1821: Oνόματα Δυτικομακεδόνων που συμμετείχαν σε μάχες μαζί με άλλους συμπατριώτες τους που έμειναν ανώνυμοι

Προσπαθώντας να δούμε αν είναι αλήθεια ότι στο ξεσήκωμα του αγώνα για την απελευθέρωση της Ελλάδος από τους Τούρκους ήταν πάνδημη η συμμετοχή όλων των Ελλήνων και όχι μόνον αυτών που εδώ και 200 χρόνια αναφέρονται στα ιστορικά εγχειρίδια του υπουργείου παιδιά προσφύγαμε στην βιβλιογραφία αλλά και στα κρατικά αρχεία των αγωνιστών έως το 1832. Η έκπληξη μας ήταν μεγάλη γιατί η έρευνα έδειξε ανεξάρτητα από κάποια γνωστά ονόματα που δικαίως τα αποδίδεται η τιμή για την προσφορά τους ,χιλιάδες αλλά από ολόκληρη την Ελλάδα παρέμειναν άγνωστα και τα σκέπασε η λήθη της ιστορίας. Στην λήθη της ιστορίας θάφτηκαν και σημαντικές μάχες που ανεξάρτητα της θετικής ή αρνητικής έκβασης τους για τους Έλληνες συμμετείχαν πρόσωπα που πάρα την προσπάθεια τους παραμένουν στην αφάνεια,

Μεγάλο παράδειγμα δίνουν τα γεγονότα που συνέβησαν στην Μακεδονία και μάλιστα στην Δυτική για τα οποία λόγω καταγωγής ασχοληθήκαμε ξεχωριστά

Σε προηγούμενες δημοσιεύσεις περιγράψαμε την σημαντική συμμετοχή των Δυτικομακεδόνων στην προετοιμασία του αγώνα τα προεπαναστατικά χρόνια (Ορλοφικά , Κίνημα του Ρήγα Φεραίου,Φιλική εταιρία )

Πριν από λίγες ημέρες στις 19/ 3 δημοσιεύσαμε ένα συνοπτικό πίνακα με 102 ονόματα Δυτικομακεδονων και αναφέραμε κάποιες σημαντικές μάχες που συμμετειχαν στην Ελλάδα και άλλου που η παρουσία τους είναι πάρα πολύ μεγάλη

Ο Ν. Κασομούλης εκτιμά ότι 4000ς περίπου Μακεδόνες αγωνιστές, μετά την καταστολή της επανάστασης στη Μακεδονία κατέφυγαν και αγωνίστηκαν στη Ν. Ελλάδα. Οι περισσότεροι από αυτούς ήταν από την Δ. Μακεδονία.

Σήμερα θα δώσουμε περισσότερες πληροφορίες για τα πρόσωπα που αναφέραμε στον πίνακα αλλά και για της μάχες , αλλά και την σύνδεση τους με κάποια μεγάλα και δοξασμένα ονόματα που ήταν συμπολεμιστές.

Αρχίζουμε από την περιοχή των Γρεβενών τηρώντας στις περιφερειακές ενότητες αλφαβητική σειρά

. ***** Π.Ε ΓΡΕΒΕΝΩΝ *****

ΓΡΕΒΕΝΑ

– Γιαννούλας Ζιακας

Από το 1821 και μετά στη Γρεβενιώτικη Πίνδο κυριάρχησαν οι Ζιακαίοι, με πρώτον τον Γιαννούλα Ζιάκα, που έλαβε μέρος και στην υπεράσπιση του Μεσολογγίου, ενώ παράλληλα οργάνωσε και το λημέρι του στη Βάλια-Κάλντα, αποκόπτοντας περί τους 40 χιλιάδες Τουρκαλβανούς, από την ελεύθερη Ελλάδα και οχύρωσε το Σπήλαιο Γρεβενών, το οποίο αποτέλεσε το προπύργιο των επαναστατών. Μετά τη δολοφονία του Γιαννούλα Ζιάκα, στην πόλη των Γρεβενών το 1826, αρχηγός της επανάστασης των αρματολών της Πίνδου αναλαμβάνει ο θρυλικός Θόδωρος Ζιάκας

– Θεόδωρος Ζιακας από τα Γρεβενά

Ο Θεόδωρος Ζιάκας (Μαυρονόρος Γρεβενών 1798 – Αταλάντη 1882) ήταν οπλαρχηγός από παλιά οικογένεια κλεφτών και αρματολών, που πολέμησε στην Ελληνική επανάσταση του 1821 και στις επαναστάσεις της Μακεδονίας του 1854 και του 1878. Πατέρας του ήταν ο γερο-Ζιάκας (Γεώργιος

Ο Θεόδωρος Ζιάκας οργάνωσε κατά το 1854 την εξέγερση της Δυτικής Μακεδονίας κατά των Τούρκων. Στη μάχη του Σπηλαίου Γρεβενών, αμέσως μετά τη μάχη στο σημερινό Καρπερό Γρεβενών, το Μάιο του 1854, ο Θεόδωρος

Ζιάκας αντιμετώπισε κατά τις μέρες 28 Μαΐου-1 Ιουνίου του 1854 με 300 άνδρες 12.000 Τουρκαλβανούς με επικεφαλής τον Αβδή Πασά.

Στη μάχη αυτή ο Θεόδωρος Ζιάκας αντιστάθηκε στους πολύ περισσότερους αντιπάλους για πολλές μέρες. Όταν τα πολεμοφόδια τελείωσαν, έδωσε εντολή ν’ αδειάσουν τα βαρέλια του κρασιού που υπήρχαν στο χωριό, όπου υπήρχαν σημαντικές καλλιέργειες αμπελιών, να τα γεμίσουν με πέτρες και να τ’ αφήσουν από ψηλά να κατρακυλήσουν προς τη μεριά των εχθρών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν πολλοί απ’ αυτούς. Συνέχισε να πολεμά, αλλά όταν η κατάσταση είχε αρχίσει να δυσχεραίνει, αποδέχτηκε τη μεσολάβηση των ξένων διπλωματών και κατόρθωσε να μεταφέρει 1.000 γυναικόπαιδα στην ελεύθερη Ελλάδα (Λαμία).

ΑΒΔΕΛΑ

Χ”Κυρίτσης Στέργιος Αβδέλα . Γεννήθηκε το 1805

Νικολάου Παναγιώτης Αβδέλα Γεννήθηκε το 1801 του 14ου τάγματος

ΒΑΣΙΛΙΤΣΑ

Θωμά Αθανάσιος Βασιλίτσα Γεννήθηκε το 1798

Τόλιου Κωνσταντίνος Βασιλίτσα Γεννήθηκε το 1799

Φουσέκης Αθανάσιος Βασιλίτσα

ΔΕΣΚΑΤΗ

Από τη Δεσκάτη κατάγονταν οι αγωνιστές οπλαρχηγοί της επανάστασης του 1821 και αρματολοί των Χασίων Ψειραίοι,

ΣΑΜΑΡΙΝΑ

Η Σαμαρίνα και γενικότερα η Βλαχουριά, δεν ήταν δυνατόν να λείψει από το προσκλητήριο της επανάστασης του 1821, συμμετέχοντας μ ένα πάνθεο ηρώων, που πολέμησαν στο πλάι των άλλων Ελλήνων μέχρι τη Ρούμελη και το Μωρηά

Στα 1826 οι Σαμαριναίοι μετέχουν στην αθάνατη φρουρά των Μακεδόνων, που πολέμησαν στην πολιορκία του Μεσολογγίου.

