Χερροίανα ή Χερίανα ή Χερροιάνα ή Χαρίαννα ή Σερρίενα,ή Κάρατσα ή Σιράν ή Ζεράν ή Σιραν ή Erenkayaή ή Uluşiran ή Karaca ή Cherian ή Şiran Gümüşhane Cheriana Gümüşhane
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Τα Χερροίανα ή Şiran είναι μια μικρή πόλη στην επαρχία της Αργυρούπολης ( Gümüşhane )στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας της σημερινής Τουρκίας .
Ανήκε επί Βυζαντινών στην Μικρή Αρμενία.
Από την ονομασία του οικισμού παλιότερα βρισκόταν βορειότερα πήρε αυτό το όνομα και η περιοχή που σήμερα αποτελεί δημοτική ενότητα της επαρχία της Άλλα η ίδια μητρόπολη Χαλδαίας ονομάσθηκε Μητρόπολη Χαλδαίας και Χερροιάνων ,έχοντας συμπληρωθεί κάποια στιγμή και Κερασούντος
ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ
Η πόλη των Χερροιανων βρίσκεται σε απόσταση 84 χιλομέτων από την Αργυρούπολη μέσω της οδού που περνάει από τα χωριά Ζύμενα, Ταρσός κλπ.
το δε νοτιότερο τμήμα της περιοχής με το ίδιο όνομα απέχει από την Αργυρούπολη 110 χλμπου είναι και το νοτιότερο σημείο της Μητρόπολης Χαλδαίας,Χερροιανών και Κερασούντος
Στην περιοχή υπάρχουν τα όρη Ταύρος του Πόντου,το Γκιαβούρ Νταγ, το Τσιμέν νταγ,ο Άγιος Παύλος και το όρος Περιάδρης.
Την διαρρέουν οι ποταμός,Λύκος και έχουν τις πηγές τους ο Αλίς ,ο Ευφράτης ,και ο ‘Ιρης
Το νότιο τμήμα βρισκόταν στα σύνορα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας,
Η ακριβής θέση της σημερινής πόλης βρίσκεται στις συντεταγμένες: 40° 11′ 23” E, 39° 7′ 24” B >>
Στο παλιό κέντρο της πόλης βρισκόταν το χωριό Erenkaya/Uluşiran ενώ το σημερινό κέντρο βρίσκεται στο χωριό Karaca οπού μεταφέρθηκε το 19ο αιώνα.
ΤΟ ΌΝΟΜΑ
Το σημερινό όνομα Şiran είναι ουσιαστικά το όνομα της περιοχής που καλύπτεται από την περιοχή.
Στις βυζαντινές πηγές, η περιοχή αυτή ονομάζεται Χερροίανα και (γεν. πληθυντικού) Χερροιάνων από τον 9ο αιώνα.
Καταγράφηκε ως “Şiryan” στα έγγραφα του 16ου και 17ου αιώνα.
Το όνομα Şiryan προσαρμόστηκε στα τουρκικά ως Şiran με την πάροδο του χρόνου.
Στην τοπική διάλεκτο, το Şiran προφέρεται ως Sheyran.
Αναφέρεται με πολλές ονομασίες : Χερροίανα ή Χερίανα ή Χερροιάνα ή Χαρίαννα ή Σερρίενα,ή Κάρατσα ή Σιράν ή Ζεράν ή Σιραν ή Erenkayaή ή Uluşiran ή Karaca ή Şiran Gümüşhane ή Cheriana Gümüşhane
– Χερροίανα Χερείανα, Χερροιάνα, Χαρίαννα, Χεραν,Ζεραν Cheriana
Είναι μια ονομασία της πόλης και της περιοχής με 72 χωριά που την συναντούμε σε Τουρκικά αρχεία από το 640 μ.Χ.
Επίσης έχουν καταγραφεί στα χρονικά του Πανάρετου (Μιχαήλ Πανάρετος 1320 – 1390) ) ως Χερίανα
Κατά μια άποψη προήλθε από την Αραβική λέξη σείράν που σημαίνει αξιοθέατος δια την ωραιότατητα και τον πλούτο της περιοχης .
– Karaca (Κάρατσα)
Έτσι εμφανίζεται στα Τουρκικά αρχεία το 1522 και το 1876 μ.Χ.
