Home   >   ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ & ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ   >   Εκλείπουν οι παραδοσιακές πλάβες από τα νερά των Πρεσπών

Εκλείπουν οι παραδοσιακές πλάβες από τα νερά των Πρεσπών

By on 27/08/2012

 

ΠΛΑΒΑΓλιστράει απαλά στα νερά της Πρέσπας, τέλεια εναρμονισμένη με το φυσικό τοπίο που την περιβάλλει. Καταφύγιο ασφαλές για τους ψαράδες, η πλάβα, η παραδοσιακή ξύλινη βάρκα, αποτελεί σήμα κατατεθέν για την λίμνη, που κινδυνεύει όμως να εκλείψει αφού έχουν απομείνει μόλις δύο κατασκευαστές στην περιοχή.

 

 

Πηγή:ΑΠΕ-ΜΠΕ

 

 

Σε έναν απ΄αυτούς, τον 60χρονο Αντώνη Τουτουντζή, ανέθεσε η Εταιρία Προστασίας Πρεσπών την κατασκευή μιας παραδοσιακής βάρκας προκειμένου να καταγράψει όλα τα στάδια κατασκευής της, διασώζοντας έτσι πολύτιμα στοιχεία για μια τέχνη που χάνεται. Αλλωστε, οι πισσαρισμένες μαύρες ξύλινες βάρκες με τους ψαράδες που απλώνουν τα δίχτυα τους στα ήρεμα νερά των λιμνών αποτελούν κεντρικό στοιχείο της εικόνας που έχει κανείς για την Πρέσπα. Η εικόνα αυτή τείνει να εξαλειφθεί, καθώς μοντέρνες έτοιμες βάρκες από πολυεστέρα, που μιμούνται στο σχήμα και στα χαρακτηριστικά τις παραδοσιακές, χρησιμοποιούνται πλέον από την πλειονότητα των ψαράδων.

 

Όπως αναφέρεται στο βιβλίο «Ψάρια & Αλιεία στις Πρέσπες», του Γιώργου Κατσαδωράκη (1996), είναι άγνωστο πότε κατασκευάστηκαν οι πρώτες βάρκες στην Πρέσπα, αφού η μοναδική μαρτυρία που υπάρχει ως προς το σχέδιο και την κατασκευή τους ανήκει στο Σέρβο γεωγράφο S.Stankovic το 1929. Τα παλιότερα σκάφη ήταν τα μονόξυλα τα οποία σιγά-σιγά έδωσαν τη θέση τους στις γνωστές ξύλινες βάρκες, τις πλάβες, ατρακτοειδούς σχήματος, με ίσιο σανιδένιο πάτο και πλαϊνά από καμπυλωμένα σανίδια Για να εξασφαλίζεται η στεγανότητά τους, αφού τις καλαφατίζανε, τις αλείφανε με λεπτόρευστο κατράμι.

 

Τις βάρκες τις έφτιαχναν οι ίδιοι οι ψαράδες και η τέχνη ήταν κληρονομιά από γενιά σε γενιά, αλλά σήμερα έχουν απομείνει ελάχιστες παραδοσιακές ξύλινες βάρκες στις λίμνες και λιγοστοί είναι οι ψαράδες αντίστοιχα που γνωρίζουν τα μυστικά για να τις κατασκευάζουν.

 

«Στους Ψαράδες, έχουμε απομείνει μόνο δύο τεχνίτες αφού δεν υπάρχει ενδιαφέρον από νεώτερους να μάθουν τα μυστικά κατασκευής μιας παραδοσιακής βάρκας» αναφέρει στο ΑΜΠΕ ο κ. Τουτουντζής, προσθέτοντας ότι οι περισσότεροι ψαράδες χρησιμοποιούν πλέον πολυεστερικές βάρκες.

 

«Ήρθε κάποιος και μου ζήτησε να αντιγράψει το καλούπι της βάρκας που κατασκεύαζα προκειμένου να παράγει παρόμοιες, πολυεστερικές βάρκες. Έτσι, η περιοχή έχει γεμίσει τέτοιες βάρκες οι οποίες θέλουν μεν λιγότερη συντήρηση αλλά δεν είναι εξίσου σταθερές και εύχρηστες με τις ξύλινες» αναφέρει.

 

Θέλοντας, η Εταιρία Προστασίας Πρεσπών, να διαφυλάξει αυτή την τέχνη, κατέγραψε βήμα- βήμα όλα τα στάδια για την κατασκευή μιας βάρκας, ξεκινώντας από τη συλλογή ξύλων και φτάνοντας μέχρι και το πισσάρισμα. Ο κ. Τουτουντζής, επιλέγοντας διαφορετικό είδος ξύλου για το κάθε τμήμα της βάρκας, την έφτιαξε στην αυλή του σπιτιού του, στους Ψαράδες. Χρησιμοποίησε κέδρο για τα πλαϊνά της βάρκας, τα στραβόξυλα, βελανιδιά για την καρίνα και έλατο για τον πάτο και τα σανίδια. Στο τέλος έκανε το πίσσωμα, προκειμένου να στεγανοποιηθεί η βάρκα για να εκτελέσει τον προορισμό της, τον διάπλου δηλαδή, των νερών της λίμνης.

 

«Πρόκειται για μια δύσκολη δουλειά με πολλά στάδια. Ξεκινάω πρώτα να μαζεύω διάφορα υλικά από το δάσος και στη συνέχεια η συναρμολόγηση μού παίρνει περίπου 10 μέρες» εξηγεί ο τεχνίτης.

 

Οι παραδοσιακές βάρκες των Πρεσπών, μολονότι πρωτόγονες σε σχέδιο, είναι τέλεια προσαρμοσμένες στις τοπικές συνθήκες και αναγκαιότητες.

 

«Διαφέρουν στο σχέδιο και τις κατασκευαστικές λεπτομέρειες από τις βάρκες όλων των άλλων κοντινών με τις Πρέσπες λιμνών, όπως της Καστοριάς, της Αχρίδας, των Πετρών και της Χειμαδίτιδας αλλά έχουν περισσότερα κοινά στοιχεία με αυτές της Βεγορίτιδας και της Δοϊράνης» καταγράφεται στο βιβλίο του Γ.Κατσαδωράκη.

 

Πάντως, όπως εκτιμά ο κ.Τουτουντζής, αν και η εισαγωγή σκαφών από συνθετικά υλικά τείνει να εκτοπίσει τις παραδοσιακές βάρκες, θα υπάρχουν πάντα κάποιοι που επιλέγουν αυτές τις πλάβες για τη σταθερότητά τους και την ομαλή πλεύση τους στα νερά των λιμνών.

 

Σχολιάστε αυτό το άρθρο!

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

%d bloggers like this: