Δικαιώματα και υποχρεώσεις των καταναλωτών
Δικαιώματα
Η προστασία της υγείας και της ασφάλειας των καταναλωτών. Στην αγορά δεν πρέπει να κυκλοφορούν προϊόντα ούτε να παρέχονται υπηρεσίες που βάζουν σε κίνδυνο την υγεία και την ασφάλεια του καταναλωτή. Γι’ αυτό στα προϊόντα υπάρχουν οι προδιαγραφές ποιότητας, οι ετικέτες και τα σήματα.
Η προστασία των οικονομικών συμφερόντων. Ο καταναλωτής έχει δικαίωμα να απαιτεί την προστασία των οικονομικών συμφερόντων, όταν εξαπατάται κατά την αγορά ορισμένων προϊόντων (παραπλανητική διαφήμιση, νοθεία κλπ.) και πληρώνει περισσότερα χρήματα από την πραγματική τους αξία.
Η πρόσβαση στην πληροφόρηση. Ο καταναλωτής πρέπει να μπορεί να ενημερώνεται για τις τιμές των προϊόντων,, για τα γενικά και τα ειδικά χαρακτηριστικά τους, καθώς και για τις υπηρεσίες και το αντικείμενό τους. Έτσι θα μπορεί να κάνει σωστές αγορές.
Η εκπαίδευση. Το κράτος πρέπει να φροντίζει για την εκπαίδευση των πολιτών, ώστε αυτοί να βρίσκουν τις κατάλληλες πηγές πληροφοριών και να επιλέξουν εκείνες που τους χρειάζονται πριν καταλήξουν σε οποιαδήποτε αγορά.
Η πρόσβαση στη δικαιοσύνη. Ο καταναλωτής, όταν ζημιώνεται ή βλάπτεται από τις αγορές προϊόντων, έχει δικαίωμα να καταφεύγει στη δικαιοσύνη ή να ζητά επανόρθωση της ζημιάς ή της βλάβης που έχει υποστεί.
Η αειφόρος κατανάλωση. Κάθε καταναλωτής έχει δικαίωμα να ξέρει ότι τα προϊόντα που χρησιμοποιεί έχουν κατασκευασθεί έτσι ώστε να μην εξαντλούνται οι φυσικοί πόροι (νερό, δάση, μέταλλα κλπ.) της γης.
Η εκπροσώπηση. Οι καταναλωτές έχουν δικαίωμα να επιλέγουν εκπροσώπους, οι οποίοι θα συμμετέχουν σε διαδικασίες λήψης αποφάσεων για θέματα που τους αφορούν.
Υποχρεώσεις
- Να αναζητούν και να αγοράζουν τα καλύτερα προϊόντα και να απαιτούν τη βελτίωση της ποιότητας των αγαθών και των υπηρεσιών.
- Να μεταχειρίζονται με ασφαλή και υγιεινό τρόπο τα προϊόντα και να προστατεύουν το περιβάλλον.
- Να ενημερώνονται για τους νόμους, τους κανονισμούς και γενικότερα για τη λειτουργία της αγοράς.
- Να συμμετέχουν σε συλλόγους, φορείς και οργανώσεις που έχουν στόχο τη βελτίωση της θέσης του καταναλωτή στη σύγχρονη κοινωνία.
- Να ασκούν πάντοτε τα δικαιώματά τους για την επανόρθωση, αποζημίωση ή αποκατάσταση, όταν θίγονται τα οικονομικά τους συμφέροντα με τις αγορές τους.
Αναστασία Ι. Καρανίκα