Τα μυστικά της μακροζωίας φαίνεται ότι κατέχουν οι κάτοικοι ενός μικρού ελληνικού νησιού, της Ικαρίας!
Πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα έδειξαν ότι η Ικαρία, μαζί με τη Σαρδηνία, τη Λόμα Λίντα του Μεξικό, την Νικόγια στην Κόστα Ρίκα και την Οκινάβα της Ιαπωνίας, είναι οι περιοχές του κόσμου με τα υψηλότερα ποσοστά υπερήλικων. Όπως μάλιστα δείχνουν τα δημογραφικά στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη μόνο το 0,1% του πληθυσμού ζει πάνω από 90 χρόνια, στην Ικαρία το αντίστοιχο ποσοστό είναι δεκαπλάσιο με παράλληλη διατήρηση καλής ποιότητας ζωής.
Τα αποτελέσματα των μέχρι τώρα ερευνών ανέφεραν σε συνέντευξη τύπου ο καθηγητής Καρδιολογίας κ. Χριστόδουλος Στεφανάδης, διευθυντής της Κλινικής, ο καθηγητής Καρδιολογίας κ. Χρήστος Πίτσαβος και η Επιμελήτρια Β’ της Α’ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής του ΓΝΑ «Ιπποκράτειο» κα Χριστίνα Χρυσοχόου.
Στα πλαίσια αυτής της έρευνας, η Α’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική ξεκίνησε μια μελέτη καταγραφής των κλινικών και παρακλινικών χαρακτηριστικών, καθώς και των συνηθειών τρόπου ζωής των κατοίκων της Νήσου Ικαρίας μέσης και προχωρημένης ηλικίας.
Οι μέχρι τώρα παρατηρήσεις συγκλίνουν στον τρόπο ζωής των κατοίκων της Ικαρίας που δρα προστατευτικά στην εμφάνιση καρδιαγγειακών και νεοπλασματικών νοσημάτων. Φαίνεται ότι η μακροχρόνια κατανάλωση Μεσογειακού τύπου διατροφής σε συνδυασμό με την ορεσίβια ζωή και τη χαλιναγώγηση του στρες να έχουν σημαντικό ρόλο, χωρίς όμως οι ακριβείς μηχανισμοί να έχουν διευκρινιστεί. Επίσης το περπάτημα, η υγιεινή διατροφή, η κοινωνικότητα, η μεσημεριανή σιέστα αλλά και η αισιόδοξη διάθεση φαίνεται ότι αποτελούν κάποια από τα βασικά συστατικά της συνταγής για να φτάσει κάποιος στα βαθιά γεράματα με καλή υγεία.
Τα πρώτα αποτελέσματα της μελέτης που διεξήχθη από τον Ιούνιο μέχρι τον Οκτώβριο του 2009 και συμπεριέλαβε 673 ηλικιωμένα άτομα (μέσης ηλικίας 75 ±6.5, εκ των οποίων το 49% ήταν άνδρες) και 657 νεότερα (μέσης ηλικίας 54±7, 46% άνδρες) μόνιμους κατοίκους της νήσου, αποδεικνύουν ότι η μακροβιότητα δεν είναι ένα τυχαίο γεγονός αλλά αντιθέτως ένας συνδυασμός διατροφής, άσκησης τρόπου ζωής και ψυχολογίας.
Ικαριώτες και Διατροφή
Αυτό που φαίνεται να διακρίνει τους ηλικιωμένους κατοίκους της Ικαρίας είναι ο τύπος της δίαιτας που περιλαμβάνει συχνότερα ψάρι, φρούτα, λαχανικά, όσπρια και τσάι απ’ ότι στους νεότερους. Ιδιαίτερα τα υπερήλικα άτομα της μελέτης (>80 ετών), φαίνεται να κατανάλωναν σε ποσοστό 14% των ημερήσιων προσλαμβανόμενων θερμίδων πρωτεΐνη, 54% λίπος (κυρίως μονοακόρεστο και πολυακόρεστο) και υδατάνθρακες σε ποσοστό 32%. Το 50,5% των υπερηλίκων ανέφεραν τήρηση θρησκευτικής νηστείας.
84% των συμμετεχόντων ανέφεραν ότι καταναλώνουν περισσότερα από 150 γραμμάρια ψάρι την εβδομάδα, ενώ το 65% αυτών είχαν ικανοποιητική νεφρική λειτουργία (υψηλό ποσοστό σε σύγκριση με άλλες σειρές ηλικιωμένων). Φαίνεται ότι η τακτική κατανάλωση ψαριού αυξάνει την πιθανότητα κατά 121% της διατήρησης καλής νεφρικής λειτουργίας ακόμα σε άτομα με αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη και άλλες ανθυγιεινές συνήθειες ζωής.
Όσον αφορά την κατανάλωση καφέ , η μέτρια κατανάλωση των Ικαριωτών, οι οποίοι καταναλώνουν 1-2 φλιτζάνια καφέ την ημέρα (σε ισοδύναμα καφεΐνης ελληνικού καφέ) σχετίζεται επίσης με καλύτερη αγγειακή διατασιμότητα.
Ποσοστό 68% των ηλικιωμένων κατοίκων αναφέρουν τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα λήψη ροφήματος τσάι, το οποίο φαίνεται ιδιαίτερα σε συχνότερη κατανάλωση να μειώνει τα επίπεδα λιπιδίων ακόμα και σε διαβητικούς ενώ βελτιώνει τη νεφρική λειτουργία, όπως εκφράζεται από την κάθαρση κρεατινίνης.
