Την Παρασκευή 26/5/2023 οι κάτοικοι της Καλαμιάς Κοζάνης, καθώς και πολίτες που τους συμπαραστέκονταν στη διαμαρτυρία για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στον άμεσο ζωτικό χώρο του χωριού, υπέστησαν απρόκλητη και βάναυση επίθεση αστυνομικής δύναμης.
Για ακόμα μια φορά οι τοπικοί βολευτές κι οι αυτοδιοικητικοί έλαμψαν με την απουσία και την αφωνία τους κι απέδειξαν για ακόμα μια φορά περίτρανα πως δεν είναι εκπρόσωποι του λαού της περιοχής, αλλά εκπρόσωποι των κομμάτων τους στην περιοχή. Με άλλα λόγια επίορκοι, αφού έχουν ορκιστεί να τηρούν το Σύνταγμα, κατά θεμελιώδεις αρχές του οποίου «O σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας», αλλά και «Καθένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του». Πού θ’ αναπτύξουν την προσωπικότητά τους οι κάτοικοι της Καλαμιάς, που τους κάνουν το βίο αβίωτο παίρνοντας με τα φωτοβολταϊκά το ζωτικό χώρο του χωριού;
Ως Μηχανικός Μεταλλείων γνωρίζω πως εδώ και χρόνια, σ’ όλο τον πλανήτη και βεβαίως και ανά την Ελλάδα, ο εξορυκτικός κλάδος όλο και πιο δύσκολα παίρνει αυτό που διεθνώς αποκαλείται «Social License to Operate», την άδεια της κοινωνίας για να λειτουργήσει. Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε σ’ όλο τον πλανήτη να έχουν αναπτυχθεί κινήματα πολιτών ενάντια στην ανεξέλεγκτη εγκατάσταση αιολικών. Και τώρα το ίδιο προκύπτει για την άναρχη εγκατάσταση φωτοβολταϊκών. Περιβάλλον δεν είναι μόνο τα λουλούδια και τα πουλιά, είναι και οι άνθρωποι. Οι δήθεν «Α»ΠΕ είναι βιομηχανικές εγκαταστάσεις και χρειάζονται κι αυτές την άδεια της κοινωνίας για να λειτουργήσουν.
Πηγή του κακού η νομοθετημένη εδώ και πολλά χρόνια εντελώς αδιαφανής διαδικασία αρχικής και περιβαλλοντικής αδειοδότησης, χωρίς την παραμικρή ενημέρωση των τοπικών κοινωνιών. Δεν πρόκειται για έλλειμμα πολιτικής, αλλά για σκοπούμενη πολιτική, η οποία έχει σχεδιαστεί για τις ανάγκες των ξένων, όχι των Ελλήνων: έχουμε ήδη βάλει περισσότερα αιολικά & φωτοβολταϊκά απ’ όσα αντέχει το σύστημα ηλεκτροδότησης!
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης 2024-2033 του δικτύου μεταφοράς ηλεκτρισμού, στο τέλος του 2022 στο διασυνδεδεμένο σύστημα (ηπειρωτική χώρα και αρκετά νησιά) λειτουργούσαν 4516MW αιολικά και 5150MW φωτοβολταϊκά (συνολικά 10256MW). Επειδή η ζήτηση ηλεκτρισμού σπανίως υπερβαίνει τα 7000MW, η ανισορροπία ανάμεσα στην παραγωγή και τη ζήτηση ηλεκτρισμού προκαλεί κίνδυνο μπλακάουτ. Εδώ και μήνες, τόσο ο Διαχειριστής του Συστήματος Μεταφοράς (ΑΔΜΗΕ) όσο κι ο Διαχειριστής του Συστήματος Διανομής Ηλεκτρισμού (ΔΕΔΔΗΕ) αναγκάζονται σε συστηματικές περικοπές παραγωγής των δήθεν «Α»ΠΕ, για να προλάβουν το μπλακάουτ!