–– Σιράν ή Ζεράν ή Σιραν ή Şiran
Η ονομασία εμφανίζεται από το και ουσιαστικά αποτελεί παραλλαγή της πρώτης ονομασίας Χερροίανα με μετατροπή του πρώτου γράμματος από Χ σε Σ και αφαίρεση το Ελληνικού επί θέματος -α έτσι έχουμε Σ ( αντί του Χ ) + ΈΡΙΆΝ = ΣΕΡΙΑΝ = ΣΙΡΑΝ
Την ονομασία Ζιράν για πρώτη φορά την συναντάμε το 1650 μ.Χ. στα αρχεία του πατριαρχείου σε έγγραφα της μητροπόλεως Χαλδείας.και ότι η ονομασία για το Ελληνικότερο μετατράπηκε σε Χερροίανα.
— Siran – Siran – Gumushane
Έτσι ονομάζεται σήμερα και η περιοχή και ο κύριος οικισμός
*Σε εξειδικευμένα Τουρκικά αρχεία έχουν καταγραφεί χρονολογικό τα εξής ονόματα :
Xeríana – Χεροίανα το 640 μ. Χ.
Karaca/Karaköy (Καρακά ή Καρακοχώρι ) το 1522 και το 1876
Siryan (Σύριαν ) το 1917
Siran – Siran – Gumushane είναι η σημερινή καταγραφή .
Επίσης συμπληρώνουν : Ελληνορθόδοξοι στις αρχές του 20ου αιώνα / Αρμενικός οικισμός στις αρχές του 20ου αιώνα
ΈΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ
Ο οικισμός, των Χερροιανων ο οποίος θεωρούνταν κέντρο Της περιφέρειας
Σύμφωνα με την απογραφή του 1642, υπήρχαν 49 νοικοκυριά που αποτελούνταν μόνο από χριστιανούς στο κέντρο της πόλης, που είχε 62 χωριά συμπεριλαμβανομένου του κεντρικού χωριού. Στο οδοιπορικό του ο Εβλιγιά Τσελεμπή ανέφερε τον οικισμό ως μέρος όπου ζούσαν μαζί χριστιανοί και μουσουλμάνοι, γεγονός που δείχνει ότι ο μουσουλμανικός πληθυσμός εγκαταστάθηκε στον οικισμό απ’ έξω.
Ο συνοικισμός που βρισκόταν η Ελληνική γειτονιά ή αν θέλετε το κέντρο της παλιάς πόλης λέγεται Erenkaya και βρίσκεται βόρεια από την σημερινή θέση
Την δεκαετία 1876 οι Οθωμανοί την αποκαλούσαν Uluşiran τότε ο πληθυσμός ήταν μικτός ή αν θέλετε ήταν μερικώς ελληνορθόδοξος οικισμός
Το 1904, σε όλη την περιοχή των Χερροιάνων ζούσαν 15.247 μουσουλμάνοι, 1.947 Έλληνες και 225 Αρμένιοι.
Λόγω του λιμού που ακολούθησε την ανομβρία το 1907 και το 1908, υπήρξε έντονη μετανάστευση από ολόκληρη την επαρχία, ιδιαίτερα από τα χωριά, προς τον έξω κόσμο, ιδιαίτερα προς τις ακτές της Μαύρης Θάλασσας
ΟΙΚΙΣΜΟΙ
Παλαιότερα υπηρχαν στην περιοχή 72 οικισμοί όλοι σχεδόν με Ελληνικό πληθυσμό έχοντας για πρωτεύουσα την Γάρατσα ή Καρακά ή Καρακοχώρι
Από τα χωριά αυτά πολλοί κάτοικοι μετανάστευσαν στην Ρωσία τα έτη 1829 ,1856 και το 1878 .
Στην δημοτική ενότητα ων Χερροιανών υπήρχαν από το τέλος του 19ου αιώνα έως την Μικρασιατική καταστροφή ,αρκετοί οικισμοί με αμιγή χριστιανικό πληθυσμό ή μικτοί , μερικοί από αυτούς ήταν παρακάτω οικισμοί
1.Ζύμενα εδώ κατοικούσαν 100 χριστιανικές οικογένειες λίγο πριν από την εκδίωξη είχαν απομεινει 40 ,
2. Πιντσαντών εδώ κατοικούσαν 10 χριστιανικέ οικογένειες
3. Παρουτσή ή Παπούτς – Papouts εδώ κατοικούσαν 8 χριστιανικές οικογένειες
4.Ταρσός (2 ξεχωριστοί οικισμοί με την πρόσθεση στη κάθε περίπτωση Αππαν και Αφκα )εδώ κατοικούσαν 15 +120 χριστιανικές οικογένειες αντιστοιχα .
