανέπτυξαν τον Ελληνικό σωματειακό αθλητισμό της πόλης,
Εισήγαγαν τον αθλητισμό στην εκπαίδευση και Καθιέρωσαν αθλητικές διοργανώσεις σε όλα τα αθλήματα όπως:Ποδόσφαιρο, Πετοσφαίριση, Ποδηλασία, Λεμβοδρομίες ,Κολύμβηση, Πεζοπορία, Στίβος. Αγώνες σφαιριστηρίου , Αντισφαίριση , Υδατοσφαίριση, Ξιφασκία, Σκοποβολή Οπλομαχία Ιπποδρομίες
Α. ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΩΜΑΤΕΙΑΚΟΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΣΜΥΡΝΗ
Σημαντική ήταν η συνεισφορά στον αθλητισμό της Σμύρνης η δημιουργία αθλητικών σωματείων Ορφέας ,Απόλλων ,Πανιώνιος,Γυμνάσιον , Σπόρτινγκ κ.α κάποια από αυτά για πολλά χρόνια μεσουρανούσαν στην Ελλάδα και μετά την Μικρασιατική καταστροφή όπου μεταφερθηκαν.
Τα Ελληνικά αθλητικά σωματεία της Σμύρνης ανέπτυξαν έναν ευρύτατο αριθμό ατομικών και ομαδικών αθλημάτων. Συντέλεσε αρχικά σε αυτό η ευρωπαϊκή παροικία της πόλης, που εισήγαγε στην πόλη αθλήματα όπως το ποδόσφαιρο.
Έτσι στη πόλη κυριαρχούσε ακόμη ο στίβος, οι λεμβοδρομίες, η ποδηλασία, η κολύμβηση, το βόλεϋ, το τένις, οι ιπποδρομίες, η σκοποβολή, η οπλομαχία, η ξιφασκία, η υδατοσφαίριση και οι πεζοπορίες. Ο κοσμοπολιτισμός της Σμύρνης της επέτρεψε να αποτελέσει φορέας όλων των νέων ευρωπαϊκών αθλητικών τάσεων, τις οποίες η μέση ελληνική αστική τάξη υιοθέτησε και ενέταξε στη δραστηριότητα των ελληνικών σωματείων.
Στην πόλη της Σμύρνης δραστηριοποιήθηκαν αρκετά Ελληνικά αθλητικά σωματεία, με αρχαιότερο όλων τον Ορφέα, πρόγονο του Πανιωνίου Γυμναστικού Συλλόγου Σμύρνης, που ιδρύθηκε το 1890.
Πριν το έτος αυτό, δεν συναντούμε την ύπαρξη συλλόγου ή γυμναστήριο
Δυο ομάδες ήταν οι πρωτοπόροι του αθλητισμού στην Σμύρνη ο Ορφέας που προαναφέραμε και ο Απόλλων
Και οι δυο σύλλογοι ξεκίνησαν ως μουσικοί, προσπαθώντας την επανασύνδεση με το αρχαίο Ελληνικό παρελθόν και την ανάδειξη σύγχρονων αθλητικών συλλόγων ως φορείς και συνεχιστές του αρχαίου Ελληνικού αθλητισμού
— Ορφέας Σμύρνης
Το 1890 ιδρύεται ο «Ορφέας» με σκοπό «τη μουσική και γυμναστική διαπαιδαγώγηση των μελών του», όπως ήδη αναφέραμε ιδρύθηκε για να προσφέρει αρχικά μουσική παιδεία παράλληλα με την ενασχόληση του στον αθλητισμό κάτι που έκανε τα πρώτα οκτώ χρόνια όπου στον «Ορφέα» η μουσική καλλιέργεια υπερτερούσε της αθλητικής άσκησης
Η αθλητική δραστηριότητα του Ορφέα ήταν υποτονική. Γι’ αυτό το 1893 όσα μέλη του συλλόγου επιθυμούσαν περισσότερες αθλητικές δραστηριότητες αποχώρησαν και ίδρυσαν τον Αθλητικό Σύλλογο Γυμνάσιον Σμύρνης.
Στους Β΄ Πανιώνιους Αγώνες (1898) ο Ορφέας συμμετείχε σε κοινή ομάδα με το ομογάλακτο «Γυμνάσιον».
Τον Οκτώβριο του 1898 ο Ορφέας και το Γυμνάσιον επανδρώθηκαν και δημιούργησαν τον Πανιώνιο Γ.Σ. Σμύρνης.
–Απόλλων
Το 1891 ιδρύεται ο «Απόλλωνας»ενώ μετά το 1894 αναδεικνύεται σε δυναμικό αθλητικό σύλλογο.. Ο «Απόλλωνας» συμμετείχε στους ενδιάμεσους Ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας, τη Μεσολυμπιάδα, το 1906, ενώ εισήγαγε το άθλημα της πυγμαχίας στη Σμύρνη και οργάνωσε ποδοσφαιρική ομάδα, κερδίζοντας πολλές νίκες επί αγγλικών και Αρμένικων ομάδων της πόλης, αλλά και ομάδων των ξένων στόλων που επισκέπτονταν τη Σμύρνη.
— «Γυμνάσιον».
Το 1894 κάποια μέλη του Ορφέα, που ήθελαν να τονίσουν περισσότερο την άθληση, αποχώρησαν και ίδρυσαν αυτόνομο σωματείο με αποκλειστικό σκοπό τη «Σωμασκία-Γυμναστική». Το ονόμασαν «Γυμνάσιον».
— Sporting Club
Το 1896 ιδρύθηκε με τη συμβολή των Άγγλων το Sporting Club, διαθέτοντας πολυτελείς εγκαταστάσεις στην περιοχή του Κε (=προκυμαία). Τα μέλη του ήταν Βρετανοί, Αμερικάνοι, Άγγλοι, Γάλλοι, Ιταλοί, Αρμένιοι και Έλληνες, οι οποίοι εξασκούνταν κυρίως στο τένις, στην ποδηλασία, στο ποδόσφαιρο και το βόλλεϋ. Το Sporting Club οργάνωνε επίσης αγώνες, στους οποίους συμμετείχαν Έλληνες, Άγγλοι, Γάλλοι και Αρμένιοι αθλητές. Ας σημειωθεί εδώ ότι το ποδόσφαιρο εισήγαγαν στη Σμύρνη οι Άγγλοι της πόλης. Οργανώνονταν δε και ποδοσφαιρικές συναντήσεις ανάμεσα στις άτυπες πρώτες ομάδες της Σμύρνης και του Μπουρνόβα και των πληρωμάτων των βρετανικών θωρηκτών που ναυλοχούσαν στο λιμάνι.
— Πανιώνιος
Μερικούς μήνες αργότερα, ο «Ορφέας» και το «Γυμνάσιο» ενώνονται κάτω από ένα λάβαρο στο οποίο αναγραφόταν «Πανιώνιος». Σκοπός του νέου συλλόγου ήταν η προώθηση της γυμναστικής, του αθλητικού ιδεώδους και του μαζικού αθλητισμού χωρίς διακρίσεις. Στον «Πανιώνιο» μπορούσαν να γραφτούν και γυναίκες (παντρεμένες ή μη). Μέχρι το 1911 ο Πανιώνιος χρησιμοποιούσε το στάδιο του Μπουρνόβα. Εκεί ακριβώς ήταν και ο κέντρο της αθλητικής ζωής της πόλης, αφού εκεί έμεναν οι εύπορες οικογένειες των ξένων παροικιών, βασικά της αγγλικής, αλλά και της γαλλικής και της ιταλικής. Οι Βρετανοί ειδικά πρωτοστατούσαν στα αθλητικά δρώμενα, κυρίως λόγω του ποδοσφαίρου
Στο στάδιο του Μπουρνόβα γίνονταν και οι σχολικοί αγώνες κάθε χρόνο από το 1891 μέχρι το 1904. Τους αγώνες διοργάνωνε ο «Πανιώνιος» και συμμετείχαν διάφορα σχολεία της Σμύρνης, ελληνικά και ξένα: Ευαγγελική Σχολή, Λύκειο Αρώνη, Σχολείο Μπάξτερ, Αμερικάνικο Κολλέγιο, τα δύο σχολεία του Βουτζά, Χίλτον και Χίντεν κ.ά.
Άλλοι σύλλογοι
— Ήταν ο Όμιλος Ερετών Σμύρνης ιδρύθηκε το 1902, και ασχολείτο με τα ναυταθλητικά αγωνίσματα,
–Ο Γυμναστικός και Μουσικός Όμιλος Καρσίγιακά ιδρύθηκε το 1906
—Ο Θησέας Μπουρνόβα : Ο Θησέας Μπουρνόβα ιδρυθηκε το 1907.
— Ο Ερμής Μπουρνόβα : Ιδρύθηκε το 1908.
— Ο Πέλοπας ιδρύθηκε τ ο 1908 με σκοπό την προώθηση της γυμναστικής και των θαλάσσιων αθλημάτων. Υπήρξε ο κυριότερος οργανωτής αγώνων κωπηλασίας και κολύμβησης και μάλιστα οργάνωσε τους τελευταίους αθλητικούς αγώνες κολύμβησης λίγες μέρες πριν την καταστροφή, στις 31/7 1922. Ενας από τους νικητές των 100μ. και των 1600 μ. ήταν ο Αριστοτέλης Ωνάσης.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ- ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ – ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
Στην Ελλάδα, η οργάνωση της γυμναστικής ήταν προσανατολισμένη από την αρχή προς τους στόχους και τις επιδιώξεις του γερμανικού συστήματος, καθώς έτσι εκφραζόταν η πεποίθηση αρκετών ότι,μέσω της στρατιωτικής προπαίδευσης των νέων, θα δημιουργούνταν στρατός που θα μπορούσε να πολεμήσει ικανοποιητικά τους Τούρκους, προκειμένου να απελευθερωθούν και τα υπόλοιπα «αλύτρωτα»τμήματα του Ελληνισμού.
Το 1880, μετά από εικοσαετείς προσπάθειες του Ιωάννη Φωκιανού, με ειδικό διάταγμα, η γυμναστική θα καθιερωνόταν ως υποχρεωτικό μάθημα στα Ελληνικά σχολεία.
Η Σμύρνη παρά το γεγονός ότι τότε βρισκόταν εκτός της Ελληνικής επικράτειας υιοθέτησε τις προτροπές για ενασχόληση των μαθητών στη γυμναστική
Άλλωστε όπως προαναφέραμε τα πρώτα μαθήματα γυμναστικής και όχι μόνον έγιναν το 1874 σε ένα ιδιωτικό σχολείο το Ισοκράτης
Η συστηματική και προγραμματισμένη όμως εισαγωγή τους αθλητισμού στα σχολειά θα γίνει 2 δεκαετίες αργότερα μετά την δημιουργία αθλητικών σωματείων και την επιμόρφωση μάλιστα ξεχωριστής σχολής γυμναστών για τους εκπαιδευτικούς από τον Πανιώνιο το 1902.
Στη Σχολή Γυμναστών έρχονταν για επιμόρφωση και εκπαιδευτικοί από σχολεία της Μικρασιατικής επαρχίας. Ως το 1914 περίπου 200 και πλέον δάσκαλοι είχαν εκπαιδευτεί δίνοντας ώθηση και αθλητική πνοή στην ομογενή νεότητα του εσωτερικού.
Το μάθημα της γυμναστικής εισήχθη στα σχολεία της Σμύρνης από διευθυντές που είχαν σπουδάσει στη Γερμανία,.
Ο καθηγητής που δίδασκε το μάθημα της γυμναστικής στη Σχολή Αρώνη ήταν ένας πρώην στρατιωτικός, έφεδρος αξιωματικός του ελληνικού στρατού.
Πρώτη η Ευαγγελική Σχολή δημιούργησε και διατηρούσε τέλειο γυμναστήριο, πλήρως εξοπλισμένο με γυμναστικά όργανα. Οι πρώτες γυμναστικές επιδείξεις των μαθητών της Ευαγγελικής Σχολής έγιναν το 1891
Γ . ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ,
— Πανιώνιοι Αγώνες
Οι Πανιώνιοι Αγώνες επίσης παρέπεμπαν ευθέως και αυτοί στους αρχαίους Πανιωνίους Αγώνες, όπου στον ιερό χώρο της Πριήνης, στους πρόποδες της Μυκάλης, συγκεντρώνονταν οι Ίωνες και διεκδικούσαν τον κότινο της νίκης.
