Ενα τρίμηνο χωρίς ρεύμα, βενζίνη, φυσικό αέριο σε περίπτωση δραχμής

By Voula Z on 25/05/2012

Τεράστια προβλήματα, ελλείψεις και αδυναμία ασφαλούς προμήθειας ενεργειακών αγαθών, θα φέρει πιθανό ατύχημα εξόδου της χώρας από το ευρώ στον κρίσιμο τομέα της ενέργειας.

Οι βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις εφαρμογής ενός τέτοιου σεναρίου περιγράφονται από τους ειδικούς ως ένας ζωντανός εφιάλτης, όπου η χώρα δε θα μπορεί για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα να εφοδιάζεται πετρέλαιο, θα αδυνατεί να εισάγει φυσικό αέριο και θα υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις ηλεκτρικής ενέργειας.

Η ενεργειακή παράλυση της χώρας θα είναι βραχυπρόθεσμη και η οδυνηρή πρώτη μεταβατική περίοδος θα διαρκέσει περίπου 3 έως 4 μήνες. Μετά την περίοδο αυτή, η κατάσταση θα ομαλοποιηθεί, ωστόσο θα επέλθουν οι μόνιμες αλλαγές στις αγορές της ενέργειας, που μεταφράζονται  είτε σε μείωση της ζήτησης ή ακόμη και σε αναγκαστική προσαρμογή των καταναλωτών στα νέα δεδομένα των περιορισμένων εισαγωγών ενεργειακών αγαθών. Σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα πάντως, η θετική εξέλιξη αφορά στην πιθανή αξιοποίηση εγχώριων ενεργειακών πηγών, όπως ο λιγνίτης (εκ των πραγμάτων θα αναγκαστούμε να αξιοποιήσουμε τα αναξιοποίητα κοιτάσματα σε Δράμα και Ελασσόνα), οι ΑΠΕ και η επίσπευση της αξιοποίησης πιθανών κοιτασμάτων πετρελαίου.

Τις εκτιμήσεις αυτές, για το τι σημαίνει πιθανή επιστροφή στη δραχμή για τον ενεργειακό τομέα, έκαναν χθες οι εμπειρογνώμονες του εγκυρότερου ελληνικού ενεργειακού think tank του Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΙΕΝΕ).

Πιο αναλυτικά, για τον ενεργειακό τομέα, η μετάβαση σε εθνικό νόμισμα εκτιμάται ότι θα έχει δύο φάσεις, την πρώτη οδυνηρή περίοδο 3-4 μηνών και τη δεύτερη περίοδο ομαλοποίησης της κατάστασης.

Κατά την πρώτη οδυνηρή περίοδο οι μεγάλοι εισαγωγείς ενεργειακών αγαθών της χώρας θα αντιμετωπίσουν σοβαρό πρόβλημα καθώς με το νέο νόμισμα, θα πρέπει να βρουν συνάλλαγμα για αγοράσουν αγαθά. Αυτό σημαίνει ότι  η Τράπεζα της Ελλάδος θα πρέπει να μαζέψει το κυκλοφορούν ευρώ –όσο αυτό είναι εφικτό– προκειμένου να δημιουργήσει συναλλαγματικά αποθέματα. Μόνο όταν γίνει αυτό θα μπορέσουν οι εισαγωγείς να απευθυνθούν στην ΤτΕ και να ζητήσουν συνάλλαγμα, ώστε να μπορέσουν να κάνουν εισαγωγές.

Ακόμη και τα υποχρεωτικά αποθέματα που τηρούν τα διυλιστήρια δεν μπορούν με βάση τους διεθνείς κανονισμούς να χρησιμοποιηθούν στο σύνολό τους και το μόνο που μπορεί να γίνει είναι να χρησιμοποιήσει η χώρα μέρος αυτών, χωρίς σε καμία περίπτωση να μπορεί να μειωθούν τα αποθέματα κάτω από τις 50 ημέρες.

Η δεύτερη περίοδος θα ξεκινήσει τη στιγμή που θα δημιουργηθούν συναλλαγματικά αποθέματα και θα σημάνει τη σχετική ομαλοποίηση της κατάστασης. Η χώρα θα πρέπει υποχρεωτικά να αξιοποιήσει τις εγχώριες πηγές, λιγνίτες, υδροηλεκτρικά και ανανεώσιμες και φυσικά να εντατικοποιήσει τις έρευνες για πετρέλαια.

Οι εταιρείες θα μειώσουν υποχρεωτικά τις εισαγωγές τους γιατί αναμένεται να πέσει η κατανάλωση. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2006 η Ελλάδα κατανάλωνε 450 χιλιάδες βαρέλια πετρελαίου ενώ το 2011 έπεσε στις 355 χιλιάδες βαρέλια πετρελαίου. Σε περίπτωση δραχμής θα μειωθεί περαιτέρω η κατανάλωση, ενώ ακόμη και εάν δεν πέσει η ζήτηση θα υπάρξουν προσαρμογές καθώς δε θα υπάρχει διαθεσιμότητα ενέργειας.

Στις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις μετάβασης σε εθνικό νόμισμα περιλαμβάνονται: αύξηση του κόστους των ενεργειακών αγαθών, μη ασφαλής προμήθεια και προβλήματα στη συνεχή ενεργειακή τροφοδοσία των καταναλωτών (οικιακών και επαγγελματιών). Επίσης στον ηλεκτρισμό θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι θα καταργηθούν οι feed in tariffs ή αλλιώς οι επιδοτήσεις για την πράσινη ενέργεια. Επίσης θα είναι πολύ δύσκολη έως αδύνατη η εισαγωγή τεχνολογίας γύρω από την ενέργεια, καθώς στην πράξη η χώρα εκτός από πρώτες ύλες εισάγει και τεχνολογία. Σε κάθε περίπτωση, πιθανή επιστροφή σε εθνικό νόμισμα θα φέρει τη χώρα –με βάση τις περιγραφές των ειδικών– τριάντα χρόνια πριν…

Σημειώνεται ότι η Ελλάδα είναι καθαρός εισαγωγέας ενέργειας, καθώς από το εξωτερικό έρχονται μεγάλες ποσότητες από πολλά ενεργειακά αγαθά: Έχουμε μεγαλύτερες εισαγωγές πετρελαίου από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, οι εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας καλύπτουν σημαντικό ποσοστό της εγχώριας κατανάλωσης, είμαστε σημαντικός εισαγωγέας φυσικού αερίου. Παρ’ όλα αυτά η Ελλάδα ακόμη και σήμερα εν μέσω κρίσης  είναι η μεγαλύτερη κατά κεφαλήν  καταναλωτής ενέργειας , πίσω από την Ισπανία (στοιχεία 2010).