5. Σαλούτ η Τσάπουτλη Σαλούτ – Salout εδώ κατοικούσαν 60 χριστιανικές οικογένειες
6. Τσαγούλ εδώ κατοικούσαν 45 χριστιανικές οικογένειες
7. Μαυρολίθ. εδώ κατοικούσαν 30 χριστιανικές οικογένειες
8. Ουλού- Σεϊράν Ουλούσεϊραν – Oulouseyran -Κάλορα (Λευκόπετρα) – Kalora (Lefkopetra εδώ κατοικούσαν 20 χριστιανικές οικογένειες
9. Κιμπαττούρ – Γκιουνμπατούρ – Gkiounbatour εδώ κατοικούσαν 20 χριστιανικές οικογένειες
10. Άνω & κάτω Πέλεν (2 ξεχωριστοί οικισμοί με την πρόσθεση στη κάθε περίπτωση Αππαν και Αφκα ) εδώ κατοικούσαν 30+32 χριστιανικές οικογένειες αντίστοιχα.
11. Τουμπάνογλου εδώ κατοικούσαν 30 χριστιανικές οικογένειες
12 Σελί-τερέ εδώ κατοικούσαν 70 χριστιανικές οικογένειες
Σύνολο 473 Ελληνικές οικογένειες κατά την ανταλλαγή περίπου 3000 άτομα.
Σε επόμενη δημοσίευση θα δώσουμε περισσότερες πληροφορίες για κάποια από αυτά τα χωριά μια και για μας ,την οικογένεια μας υπάρχει και συναισθηματικούς λόγος
1. Άνω & κάτω Πέλεν Το χωριό αυτό αποτελούσε την μακρινή πατρίδα της οικογενείας της μητέρας μου από την πλευρά ης γιαγιάς μου την οικογένεια Νακάσογλου ή όπως κάποια στιγμή ενώ οσο είχαν εγκτασταθει στην Αργυρούπολη τον 19ο αιώνα άλλαξε σε Ζωγράφου μια και ο Δημήτριος Νακάσογλου ζωγράφισε ή αν θέλετε εικονογράφησε την εικόνα της Παναγιάς της Αρμένσας’ ’
2, Μαυρολίθ. Ήταν το χωριό των Μπαλτατζίδων ιστορική οικογένεια με την οποία είχε συνδεθεί η οικογένεια των Ζωγραφέων ή Νακάσιδων μια και ο αδερφός της γιαγιάς μου είχε παντρευτεί θυγατέρα Μπαλτατζή
Αλέξανδρος Μπαλτατζής ήταν υπουργός Γεωργίας στην κυβέρνηση του 1963 του Γεωργίου Παπανδρέου ,ήταν ο άνθρωπος που οργάνωσε το συνεταιριστικό κίνημα δημιουργώντας παρά πολλά εργοστάσια και όχι μόνον προωθώντας την γεωργικά προϊόντα για δεκάδες χρόνια. Επί πλέον προσωπικά παρά πολλά που σε δύσκολους καιρούς με βοήθησε να ξεπεράσω τις οικονομικές δυσκολίες κατά την διάρκεια των σπουδών μου.
3 Ανω και κάτω Ταρσος ήταν ο τόπος που εγκαταστάθηκαν οι Μπαλτατζήδες πριν αποφασίσουν τον 19ο αιώνα να μετακομίσουν στην Ρωσία οπού μεγαλούργησαν 4. Και βέβαια πρέπει να κάνουμε αναφορά στο χωριό Λευκόπετρα ή Καλόρα για ιστορικούς και όχι μόνον.
– Θρησκεία παιδεία
Ολα αυτά τα χωριά είχαν την εκκλησία τους και το δημοτικό σχολείο
ΙΣΤΟΡΙΑ
Αν και επιφανειακά ευρήματα που χρονολογούνται από ι την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού έχουν βρεθεί εντός των ορίων των Χερροιανών Δεν υπάρχουν σε μας τουλάχιστον πληροφορίες με το εάν η ιστορία της εγκατάστασης στην περιοχή εκτείνεται σε παλαιότερες περιόδους.