Οι Πανιώνιοι Αγώνες, που τελούνταν σε ετήσια βάση και στους οποίους συμμετείχαν αθλητές όχι μόνο από την περιφέρεια της Σμύρνης, αλλά και από μακρινές πόλεις, όπως η Κωνσταντινούπολη, η Αλεξάνδρεια, η Αθήνα, η Πάτρα κ.ά. Ουσιαστική υπήρξε η επίδραση της κοινότητας των Λεβαντίνων (Ευρωπαίων κατοίκων της Σμύρνης) στα αθλητικά δρώμενα της πόλης, καθώς τα μέλη της υπήρξαν πρωτοπόροι φίλαθλοι και φορείς των διεθνών αθλητικών ιδεών στην περιοχή
Το 1896 ξεκινούν οι Πανιώνιοι αγώνες στο στάδιο του προαστίου «Μπουρνόβα». Το πρόγραμμα περιελάμβανε 8 αγωνίσματα στίβου. Τον Οκτώβριο του 1898 έγιναν οι 2οι Πανιώνιοι αγώνες με υποτονική όμως διάθεση λόγω της θλίψης του Ελληνισμού για την ήττα στον ατυχή ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897
Οι «Πανιώνιοι Αγώνες » τελέσθηκαν 19 φορές από το 1896 μέχρι το 1922.
— Ετήσιοι Σχολικοί Αγώνες
Μία ιδιαίτερα αξιόλογη πτυχή του ελληνικού αθλητισμού στη Σμύρνη υπήρξε και η αθλητική δραστηριότητα στην εκπαίδευση, όπου δεσπόζει η τέλεση των Ετήσιων Σχολικών Αγώνων, με τη συμμετοχή σχεδόν όλων των σχολείων της πόλης. Οι αγώνες θεσμοθετήθηκαν το 1901 από τον Πανιώνιο και τελούνταν ανελλιπώς έως το 1922.
— Απολλώνια
Στις 23 και 25 Απριλίου 1904 πραγματοποιήθηκαν τα Α’Απολλώνια, όπου συμμειχτείχαν εκτός από τους αθλητές του Απόλλωνα, ο Α. Ό. Μπουρνόβα και η Αθλητική Ένωση Σμύρνης. Οι αγώνες έλαβαν μέρος συνολικά 89 αθλητές, εκ των οποίων 16 της Αθλητικής Ενώσεως, 19 του Αθλητικού Ομίλου Μπουρνόβα και 54 του Απόλλωνα. Ι
— Ολυμπιακοί αγώνες
Το αθλητικό γεγονός που δεσπόζει κατά την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα. και
ενίσχυσε το φίλαθλο πνεύμα των Σμυρνιών είναι αναμφισβήτητα η τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896 στην Αθήνα. .
Στους Ολυμπιακούς του 1896 έλαβαν μέρος 5 αθλητές από τη Σμύρνη, από τους οποίους μόνο ο Γεώργιος Τσίτας αναδείχτηκε δεύτερος ολυμπιονίκης στην πάλη.
— Πανελλήνιοι Αγώνες
Οι αθλητές των σμυρναϊκών αθλητικών σωματείων συμμετείχαν ανελλιπώς στους
Πανελλήνιους Αγώνες, καθώς και σε διοργανώσεις,όπως οι Παναιγύπτιοι, τα Σάμια κλπ.
1907 είχαν προηγηθεί στις 25 Απριλίου, οι Πανελλήνιοι Αγώνες στην Αθήνα, όπου είχαν λάβει μέρος αρκετοί αθλητές της Σμύρνης.
–Ζάππειες Ολυμπιάδες
Πριν σχηματιστούν οι πρώτοι ελληνικοί αθλητικοί σύλλογοι της Σμύρνης κατά την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα, είχε υπάρξει συμμετοχή Σμυρναίων αθλητών στις τέσσερις Ζάππειες Ολυμπιάδες ή Ολύμπια, στην Αθήνα το 1859 – 1889.
— Τήνια
Τον Αύγουστο του 1895 έλαβαν μέρος στα Τήνια, τους πρώτους ουσιαστικά Πανελλήνιους Αγώνες, που διεξήχθησαν στο νησί της Τήνου, πέντε Σμυρναίοι αθλητές
— Ποδηλατικοί αγώνες
Σμυρνιοί συμμετείχαν σε αγώνες δρόμου και ποδηλασίας Α. Ομίλου Μπουρνόβα
Αυτή την περίοδο διακρίθηκαν:
1. Πέτρος Βελισσαρίου στα Α΄ Ολύμπια (1859) νίκησε στο δόλιχο δρόμο ή δρόμο επτά σταδίων (περίπου 1344,5 μέτρα).
2 . Κ. Μολακίδης στα Γ΄ Ολύμπια (1875) ήταν νικητής στην “αναρρίχιση επί κάλω” και δεύτερος στην “ανάβαση επί κεκλιμένου ιστού”.
3. Δημήτριος Μελέγκογλους στα Δ΄ Ολύμπια (1889) ήταν τρίτος στο “άλμα επί κοντώ υπέρ τάφρον”, στο “άλμα επί κοντώ υπέρ σχοινίον” και στις “ασκήσεις επί διζύγου
4. Κωνσταντίνος Μουράτης ήταν δρομέας ταχύτητας και άλτης μήκους , νίκησε στα «Τήνια» τον Αύγουστο 1895
5. Δημ. Τομπρώφ (δρομεας 1500 μ.), οι οποίοι νίκησε επίσης στα «Τήνια» τον Αύγουστο 1895. Οι 2υο τελευταίοι , συμμετείχαν στους Α΄ Ολυμπιακούς Αγώνες το 1896 και ήταν πολυνίκες στους Α΄ και Β΄ Πανιώνιους Αγώνες το 1896 και το 1898.και ανήκαν στον Ορφέα .
ΣΥΝΕΧΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΛΗΤΙΚΗς ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΟΣ ΜΕΤΑ ΤΟ 1922 ΤΩΝ ΣΜΥΡΝΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Η ακμή της Γυμναστικής και ο σημαντικός ρόλος του αθλητισμού στη Σμύρνη στα τελευταία έτη του 19ου αι. και τα πρώτα του 20ού συνδέεται με τη Μεγάλη Ιδέα, την καλλιέργεια του εθνικού φρονήματος των Ελλήνων και οφείλεται στην περίφημη Ευαγγελική Σχολή, στον «Πανιώνιο», τις πρωτοβουλίες του μητροπολίτη Χρυσόστομου, την επιρροή των Λεβαντίνων
Η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 έφερε το τέλος του ελληνικού αθλητισμού στη Σμύρνη.
Τα μέλη όμως των Μικρασιατικών σωματείων και σχολών συνέχισαν την γυμναστική και αθλητική δραστηριότητα τους στην προσφυγιά, επιβιώνοντας ακόμα και στις μέρες μας.
Οι δυο δημοφιλείς ομάδες της Σμύρνης συνέχισαν την δραστηριότητα τους στην Αθήνα
* Απόλλων
Ο Απόλλων στην Σμύρνη είχε από το 1891 που ιδρύθηκε μετά την διάσπαση του Ορφέα Σμύρνης , καλλιτεχνικά, πεζοπορικά και αθλητικά τμήματα και ιδιαίτερα είχε διακριθεί στην κωπηλασία .Είχε ιδιόκτητο γήπεδο στη Σμύρνη. Ήταν πιο λαϊκή ομάδα από τον σχεδόν συνομήλικό του και συντοπίτη Πανιώνιο, αφού εκείνος θεωρούνταν πιο αστικός. Το 1910, ο Απόλλων ίδρυσε το ποδοσφαιρικό του τμήμα, που έκτοτε έπαιρνε συνήθως το τοπικό πρωτάθλημα.
Με τη Μικρασιατική καταστροφή το 1922, ο Απόλλων διαλύθηκε.
Ξαναφτιάχτηκε στην Αθήνα, ως προσφυγική ομάδα με την ονομασία «Απόλλων Αθηνών», με έδρα αρχικά δίπλα στο Ολυμπιείο, αργότερα στο Ρουφ και τελικά στο γνωστό γήπεδο της Ριζούπολης. Κέρδισε λίγα πρωταθλήματα Αθηνών κι έβγαλε μερικούς μεγάλους παίκτες, όμως τα τελευταία δέκα χρόνια παραδέρνει(.
* Πανιώνιος
Ο Πανιώνιος είναι κι αυτός διάσπαση του «Ορφέα» Σμύρνης. Το 1893 ξεκίνησε μια διάσπασή του, ο Αθλητικός Σύλλογος «Γυμνάσιον» (ένα από τα ιδρυτικά μέλη του ΣΕΓΑΣ το 1897). Τα σωματεία αυτά επανενώθηκαν το 1898, δημιουργώντας τον Πανιώνιο Γυμναστικό Σύλλογο.
Ο σύλλογος συντηρούσε 11 αθλητικά τμήματα: αθλητικό (στίβου), γυμναστικό, ναυτικό (κωπηλασίας), κολύμβησης, σκοποβολής, ξιφασκίας, ποδηλασίας, τένις, «ποδοσφαιρίσεως» βόλεϊ μπάσκετ, αλλά και περιηγητικά και καλλιτεχνικά.
Η μικρασιατική καταστροφή (Σεπτέμβρης 1922) διέλυσε, φυσικά, και τον Πανιώνιο στη Σμύρνη. Αλλά μόλις δύο μήνες μετά, ένας νέος Πανιώνιος ξεκινούσε στην Αθήνα, με έδρα τ΄ αποδυτήρια του Παναθηναϊκού Σταδίου. Μέχρι που, το 1940, μεταφέρθηκε στο γήπεδο της Νέας Σμύρνης
Από τότε μέχρι σήμερα ο Πανιώνιος έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του ποδοσφαίρου στην Ελλάδα και είχε και αξιόλογη ομάδα μπάσκετ
Κατά τη μακρόχρονη ιστορία του έχει καλλιεργήσει πλήθος αθλημάτων, διαχρονικά στα οποία σημειώνει επιτυχίες και διακρίσεις.
Ιστορικά ο Πανιώνιος εκπροσωπεί κατά κύριο λόγο το προσφυγικό στοιχείο του πληθυσμού της πόλης των Αθηνών.
Σήμερα (2020 ) στο ποδόσφαιρο βρίσκεται στην Α’ Εθνική αν και η συνέχεια για την παραμονή στην κατηγορία είναι αβέβαια
.ΑΘΛΗΤΕΣ ΠΟΥ ΓΕΝΝΗΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΣΜΥΡΝΗ
— Δημητρός Καραμπάτης (1898-1964), αθλητής στίβου του Πανιωνίου. Υπήρξε παγκόσμιος ρέκορντμαν ελληνικής δισκοβολίας, βαλκανιονίκης και κάτοχος πολλών πανελληνίων ρεκόρ. Εκτός από το στίβο διακρίθηκε σε ποικίλα αθλήματα: κολύμβηση, υδατοσφαίριση, καταδύσεις, βόλεϊ, πυγμαχία, άρση βαρών και ελληνορωμαϊκή πάλη.
— Ο Θεολόγος Συμεωνίδης (1910 Σμύρνη- 1969, Αθήνα) ήταν Έλληνας διεθνής ποδοσφαιριστής και στη συνέχεια προπονητής ποδοσφαίρου.
— Γιάννης Βάζος (Σμύρνη,1914 – Πειραιάς, 6 1991) ήταν Έλληνας διεθνής ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού Πειραιώς. Με ενεργητικό 450 τερμάτων σε 364 επίσημους και φιλικούς αγώνες τους
— Γιώργος Γάσπαρης (1913-1978), ποδοσφαιριστής και μετέπειτα προπονητής, ο οποίος αγωνιζόταν ως αμυντικός.
— Αντώνης Χριστοφορίδης (Μερσίνη 1917 – Αθήνα,1985) ήταν Έλληνας πυγμάχος, πρωταθλητής Ευρώπης μέσων βαρών και παγκόσμιος πρωταθλητής ημιβαρέων.