Η ομάδα των Σαμαριναίων αποτελούνταν από 120 μαχητές, πολέμησαν στην «Ντάπια» του Στρατηγού Μάκρη.

Κατά την Ελληνική επανάσταση του 1821, σπουδαίοι Σαμαριναίοι οπλαρχηγοί ήταν

– – Αβραμούλης Σαμαρίνα

Πολέμησε στο Μεσολόγγι ,σκοτώθηκε το 1826

– Γιολδάσης Σαμαρίνα Σκοτώθηκε στο Μεσολόγγι το 1826

– Γιώτσας Βούλης Σαμαρίνα

Πολέμησε στο Μανιάκι με τον Παπαφλέσσα

Ο Βουλής Γιώτσας ήταν από τους ελάχιστους επιζώντες της φονικής μάχης και γύρισε τραυματίας στη Σαμαρίνα, όπου πέθανε μετά από λίγο καιρό το 1825 . Οι Σαμαριναίοι τον κήδεψαν με τιμές εθνικού ήρωα. ,

— Γκριζωπής Μίχας Σαμαρίνα

Πολέμησε και σκοτώθηκε στο Μανιάκι το 1825

– Γκριζιώτης ο Κόλας (Νίκος) Σαμαρίνα

Πολέμησε στο Μανιάκι με τον Παπαφλέσσα (ο μετέπειτα στρατηγός), ήταν αρχηγός των αγωνιστών από την Μακεδονία .

–Μίχος Φλώρος Κατά την πολιορκία του Μεσολογγίου, οι Σαμαριναίοι συμμετείχαν με σώμα 120 μαχητών υπό τον Μίχο Φλωρο που σκοτώθηκε σε αυτή την προσπάθεια

.Από τους 120,μόνο 33 έζησαν κατά την Έξοδο και την τελική μάχη και αυτοί κράτησαν και έφεραν στην Μακεδονία τις τελευταίες λέξεις του Αρχηγού τους που έφτασαν μέχρι εμάς μελοποιημένοι.

Είναι το τραγούδι «Ν εσείς παιδιά κλεφτόπουλα, παιδιά της Σαμαρίνας», που η λαϊκή μούσα ύμνησε τον ηρωικό θάνατο των παλικαριών της (δείτε το στο τέλος της δημοσίευσης )

Οι στίχοι του θρυλικού τραγουδιού ¨Παιδιά της Σαμαρίνας” είναι τα τελευταία λόγια του λαβωμένου Μίχου Φλώρου

– Τζίμου

Το προσωνυμία του ήταν καπετάν -Τζήμος πολέμησε στις Μεσολόγγι το 1826 και σκοτώθηκε

– Μακρής

Πολέμησε στο Μεσολόγγι το 1826 και σκοτώθηκε Καταγόταν από την Σαμαρίνα

– Μανάκας Ηλίας

Σαμαρίνα Πολέμησε στο Μεσολόγγι το 1826 και σκοτώθηκε

– Μ. Μπούσια,

Μαχητής κατά την έξοδο του Μεσολογγίου το 1826

– Σαρμανιώτης. Μίχος Σαμαρίνα

Μαχητής κατά την έξοδο του Μεσολογγίου το 1826

– Συράκος

Μαχητής κατά την έξοδο του Μεσολογγίου το 1826

Χατζημάτης Ζήσης Σαμαρίνα

Για την Σαμαρίνα να πούμε ακόμη ότι ήταν κατεξοχήν κτηνοτροφικό χωριό, Σπουδαίος κλεφταρματωλός από τη Σαμαρίνα ήταν, επίσης, ο Μίχος Σαρμανιώτης που έδρασε προεπαναστατικά και φυσιογνωμία της επανάστασης του 1808 ήταν ο νεομάρτυρας Άγιος Δημήτριος ο Σαμαριναίος.

– ΑΛΛΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΜΑΧΗΤΩΝ ΑΠΟ ΤΑ ΓΡΕΒΕΝΑ

Ζακαβέλας Νικόλαος Γρεβενά

Καραμήτσος Δημήτριος Γρεβενά 7η τάξη των αξιωματικών

Κυρίνης Αθανάσιος Γρεβενά

Κυρίνης Δημήτριος Γρεβενά

Σίμου Νικόλας Γρεβενά γεννήθηκε το 1798 υπαξιωματικός στον αγώνα

Τζιόβας Χαρίσης Γρεβενά χιλίαρχος το 1825

Τσάλας Κωνσταντίνος Γρεβενά εκατόνταρχος

Χρήστου Πούλιος Σίτοβο (Σιταράς) γεννήθηκε το 1796 *****Π.Ε. ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ*****

ΚΑΣΤΟΡΙΑ

– Ιωάννης Παραρέσκας

Ο Ιωάννης Παραρέσκας ή Βαρβαρέσκος (1779 – 1822) ήταν οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 από την Καστοριά.

Ο Ιωάννης Παπαρέσκας γεννήθηκε το 1779 στην Καστοριά της Μακεδονίας. Υπήρξε αρχικά, γραμματέας του Οθωμανού έπαρχου (καϊμακάμη) Μεχμέτ μπέη. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία το 1820 και κατήχησε αρκετούς Έλληνες στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας. ν

ο Ιωάννης Παπαρέσκας επιφορτίστηκε με την οργάνωση του αποκλεισμού των στενών της Καστοριάς (Κλεισούρας) και των ορεινών διαβάσεων του Βερμίου, ώστε να αποτραπεί η από δυσμάς αποστολή Οθωμανικού στρατού από την περιοχή της Αλβανίας.[2]

Ο ίδιος με σώμα Καστοριανών ανέλαβε προσωπικά τον αγώνα στο Βέρμιο. Μετά την επίθεση των Οθωμανικών στρατιωτικών δυνάμεων και την υποχώρηση των επαναστατών, ο Ιωάννης Παπαρέσκας μαζί με τα λοιπά σώματα εισέρρευσαν στην πόλη της Νάουσας, όπου βρέθηκαν πολιορκούμενοι.

Κατά την είσοδο των Οθωμανών στην πόλη, ο Ιωάννης Παπαρέσκας έμεινε ως οπισθοφυλακή με 40 Δαρζιλοβίτες (από τη Μεταμόρφωση Ημαθίας) και 25 Τεχοβίτες, προκειμένου να διευκολύνει τη φυγή των γυναικόπαιδων. Εκεί οχυρωμένοι, πολέμησαν μέχρι τέλους καθυστερώντας όσο ήταν δυνατόν, τους επιτιθέμενους.

Σκοτώθηκε στις 6 Απριλίου του 1822

– Γεώργιος Παπαρέσκας

Γιος του Ιωάννης Παραρέσκας ήταν Γεώργιος Παπαρέσκας

– Καραγιάννης

Αγωνιστής της Ελληνικής επανάστασης από την Καστοριά

– Νικολάου Ναούμ

Καστοριά γεννήθηκε το 1799 πολέμησε στο Μεσολόγγι.

– Καρίτσης Αναστάσιος Καστοριά 7η τάξη των αξιωματικών

Από την Καστοριά 7η τάξη των αξιωματικών

– Παναγιώτου Δήμος

Από την Καστοριά προσωνυμία ,μπουλουκτσής

ΑΡΓΟΣ ΟΡΕΣΤΙΚΟ

. Στην επανάσταση του 1821 το χωριό του ξεσηκώθηκε κι αυτό με αρχηγό τον καπετάν Βαγγέλη Σπανό

– Ευάγγελος Σπανός

Ο Ευάγγελος Σπανός ήταν οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 από τη Χρούπιστα (Άργος Ορεστικό) περιφερειακής ενότητας Καστοριάς.