Όσο αυξάνονται τα αιολικά & φωτοβολταϊκά στο σύστημα, θα παράγουν το μεσημέρι πολύ περισσότερο ρεύμα απ’ τις ανάγκες της χώρας και. Για να μη συμβεί, δυο λύσεις υπάρχουν: ή θα περικόπτεται η παραγωγή αιολικών & φωτοβολταϊκών ή το ρεύμα θα εξάγεται, αν υπάρχει ζήτηση σε άλλη χώρα. Αν περικόπτεται η παραγωγή, οι εταιρείες ήδη ζητούν αποζημίωση, που τελικά θα επιβαρύνει τους καταναλωτές. Αν το ρεύμα εξάγεται, θα πρέπει να εξάγεται σε πολύ χαμηλή τιμή, οπότε πάλι οι καταναλωτές θα πληρώνουμε τη διαφορά μέχρι την τιμή που το κράτος έχει συμφωνήσει να πληρώνει τις εταιρείες. Ενδέχεται μάλιστα το ρεύμα να εξάγεται σε αρνητική τιμή, δηλαδή οι Έλληνες καταναλωτές να πληρώνουμε π.χ. τη Γερμανία, για να της στείλουμε το περισσευούμενο ρεύμα!
Η κατάσταση με τη διείσδυση των δήθεν «Α»ΠΕ γίνεται πλέον χαώδης σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και το βάρος των μέτρων εξισορρόπησης του συστήματος διαρκώς διογκώνεται για τους καταναλωτές. Το φαινόμενο αρνητικών τιμών στη χονδρική αγορά ηλεκτρισμού της ΕΕ, σε μέρες με έντονη διείσδυση των δήθεν «Α»ΠΕ, ήταν 157% μεγαλύτερο στο 4ο τρίμηνο 2022, σε σύγκριση με το 4ο τρίμηνο 2021 (βλ. European Commission/Energy/Quarterly report On European electricity markets, vol. 15, issue 4, Q4 2022). Και στη λιανική αγορά το ρεύμα γίνεται διαρκώς πιο ακριβό για τους καταναλωτές.
Ακόμα χειρότερα, ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ έχουν ήδη χορηγήσει Οριστικές Προσφορές Σύνδεσης σε έργα συνολικής ισχύος άνω των 11,5GW. Αυτά τα έργα είναι ήδη στο στάδιο που μπορούν να ξεκινήσουν να κατασκευάζονται αύριο το πρωί! Έργα που είναι ήδη χωροθετημένα, δεν περιμένουν κανένα «Ειδικό Χωροταξικό» κι όσοι πολιτευτές έλεγαν και συνεχίζουν να λένε πως χρειαζόμαστε «Ειδικό Χωροταξικό» για τις «Α»ΠΕ είτε είναι εντελώς άσχετοι είτε κορόιδευαν και συνεχίζουν να κοροϊδεύουν συστηματικά τους ψηφοφόρους. Εκτός απ’ τα περίπου 24GW «Α»ΠΕ, που είτε έχουν κατασκευαστεί είτε είναι έτοιμα να ξεκινήσουν κατασκευή, έχουν ήδη δοθεί εξωφρενικά απείρως περισσότερες άδειες, που συνολικά ξεπερνούν τα 100GW! Έργα που έχουν ήδη χωροθετηθεί σε εντελώς συγκεκριμένες τοποθεσίες, μετατρέποντας το σύνολο της χώρας σε βιομηχανικό οικόπεδο παραγωγής ηλεκτρισμού για τις ανάγκες των ΒορειοΕυρωπαίων.
Όλα αυτά γίνονται για την προώθηση του κίβδηλου πολιτικού κατασκευάσματος της δήθεν «κλιματικής κρίσης», που δεν έχει την παραμικρή σχέση με «σωτηρία του πλανήτη». Είναι μόνο ένα σχέδιο που στοχεύει στη σταδιακή καταπάτηση των ελευθεριών και των δικαιωμάτων μας, που αποκτήθηκαν με αγώνες γενεών στη μεταπολεμική Ευρώπη. ΝΔ-Σύριζα-Κιναλ ενώνονται στην υπηρεσία αυτής της πολιτικής και η μόνη κρίση που υπάρχει είναι πολιτική.