— Τρύφωνας Τζανετής (1918 – 8 Σεπτεμβρίου 1998) ήταν Έλληνας διεθνής ποδοσφαιριστής και μετέπειτα προπονητής. (ΑΕΚ – Eθνική )
Σημαντική ήταν η συνεισφορά στον αθλητισμό της Σμύρνης η δημιουργία αθλητικών σωματείων Ορφέας ,Απόλλων ,Πανιώνιος,Γυμνάσιον , Σπόρτινγκ κ.α κάποια από αυτά για πολλά χρόνια μεσουρανούσαν στην Ελλάδα και μετά την Μικρασιατική καταστροφή όπου μεταφερθηκαν.
Τα Ελληνικά αθλητικά σωματεία της Σμύρνης ανέπτυξαν έναν ευρύτατο αριθμό ατομικών και ομαδικών αθλημάτων. Συντέλεσε αρχικά σε αυτό η ευρωπαϊκή παροικία της πόλης, που εισήγαγε στην πόλη αθλήματα όπως το ποδόσφαιρο.
Έτσι στη πόλη κυριαρχούσε ακόμη ο στίβος, οι λεμβοδρομίες, η ποδηλασία, η κολύμβηση, το βόλεϋ, το τένις, οι ιπποδρομίες, η σκοποβολή, η οπλομαχία, η ξιφασκία, η υδατοσφαίριση και οι πεζοπορίες. Ο κοσμοπολιτισμός της Σμύρνης της επέτρεψε να αποτελέσει φορέας όλων των νέων ευρωπαϊκών αθλητικών τάσεων, τις οποίες η μέση ελληνική αστική τάξη υιοθέτησε και ενέταξε στη δραστηριότητα των ελληνικών σωματείων.
Στην πόλη της Σμύρνης δραστηριοποιήθηκαν αρκετά Ελληνικά αθλητικά σωματεία, με αρχαιότερο όλων τον Ορφέα, πρόγονο του Πανιωνίου Γυμναστικού Συλλόγου Σμύρνης, που ιδρύθηκε το 1890.
Πριν το έτος αυτό, δεν συναντούμε την ύπαρξη συλλόγου ή γυμναστήριο
Δυο ομάδες ήταν οι πρωτοπόροι του αθλητισμού στην Σμύρνη ο Ορφέας που προαναφέραμε και ο Απόλλων
Και οι δυο σύλλογοι ξεκίνησαν ως μουσικοί, προσπαθώντας την επανασύνδεση με το αρχαίο Ελληνικό παρελθόν και την ανάδειξη σύγχρονων αθλητικών συλλόγων ως φορείς και συνεχιστές του αρχαίου Ελληνικού αθλητισμού
— Ορφέας Σμύρνης
Το 1890 ιδρύεται ο «Ορφέας» με σκοπό «τη μουσική και γυμναστική διαπαιδαγώγηση των μελών του», όπως ήδη αναφέραμε ιδρύθηκε για να προσφέρει αρχικά μουσική παιδεία παράλληλα με την ενασχόληση του στον αθλητισμό κάτι που έκανε τα πρώτα οκτώ χρόνια όπου στον «Ορφέα» η μουσική καλλιέργεια υπερτερούσε της αθλητικής άσκησης
Η αθλητική δραστηριότητα του Ορφέα ήταν υποτονική. Γι’ αυτό το 1893 όσα μέλη του συλλόγου επιθυμούσαν περισσότερες αθλητικές δραστηριότητες αποχώρησαν και ίδρυσαν τον Αθλητικό Σύλλογο Γυμνάσιον Σμύρνης.
Στους Β΄ Πανιώνιους Αγώνες (1898) ο Ορφέας συμμετείχε σε κοινή ομάδα με το ομογάλακτο «Γυμνάσιον».
Τον Οκτώβριο του 1898 ο Ορφέας και το Γυμνάσιον επανδρώθηκαν και δημιούργησαν τον Πανιώνιο Γ.Σ. Σμύρνης.
–Απόλλων
Το 1891 ιδρύεται ο «Απόλλωνας»ενώ μετά το 1894 αναδεικνύεται σε δυναμικό αθλητικό σύλλογο.. Ο «Απόλλωνας» συμμετείχε στους ενδιάμεσους Ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας, τη Μεσολυμπιάδα, το 1906, ενώ εισήγαγε το άθλημα της πυγμαχίας στη Σμύρνη και οργάνωσε ποδοσφαιρική ομάδα, κερδίζοντας πολλές νίκες επί αγγλικών και Αρμένικων ομάδων της πόλης, αλλά και ομάδων των ξένων στόλων που επισκέπτονταν τη Σμύρνη.
— «Γυμνάσιον».
Το 1894 κάποια μέλη του Ορφέα, που ήθελαν να τονίσουν περισσότερο την άθληση, αποχώρησαν και ίδρυσαν αυτόνομο σωματείο με αποκλειστικό σκοπό τη «Σωμασκία-Γυμναστική». Το ονόμασαν «Γυμνάσιον».
— Sporting Club
Το 1896 ιδρύθηκε με τη συμβολή των Άγγλων το Sporting Club, διαθέτοντας πολυτελείς εγκαταστάσεις στην περιοχή του Κε (=προκυμαία). Τα μέλη του ήταν Βρετανοί, Αμερικάνοι, Άγγλοι, Γάλλοι, Ιταλοί, Αρμένιοι και Έλληνες, οι οποίοι εξασκούνταν κυρίως στο τένις, στην ποδηλασία, στο ποδόσφαιρο και το βόλλεϋ. Το Sporting Club οργάνωνε επίσης αγώνες, στους οποίους συμμετείχαν Έλληνες, Άγγλοι, Γάλλοι και Αρμένιοι αθλητές. Ας σημειωθεί εδώ ότι το ποδόσφαιρο εισήγαγαν στη Σμύρνη οι Άγγλοι της πόλης. Οργανώνονταν δε και ποδοσφαιρικές συναντήσεις ανάμεσα στις άτυπες πρώτες ομάδες της Σμύρνης και του Μπουρνόβα και των πληρωμάτων των βρετανικών θωρηκτών που ναυλοχούσαν στο λιμάνι.