Η ίδια η υιοθέτηση της Μεσογειακής δίαιτας έχει ευεργετικές επιδράσεις ακόμα και στα διαβητικά ηλικιωμένα άτομα καθώς βελτιώνει τον γλυκαιμικό έλεγχο και την αορτική διατασιμότητα, ιδιαίτερα σημαντικό στους διαβητικούς όπου υπάρχει σημαντική αρτηριακή σκληρία.
Ικαριώτες και τρόπος ζωής-σεξουαλική ζωή
Τα ηλικιωμένα άτομα συνηθίζουν τη μεσημεριανή ανάπαυση (ποσοστό 75%) συχνότερα από τους νεότερους, ενώ εμφανίζουν και χαμηλότερα ποσοστά κατάθλιψης. Από τα ηλικιωμένα άτομα όσοι κατανάλωναν συχνότερα Μεσογειακού τύπου δίαιτα είχαν σε μικρότερη συχνότητα παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, ενώ η συχνή εβδομαδιαία κατανάλωση ψαριού σχετιζόταν με καλύτερη διατασιμότητα της αορτής, δηλαδή καλύτερη αγγειακή ηλικία, ενώ ανάλογα και η καθημερινή χρήση ελαιολάδου φαίνεται να έχει ακόμα και στους ηλικιωμένους ευεργετική επίδραση στη σεξουαλική τους ζωή με καλύτερα ποσοστά ικανοποίησης από την ερωτική τους δραστηριότητα.
Συγκεκριμένα σε πληθυσμό 284 ηλικιωμένων ανδρών που συμπλήρωσαν το ειδικό ερωτηματολόγιο ερωτικής δραστηριότητας (65-99 ετών), ποσοστό 60% ανέφερε τουλάχιστον μέτρια αυτοπεποίθηση κατά τη διάρκεια ερωτικής συνεύρεσης και ποσοστό 50% ανέφερε ολοκλήρωση της συνεύρεσης. Μόλις ένα ποσοστό της τάξης του 20% ανέφερε ότι δεν έχει καμία σεξουαλική δραστηριότητα.
Ικαριώτες και Ψυχολογία
Τα ποσοστά κατάθλιψης ήταν από τα χαμηλότερα σε σύγκριση με άλλους πληθυσμούς ηλικιωμένων. Είναι γνωστό και από πρόσφατες μελέτες ότι η λήψη ωμέγα 3 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων βελτιώνει την καταθλιπτική συνδρομή. Στα ηλικιωμένα άτομα της μελέτης φάνηκε ότι η συχνότερη κατανάλωση ψαριού (3-5) μερίδες την εβδομάδα βελτιώνει τα ποσοστά κατάθλιψης.
Ικαριώτες και Φυσική δραστηριότητα- Άσκηση
Όσον αφορά την άσκηση το 85% των συμμετεχόντων ανέφεραν μέτρια ενασχόληση σε φυσική δραστηριότητα. Φαίνεται ότι η ενασχόληση σε βάδιση και αγροτικές δουλειές που εμφανίζουν τα ηλικιωμένα άτομα της μελέτης, βελτιώνουν το σωματικό βάρος και μειώνουν την εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων, ενώ μειώνει ακόμα και το μέγεθος της υπερτροφίας της αριστερής κοιλίας ανεξάρτητα του σωματικού βάρους, δηλαδή ακόμα και σε υπέρβαρα/παχύσαρκα άτομα. Αυτό είναι σημαντικό, καθώς η υπερτροφία της αριστερής κοιλίας έχει αναγνωριστεί ως ένας δείκτης αυξημένης καρδιαγγειακής θνητότητας.
Η ενασχόληση με φυσική καθημερινή δραστηριότητα μεταξύ των υπερηλίκων (άνω των 80 ετών) φαίνεται να σχετίζεται με 54% μικρότερη πιθανότητα εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου. Επίσης, η ενασχόληση με φυσική άσκηση σχετίζεται με μικρότερη περιφέρεια μέσης (δείκτης κεντρικής παχυσαρκίας), μικρότερο επιπολασμό σακχαρώδους διαβήτη και υψηλότερη HDL χοληστερόλη.
Τέλος, η φυσική δραστηριότητα σχετίζεται με καλύτερη νοητική εγρήγορση, καθώς τα ηλικιωμένα άτομα που είχαν καθημερινή φυσική άσκηση είχαν αυξημένη πιθανότητα (8πλάσια) διατήρησης καλής νοητικής λειτουργίας.
Save Tip: Αυτό που φαίνεται να χαρακτηρίζει τα ηλικιωμένα άτομα της νήσου Ικαρίας είναι ένας συνδυασμός ισορροπημένης διατροφής, άσκησης, καλής σεξουαλικής ζωής και ψυχολογίας. Οι στενοί οικογενειακοί δεσμοί, η συντροφικότητα, το χαμηλό στρες, η καθημερινή άσκηση, η μεσημεριανή σιέστα, το υψηλότερο επίπεδο υιοθέτησης μεσογειακής διατροφής, η έντονη κοινωνική συναναστροφή και η συμμετοχή σε κοινωνικά δρώμενα, σε σύγκριση με ηλικιωμένους των αστικών κέντρων είναι η “χρυσή” συνταγή για μία ευτυχισμένη, υγιής ζωή που οδηγεί στα βαθιά γεράματα. Ακολούθησε τον τρόπο ζωής των Ικαριωτών και καλά 100!
Lena