Ευρώ ή δραχμή;

α.   Γενικά
Η προσπάθεια για την δημιουργία της ΟΝΕ υπήρξε κεντρική για την πορεία της ευρύτερης Ευρωπαϊκής ενοποίησης. Μετά την Συνθήκη του Μάαστριχτ ο αγώνας για τη δημιουργία του ενιαίου νομίσματος (του Ευρώ) και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) κυριάρχησε τόσο στις Ευρωπαϊκές πολιτικές υποθέσεις όσο και στα εσωτερικά πολιτικά δρώμενα των Κρατών-μελών.

Έτσι, με την υιοθέτηση πλέον του Ευρώ, η έμφαση σε όρους μακροοικονομικής πολιτικής στην Ευρώπη -σε ακαδημαϊκό τουλάχιστον επίπεδο- εστιάζεται στο ρόλο της δημοσιονομικής πολιτικής μέσα στην ΟΝΕ. Από τη μία, υπάρχει η ενιαία ανεξάρτητη υπερεθνική νομισματική πολιτική, και από την άλλη υφίστανται πολλαπλές εθνικές δημοσιονομικές πολιτικές, που από θεωρητικής σκοπιάς δημιουργούν ένα διπολισμό οικονομικής πρακτικής που έχει οφέλη (πλεονεκτήματα) αλλά και κόστη (μειονεκτήματα) στη πράξη, γεγονός που κατά καιρούς δημιούργησε έντονες αντιπαραθέσεις απόψεων ανάμεσα σε οικονομολόγους, αξιωματούχους του δημόσιου τομέα και μέλη επιχειρηματικών κοινοτήτων πριν, κατά και μετά την καθιέρωση του ενιαίου αυτού νομίσματος εντός των κόλπων της ΕΕ.
Κάτι που θα ξεκαθαρίσει κατά το μάλλον ή ήττον στις επερχόμενες ελληνικές βουλευτικές εκλογές της 17ης Ιουνίου 2012.

 
β.  Τα  Οφέλη
Ανάμεσα στους τεχνοκράτες οικονομολόγους και αξιωματούχους του δημοσίου τομέα της Ευρώπης υπάρχει ταυτόσημη άποψη ότι τα οικονομικά και πολιτικά οφέλη αντισταθμίζουν πλήρως τις όποιες απώλειες εθνικής μακροοικονομικής ανεξαρτησίας. Η πλέον δε έγκυρη διατύπωση αυτής της θέσης προήλθε από τους κόλπους της ίδιας της Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης(Ε.Ε.), όπου το ενιαίο νόμισμα παράγει τα εξής 10 κύρια οφέλη:
1.     Η κατάργηση των συναλλαγών σε ξένο νόμισμα εντός της ενιαίας αγοράς οδηγεί σε μείωση του κόστους συναλλαγών.
2.     Περιορίζει την αβεβαιότητα των συναλλαγματικών ισοτιμιών και έτσι οδηγεί σε οφέλη ως προς την αποδοτικότητα του εμπορίου και τη διακίνηση του κεφαλαίου.
3.     Προσφέρει νομισματική σταθερότητα, σταθεροποιεί τις τιμές και, κατά συνέπεια, αποτελεί ισχυρό παράγοντα άμυνας κατά του πληθωρισμού.
4.     Ενισχύει τη διαπραγματευτική θέση της ΕΕ απέναντι στις ΗΠΑ και παράλληλα κάνει την ΕΕ καλύτερο οικονομικό εταίρο.
5.     Παράσχει ένα προαπαιτούμενο στη προοπτική του απώτερου δημοσιονομικού φεντεραλισμού.
6.     Εξαλείφει τον κίνδυνο των ανταγωνιστικών υποτιμήσεων.
7.     Αυξάνει τη διαφάνεια των οικονομικών συναλλαγών και ταυτοτρόπως ενθαρρύνει τις μειώσεις των τιμών.
8.     Επιταχύνει την οικονομική ολοκλήρωση και την οικονομική ανάπτυξη μέσω της έντασης του ανταγωνισμού και της υψηλότερης παραγωγικότητας.
9.     Το Ευρώ και η ενιαία αγορά ενθαρρύνουν τις διαδικασίες εταιρικών αναδιαρθρώσεων και τη δημιουργία μεγάλων Ευρωπαϊκών Εταιριών με τους πόρους και τις οικονομίες κλίμακας που απαιτούνται έτσι ώστε να ανταγωνιστούν επιτυχώς τους αμερικανικούς και ιαπωνικούς γίγαντες, και
10.     Η ΟΝΕ επιταχύνει τη διαδικασία της πολιτικής ολοκλήρωσης (integration).
Πάνω από όλα βεβαίως προβάλλεται το γεγονός ότι η Νομισματική Ένωση αποτέλεσε και αποτελεί τον βασικό άξονα της βούλησης των ευρωπαίων να παραμερίσουν τις εθνικές διαφορές για το συμφέρον της πολιτικής ενότητας. (Αν σήμερα τελικά είναι έτσι τα πράγματα).