— Πανιώνιος
Μερικούς μήνες αργότερα, ο «Ορφέας» και το «Γυμνάσιο» ενώνονται κάτω από ένα λάβαρο στο οποίο αναγραφόταν «Πανιώνιος». Σκοπός του νέου συλλόγου ήταν η προώθηση της γυμναστικής, του αθλητικού ιδεώδους και του μαζικού αθλητισμού χωρίς διακρίσεις. Στον «Πανιώνιο» μπορούσαν να γραφτούν και γυναίκες (παντρεμένες ή μη). Μέχρι το 1911 ο Πανιώνιος χρησιμοποιούσε το στάδιο του Μπουρνόβα. Εκεί ακριβώς ήταν και ο κέντρο της αθλητικής ζωής της πόλης, αφού εκεί έμεναν οι εύπορες οικογένειες των ξένων παροικιών, βασικά της αγγλικής, αλλά και της γαλλικής και της ιταλικής. Οι Βρετανοί ειδικά πρωτοστατούσαν στα αθλητικά δρώμενα, κυρίως λόγω του ποδοσφαίρου
Στο στάδιο του Μπουρνόβα γίνονταν και οι σχολικοί αγώνες κάθε χρόνο από το 1891 μέχρι το 1904. Τους αγώνες διοργάνωνε ο «Πανιώνιος» και συμμετείχαν διάφορα σχολεία της Σμύρνης, ελληνικά και ξένα: Ευαγγελική Σχολή, Λύκειο Αρώνη, Σχολείο Μπάξτερ, Αμερικάνικο Κολλέγιο, τα δύο σχολεία του Βουτζά, Χίλτον και Χίντεν κ.ά.
Άλλοι σύλλογοι
— Ήταν ο Όμιλος Ερετών Σμύρνης ιδρύθηκε το 1902, και ασχολείτο με τα ναυταθλητικά αγωνίσματα,
–Ο Γυμναστικός και Μουσικός Όμιλος Καρσίγιακά ιδρύθηκε το 1906
—Ο Θησέας Μπουρνόβα : Ο Θησέας Μπουρνόβα ιδρυθηκε το 1907.
— Ο Ερμής Μπουρνόβα : Ιδρύθηκε το 1908.
— Ο Πέλοπας ιδρύθηκε τ ο 1908 με σκοπό την προώθηση της γυμναστικής και των θαλάσσιων αθλημάτων. Υπήρξε ο κυριότερος οργανωτής αγώνων κωπηλασίας και κολύμβησης και μάλιστα οργάνωσε τους τελευταίους αθλητικούς αγώνες κολύμβησης λίγες μέρες πριν την καταστροφή, στις 31/7 1922. Ενας από τους νικητές των 100μ. και των 1600 μ. ήταν ο Αριστοτέλης Ωνάσης.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ- ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ – ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
Στην Ελλάδα, η οργάνωση της γυμναστικής ήταν προσανατολισμένη από την αρχή προς τους στόχους και τις επιδιώξεις του γερμανικού συστήματος, καθώς έτσι εκφραζόταν η πεποίθηση αρκετών ότι,μέσω της στρατιωτικής προπαίδευσης των νέων, θα δημιουργούνταν στρατός που θα μπορούσε να πολεμήσει ικανοποιητικά τους Τούρκους, προκειμένου να απελευθερωθούν και τα υπόλοιπα «αλύτρωτα»τμήματα του Ελληνισμού.
Το 1880, μετά από εικοσαετείς προσπάθειες του Ιωάννη Φωκιανού, με ειδικό διάταγμα, η γυμναστική θα καθιερωνόταν ως υποχρεωτικό μάθημα στα Ελληνικά σχολεία.
Η Σμύρνη παρά το γεγονός ότι τότε βρισκόταν εκτός της Ελληνικής επικράτειας υιοθέτησε τις προτροπές για ενασχόληση των μαθητών στη γυμναστική
Άλλωστε όπως προαναφέραμε τα πρώτα μαθήματα γυμναστικής και όχι μόνον έγιναν το 1874 σε ένα ιδιωτικό σχολείο το Ισοκράτης
Η συστηματική και προγραμματισμένη όμως εισαγωγή τους αθλητισμού στα σχολειά θα γίνει 2 δεκαετίες αργότερα μετά την δημιουργία αθλητικών σωματείων και την επιμόρφωση μάλιστα ξεχωριστής σχολής γυμναστών για τους εκπαιδευτικούς από τον Πανιώνιο το 1902.
Στη Σχολή Γυμναστών έρχονταν για επιμόρφωση και εκπαιδευτικοί από σχολεία της Μικρασιατικής επαρχίας. Ως το 1914 περίπου 200 και πλέον δάσκαλοι είχαν εκπαιδευτεί δίνοντας ώθηση και αθλητική πνοή στην ομογενή νεότητα του εσωτερικού.
Το μάθημα της γυμναστικής εισήχθη στα σχολεία της Σμύρνης από διευθυντές που είχαν σπουδάσει στη Γερμανία,.
Ο καθηγητής που δίδασκε το μάθημα της γυμναστικής στη Σχολή Αρώνη ήταν ένας πρώην στρατιωτικός, έφεδρος αξιωματικός του ελληνικού στρατού.
Πρώτη η Ευαγγελική Σχολή δημιούργησε και διατηρούσε τέλειο γυμναστήριο, πλήρως εξοπλισμένο με γυμναστικά όργανα. Οι πρώτες γυμναστικές επιδείξεις των μαθητών της Ευαγγελικής Σχολής έγιναν το 1891
Γ . ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ,
— Πανιώνιοι Αγώνες
Οι Πανιώνιοι Αγώνες επίσης παρέπεμπαν ευθέως και αυτοί στους αρχαίους Πανιωνίους Αγώνες, όπου στον ιερό χώρο της Πριήνης, στους πρόποδες της Μυκάλης, συγκεντρώνονταν οι Ίωνες και διεκδικούσαν τον κότινο της νίκης.