Κατά τη διάρκεια της επιφανειακής έρευνας που έγινε στο Araköy/Könger Höyük τη δεκαετία του 2000, βρέθηκαν ευρήματα που ανήκουν στον πολιτισμό Karaz (Πρώιμος Υπερκαυκάσιος Πολιτισμός) στα σύνορα της περιοχής των Χερροιανών και φάνηκε ότι ο εν λόγω πολιτισμός επεκτάθηκε και σε αυτήν την περιοχή .
Περιοχή Σιράν;
Προς το τέλος της μακροχρόνιας βυζαντινής κυριαρχίας, ήταν το σκηνικό του αγώνα Βυζαντινών και Σασσανιδών και ως αποτέλεσμα των αραβικών επιδρομών που εξολόθρευσαν τους Σασσανίδες, εκτέθηκε στον βυζαντινοαραβικό αγώνα και στις επιθέσεις Γεωργιανών και Αρμενίων αρχόντων. που ήθελαν να επωφεληθούν από τη χαοτική κατάσταση στην περιοχή.
Η περιοχή, η οποία έγινε μάρτυρας των Τουρκικών επιδρομών μετά τη Μάχη του Μαντζικέρτ το 1071, περιήλθε στην κυριαρχία του Πριγκιπάτου Mengüçlü, που ιδρύθηκε από τον Mengücek Gazi. Η περιοχή, η οποία περιήλθε στην κυριαρχία των Σελτζούκων της Ανατολίας το 1228, πέρασε επίσης υπό την κυριαρχία των Μογγόλων-Ιλχανιδών μετά τη Μάχη του Köseda
Μετά από αλλεπάλληλες επιθέσεις από Τουρκικά φύλλα ,τελικα η περιοχή τέθηκε υπό Οθωμανική κυριαρχία το 1473 μ.Χ.
– << Ακρίτες του Πόντου >>
Στην περιοχή των Χερροιανών είχαν εγκατασταθεί και δράσει οι<< Ακρίτες του Πόντου >> κατά την Βυζαντινή εποχή
–Ποιοι ήταν ;
Ακρίτες αποκαλούνταν από τους Βυζαντινούς οι φύλακες των συνόρων, που την εποχή εκείνη τα ονόμαζαν «άκρες». Οι ακρίτες αντικατέστησαν τους milites limitaneos (στρατός που φύλαγε τα σύνορα) των αυτοκρατορικών χρόνων της Ρώμης, τους οποίους οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες είχαν εγκαταστήσει μονίμως για να προφυλάξουν τη χώρα από αιφνιδιασμούς και επιδρομές των βαρβάρων.
Προκείμενου να δώσουν πολλαπλά κίνητρα στους Ακρίτες για να εγκατασταθούν μόνιμα στο χωρώ με τα χαρακτηριστικά της περιοχής (σύνορα, περιοχές που δεχόταν τακτικά επιθέσεις από διάφορους εχθρούς , επικρατούσαν δύσκολες συνθήκες κ.α. ) ορίζονταν κτήματα για να τα καλλιεργούν και απαλλάσσονταν από τους φόρους, με μόνη υποχρέωση να φυλάσσουν τα σύνορα από τις επιδρομές των Αράβων και των απελατών (μεσαιωνικοί κλέφτες). Ήταν δηλαδή ένα είδος μόνιμων μισθοφόρων φρουρών και στρατιωτών.
–Τα κατορθώματα τους
Την εποχή της δόξας τους (7ος – 10ος αιώνας) οι ακρίτες αγωνίζονταν ακατάπαυστα εναντίον των Σαρακηνών και των Απελατών.
Η ζωή τους ήταν κατ’ εξοχήν πολεμική και επικίνδυνη, ιδιαίτερα στις παραμεθόριες περιοχές της Μικράς Ασίας και ειδικότερα στην Καππαδοκία Αυτό συνετέλεσε στην ανάπτυξη πνεύματος ηρωικού (ανάλογο με αυτό της μεσαιωνικής Δύσης), στο οποίο και οφείλεται η γένεση και ανάπτυξη ποίησης κατ’ εξοχήν ηρωικής, της λεγόμενης «ακριτικής». Λείψανα τέτοια έχουμε μέχρι και σήμερα στα παραδοσιακά δημοτικά τραγούδια μας και ιδιαίτερα στο σωζόμενο σε χειρόγραφα μεσαιωνικό «έπος του Βασίλειου Διγενή Ακρίτα».
