Στ.Καπλάνογλου, Γεωπόνου
Τα έμβυα όντα εμφανίζονται στη γη, με διάφορες μορφές, σχήματα, χρωματισμούς και μεγέθη, έχονυας προσαρμοσθεί στο περιβάλλον στο οποίο αναπτύχθηκαν, προκειμένου να επιβιώσουν. Έχουν σχηματίσει ομά ηδες, που η κάθε μια έχει επίδραση, μικρή ή μεγάλη στην άλλη, μιας και κάποιες από αυτές είναι μέρος της τροφικής αλυσίδας της άλλης. Με αυτόν τον τρόπο, σχηματίσθηκαν τροφικές αλυσίδες, βιοκοινότητες και οικοσυστήματα.
Οι ζωντανοί οργανισμοί της Γης παρουσιάζουν εντυπωσιακή ποικιλία μορφών, σχημάτων, χρωμάτων και προσαρμογών. Ο κάθε ένας από αυτούς επηρεάζεται και επηρεάζει κάποιον άλλο σχηματίζοντας τροφικά πλέγματα, βιοκοινότητες και οικοσυστήματα.
Βιοποικιλοτητα
Η ποικιλία αυτών των ζωντανών μορφών αποτελεί τη λεγόμενη, Βιοποικιλότητα.
Σύμφωνα με την Ελληνική Νομοθεσία“Βιολογική ποικιλότητα ή βιοποικιλότητα είναι η ποικιλία των ζώντων οργανισμών πάσης προελεύσεως, περιλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, των χερσαίων, θαλασσίων και άλλων υδατικών οικοσυστημάτων και οικολογικών συμπλεγμάτων, των οποίων αποτελούν μέρος. Επίσης, περιλαμβάνεται η ποικιλότητα εντός των ειδών, μεταξύ ειδών και οικοσυστημάτων (άρθρο 2 του ν. 2204/1994, ΦΕΚ 59 Α΄). Στη βιολογική ποικιλότητα περιλαμβάνεται, τέλος, η ποικιλότητα των γονιδίων μέσα και μεταξύ των ειδών.“
Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ
Η ζωή μας βασίζεται στους πόρους που παρέχονται από τη φύση τους οποίους χρησιμοποιούμε για τροφή, καύσιμα, κατοικία, φάρμακα κ.λπ. Επιπλέον, η ζωή μας βασίζεται σε κάποιες λειτουργίες των οικοσυστημάτων που συμβάλλουν στη διατήρηση του καθαρος αέρας και νερό, γονιμο εδάφος, την αποικοδόμηση των απορριμμάτων, την προστασία από τις πλημμύρες και κ.ά.
Η ποιότητα της ζωής του ανθρώπου, η ανάπτυξη του πολιτισμού, της οικονομίας, της επιστήμης κ.α. επηρεάζονται, άμεσα, από τον τόπο στον οποίο ζει και όλα σε αυτή είναι σε άμεση συνάφεια με το φυσικό περιβάλλον. Και φυσικό περιβάλλον σημαίνει επιβίωση όλων, κατά το δυνατόν, έμβυων όντων, που υπάρχουν σε αυτή και με μια λέξη αποτελούν τη βιοποικιλότητα.
Απειλείται η βιοποικιλότητα;
Σήμερα, παρατηρείται μείωση της βιοποικιλότητας στον πλανήτη, γεγονός που οφείλεται σε μια σειρά από αιτίες όπως η ρύπανση του περιβάλλοντος, η καταστροφή των δασών, η ερημοποίηση των εδαφών, η μόλυνση των υδάτων και η αυξημένη θήρευση.
Η μείωση της βιοποικιλότητας και η εξαφάνιση ειδών στερεί τον άνθρωπο από ουσίες που πιθανώς να αποδειχθούν πολύτιμες για την προστασία της υγείας του, [ανακάλυψη νέων φαρμάκων].
Σύμφωνα με μια εκτίμηση, τουλάχιστον 40.000 είδη απειλούνται με εξαφάνιση, παγκοσμίως. Οι λόγοι είναι πολλοί, οι περισσότεροι, όμως, σχετίζονται με τις οικονομικές δραστηριότητες του ανθρώπου. Η συνέπεια είναι ότι υποβαθμίζονται οι λειτουργίες που παρέχουν στον άνθρωπο τα απαραίτητα για τη διαβίωσή οικοσυστήματα και φαίνεται ότι θα είναι δύσκολο να διατηρήσουν το ανθρώπινο είδος στις επόμενες γενιές ,αν δεν αλλάξει κάτι.
ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΤΗΝΑ
Η βιοποικιλότητα είναι περισσότερο κατανοητή κοιτώντας τα πτηνά, τα οποία αποτελούν από τους πλέον εντυπωσιακούς οργανισμούς, τουλάχιστον στα μάτια του ανθρώπου
Έχουν καταφέρει να εποικίσουν τις περισσότερες ηπείρους και σχεδόν όλα τα ενδιαιτήματα και τους τύπους βιοτόπων.