Οι Πανιώνιοι Αγώνες, που τελούνταν σε ετήσια βάση και στους οποίους συμμετείχαν αθλητές όχι μόνο από την περιφέρεια της Σμύρνης, αλλά και από μακρινές πόλεις, όπως η Κωνσταντινούπολη, η Αλεξάνδρεια, η Αθήνα, η Πάτρα κ.ά. Ουσιαστική υπήρξε η επίδραση της κοινότητας των Λεβαντίνων (Ευρωπαίων κατοίκων της Σμύρνης) στα αθλητικά δρώμενα της πόλης, καθώς τα μέλη της υπήρξαν πρωτοπόροι φίλαθλοι και φορείς των διεθνών αθλητικών ιδεών στην περιοχή
Το 1896 ξεκινούν οι Πανιώνιοι αγώνες στο στάδιο του προαστίου «Μπουρνόβα». Το πρόγραμμα περιελάμβανε 8 αγωνίσματα στίβου. Τον Οκτώβριο του 1898 έγιναν οι 2οι Πανιώνιοι αγώνες με υποτονική όμως διάθεση λόγω της θλίψης του Ελληνισμού για την ήττα στον ατυχή ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897
Οι «Πανιώνιοι Αγώνες » τελέσθηκαν 19 φορές από το 1896 μέχρι το 1922.
— Ετήσιοι Σχολικοί Αγώνες
Μία ιδιαίτερα αξιόλογη πτυχή του ελληνικού αθλητισμού στη Σμύρνη υπήρξε και η αθλητική δραστηριότητα στην εκπαίδευση, όπου δεσπόζει η τέλεση των Ετήσιων Σχολικών Αγώνων, με τη συμμετοχή σχεδόν όλων των σχολείων της πόλης. Οι αγώνες θεσμοθετήθηκαν το 1901 από τον Πανιώνιο και τελούνταν ανελλιπώς έως το 1922.
— Απολλώνια
Στις 23 και 25 Απριλίου 1904 πραγματοποιήθηκαν τα Α’Απολλώνια, όπου συμμειχτείχαν εκτός από τους αθλητές του Απόλλωνα, ο Α. Ό. Μπουρνόβα και η Αθλητική Ένωση Σμύρνης. Οι αγώνες έλαβαν μέρος συνολικά 89 αθλητές, εκ των οποίων 16 της Αθλητικής Ενώσεως, 19 του Αθλητικού Ομίλου Μπουρνόβα και 54 του Απόλλωνα. Ι
— Ολυμπιακοί αγώνες
Το αθλητικό γεγονός που δεσπόζει κατά την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα. και
ενίσχυσε το φίλαθλο πνεύμα των Σμυρνιών είναι αναμφισβήτητα η τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896 στην Αθήνα. .
Στους Ολυμπιακούς του 1896 έλαβαν μέρος 5 αθλητές από τη Σμύρνη, από τους οποίους μόνο ο Γεώργιος Τσίτας αναδείχτηκε δεύτερος ολυμπιονίκης στην πάλη.
— Πανελλήνιοι Αγώνες
Οι αθλητές των σμυρναϊκών αθλητικών σωματείων συμμετείχαν ανελλιπώς στους
Πανελλήνιους Αγώνες, καθώς και σε διοργανώσεις,όπως οι Παναιγύπτιοι, τα Σάμια κλπ.
1907 είχαν προηγηθεί στις 25 Απριλίου, οι Πανελλήνιοι Αγώνες στην Αθήνα, όπου είχαν λάβει μέρος αρκετοί αθλητές της Σμύρνης.
–Ζάππειες Ολυμπιάδες
Πριν σχηματιστούν οι πρώτοι ελληνικοί αθλητικοί σύλλογοι της Σμύρνης κατά την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα, είχε υπάρξει συμμετοχή Σμυρναίων αθλητών στις τέσσερις Ζάππειες Ολυμπιάδες ή Ολύμπια, στην Αθήνα το 1859 – 1889.
— Τήνια
Τον Αύγουστο του 1895 έλαβαν μέρος στα Τήνια, τους πρώτους ουσιαστικά Πανελλήνιους Αγώνες, που διεξήχθησαν στο νησί της Τήνου, πέντε Σμυρναίοι αθλητές
— Ποδηλατικοί αγώνες
Σμυρνιοί συμμετείχαν σε αγώνες δρόμου και ποδηλασίας Α. Ομίλου Μπουρνόβα
Αυτή την περίοδο διακρίθηκαν:
1. Πέτρος Βελισσαρίου στα Α΄ Ολύμπια (1859) νίκησε στο δόλιχο δρόμο ή δρόμο επτά σταδίων (περίπου 1344,5 μέτρα).
2 . Κ. Μολακίδης στα Γ΄ Ολύμπια (1875) ήταν νικητής στην “αναρρίχιση επί κάλω” και δεύτερος στην “ανάβαση επί κεκλιμένου ιστού”.
3. Δημήτριος Μελέγκογλους στα Δ΄ Ολύμπια (1889) ήταν τρίτος στο “άλμα επί κοντώ υπέρ τάφρον”, στο “άλμα επί κοντώ υπέρ σχοινίον” και στις “ασκήσεις επί διζύγου
4. Κωνσταντίνος Μουράτης ήταν δρομέας ταχύτητας και άλτης μήκους , νίκησε στα «Τήνια» τον Αύγουστο 1895
5. Δημ. Τομπρώφ (δρομεας 1500 μ.), οι οποίοι νίκησε επίσης στα «Τήνια» τον Αύγουστο 1895. Οι 2υο τελευταίοι , συμμετείχαν στους Α΄ Ολυμπιακούς Αγώνες το 1896 και ήταν πολυνίκες στους Α΄ και Β΄ Πανιώνιους Αγώνες το 1896 και το 1898.και ανήκαν στον Ορφέα .
ΣΥΝΕΧΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΛΗΤΙΚΗς ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΟΣ ΜΕΤΑ ΤΟ 1922 ΤΩΝ ΣΜΥΡΝΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Η ακμή της Γυμναστικής και ο σημαντικός ρόλος του αθλητισμού στη Σμύρνη στα τελευταία έτη του 19ου αι. και τα πρώτα του 20ού συνδέεται με τη Μεγάλη Ιδέα, την καλλιέργεια του εθνικού φρονήματος των Ελλήνων και οφείλεται στην περίφημη Ευαγγελική Σχολή, στον «Πανιώνιο», τις πρωτοβουλίες του μητροπολίτη Χρυσόστομου, την επιρροή των Λεβαντίνων
Η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 έφερε το τέλος του ελληνικού αθλητισμού στη Σμύρνη.