 
γ. Τα Κόστη
Η πορεία διεύρυνσης της ΕΕ με τις διαρκείς μεταλλάξεις ιστορικά και διαχρονικά αποδεικνύεται οτι είναι μία επώδυνη συστημική διαδικασία. Ο επιδιωκόμενος πολιτικός στόχος της Πολιτικής Ένωσης ,με όχημα την ΟΝΕ ,έχει και τα αντίστοιχα κόστη για τα κράτη-μέλη. Και τούτο διότι εισερχόμενα στο περιβάλλον της ΟΝΕ χάνουν την αυτονομία της νομισματικής τους πολιτικής εφόσον δεν διαθέτουν πλέον την ελευθερία χειρισμού των δύο βασικών εργαλείων αυτής της πολιτικής Δηλαδή, της συναλλαγματικής ισοτιμίας του εθνικού τους νομίσματος και των επιτοκίων (ελευθερία, την οποία όμως είχαν ήδη χάσει κατά μέγα μέρος λόγω της αλληλεξάρτησης των Ευρωπαϊκών οικονομιών).Συγχρόνως όμως ,χάνουν την ευθύνη της διατήρησης της ισορροπίας του ισοζυγίου πληρωμών τους ,με αντάλλαγμα τον καταμερισμό της ευθύνης ως προς την ισοτιμία του Ευρώ σχετικά με τα νομίσματα τρίτων χωρών και ως προς την ισορροπία του συλλογικού ισοζυγίου πληρωμών των χωρών της ζώνης του Ευρώ.

Στη πράξη τα κύρια μειονεκτήματα στο περιβάλλον της ΟΝΕ, συνοψίζονται κατωτέρω:
1.     Τα κράτη μέλη χάνουν την δυνατότητα να ασκήσουν ανεξάρτητη νομισματική, δημοσιονομική και συναλλαγματική πολιτική.
2.     Η Πανευρωπαϊκή νομισματική και συναλλαγματική πολιτική ανταποκρίνεται κατά μέσο όρο στις “Μέσες Ανάγκες ” του χώρου της ΟΝΕ. Δηλ. για άλλα κράτη είναι αυστηρή, για άλλα ανεκτή (ελλαστική).
3.     Οι αμοιβές και η προδιάθεση για μετεγκατάσταση των εργαζομένων στην ΕΕ προκαλεί αύξηση της ανεργίας λόγω της αύξησης κίνησης και μεταφοράς των κεφαλαίων εντός των κρατών – μελών.
4.     Στην ενοποιημένη αγορά πολλές επιχειρήσεις θεωρούν πως δεν υπάρχει λόγος παρουσίας και εγκατάστασης τους στο κάθε κράτος – μέλος ξεχωριστά και θα αποχωρούν περιοριζόμενες στις κεντρικές τους εγκαταστάσεις .
5.     Λόγω της σταδιακής “γήρανσης” του πληθυσμού της ΕΕ, επιβαρύνονται τα ασφαλιστικά ταμεία υπέρμετρα (ασυμμετρία στο λόγο παραγωγικού εργαζόμενου προς συνταξιούχο.
6.     Αυξάνεται το κόστος της Ευρώ – γραφειοκρατείας (κατά Ρομάνο Πρόντι: stupidiocracy αντί bureaucracy) το οποίο εν τέλει επωμίζονται οι εθνικές οικονομίες, και
7.     Διαπιστώνεται μία ανισορροπία μεταξύ της ισχυρής νομισματικής και της ασθενούς οικονομικής πτέρυγας της ΕΕ,( … βλέπε νότια πτέρυγα της Ε.Ε. και/ή τα pigs).
Εν κατακλείδι, είναι απαραίτητο στην πορεία της η ΕΕ να δημιουργήσει τέτοιες συνθήκες που να επιτρέψουν την εφαρμογή των βασικών αρχών που έθεσε ευθύς εξ’ αρχής η Συνθήκη της ΟΝΕ ,δηλαδή την επικουρικότητα, την αμοιβαιότητα, την οικονομία ανοικτής αγοράς με ελεύθερο ανταγωνισμό και επιμελή συντονισμό ώστε να προκαλέσουν:
–  μία υγιή δημοσιονομική πολιτική
–  μία επαρκή δημοσιονομική εποπτεία στη ζώνη του Ευρώ
–  ένταση πολιτικών στις αγορές εργασίας και απασχόλησης
–  βελτίωση στη λειτουργία των αγορών
–  ενίσχυση των μακροοικονομικών διαλόγων
–  ενίσχυση των κοινών πολιτικών στο κοινωνικό πεδίο.