Ο Ευάγγελος Σπανός γεννήθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα στη Χρούπιστα (Άργος Ορεστικό) περιφερειακής ενότητας Καστοριάς. Ο Ευάγελος Σπανός ήταν ράφτης στη Χρούπιστα (Άργος Ορεστικό). Κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, η Χρούπιστα (Άργος Ορεστικό) ξεσηκώθηκε και ο ίδιος έγινε αρχηγός των επαναστατικών δυνάμεων. Σκοτώθηκε σε συμπλοκές με τους Τούρκους

–Στέργιος ΣπανόςΑδερφός του προηγούμενο που στην συνέχεια του θανάτου του αδερφού του ανέλαβε την αρχηγία των επαναστατών την τύχη του αδερφού του ακολούθησε και Στέργιος που σκοτώθηκε από τους κατακτητές

– Μαρία Σπανού

Μετά τό θάνατο του Στέργιου πήρε την αρχηγία ή αδερφή τους Μαρία, ή Σπανομαρία, καθώς τή λέγανε τότε.

Κατόπιν μάλιστα όλη ή οικογένεια ονομάστηκε από τούτη Σπανομαρία, από το παρανόμι πού της βγάλαν.

ΒΟΓΑΤΣΙΚΟ

– Καπλάνης Αθανάσιος Βογατσικό 1790-1821 Σκοτώθηκε στο Χάνι της Γραβιάς

ΙΕΡΟΠΗΓΗ

– Κωνσταντινίδης Ναούμης Ιεροπηγή Καστοριάς

***** Π.Ε ΚΟΖΑΝΗΣ *****

ΑΙΑΝΗ

Κατά την επανάσταση του 1821 οι κάτοικοι της Αιανής αγωνίστηκαν κατά των Οθωμανών.

–Εμμανουήλ Παπαζήσης

Σπουδαίος αγωνιστής της επανάστασης του 1821 ήταν ο Εμμανουήλ Παπαζήσης

ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ

Κατά την επανάσταση του 1821 οι κάτοικοι του Αυγερινού αγωνίστηκαν κατά των Οθωμανών.

– Ιωάννης Λιόλιου

Σπουδαίος αγωνιστής της επανάστασης του 1821 ήταν οι Ιωάννης Λιόλιου και

– Βασίλειος Σταύρου.

Επίσης αγωνιστής της ιδίας περιόδου ήταν ο Βασίλειος Σταύρου.

– ΑΝΝΑΡΑΧΗ

Οι κάτοικοι της Αναρράχης του δήμου της Εορδαίας συμμετείχαν στη Ελληνική Επανάσταση του 1821. Γνωστότερος αγωνιστής ήταν ο υπαξιωματικός Γεώργιος Ντέμπρελη

—Ο Γεώργιος Ντέμπρελης ή Δέβρελης ή Βούλγαρης

Ο Γεώργιος Ντέμπρελης ή Δέβρελης ή Βούλγαρης ήταν οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 από την Ντέμπρα (Αναρράχη) Εορδαίας της Κοζάνης. Ο Γεώργιος Ντέμπρελης γεννήθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα στην Ντέμπρα (Αναρράχη) Εορδαίας της Κοζάνης. Αγωνίστηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 στη Μακεδονία και στη συνέχεια στη Νότια Ελλάδα, ως επικεφαλής ομάδας αγωνιστών. Μετά τη σύσταση τακτικού στρατού, εντάχθηκε ως υπαξιωματικός. Υπηρέτησε και μετά την ίδρυση του Ελληνικού κράτους. Εγκαταστάθηκε στη νότια Ελλάδα με το επώνυμο Ντέμπρελης δηλαδή από την Ντέμπρα ή Βούλγαρης λόγω της σλαβοφωνίας του, όπως συνηθίζονταν τότε.

ΚΟΖΑΝΗ

*Ιωάννη Τσόντζας

Ο Ιωάννης η Νάννος Τσόντζας ήταν Οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.

Έγινε γνωστός από την αποδοχή στις αρχές του 1824 της πρόσκλησης των Ψαριανών να πολεμήσουν στην στεριά, αναλαμβάνοντας η φρουρά του νησιού έναντι της επικείμενης απειλής του από τους Οθωμανούς. Ήταν επικεφαλής 1.200 Μακεδόνων

* Νικόλαος Κασομούλης

Νικόλαος Κασομούλης αγωνιστής του 1821 και συγγραφέας

Γεννήθηκε στην Κοζάνη ,μεγάλωσε στην Σιάτιστα,καταγόταν από την Βλάστη και το Πισοδέρι της Φλώρινας

–Ο Γεώργιος Λασσάνης (1793 – 7 Ιουλίου 1870)Ήταν Έλληνας λόγιος και πολιτικός από την Κοζάνη.

Ο Γ. Λασσάνης ανέπτυξε δραστηριότητα ως συγγραφέας, δραματουργός, δάσκαλος ενώ παράλληλα συμμετείχε στην επανάσταση του 1821.

Ήταν συνεργάτης του Αλ. Υψηλάντη και βοήθησε στην προετοιμασία της ελληνικής επανάστασης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες. Μετά την ίδρυση του Ελληνικού κράτους κατέλαβε υψηλά αξιώματα. είναι γνωστό μόνο ως ονομασία οδού, άλλα άγνωστη να είναι η θυσία τους.

– Εμμανουήλ Χατζηκωσταντίνου ( Τουρκοχατζής )

Ο Χατζηκωνσταντίνου καταγόταν από την Κοζάνη.

Δραστηριοποιήθηκε οικονομικά στο Αϊβαλή ,με το ξέσπασμα της επανάστασης του 1921, ξεπουλά όλα τα υπάρχοντα του και το ιδιόκτητο κατάστημα και έρχεται στην Πελοπόννησο και εντάσσεται στην ομάδα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Πήρε μέρος σε πολλές μάχες έδειξε θάρρος και τόλμη .Όμως, αυτό το πλήρωσε με την ζωή του το 1926 χάνοντας την ,σε μια μάχη

– Κωνσταντίνος Ναουμίδης,

Ο Ναουμίδης έλαβε μέρος στην Ελληνική επανάσταση συνεργαζόμενος, συνεχώς, με τον Νικόλαο Γκριτζιώτη η Κριεζώτη (1785-1853), όπως έγινε ευρύτερα γνωστός από το χωρίο που έμενε η οικογένεια του το Κρίεζη της Εύβοιας .

Ο Ναουμιδης ήταν ένας από τους πιο πιστούς στρατιώτες, μένοντας μαζί του για πολύ μεγάλο διάστημα, στην περιοχή της Εύβοιας, αλλά και την περιοχή της Αττικής, όπου, κυρίως, έδρασε ο Κριεζώτης ,έφερε το βαθμό του Υπολοχαγού της Φάλαγγας του Κριεζώτης στην οποία ο τελευταίος ήταν πεντακοσίαρχος και στην συνέχεια Χιλίαρχος.

*Ιωάννης Τιάλιος (Γιάντσιος),

Ο Τιάλιος από πολύ μικρός, από το 1825, έλαβε μέρος στον απελευθερωτικό αγώνα. Καταγόταν από την παλιά Κοζανίτικη οικογένεια Γιάντσιου και με την άφιξη του Καποδίστρια, εργάσθηκε, για κάποιο διάστημα, για λογαριασμό της Ελληνικής Κυβέρνησης. Όταν οι μάχες τελείωσαν και η ησυχία αποκαταστάθηκε, άφησε την εργασία του δημοσίου υπαλλήλου ,ήρθε στην Κοζάνη και εργαζόταν ως ράφτης.