Την ώρα που η Αστυνομία επιτέθηκε στους κατοίκους της Καλαμιάς παρακολουθούσα διεθνές ενεργειακό συνέδριο στη Θεσσαλονίκη, όπου συμμετείχε ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά. Έθεσα υπόψη του τη βάναυση αστυνομική επίθεση στους κατοίκους της Καλαμιάς, τονίζοντας την έλλειψη άδειας λειτουργίας από την κοινωνία και ρώτησα αν ο Σύνδεσμος είναι έτοιμος να συζητήσει αναστολή έργων, προκειμένου ν’ αποφεύγονται άσκοπες κοινωνικές εντάσεις. Βεβαίως δεν ήταν προετοιμασμένος ν’ απαντήσει σε τέτοιο θέμα. Και δεν είναι μόνο η Καλαμιά, είναι η Γαλατινή Κοζάνης, (κτηνοτροφική περιοχή που της παίρνουν 30 χιλ. στρέμματα βοσκοτόπια για φωτοβολταϊκά), ο Δομοκός και πολλές άλλες περιοχές της χώρας: ο Γεωπληροφοριακός Χάρτης της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας έχει το χαρακτήρα «χάρτη της φρίκης» για το μέλλον της χώρας.
Τα φωτοβολταϊκά παράγουν ρεύμα πολύ πιο αξιόπιστα απ’ τα εντελώς αναξιόπιστα αιολικά, που δεν χρειαζόμαστε άλλα. Ειδικά για τη χωροθέτηση φωτοβολταϊκών υπάρχει συγκεκριμένη λύση, που την έχει παρουσιάσει το 2019 το Ερευνητικό Κέντρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με τη σχετική δημοσιευμένη μελέτη, στην Ελλάδα έχουμε 128 τετρ. χιλιόμετρα στέγες, στις οποίες μπορούμε να βάλουμε φωτοβολταϊκά και να καλύψουμε το 1/3 των ετήσιων αναγκών της χώρας (https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/handle/JRC113070). Το έχει κάνει με πολύ μεγάλη επιτυχία η αχανής Αυστραλία, που, παρόλο που δεν στερείται ερήμων εκτάσεων, μέχρι το 2021 είχε βάλει σε στέγες πάνω από 14.000MW φωτοβολταϊκά και ήδη φέτος έχει ξεπεράσει και τα 20.000MW. Σχεδόν ένα στα τρία σπίτια έχουν ήδη φωτοβολταϊκά στη στέγη τους! Την ίδια στιγμή, το σχέδιο της ΕΕ RepowerEU, για ενίσχυση της απεξάρτησης απ’ τα Ρωσικά ορυκτά καύσιμα, προβλέπει συγκεκριμένα μέτρα ενίσχυσης της τοποθέτησης φωτοβολταϊκών σε στέγες (βλ. Ευρωπαϊκή Επιτροπή, COM(2022) 221 final/18.5.2023). Αλλά αντί να τα βάλουμε στις στέγες, η κυβέρνηση προωθεί την τοποθέτηση σε χωράφια και βοσκοτόπια.
Το ερώτημα λοιπόν είναι απλό: θα συνεχίσει η κυβέρνηση να στέλνει την αστυνομία για να δέρνει βάναυσα τους κατοίκους σ’ όλη την Ελλάδα, όπως έχει ήδη κάνει στην Τήνο, στ’ Άγραφα, στην Κοζάνη κι αλλού; Ή θα σοβαρευτεί και θ’ ακολουθήσει το δρόμο της κοινής λογικής και της συνεννόησης με τις τοπικές κοινωνίες, με πρόταξη των αναγκών της χώρας κι όχι των ξένων σε ηλεκτρισμό, παγώνοντας την εγκατάσταση νέων έργων, που δεν έχουν την άδεια της κοινωνίας για να λειτουργήσουν; Oι τοπικοί βολευτές κι οι αυτοδιοικητικοί θα συνεχίσουν να κρύβονται, κλείνοντας το μάτι στην αστυνομία για να δέρνει τους κατοίκους, ή θα μπουν μπροστά απ’ τους κατοίκους, τους οποίους υποτίθεται πως εκπροσωπούν; Ιδού η Κοζάνη, ιδού και το πήδημα!
Χρήστος Ι. Κολοβός
Δρ Μηχανικός Μεταλλείων – Μεταλλουργός Μηχανικός ΕΜΠ.
τ. Διευθυντής Μεταλλευτικών Μελετών & Έργων ΔΕΗ ΑΕ/Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας.
Ανεξάρτητος Σύμβουλος ενεργειακών θεμάτων