Ως εκ τούτου, μια συνολική παθολογία στο σημερινό παγκοσμιοποιημένο χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν αφήνει αδιάφορη μια ένωση κρατών σαν την Ε.Ε., ούτε βεβαίως την παγκόσμια οικονομική κοινότητα εξ αιτίας του οικονομικού δράματος της Ελλάδας.
Επομένως το παγκόσμιο περιβάλλον εμφανίζεται να παρουσιάζει έντονα στοιχεία οικονομικοπολιτικής αστάθειας και υπό την άποψη αυτή, η Ελλάδα ευρισκομένη στην χειρότερη οικονομική / χρηματοπιστωτική / δημοσιονομική της κρίση μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο αποτελεί απλώς την κορυφή του παγόβουνου μιας διευρωπαϊκής αλλά και εν δυνάμει μιας 3ης Παγκόσμιας οικονομικής κρίσης μετά το 1990.

Η Ε.Ε. παρά τα πελώρια οικονομικά της προβλήματα που έχει (βλέπε κρίση χρέους), τη περίοδο αυτή αντιμετωπίζει ταυτόχρονα και σοβαρά εσωτερικά προβλήματα που υπάρχουν ή πρέπει να επιλυθούν το συντομότερο (π.χ. Δημοσιονομικά, Ευρω-Σύνταγμα, Σύμφωνο Σταθερότητας, Ενιαία Πολιτική Άμυνας και Ασφάλειας, κτλ.), και συνεπώς διέρχεται τη κρισιμότερη περίοδο της Ιστορίας της.
Η Ελλάδα υπό την μέγγενη των όρων της Ε.Ε., της Ε.Κ.Τ. και του Δ.Ν.Τ. (βλέπε Τρόϊκα), λειτουργεί πλέον είτε σαν απασφαλισμένη περόνη    μιας παγκόσμιας οικονομικής χειροβομβίδας, είτε σαν τη βελόνα που είναι έτοιμη να… διατρήσει την παγκόσμια οικονομική φούσκα (περίπου 450 τρις δολάρια εικονική αξία στα screens  των υπολογιστών μιας πλασματικής οικονομίας, έναντι 150 τρις δολάρια της πραγματικής καταγεγραμμένης οικονομίας).
Τεράστιο επομένως  το ερώτημα και η αγωνία για το δράμα της Ελλάδας. Ποια θα είναι η επόμενη μέρα; Μία Τρίτη Παγκόσμια Οικονομική Κρίση ή Ε.Ε., ΟΝΕ, ΕΥΡΩ και Δ.Ν.Τ. το ίδιο… συνδικάτο ;

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.