Πέθανε σε ηλικία 102 ετών στην Κοζάνη

–Μιχαήλ Ιωάννου (Λακοβρίτσας),

Ο Ιωάννου αγωνίστηκε στην Ελληνική επανάσταση του 1921. Έλαβε μέρος σε πολλές μάχες και βρισκόταν πολιορκημένος μέσα στο Μεσολόγγι, ενώ πήρε μέρος στην έξοδο και κατόρθωσε να διασωθεί, Χρημάτισε αξιωματικός της φάλαγγος.

Το παρατσούκλι του ήταν Λαγκοβρίτσας

— Μαράνδος Γεώργιος και Μπαρούτας Νάννος

Τα δυο αυτά ονόματα τα αναφέρει ο Παν. Λιούφης ως συναγωνιστές του Ιωάννη Τιάλιου και μιλά και για άλλους που δεν θυμόταν.

Μάλιστα, για τον Μαράνδο δίνει και το παρατσούκλι του, ‘’Βαλαβάνος’

Είναι τα σχεδόν άγνωστα ονόματα Κοζανιτών,τα οποία αναφέρει ο Λιούφης και αγωνίστηκαν, στην πρώτη φάση της Ελληνικής επανάστασης. Φυσικά, υπήρχαν και άλλοι. Εμείς, σήμερα, θα σταθούμε σε αυτά τα ονόματα δίνοντας στη δημοσιότητα αυτά που γράφει ο Π. Λιούφης και ελάχιστα για την ζωή τους που βρήκαμε σε άλλες πηγές

– Ο Γεώργιος Ρουσιάδης

Ο Γεώργιος Ρουσιάδης τον οποίο προαναφέραμε σαν μέλος της Φιλικής Εταιρίας λέγεται, ότι το 1822 ήρθε στην Ελλάδα και πήρε μέρος σε πολλές μάχες.

Μετά την απελευθέρωση έφυγε από την Ελλάδα.

ΒΛΑΣΤΗ

Κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, σπουδαίο ρόλο έπαιξαν οι Βλαστιώτες οπλαρχηγοί Ιωάννης Φαρμάκης, και Δημήτριος Καραμήτσος.

– Ιωάννης Φαρμάκης

Γεννήθηκε στο Μπλάτσι (σήμερα Βλάστη) της ιστορικής επαρχίας της Εορδαίας της Δυτικής Μακεδονίας το 1772. Το 1795, συνεργάστηκε με τον Θεσσαλό αρματολό και επαναστάτη Ευθύμιο Βλαχάβα. Το 1799, βρίσκεται στα Επτάνησα και συνεργάζεται με τον Καποδίστρια και τους Ρώσους. Το 1807, συμμετείχε στη σύσκεψη των οπλαρχηγών στη Λευκάδα που διοργάνωσε ο Καποδίστριας.

Το 1817 μυήθηκε στην Οδησσό από τον Εμμανουήλ Ξάνθο στη Φιλική Εταιρεία. Έδρασε σαν οπλαρχηγός στη συνέχεια στις παραδουνάβιες περιοχές. Μετά την ήττα των επαναστατών στη Μάχη του Δραγατσανίου, υπερασπίστηκε μαζί με τον Γεωργάκη Ολύμπιο και 350 συντρόφους τους για 13 μέρες στη Μάχη στη Μονή Σέκκου. Στο τέλος ο Ολύμπιος ανατινάχθηκε στην πυριτιδαποθήκη, ενώ ο Φαρμάκης παραδόθηκε με όρους στον επικεφαλής των Τούρκων Σελίχ Πασά, έπειτα από διαμεσολάβηση Αυστριακού διπλωμάτη. Οι όροι όμως αυτοί δεν τηρήθηκαν ύστερα από παρασπονδία των Οθωμανών[2], οι σύντροφοί του σφάχτηκαν και ο ίδιος στάλθηκε στην Κωνσταντινούπολη όπου βασανίστηκε, και τελικά καρατομήθηκε το 1821.

– Δημήτριος Καραμήτσος (Βλαστιώτης)

Ο Δημήτριος Καραμήτσος ήταν οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 από τη Βλάστη Εορδαίας της Κοζάνης.

Ο Δημήτριος Καραμήτσος γεννήθηκε στα μέσα του 18ου αιώνα στη Μπλάτση (Βλάστη) Εορδαίας της Κοζάνης.

Υπήρξε γνωστός κλέφτης της περιοχής Εορδαίας και δρούσε στα όρη Άσκιο, Βόρα και Βέρμιο. Το Μάρτιο του 1822, όταν αποφασίστηκε η ταυτόχρονη επανάσταση Έδεσσας, Νάουσας, Βέροιας και Ολύμπου του ανατέθηκε η φύλαξη των μετόπισθεν, ώστε να εμποδίσει διέλευση Οθωμανικών στρατευμάτων από τη Δυτική Μακεδονία και ιδιαίτερα από το Μοναστήρι προς Έδεσσα και Νάουσα. Έτσι, ο Δημήτριος Καραμήτσος, αναλαμβάνοντας δράση, στρατολόγησε 250 νέους εθελοντές, 150 από την Κατράνιτσα (Πύργοι) και 100 από το Κάτω Γραμματικό.

Κατά την ανάβαση του επαναστατικού σώματος του Καραμήτσου στο Βέρμιο, προκειμένου να λάβει επίκαιρη θέση για να ελέγχει τα περάσματα, έδωσε σκληρή μάχη με Οθωμανικό στρατό. Η μάχη διεξήχθη στη θέση Χάνι Μουχαρέμ στο Όστροβο (Άρνισσα) μεταξύ του Δημήτριου Καραμήτσου και του σώματός του και 1.000 Γιουρούκων και Γενίτσαρων της Οθωμανικής Φρουράς του Οστρόβου (Άρνισσας).

Μετά από πεντάωρη σύγκρουση, οι επαναστάτες υπό τον Καραμήτσο κατάφεραν να ξεφύγουν αφήνοντας πίσω τρεις νεκρούς άνδρες. Ο Δημήτριος Καραμήτσος τότε, αποφάσισε να επιτεθεί στην μουσουλμανική συνοικία του Κάτω Γραμματικού, προκειμένου να την πυρπολήσει, αλλά όταν έφτασε, οι Οθωμανοί ειδοποιημένοι, είχαν εγκαταλείψει το χωριό. Η δράση του οπλαρχηγού Δημήτριου Καραμήτσου υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική κατά τα επαναστατικά γεγονότα της Νάουσας και του Ολύμπου, καθώς κατάφερε να προστατεύσει τους επαναστάτες από δυσμάς, μαζί με τα σώματα του Καστοριανού οπλαρχηγού Ιωάννη Παπαρέσκα.

ΓΑΛΑΤΙΝΗ

— Παπαγιάννης

Ο Παπαγιαννης άγνωστων λοιπών στοιχείων ήταν ο ιερέας της Γαλατινής Ήταν ένας πολύ εξυπνος άνθρωπος που κατόρθωσε την εποχή που την περιοχή διαφέντευε ο Αλί Πασάς να την κάνει κεφαλοχώρι παραπλανώντας τον

( εποχή που πρόεδρος του χωρίο ήταν ο Καραγιωρης σργοτερα η οικογένεια αυτή ονομάσθηκε Γκούβα ).