Τα μέλη όμως των Μικρασιατικών σωματείων και σχολών συνέχισαν την γυμναστική και αθλητική δραστηριότητα τους στην προσφυγιά, επιβιώνοντας ακόμα και στις μέρες μας.
Οι δυο δημοφιλείς ομάδες της Σμύρνης συνέχισαν την δραστηριότητα τους στην Αθήνα
* Απόλλων
Ο Απόλλων στην Σμύρνη είχε από το 1891 που ιδρύθηκε μετά την διάσπαση του Ορφέα Σμύρνης , καλλιτεχνικά, πεζοπορικά και αθλητικά τμήματα και ιδιαίτερα είχε διακριθεί στην κωπηλασία .Είχε ιδιόκτητο γήπεδο στη Σμύρνη. Ήταν πιο λαϊκή ομάδα από τον σχεδόν συνομήλικό του και συντοπίτη Πανιώνιο, αφού εκείνος θεωρούνταν πιο αστικός. Το 1910, ο Απόλλων ίδρυσε το ποδοσφαιρικό του τμήμα, που έκτοτε έπαιρνε συνήθως το τοπικό πρωτάθλημα.
Με τη Μικρασιατική καταστροφή το 1922, ο Απόλλων διαλύθηκε.
Ξαναφτιάχτηκε στην Αθήνα, ως προσφυγική ομάδα με την ονομασία «Απόλλων Αθηνών», με έδρα αρχικά δίπλα στο Ολυμπιείο, αργότερα στο Ρουφ και τελικά στο γνωστό γήπεδο της Ριζούπολης. Κέρδισε λίγα πρωταθλήματα Αθηνών κι έβγαλε μερικούς μεγάλους παίκτες, όμως τα τελευταία δέκα χρόνια παραδέρνει(.
* Πανιώνιος
Ο Πανιώνιος είναι κι αυτός διάσπαση του «Ορφέα» Σμύρνης. Το 1893 ξεκίνησε μια διάσπασή του, ο Αθλητικός Σύλλογος «Γυμνάσιον» (ένα από τα ιδρυτικά μέλη του ΣΕΓΑΣ το 1897). Τα σωματεία αυτά επανενώθηκαν το 1898, δημιουργώντας τον Πανιώνιο Γυμναστικό Σύλλογο.
Ο σύλλογος συντηρούσε 11 αθλητικά τμήματα: αθλητικό (στίβου), γυμναστικό, ναυτικό (κωπηλασίας), κολύμβησης, σκοποβολής, ξιφασκίας, ποδηλασίας, τένις, «ποδοσφαιρίσεως» βόλεϊ μπάσκετ, αλλά και περιηγητικά και καλλιτεχνικά.
Η μικρασιατική καταστροφή (Σεπτέμβρης 1922) διέλυσε, φυσικά, και τον Πανιώνιο στη Σμύρνη. Αλλά μόλις δύο μήνες μετά, ένας νέος Πανιώνιος ξεκινούσε στην Αθήνα, με έδρα τ΄ αποδυτήρια του Παναθηναϊκού Σταδίου. Μέχρι που, το 1940, μεταφέρθηκε στο γήπεδο της Νέας Σμύρνης
Από τότε μέχρι σήμερα ο Πανιώνιος έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του ποδοσφαίρου στην Ελλάδα και είχε και αξιόλογη ομάδα μπάσκετ
Κατά τη μακρόχρονη ιστορία του έχει καλλιεργήσει πλήθος αθλημάτων, διαχρονικά στα οποία σημειώνει επιτυχίες και διακρίσεις.
Ιστορικά ο Πανιώνιος εκπροσωπεί κατά κύριο λόγο το προσφυγικό στοιχείο του πληθυσμού της πόλης των Αθηνών.
Σήμερα (2020 ) στο ποδόσφαιρο βρίσκεται στην Α’ Εθνική αν και η συνέχεια για την παραμονή στην κατηγορία είναι αβέβαια
.ΑΘΛΗΤΕΣ ΠΟΥ ΓΕΝΝΗΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΣΜΥΡΝΗ
— Δημητρός Καραμπάτης (1898-1964), αθλητής στίβου του Πανιωνίου. Υπήρξε παγκόσμιος ρέκορντμαν ελληνικής δισκοβολίας, βαλκανιονίκης και κάτοχος πολλών πανελληνίων ρεκόρ. Εκτός από το στίβο διακρίθηκε σε ποικίλα αθλήματα: κολύμβηση, υδατοσφαίριση, καταδύσεις, βόλεϊ, πυγμαχία, άρση βαρών και ελληνορωμαϊκή πάλη.
— Ο Θεολόγος Συμεωνίδης (1910 Σμύρνη- 1969, Αθήνα) ήταν Έλληνας διεθνής ποδοσφαιριστής και στη συνέχεια προπονητής ποδοσφαίρου.
— Γιάννης Βάζος (Σμύρνη,1914 – Πειραιάς, 6 1991) ήταν Έλληνας διεθνής ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού Πειραιώς. Με ενεργητικό 450 τερμάτων σε 364 επίσημους και φιλικούς αγώνες τους
— Γιώργος Γάσπαρης (1913-1978), ποδοσφαιριστής και μετέπειτα προπονητής, ο οποίος αγωνιζόταν ως αμυντικός.
— Αντώνης Χριστοφορίδης (Μερσίνη 1917 – Αθήνα,1985) ήταν Έλληνας πυγμάχος, πρωταθλητής Ευρώπης μέσων βαρών και παγκόσμιος πρωταθλητής ημιβαρέων.
— Τρύφωνας Τζανετής (1918 – 8 Σεπτεμβρίου 1998) ήταν Έλληνας διεθνής ποδοσφαιριστής και μετέπειτα προπονητής. (ΑΕΚ – Eθνική )