Της Αμαλίας Δημητροπούλου
Η φιλόξενη πόλη των Πατρών υποδέχτηκε τον Μορφωτικό και Λαογραφικό Σύλλογο Τετραλόφου Κοζάνης, μετά από πρόσκληση του σωματείου “Φάρος Ποντίων Πατρών” και σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας – Π.Ε. Αχαΐας, προκειμένου να αναβιώσουν το Ποντιακό έθιμο των «Μωμόγερων» .
Η πομπή ξεκίνησε από τον αύλειο χώρο του Ι.Ν. Αγίου Ανδρέου Πατρών, με πορεία προς Ρήγα Φεραίου, Παντανάσσης, Μαιζώνος (Δημαρχείο), Ρήγα Φεραίου, Κολοκοτρώνη, Κορίνθου, Αγίου Νικολάου, Ρήγα Φεραίου, Γεροκωστοπούλου και κατέληξε στην πλατεία Γεωργίου, παρασύροντας την τοπική κοινωνία να συμμετέχει σε μια μοναδική εμπειρία.
Οι «Μωμόγεροι» ή «Κοτσαμάνια», είναι ένα έθιμο, το οποίο μετά από επίμονη δουλειά των εκπροσώπων και των κατοίκων των προσφυγικών ποντιακών χωριών της Κοζάνης και της Πτολεμαΐδας, έχει εγγραφεί στο Εθνικό Ευρετήριο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, ενώ πλέον υπάρχει και υποψηφιότητα για το Διεθνές Ευρετήριο της UNESCO.
Οι Μωμόγεροι (γνωστό και ως Μωμόεροι ή Μωμοέρια είναι ένα ποντιακό λαϊκό δρώμενο το οποίο λαμβάνει χώρα το 12ήμερο Χριστούγεννα – Πρωτοχρονιά –Θεοφάνια με ευχετηριακό χαρακτήρα. Οι ρίζες του εθίμου βρίσκονται στους προ-χριστιανικούς χρόνους αλλά οι Πόντιοι έδωσαν αργότερα χριστιανικό χαρακτήρα. Η ονομασία του δρώμενου προέρχεται από τις λέξεις μίμος ή μώμος αλλά και γέρος. Στο έθιμο οι λέξεις αυτές συνδέονται με τις μιμιτικές κινήσεις των πρωταγωνιστών-γερόντων . Στο δρώμενο αυτό παρουσιάζεται η αναγέννηση της φύσης με την αλλαγή του νέου έτους και έχει σκοπό σάτιρας. Στο δρώμενο αναπαρίσταται η ιστορία του Κιτί Γοτσά. Στο έθιμο αυτό, παραδοσιακά μέρος των συμμετεχόντων φοράνε τομάρια ζώων όπως λύκων και τράγων ενώ άλλοι ντύνονται με στολές ανθρώπων οπλισμένων με σπαθιά και έχουν την μορφή γεροντικών προσώπων. Το δρώμενο λαμβάνει χώρα όπου ο θίασος παραδοσιακά τριγυρνά στις αυλές των σπιτιών. Στο δρώμενο οι πρωταγωνιστές είναι τρεις, ο γέρος Κιτί Γοτσά, η νύφη και ο “αράπης”. Η αλλαγή του χρόνου και η αναγέννηση της φύσης συμβολίζεται με τη νύφη η οποία φλερτάρει με τον νέο (ο νέος είναι ο χαρακτήρας “αράπης”). Στο δρώμενο εναλλάσσεται η απαγωγή της νύφης από τον νέο “αράπη” με το γέρο Κιτί Γοτσά.