Όταν το 1822 επαναστάτησε η Μακεδονία με επαναστατικό κέντρο την Νάουσα, ο Παπαγιάννης που βρισκόταν σε επαφή με τον αρχηγό των Σιατιστινών Νιόπλιον, ανέλαβε με τους ενόπλους Κοντσιώτες (Γαλατινιωτες )να φυλάγει την γραμμή Σβέρνιτσο — Αγ. Ανάληψη Καγκέλια — Σκαφιδάκι Ερατύρας. Τότε οι Κοντσιώτες πήραν από τα χέρια των Αρβανιτάδων μια Κόρη της Νάουσας που την έσερναν αιχμάλωτη, γυρίζοντας από την καταστραμένη Νάουσα από το δρόμο της Γράτσανης προς το Παλιχώρι και την Εράτυρα. Την κόρη αυτήν την έστειλαν στους γονείς της. Η παράδοση μας διέσωσε ότι μερικοί Κοντσιώτες έλαβαν μέρος στη μάχη της Νάουσας την άνοιξη του 1822, αλλά γλύτωσαν και γύρισαν στο χωριό. Στο ίδιο έτος το 1822, όταν ο Τουρκαλβανός Στρόμπολης επιτέθηκε εναντίον της Σιάτιστας να την λεηλατήση και αποκρούστηκε από τον Σιατιστινό Νιόπλιο, έλαβαν μέρος και οι Κοντσιώτες.

ΕΡΑΤΥΡΑ

Το 1774 η Σέλιτσα καταστρέφεται εν μέρει από επιδρομή Τουρκαλβανών, ενώ το 1804 γίνεται αναγκαστικά τσιφλίκι του Αλή Πασά.

Αρκετοί Σελτσιώτες συμμετέχουν στην Επανάσταση του 1821 με γνωστότερη μορφή το Θεοφάνη, μετέπειτα μητροπολίτη Μαντινείας.

– Mητροπολιτης Θεοφάνης

Γεννήθηκε στη Σελίτσα (σημερινή Εράτυρα) της επαρχίας Βοΐου του νομού Κοζάνης (Πρωτεύουσα της επαρχίας ήταν τότε η Σιάτιστα εξού και Σιατιστεύς).

Το βαπτιστικό του όνομα ήταν Αναστάσιος, είναι άγνωστο όμως το επώνυμό του.

Συμμετείχε αρχικά στις επιχειρήσεις της Χαλκιδικής ως γραμματέας του Εμμανουήλ Παππά. Μετά την αποτυχία της εκεί εξέγερσης, κατευθύνθηκε στη Νότιο Ελλάδα, όπου πήρε μέρος σε διάφορες πολεμικές επιχειρήσεις.

Πήγε στην Πελοπόννησο και αμέσως έλαβε ενεργητικό μέρος στα γενικά πράγματα, συνάθροισε τους διασκορπισμένους συμπατριώτες του Μακεδόνες και μη, τους οργάνωνε σε στρατιωτικά σώματα και τους έστελνε στις μάχες.

Κυρίως υπηρέτησε στα ναυτικά, αφού έμενε στις Σπέτσες και διατέλεσε για μεγάλο διάστημα γραμματέας του Σπετσιώτη ναύαρχου Γεώργιου Ανδρούτσου.

Ήταν επίσης δάσκαλος και σύμβουλος της οικογένειας των Μποτσαραίων οι οποίοι τον εκτιμούσαν πολύ

ΜΕΤΑΞΑ ΚΟΖΑΝΗΣ

Κατά την Επανάσταση του 1821, οι κάτοικοι του Μεταξά αγωνίστηκαν κατά των Οθωμανών.

Υπήρχαν 7 αρματολίκια στην περιοχή του Ολύμπου περίπου το 1790 το Αρματολίκι του Λιβαδίου Ελασσόνας, καπετάνευε ο ανδρείος Κλεφταρματολός Μπιζιώτας από τον Μεταξά Σερβιων . Η έδρα του μεταφέρθηκε αργότερα στο χωριό Μεταξάς, στη δίοδο των Στενών του Σαρανταπόρου και από εκεί και πέρα μιλούσαν για το καπετανάτο των Σερβίων

(Τον διαδέχτηκαν οι γιοί του , Παναγιώτης και Αναγνώστης μετά το θάνατό του. Κατά την εθνεγερσία του’21 καπετάνευε ο μεγαλύτερος γιος του Παναγιώτης. )

Οι κάτοικοι του Ολύμπου από παράδοση ανέβαιναν στα βουνά και μεταβάλλονταν σε κλέφτες και αρματολούς. Ο κλέφτης και ο αρματολός ήταν συνώνυμα με τον «εθνικό αγωνιστή».

Από εκεί ξεκίνησαν τα μέλη της οικογενείας των Μπιζιωταίων ,που αγωνίστηκαν με πάθος κατά των Οθωμανών και συνέβαλαν στις κινήσεις των Ελλήνων μαχητών για την εξέγερση στον Όλυμπο μεταξύ των οποίων ήταν και η ομάδα του Νικολαου Κασομούλη

Κάποια από τα μέλη ήταν οπλαρχηγοί Αναγνώστης Μπιζιώτας και Γεώργιος Μπιζιώτας και

οι Αναστάσιος (Τάσιος) Νήτσιος, Ιωάννης Γεωργίου και Στέργιος Νήτσιος ή Στέργιος Μήτσου

– Αναγνώστης Μπιζιώτας

Ο Αναγνώστης Μπιζιώτας ή Μπζιώτας ή Μπιζιώτης ήταν οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 από το Μεταξά Κοζάνης.

Ο Αναγνώστης Μπιζιώτας γεννήθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα στο Μεταξά Κοζάνης. Ήταν γιος του κλεφταρματωλού Στέργιου Μπιζιώτα και εγγονός του επίσης κλεφταρματωλού των Σερβίων Κιζιώτα. Συμμετείχε στις επιχειρήσεις του Ολύμπου (1821) και της Νάουσας, το 1822. Συγκρούστηκε σε πολλές μάχες επιτυχώς με τον Οθωμανικό στρατό, στο Καταφύγιο Κοζάνης, στα Πιέρια και σε διάφορες περιοχές της Κοζάνης, απασχολώντας μονάδες του Οθωμανικού στρατού. Διευκόλυνε έτσι, τη διέλευση των στρατευμάτων του Νικόλαου Κασομούλη, από τη Σιάτιστα και το Βόιο προς τον Όλυμπο. Στη συνέχεια, κατήλθε με το σώμα του στη νότια Ελλάδα, προκειμένου να συνεχίσει τον αγώνα, και ανακηρύχτηκε στρατηγός. Κατατάχτηκε στην έβδομη τάξη, στον τακτικό στρατό το 1830, ως χιλίαρχος.