Οι υπόλοιποι εξυμνούμενοι ήρωες ακρίτες όπως ο Ανδρόνικος, ο Αρμούρης, ο Βάρδας Φωκάς, ο Νικηφόρος, ο Πετροτράχηλος, ο Πορφύρης και άλλοι.
–Οι συνέπειες της υποβάθμισης τους
Τον αριθμό τους ελάττωσε ο Μέγας Κωνσταντίνος όταν εγκατέστησε πολλούς από αυτούς στις πόλεις. Την εποχή του αυτοκράτορα Ιουστινιανού το σώμα των ακριτών σχεδόν διαλύθηκε, αλλά όταν ξεκίνησαν οι επιδρομές των Αράβων την εποχή του αυτοκράτορα Ηρακλείου, το σώμα των ακριτών αναπτύχθηκε πάλι και διατηρήθηκε μέχρι τους χρόνους των εικονομάχων.
Αργότερα, ο Μιχαήλ Παλαιολόγος διέλυσε ουσιαστικά τους ακρίτες όταν κατάργησε το αφορολόγητο και τους επέβαλε φόρους.
Το αποτέλεσμα ήταν καταστροφικό, αφού πολλοί από τους ακρίτες αγανάκτησαν και πήγαν με τους Σελτζούκους Τούρκους, που την εποχή εκείνη είχαν ήδη αναπτυχθεί στις μικρασιατικές χώρες. Οι υπόλοιποι ακρίτες αφού δεν είχαν προσωπικό ενδιαφέρον για την τήρηση της ασφάλειας των συνόρων, τα
παραμέλησαν με αποτέλεσμα αυτά να αφεθούν ανοιχτά στους Τούρκους και τον επεκτατισμό τους.
ΕΥΡΗΜΑΤΑ
–Κάστρο των Χερροιανών
Το κάστρο του κατοικούνταν πιθανότατα από τους προϊστορικούς χρόνους. Φέρει ίχνη ρωμαϊκής και βυζαντινής περιόδου.
ΘΡΗΣΚΕΙΑ
–Μητροπόλεις
Η Επισκοπή των Χερροιάνων ήταν άλλοτε η πρώτη επισκοπή της Μητροπόλεως Τραπεζούντιος αλλά από τις αρχές του 1600 π.Χ. δημιουργήθηκε ανεξάρτητη επισκοπή Κανειου με την οποία συνδέθηκε επι επί επισκόπου Κάνειου Θεοκλήτου του Καλογεράντων
Από το 1650 όταν η επισκοπή Κάνειου έγινε Αρχιεπισκοπή επί Σιλβέστρου του Α του από Χαβιαίνης προστέθηκε στον τίτλο Χαλδαίας και η ονομασία Χερροιάντων
Οι Χριστιανικές κοινότητες της περιοχής ήταν μοιρασμενες σε 2 Μητροπόλεις ,άλλα χωριά της περιοχής ανηκαν στην Μητρόπολη της Νεοκαισαρείας και άλλα στην Μητρόπολη Χαλδαίας που κάποια στιγμή εκτός από την Κερασούντα που υπαχθεισών σε αυτή μπήκε στοντιτλο Μητρόπολη Χαλδία Χερροιάντων και Κερασούντος.
–Το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου του Χαίνου
Στα Χερροίανα υπήρχε μοναστήρι προς τιμήν του Αγ, Γεωργίου του Χαινου. που είχε χτισθεί από τους Γαβράδες .
Καταστράφηκε κατά την άλωση της Τραπεζούντιος αλλά ανοικοδομήθηκε το 1848 από τον τότε Μυρέων και Νικοπόλεως επίσκοπο Χατζή Ιερεμία Γεωργιαδητών εξ Αδύσσης ο όποιος διέθεσε 1600 λίρες γιαυτό τον σκοπό και κατασκευάσθηκε μεγαλοπρεπείς λαξευτός ναός.
Αρχιτέκτονας της ανακατασκευής ήταν ο ο διάσημος ς Σωτήριος Π. Εφραιμίδης
Κοντά στο μοναστήρι λέγεται ότι είχε το θερινό ανάκτορο ο Διγενής Ακρίτας.
