Όπως αναφέρεται σε έγγραφο του υφυπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού, Γιώργου Νικητιάδη, που διαβάστηκε στη Βουλή, τα πλίνθινα χωριά (Γάβρος, Κρανιώνας, Μαυρόκαμπος, ‘Αγιος Αντώνιος, Μακροχώρι, Μελάς) «δεν έχουν χαρακτηριστεί ως ιστορικοί τόποι ούτε κάποιο μεμονωμένο κτίριο εντός αυτών ως μνημείο».
Πηγή:AΠΕ-ΜΠΕ
«Μόνο το σπίτι που φιλοξενήθηκε και σκοτώθηκε ο ήρωας του Μακεδονικού Αγώνα Παύλος Μελάς, στο ομώνυμο χωριό του δήμου Κορεστείων του Ν. Καστοριάς έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο για λόγους ιστορικούς».
Ο κ. Νικητιάδης αναφέρει πάντως ότι η Εφορεία Νεώτερων Μνημείων Κεντρικής Μακεδονίας θα προγραμματίσει αυτοψία προκειμένου να εξετάσει αν συντρέχουν ή όχι οι απαραίτητες προϋποθέσεις για τον χαρακτηρισμό τους, μόλις αυτό καταστεί εφικτό.
Το έγγραφο του υφυπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού για τα πλίνθινα χωριά, διαβιβάστηκε στη Βουλή προς απάντηση σχετικής ερώτησης που είχαν καταθέσει οι ανεξάρτητοι βουλευτές που στηρίζουν τη “Δημοκρατική Αριστερά” Θανάσης Λεβέντης, Νίκος Τσούκαλης και Γρηγόρης Ψαριανός. Όπως έχουν επισημάνει οι βουλευτές, τα πλινθόκτιστα σπίτια των Κορεστείων χωριών, στις παρυφές του όρους Βίτσι, παρουσιάζουν ιδιαίτερη αρχιτεκτονική αξία, καθώς κατασκευάζονταν από μάστορες στο πρώτο μισό του περασμένου αιώνα με λάσπη από κοκκινόχωμα, νερό και άχυρο.
Σήμερα, τα πλινθόκτιστα σπίτια των Κορεστείων, μεταξύ των οποίων πολλά αρχοντικά, έχουν παραδοθεί στο έλεος του χρόνου και τις καιρικές συνθήκες, με αποτέλεσμα να καταστρέφονται και να καταρρέουν, αναφέρουν οι βουλευτές και επισημαίνουν ότι «πάνω από 100 πλινθόκτιστα σπίτια βρίσκονται εγκαταλελειμμένα και μισογκρεμισμένα στους οικισμούς – φαντάσματα Γάβρο, Κρανιώνα και Μαυρόκαμπο, ενώ σε καλύτερη κατάσταση βρίσκονται άλλα εκατό πλινθόκτιστα σπίτια, στους οικισμούς ‘Αγιος Αντώνιος, Μακροχώρι και Μελάς». Προσθέτουν ακόμη ότι είναι δυνατόν να συντηρηθούν με ήπιες επεμβάσεις και στη συνέχεια με την προβολή τους να αποτελέσουν τουριστικό πόλο έλξης.