ΝΕΑΠΟΛΗ

– Ζαφειριού Γεώργιος

Το Φεβρουάριο του 1822 συμμετείχε στη σύνοδο της μονής της Παναγίας Δοβράς

Εκεί μετά από πρόταση του Ζαφειράκη Θεοδοσίου από την Νάουσα καταρτίστηκε επιτροπή αγών α κατά των Τούρκων

— Γεωργίου Ευθύμιος

Γεννήθηκε στη Νεάπολη Βοΐου το 1796

– Ζήσης Γεώργιος

Γεννήθηκε στη Νεάπολη Βοΐου το 1803

– Μιχάλης Κωνσταντίνος

Γεννήθηκε στη Νεάπολη Βοΐου το 1803

– Θωμά Αθανάσιος

Γεννήθηκε στη Νεάπολη Βοΐου το 1798

– Νεράιδου Αθανάσιος

Γεννήθηκε στη Νεάπολη Βοΐου

– Τόλιου Κωνσταντίνος

Γεννήθηκε στη Νεάπολη Βοΐου το 1797

ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ – ΠΕΛΚΑ

. Κατά την επανάσταση του 1821 οι κάτοικοι του Πελεκάνου αγωνίστηκαν κατά των ,Οθωμανών

—- Αδελφοί Κώστα

Ήταν οι ποιο αξιόλογοι αγωνιστές της περιοχής ήταν τα αδέρφια Δημήτριος και Ιωάννης Κώστα από τον Πελεκάνο. Τους οποίους ο βασιλιάς Οθων το 1834 τους επιβράβευσε με το αριστείο ανδρείας

ΠΕΝΤΑΛΟΦΟΣ

Οι κάτοικοι της κοινότητας Πενταλόφου εξεγέρθηκαν κατά την επανάσταση του 1821.

–Διονύσιος Αγακίδης

Χαρακτηριστική μορφή του αγώνα από την περιοχή, ήταν ο μοναχός Διονύσιος Αγακίδης από το Βυθό, ο οποίος συνελήφθη απαγχονίστηκε από τους Τούρκους στην Ελασσώνα το 1821.

ΠΥΡΓΟΙ-ΚΑΤΡΑΝΙΤΣΑ

–Δημήτριος Σίουγκαρας & 4 αδέρφια

Στην εξέγερση της Νάουσας συμμετείχε ο Κατρανιτσιώτης οπλαρχηγός με τα τέσσερα αδέλφια του Δημήτριος Σιουγκάραςα και 45 Κατρανιτσιώτες μαχητές

– Οικογένεια Λιαμπα ( Εμμανουήλ, Στέργιος, Κωνσταντίνος και Γεώργιος )

Επίσης, Κατρανιτσιώτικη ήταν η οικογένεια Λιάμπα, μέλη της οποίας (όπως οι αδελφοί Εμμανουήλ, Στέργιος, Κωνσταντίνος και Γεώργιος), αγωνίστηκαν και σκοτώθηκαν στην καταστροφή της Νάουσας το 1822.

ΠΟΛΥΚΑΣΤΑΝΟ ΒΟΙΟΥ

Ίτζου Γιώργος Πολυκάστανο Κοζάνης

ΣΠΗΛΙΑ ΚΟΖΑΝΗΣ

– Γεωργίου Δημήτριος

Γεννήθηκε στην Σπηλιά Κοζάνης το 1793

ΣΙΑΤΙΣΤΑ

Οι Σιατιστινοί όπως και το κίνημα του Ρήγα (Φεραίου) Βελεστινλή αλλά και στην Φιλική εταιρία έδωσαν το παρόν σε πολλές μάχες για την απελευθέρωση της Ελλάδος μερικά από τα ονόματα που βρήκαμε ήταν :

–Ιωάννης Τουρούντζιας

Ο Ιωάννης Τουρούντζιας γεννήθηκε στα μέσα του 18ου αιώνα στη Σιάτιστα και ήταν ο μεγαλύτερος αδερφός του συνεργάτη του Ρήγα Φεραίου, Θεοχάρη Τουρούντζια που μαρτύρησε μαζί το

1ης Ιουνίου του 1798, ο Ιωάννης Τουρούντζιας επέστρεψε στη Σιάτιστα. Συμετείχε στην Ελληνική επανάσταση του 1821 υπερασπιζόμενος την ιδιαίτερη πατρίδα του από τους Τουρκαλβανούς. Το 1824 κλήθηκε να ηγηθεί σώματος Σιατιστινών που θα αναλάμβανε τη φρουρά των Ψαρών

Έτσι κατόπιν συνεννόησης με την Ελληνική κυβέρνηση τέθηκε επικεφαλής 600 παλικαριών από την περιοχή του Βοΐου και ενώθηκε με τα σώματα των Ιωάννη Τσόντζα, Κότα, Λάμπρου Κασσανδρινού και άλλων Μακεδόνων οπλαρχηγών με σκοπό την φύλαξη των Ψαρών. Τοσώμα τέθηκε υπό τις γενικές οδηγίες του Τσόντζα. Στη μάχη που διεξάχθηκε το 1824 στα Ψαρά οι άντρες του Ιωάννη Τουρούντζια διακρίθηκαν για την ανδρεία και την αυτοθυσία τους. Δεν μπόρεσαν όμως να αποτρέψουν την κατάληψη του νησιού από τους Τούρκους και την τελική καταστροφή των Ψαρών. Ο Ιωάννης Τουρούντζιας σκοτώθηκε στη μάχη μαζί με τα περισσότερα εκ των παλικαριών του.

– Λάμπρος Κασσανδρηνός,

0 Λάμπρος Κασσανδρηνός, μετείχε στην υπεράσπιση των Ψαρών,

– Αναστάσιος Γεωργίου

Γεννήθηκε στην Σιάτιστα εντάχθηκε στην 7η τάξη των αξιωματικών

ο Αναστάσιος Γεωργίου (διατέλεσε μεταξύ άλλων και έπαρχος Καρπενησίου)

–Δημήτριος Τζήνος (ή Ζήνος)

Αξιωματικός

— Λιόλιος Νούσιας

Γεννήθηκε στην Σιατίστα

– Ρούσσος Γιώργος

Γεννήθηκε στην Σιατίστα

– Δημητρίου Παντελής

Γεννήθηκε στην Σιάτιστα έγινε αξιωματικός

– Γεώργιος Νίοπλιος

Γεώργιος Νιόπλιος, οπλαρχηγός του 1821

Ο Γεώργιος Νιόπλιος ήταν απόγονος της οικογένειας του Σιατιστινού λογίου Γεωργίου Ρούσση (εγγονός) και το πραγματικό του επώνυμο ήταν Ρούσσης. Υπήρξε έφορος των σχολείων της Σιάτιστας, μέλος της Φιλικής Εταιρείας και ηγέτης της άμυνας ενάντια στις επιδρομές των Τουρκαλβανών. Υπήρξε ένας από τους πρωτεργάτες της διοργάνωσης της συνόδου των οπλαρχηγών στη Μονή Παναγίας Δοβρά στις 19 Φεβρουαρίου 1822. Εκεί συμμετείχαν οπλαρχηγοί από τις περιοχές Βοΐου, Κοζάνης, Σερβίων, Εορδαίας, Αλμωπίας, Εδέσσης, Γιαννιτσών, Ημαθίας και Ρουμλουκίου και αποφασίστηκε η συντονισμένη εξέγερση με γενικό αρχηγό τον Αναστάσιο Καρατάσο.