ΠΑΙΔΕΙΑ
Στο μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου του Χαινού το 1848 κατασκευάσθηκε Αστική σχολή και πρώτο δάσκαλος ήταν ο δωρητής επίσκοπος Χατζή Ιερεμίας Γεωργιάδης
Σε όλα τα χωριά λειτούργησαν κατά το 19ο αιώνα Δημοτικό σχολεία
για λίγα από αυτά υπάρχουν κάποιες πληροφορίες για ύπαρξη σχολείων μεγαλύτερης βαθμίδας από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση δηλ ημιγυμνάσια και γυμνάσια και αυτές είναι ελλιπείς .
Στην Λευκόοπετρα οπού λέγεται ότι είχε τα θερινά του ανάκτορα ο Διγενής Ακρίτας το 1848 ο τότε επίσκοπος Μυρέων και αργότερα Νικοπόλεως επίσκοπος Χατζή Ιερεμίας Γεωργιάδης από την Αράδιασα τήυ Άδυσσα προσεφέρθη 1000 χρυσές λίρες για να κατασκευάσει ένα λαμπρό ναό και μια Ασίκη σχολή (Ημιγυμνάσιο ) με όλα τα τα προαπαιτούμενα της εποχής για να χαρακτηρισθεί πλήρης Αρχιτέκτονας των 2 κτιρίων ήταν ο ο αρχιτέκτονας Σωτήριος Π. Εφραιμίδης και πρώτοι δάσκαλοι ο Κυριακίδης και Ιωάννης Ροδακανάκης
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ & ΠΑΡΑΔΟΣΗ
–Ο χορός Σερανίτσα
Η προέλευση του χορού είναι από την περιοχή Χεροίανα, νοτιοδυτικά της Αργυρούπολη
Η ονομασία του χώρου εξ’αλλου είναι παράφραση του ονόματος της:
Χερροίανα =Χερίανα =Σερίανα = Σεριανίτσα = Σερανίτσα
Χορεύεται με μια συγκεκριμένη μουσική χωρίς τραγούδι και παίζεται με όλα τα μουσικά όργανα του Ανατολικού Πόντου.
Η λαβή είναι από τις παλάμες με τα χέρια κάθετα στο έδαφος.
Ξεκινώντας με το δεξί πόδι κάνουμε 4 βήματα προς τα δεξιά έχοντας συνέχεια μπροστά το δεξί πόδι και το αριστερό από πίσω. Τα ίδια βήματα επαναλαμβάνονται προς τα αριστερά με την διαφορά ότι κάνουμε 2 αιωρήσεις στα χέρια πίσω-μπρος.
Με την ολοκλήρωση των αριστερών βημάτων, καθώς πατάμε το αριστερό πόδι σηκώνουμε τα χέρια στην ανάταση και χορεύουμε Διπλό Τικ με τριαράκια.
Τον συναντάμε σε παραλλαγές όσον αφορά την κίνηση των χεριών.
Χορεύεται σε κλειστό κύκλο. Ο ρυθμός είναι επτάσημος 7/8.
Το χαρακτηριστικό του χορού είναι το έντονο ταλάντεμα (τρέμουλο) όλου του σώματος.
ΠΡΟΣΩΠΟΚΙΤΗΤΕΣ
– –Ο Διγενής Ακρίτας
Ο Διγενής Ακρίτας ,θεωρείται φανταστικό πρόσωπο που έγινε διάσημο από τα ακριτικά τραγούδια και συχνά θεωρείται ως το μόνο σωζόμενο επικό ποίημα από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία .
Το έπος περιγράφει λεπτομερώς τη ζωή του ήρωα, Βασιλείου (Βασίλειος), του οποίου το επίθετο Διγενής Ακρίτας (“διαίμαχος συνοριακός άρχοντας”) αναφέρεται στη μικτή Ελληνική και Αραβική καταγωγή του.
Το πρώτο μέρος του έπους περιγράφει τις ζωές των γονιών του, πώς γνωρίστηκαν και πώς ο πατέρας του, εμίρης, ασπάστηκε τον Χριστιανισμό αφού απήγαγε και παντρεύτηκε τη μητέρα του Διγενή.
Το υπόλοιπο έπος πραγματεύεται, συχνά από πρωτοπρόσωπη σκοπιά, τις ηρωικές πράξεις του Βασιλείου στα βυζαντινά σύνορα.