Αριθμούν περίπου 10.000 είδη ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
. Η Ελλάδα, παρά τη μικρή της έκταση , σε σχέση με το μέγεθος της γης είναι το 0,089% (ένα πολύ μικρό κομμάτι της) και κρατά το 0,44% του παγκόσμιου αριθμού των ειδών της ορνιθοπανίδας. Διαθέτει μεγάλη ποικιλία πουλιών και συνολικά, μέχρι σήμερα, έχουν καταγραφεί 442 είδη. Αυτό συμβαίνει, γιατί ορισμένες περιοχές της εξακολουθούν να διατηρούν σε ικανοποιητικό βαθμό τα ποιοτικά τους χαρακτηριστικά.
Παρ’ όλα αυτά τα πράγματα δυσκολεύουν και στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με το “Κόκκινο Βιβλίο για τα Απειλούμενα Ζώα της Ελλάδας” ,τουλάχιστον, 242 είδη πτηνών αναπαράγονται τακτικά στη χώρα μας, 76 έρχονται κατά το χειμώνα, 29 είναι παρόντα κατά τη μετανάστευση, ενώ 1 φαίνεται να έχει εξαφανισθεί.
Οι φυσικές λίμνες της περιοχής Δ. Μακεδονίας, περισσότερο από οποιαδήποτε περιοχή, διατηρούν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά, με αποτέλεσμα ένα πλήθος πτηνών(τα μισά ίσως και περισσότερα) να συναντώνται σε αυτές.
Τα καλύτερα παραδείγματα αποτελούν οι Πρέσπες στη Φλώρινα και η λίμνη της Καστοριάς, κυρίως λόγω του μεγέθους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υπολείπονται και οι άλλες ως προς τα ποιοτικά χαρακτηριστικά.
Στη λίμνη της Καστοριάς, σύμφωνα με το ΚΠΕ της Καστοριάς, έχουν παρατηρηθεί περισσότερα από 200 είδη πτηνών, από τα οποία 90, τουλάχιστον, αναπαράγονται στη λίμνη και στο παραλίμνιο δάσος.
Από το σύνολο των ειδών που έχουν παρατηρηθεί στη λίμνη, 45 είδη είναι προστατευόμενα με βάση την Οδηγία 79/409/ΕΟΚ, ενώ 33 είδη κατατάσσονται στις κατηγορίες του Κόκκινου Βιβλίου των Σπονδυλόζωων της Ελλάδας. Σε αυτό το πόνημα καταγράφονται είδη σπονδυλόζωων, που κινδυνεύουν να εξαφανισθούν, ανάμεσα τους και πτηνά.
Τα δύο σημαντικότερα είδη που απαντώνται στη λίμνη της Καστοριάς είναι τα ακόλουθα.
Στη λίμνη υπάρχει μεγάλος αριθμός βουβόκυκνων, που διαμένει μόνιμα και αναπαράγεται καθιστώντας την ως το σημαντικότερο τόπο αναπαραγωγής του βουβόκυκνου στην Ελλάδα.
Γκισάρια – Οι αγριόπαπιες που διαχειμάζουν ξεπερνούν συνήθως τα 1000 άτομα και ανήκουν σε περισσότερα από 10 είδη. Σ’ αυτά περιλαμβάνεται και ο χηνοπρίστης (για τον οποίο η λίμνη της Καστοριάς αποτελεί ένα από τα νοτιότερα πεδία κατανομής του.
Είναι ένα από τα ελάχιστα μέρη της Ελλάδας που διαχειμάζουν οι νυχτοκόρακες Ενώ, είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό το πλήθος των σκουφοβητηχταριών, των και των Λαγγόνων που διαχειμάζουν στη λίμνη. Κατά τη μετανάστευση εκατοντάδες παρυδάτια πουλιά, όπως καλαμοκανάδες -μαχητές – τρύγγες-σκαλίδρες , χαλκόκοτες -λευκοτσικνιάδες κ.α. χρησιμοποιούν τα υγρολίβαδα στις όχθες της λίμνης για τροφοληψία.
Για την προστασία τους θα πρέπει να υπάρξει ευαισθητοποίηση στη Δ. Μακεδονία, καθώς αποτελούν τον κρυφό πλούτο των λιμνών μας. Η διάδωσή τους είναι σημαντική για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Προσπαθώντας να συμβάλλουμε, με τις όποιες δυνάμεις μας, στη διατήρηση και όχι μόνο της ύπαρξης των πτηνών, μέσα από μια τυχαία επιλογή των καταλόγων που δημοσιεύει το ΚΠΕ Καστοριάς, θα παρουσιάσουμε 40 φωτογραφίες των όμορφων αυτών πλασμάτων, των οποίων η ύπαρξη είναι απαραίτητη.
Εκ των “ουκ ανευ” δημιουργήσαμε το 3ο, κατά σειρά βίντεο για την Περιφέρεια των 40 λιμνών, αλλά και το πρώτο για τα πτηνά., που θα αποτελέσουν μέρος της εκπομπής “ Αειφορία”, στο Flash tv και μπορείτε να βρείτε στην ακόλουθη σελίδα του You tube. Αυτά τα βίντεο θα ακολουθηθούν από άλλα για τη χλωρίδα και την πανίδα των λιμνών της Δυτικής Μακεδονίας.