Ο Γεώργιος Νιόπλιος εκπροσώπησε τη Σιάτιστα. Μετά τα τραγικά γεγονότα της Νάουσας ο Γ. Νιόπλιος έμεινε στη Σιάτιστα, προκειμένου να αποτρέψει τα αντίποινα των Οθωμανών. Το 1822, ο Χουρσήτ πασάς έστειλε 1.600 άνδρες για να καταλάβει την κώμη. Ο Γ. Νιόπλιος μεσολάβησε και με συγκέντρωση χρημάτων από τους Σιατιστινούς, η Σιάτιστα σώθηκε. Πλήρωσε όμως βαρύ φόρο. Στη συνέχεια, επικεφαλής εντοπίου στρατιωτικού σώματος 500 ανδρών, απέκρουσε με επιτυχία επιδρομές Τουρκαλβανών το 1827, το 1828

– Αδερφοί Κασομούλη

Κασομούλης Κώστας ο πατέρας .Καταγόταν από το Πισοδέρι και την Κοζάνη σκοτώθηκε στην Σιάτιστα μέλος της Φιλικής εταιρία και τα τέσσερα παιδιά του, πολέμησαν για την απελευθέρωση του Ελληνικού έθνους

Κασομούλης Ιωάννης του Κων/νου ,γεννήθηκε στην Σιάτιστα

Κασομούλης Δημήτριος του Κων/νου γεννήθηκε στην Σιάτιστα σκοτώθηκε στο Μεσολόγγι Σιάτιστα Κασομούλης Γεώργιος του Κων/νου γεννήθηκε στην Σιάτιστα Κασομούλης Νικόλαος μεγάλωσε στην Σιάτιστα

ΣΕΡΒΙΑ ΚΟΖΑΝΗΣ

.Οι κάτοικοι των Σερβίων συμμετείχαν στην επανάσταση του 1821. Σπουδαίος αγωνιστής της επανάστασης του 1821 ήταν ο Ζήσης Σωτηρίου

–Ζήση Σωτηρίου

Ο Σερβιώτης Ζήσης Σωτηρίου, γεννήθηκε στα Σερβία Κοζάνης στις αρχές του 1800 οταν ξέσπασε η επανάσταση ήταν κάτοικος Πέστης Ουγγαρίας, ήταν από τους πρώτους Έλληνες που κατέβηκαν στην Ελλάδα για να αγωνιστούν για την ανεξαρτησία της πατρίδας. Ήταν γιος του κλεφταρματωλού των Σερβίων, καπετάν Σωτήρη[1]. Συμπολέμησε με τον Εμμανουήλ Παπά στην εξέγερση της Χαλκιδικής, όπως και σε πολλές άλλες μάχες στην Πελοπόννησο και Στερεά Ελλάδα. Πρo της καθόδου του στην επαναστατημένη Ελλάδα ντύθηκε την ελληνική ενδυμασία και μετέβη έφιππος στην πλατεία της Πέστης.

Εκεί εν μέσω πολλού πλήθους Ελλήνων και Ούγγρων έστησε ομοίωμα Τούρκου και το πυρπόλησε κάτω από τις επευφημίες του πλήθους..

Από το 1830 και μέχρι το θάνατό του, πήρε μέρος στα περισσότερα επαναστατικά κινήματα στον «ελλαδικό» χώρο και στο εξωτερικό.

*****Π.Ε ΦΛΩΡΙΝΑΣ ******

Οι Φλωρινιώτες συμμετείχαν στην Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Σημαντικότερος αγωνιστής, ήταν ο Αγγελίνας που πολέμησε, μεταξύ άλλων, και στην Κρήτη. Φλωρινιώτες επίσης, πολέμησαν στο Μεσολόγγι.

Με το ξέσπασμα της Επανάστασης του 1821, οι Οθωμανοί συγκέντρωσαν στην κεντρική πλατεία της πόλης τους 7 σημαντικότερους προκρίτους, και τους κρέμασαν.

«Το 1822 ανταρτικά σώματα καταλαμβάνουν τα στενά στην Άρνισσα και στο Καϊμάκτσαλάν για να εμποδίσουν την κάθοδο οθωμανικών στρατευμάτων στη νότια Ελλάδα» ς. Επεσήμανε,δε, ότι στην εξέγερση της κεντροδυτικής Μακεδονίας συμμετείχαν και πολλοί αγωνιστές από άλλους γειτονικούς νομούς. Επίσης, κάποιοι από τη Φλώρινα και το Λέχοβο συμμετείχαν σε μάχες στην υπόλοιπη χώρα.«Πολλοί κατάφεραν να διαφύγουν στη νότια Ελλάδα και να συμβάλουν στην επιτυχία εκεί της επανάστασης»

ΦΛΩΡΙΝΑ

–Ο Αγγελίνας (Δεν είναι γνωστό το πλήρες ονοματεπώνυμό του. )

Ο Αγγελίνας γεννήθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα στην περιοχή της Φλώρινας.

Συμμετείχε στις επιχειρήσεις των οπλαρχηγών της Φλώρινας, όταν κατά τη διάρκεια της εξέγερσης της Νάουσας (αρχές του 1822) ανέλαβαν, σε επικοινωνία με τους οπλαρχηγούς του Ολύμπου και του Βερμίου, να καταλάβουν τα Στενά του Κλειδιού (Κιρλί Δερβέν) προκειμένου να αποκλείσουν ενδεχόμενη κάθοδο Οθωμανικών στρατευμάτων από την περιοχή του Μοναστηρίου προς την περιοχή της Νάουσας. Μετά την αποτυχία της επανάστασης στη Μακεδονία κατέβηκε στη Νότια Ελλάδα, όπου πήρε μέρος σε αρκετές μάχες. Στη συνέχεια, μετέβη στην Κρήτη, όπου και πολέμησε έως το τέλος του αγώνα.

ΤΟ ΑΜΥΝΤΑΙΟΝ

— Γιώργης Κύρκου ή καπετάν Βέτος

Τα Ασπρόγεια παλαιότερη ονομασία Στρέμπενο είναι χωριό του που ανήκει στον Δήμο Αμύνταιου ..

Οι Στρεμπενιώτες συμμετείχαν στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 και πολλοί μετέβησαν στη νότια Ελλάδα για να συνεχίσουν τον αγώνα. Στρεμπενιώτες αγωνίστηκαν επίσης, στο σπώμα του Μάρκου Μπότσαρη, καθώς και στο πλευρό του Αθανάσιου Διάκου στη Μάχη της Αλαμάνας, όπου κάποιος αγωνιστής από το Στρέμπενο έπεσε νεκρός δίπλα στον Στερεοελλαδίτη αρχηγό. Σημαντικός Στρεμπενιώτης οπλαρχηγός ήταν ο Γιώργης Κύρκου ή καπετάν Βέτος.

ΚΕΛΛΥ

Η Κέλλη ή Κέλλα[ (παλαιά ονομασία Γκορνίτσοβο μέχρι το 1926 ,όποτε πήρε το αρχαιοελληνικό της όνομα που ήταν η Κέλλα (ή Κέλλη στην ελληνιστική κοινή) που κατά τη Ρωμαϊκή εποχή, αποτέλεσε σημαντικό κόμβο της Εγνατίας οδού, καθώς από τα ρωμαϊκά οδοιπορικά αναφέρεται εδώ η ύπαρξη ρωμαϊκού σταθμού . Η Κέλλα υπήρξε έδρα επισκοπής κατά τους χριστιανικούς χρόνους. Οι Γκορνιτσοβίτες συμμετείχαν στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. Σημαντικότερος αγωνιστής ήταν ο Στάικος.

— Στάικος

Ο Στάικος ήταν αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 από το Γκορνίτσοβο (Κέλλη) Φλώρινας.