Η έμπνευση για το έπος μπορεί να προέρχεται από τον ιστορικό Καππαδόκη στρατηγό και αυτοκράτορα Ρωμανό Διογένη .
Όμως στην παράδοση της περιοχής έχει καταγραφή σαν υπαρκτό έχοντας δώσει την ονομασία και σε ένα κάστρο στο χωριό Κελώρια
Στην περιοχή των Χερροιάνων υπάρχει και η ιστορική Λευκόπετρα όπου υπήρχε φρούριο από το οποίο διακρινόταν τα ερείπια από τα αρχαία τείχη
Πολυ κοντά βρισκόταν το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου του Χάινου.
Κάπου εκεί κοντά λέγεται ότι είχε τα θερινά ανάκτορα ο Βασίλειος Διγενής Ακρίτας τα οποία καταστραφήκαν αμέσως μετά την άλωση της Πόλης
— Σημαντικά πρόσωπα που άνηκαν σε αξιόλογες οικογένειες της περιοχές
Από την περιοχή των Χερροιάνων καταγόταν δυο σημαντικές Ελληνικές οικογένειες από την εποχή των Βυζαντινών που άφησαν το αποτύπωμα τους στην περιοχη
Ι. Οικογένεια Αμηρουτζήδων
Η οικογένεια των Αμιρουτζηδων που καταγόταν από το Πελλεν της Χερροίανας έγιναν γνωστή στην ιστορία από την δράση τους στον 14ο-15 ο αιώνα την εποχή της άλωσης της Τραπεζούντας
ΙΙ, Οικογενεια Μπαλτατζίδων
Η οικογένεια Μπαλτατζή καταγόταν από το χωριό Μαυρολιθ’ τβν Χερροιάνων
η οικογένεια είχε σημαντική παρουσία στην ιστορική περιπέτεια του Ελληνισμού του Πόντου.
Στρατιωτικός στην αυτοκρατορική αυλή, ο μακρινός πρόγονος, για να αποφύγει τη σύλληψη, καταφεύγει στην ορεινή Μεσοχαλδία του Πόντου, μια περιοχή που έμεινε για πολλά χρόνια απάτητη από τον οθωμανικό στρατό.
Μέλη της μετανάστευσαν στην Ρωσία και διέπρεψαν στις επιχειρήσεις
Από αυτή την οικογένεια καταγόταν και ο Αλέξανδρος Μπαλτατζή ο πρωτεργάτης της δημιουργίας πληθώρας συνεταιριστικών επιχειρήσεων που στήριξαν την Ελληνική οικονομία τον προηγούμενο αιώνα και κυρίως την αγροτική
* Σε ορισμένα πρόσωπα από αυτές τις 2 οικογένειες και τις πατρίδες τους είναι αφιερωμένη η επόμενη δημοσίευση.
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
Μεταλλωρύχοι
Μέχρι την εποχή που τα ορυχεία αργύρου και των άλλων μετάλλων πήγαιναν καλά (1860 μ.Χ. ) η πλειοψηφία του πληθυσμού της περιοχές εργαζόταν σε αυτά.
Μετά την υποβάθμιση τους μεταναστεύανε κυρίως προς την περιοχή της Τσαρικής Ρωσίας.
Πολλοί λίγοι παρέμειναν στην περιοχή και απασχολούταν στην γεωργία και την κτηνοτροφία.
ΣΉΜΕΡΑ
Το Şiran (ποντιακά: Χερροίανα- Xerroiana – Cheriana) είναι μια πόλη στην επαρχία της Αργυρούπολης στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας της Τουρκίας.
Είναι η έδρα της περιφέρειας Şiran.
Ο πληθυσμός του είναι 11.539 (2022).
Είναι ένα από τα σημεία διέλευσης μεταξύ των περιοχών της Ανατολικής Μικράς Ασίας και της Μαύρης Θάλασσας , με την έννοια ότι ο δυτικός δρόμος που αναχωρεί από την Ακιλισηνή.*
* Ή Ακιλισηνή ή Κελτζηνή και Κελεζηνή ή και Ιουστινιανόπολις εν Αρμενία, σήμερα Ερζικάν (Erzincan ) προς το πέρασμα Ζίγανα (Zigana )
Η πόλη βρίσκεται σε υψόμετρο 1.457 μέτρα.