Ο Στάικος γεννήθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα στο Γκορνίτσοβο (Κέλλη) Φλώρινας. Δεν είναι γνωστό το πλήρες ονοματεπώνυμό του. Συμμετείχε στις επιχειρήσεις των οπλαρχηγών της Φλώρινας, όταν κατά τη διάρκεια της εξέγερσης της Νάουσας (αρχές του 1822) ανέλαβαν, σε επικοινωνία με τους οπλαρχηγούς του Ολύμπου και του Βερμίου, να καταλάβουν τα Στενά του Κλειδιού (Κιρλί Δερβέν) προκειμένου να αποκλείσουν ενδεχόμενη κάθοδο Οθωμανικών στρατευμάτων από την περιοχή του Μοναστηρίου προς την περιοχή της Νάουσας. Μετά την αποτυχία της επανάστασης στη Μακεδονία κατέβηκε στη Νότια Ελλάδα, όπου πήρε μέρος σε αρκετές μάχες

ΝΥΜΦΑΙΟΝ ΦΛΩΡΙΝΑΣ

– Μίχα Τσίρλη (οικογένεια )

Κατά την Ελληνική επανάσταση του 1821 σημαντική ήταν η προσφορά των κατοίκων του Νυμφαίου, όπως η οικογένεια του Μίχα Τσίρλη, που χρηματοδότησε τον αγώνα[

ΠΙΣΟΔΕΡΙ

– Κασομουλιδες & Παπαδάμος

Από το Πισοδέρι καταγόταν η οικογένεια Κασομούλη, , με σημαντικότερο αγωνιστή, τον Νικόλαο Κασομούλη, και ακολούθησαν τα αδέρφια του Δημήτριος Ιωάννης και ο πατέρας τους Κωνσταντίνος. Άλλος Πισοδερίτης αγωνιστής του 1821 ήταν ο Παπαδάμος

ΟΜΑΔΙΚΕΣ & ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΕΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΣΤΙΣ ΜΑΧΕΣ του 1821 -1932

Από τα ονόματα που προαναφέραμε κάποιοι υπήρχαν συμπολεμιστές με μεγάλα ιστορικά ονόματα η συμμετείχαν σε κρίσιμες μάχες δίνοντας την ζωή τους για την ελευθεριά

– Στην επανάσταση στην Μολδοβλαχία

Γεώργιος Λασσάνη από την Κοζάνη και Ιωάννης Φαρμάκης από την Βλάστη συμμετείχαν σε μάχες στο ξέσπασμα της Επανάστασης.

– Στην μάχη στο Μανιάκι με τον Παπαφλέσσα

Γιώτσας Βούλης Σαμαρίνα Πολέμησε στο Μανιάκι με τον Παπαφλέσσα

Γκριζωπής Μίχας Σαμαρίνα Πολέμησε και σκοτώθηκε στο Μανιάκι

Γκριζιώτης Νίκος Σαμαρίνα Πολέμησε στο Μανιάκι με τον Παπαφλέσσα

– Στην μάχη στα στενά της Άρνισσας

Συμμετέχουν 150 μαχητές από την Κατράνιτσα (Πύργοι Εορδαίας ) και 100 από το γειτονικό Γραμματίκοβο ( Άνω και Κάτω Γραμματικό )

— Στην μάχη της Τριπολιτσάς με τον Κολοκοτρώνη

Στην μάχη αυτή μαζί με τον Κολοκοτρωνη συμμετείχαν :

Τζίνος Δημήτριος Σιάτιστα Ανήκε στην δύναμη του Κολοκοτρώνη, πολέμησε και στην

Νάουσα

Χατζηκωσταντίνου Εμμανουήλ Ανήκε στην δύναμη του Κολοκοτρώνη,Κοζάνη

– Στην μάχη στο Χάνι της Γραβιάς με τον Οδυσσέα Ανδρούτσο

Καπλάνης Αθανάσιος Βογατσικό 1790-1821 Σκοτώθηκε στο Χάνι της Γραβιάς

— Στην μάχη της Δόρβας στην Βέροια.

Ο Γεώργιος Νιόπλιος από την Σιάτιστα υπήρξε ένας από τους πρωτεργάτες της διοργάνωσης της συνόδου των οπλαρχηγών Συμμετείχαν οπλαρχηγοί από τις περιοχές Βοΐου, Κοζάνης, Σερβίων, Εορδαίας, Αλμωπίας, γενικό αρχηγός τον Αν. Καρατάσο

– Στην μάχη στα Ψαρά

Δυτικομακεδονες μαχητές 1200 με αρχηγό τον Κοζανίτη Νάνο (Ιωάννη ) Τσόντσα και υπαρχηγό Τον Ιωάννη Τουρουντζία αδερφό του Θεοχάρης Τουρουνζία μετέβησαν στα Ψαρά και έπεσαν μαχόμενοι

–Στην πολιορκία του Μεσολόγγιου

Ο Φλώρος Μίχος ήταν επικεφαλής 130 ατόμων από την Σαμαρίνα στην πολιορκία του Μεσολογγίου όπου βρέθηκαν και οι Νικόλαος Κασομούλης μα τα αδέρφια του Δημήτριο και Γεώργιο ακόμη Νικολάου Ναούμ Καστοριά και από την Σαμαρίνα,

Αβραμούλης,Γιολδάσης, Μακρής,Μανάκας Ηλίας Μπούσιας Μ.

Συράκος καισκοτώθηκε Κασομούλης Δημ.

–Στην Μάχη της Νάουσας

Συμμετείχαν Καραμήτσος Δημ,ς από την Βλάστη με 250 αγωνιστές από την Δ. Μακεδονία μαζί ο ςοπλαρχηγός Δημήτριος Σιουγκάρας με τα τέσσερα αδέλφια του και 45 από τους Πύργους Εορδαίας και μέλη της οικογενείας Κασομούλη όπου σκοτώθηκε ο Πατέρας τους Κώστας και Παπαρέσκας Ιωάννης από την Καστοριά

– Στην μάχη της Αλαμάνας

Στην μάχη της Αλαμάνας με τον Αθ. Διάκο και σε μάχη με τον Μ..Μπότσαρη συμμετείχαν Φλωρινιώτες .και από τα Ανώγεια Αμύνταιου .

— Στην μάχη του Ολύμπου

. Η επανάσταση στον Όλυμπο οργανώθηκε από τον Νικόλαο Κασομούλη. Όπου συμμετείχαν πολλοί Δυτικομακεδόνες

ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΓΡΑΦΤΗΚΕ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΣΑΜΑΡΙΝΑΣ ΑΠΟ ΤΑ ΓΡΕΒΕΝΑ

Εσείς μωρέ παιδιά κλεφτόπουλα παιδιά της Σαμαρίνας μωρέ παιδιά καημένα

παιδιά της Σαμαρίνας κι ας είστε λερωμένα.

Αν πάτε πάνω μωρέ στα βουνά κατά τη Σαμαρίνα μωρέ παιδιά καημένα κατά τη Σαμαρίνα κι ας είστε λερωμένα.

Τουφέκια μωρέ να μη ρίξετε τραγούδια να μη πείτε μωρέ παιδιά καημένα τραγούδια να μη πείτε

κι ας είστε λερωμένα.

Κι αν σας ρωτήσει μωρ’ η μάνα μου κι η δόλια η αδερφή μου μωρέ παιδιά καημένα

κι η δόλια η αδερφή μου κι ας είστε λερωμένα.

Μη πείτε πως μωρέ εχάθηκα πως είμαι σκοτωμένος μωρέ παιδιά καημένα

πως είμαι σκοτωμένος κι ας είστε λερωμένα.

Πείτε τους μωρέ πως παντρεύτηκα τη μαύρη γη πως πήρα μωρέ παιδιά καημένα

τη μαύρη γη πως πήρα κι ας είστε λερωμένα.

*Είναι τα τελευταία λόγια του αρχηγού τους Μίχου Φλώρου που σκοτώθηκε στην έξοδο του Μεσολογγίου μαζί με αλλά 87 παλληκάρια του ,το 1826

Ακούστε το !!!

Αναρτήθηκε στο youtube από το KARDITSAS BLOG