«Χαμομήλι (Matricaria chamomilla): Ιατροφαρμακευτικές ιδιότητες και καλλιέργεια» Σταύρου Π. Καπλάνογλου Γεωπόνου

Το Χαμομήλι (M. chamomilla) είναι ένα φυτό με  διακλαδισμένο, όρθιο και ομαλό στέλεχος , το οποίο αναπτύσσεται σε ύψος 15-60 cm Τα μακριά και στενά φύλλα είναι διχρωματικά  Στα δίχρωμα άνθη λευκό & κίτρινο οι λευκές ακτινοβολίες είναι στα πέταλα και οι δίσκοι κίτρινοι.

Τα λουλούδια ανθίζουν νωρίς στο καλοκαίρι, και έχουν μια ισχυρή, αρωματική οσμή.
Το M. chamomilla μπορεί να βρεθεί κοντά σε κατοικημένες περιοχές σε όλη την Ευρώπη και σε εύκρατη Ασία και έχει εισαχθεί ευρέως στην εύκρατη Βόρεια Αμερική , Νότια Αμερική και Αυστραλία . Συχνά αναπτύσσεται κοντά σε δρόμους, γύρω από χώρους υγειονομικής ταφής και σε καλλιεργούμενα χωράφια ως ζιζάνιο .

ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΦΥΤΟΥ

Έδαφος
Τα καλύτερα εδάφη είναι τα άμμοαργιλώδη με αρκετή οργανική ουσία. Στα αμμώδη εδάφη η ανάπτυξή του περιορίζεται και πολλές φορές από την μεγάλη ξηρασία δεν προλαβαίνει να ανθίσει. Ακατάλληλα είναι τα βαριά εδάφη με πολύ υγρασία. Το χαμομήλι μπορεί να καλλιεργηθεί και σε ισχυρά όξινα εδάφη (pH = 4,5) αλλά καλύτερη απόδοση παρουσιάζει σε εδάφη με pH 5,5 – 7,6

Κλίμα
Το χαμομήλι ευδοκιμεί καλύτερα σε πεδινές περιοχές με εύκρατο κλίμα σε σχέση με τις ορεινές.

Αντοχές σε θερμοκρασίες

Παρουσιάζει αντοχή σε χαμηλές θερμοκρασίες.  Δεν αναπτύσσεται ικανοποιητικά σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες
Προβλήματα στους ανέμους

Το χαμομήλι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στους ανέμους κυρίως την περίοδο της άνθησής του, γι αυτό θεωρείται απαραίτητη η τοποθέτηση ανεμοφράκτη ώστε να μειωθεί η ένταση του ανέμου.

Ηλιοφάνεια
Στα σκιερά μέρη αυξάνει η περιεκτικότητά του σε χαμαζουλένιο, που είναι το βασικότερο συστατικό του αιθέριου ελαίου του.

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ

Προετοιμασία εδάφους
Πριν την εγκατάσταση των φυτών στο χωράφι απαιτούνται 1-2 οργώματα και σβαρνίσματα έως ότου το χωράφι να είναι καλά ψιλόχωματισμένο. Πριν το τελευταίο δίσκοσβάρνισμα γίνεται λίπανση

Πολλαπλασιασμός
Το χαμομήλι πολλαπλασιάζεται με σπόρο που σπέρνεται στο χωράφι στα πεταχτά ή με σπαρτικές μηχανές σιταριού ή με άλλο είδος μηχανής με κατάλληλη ρύθμιση ώστε οι γραμμές να απέχουν 40-50cm. . Για να έχουμε ομοιόμορφη σπορά ο σπόρος 350-500 gr/στρ. ανακατεύεται με  στεγνή άμμο

Φύτευση
Η σπορά του χαμομηλιού γίνεται από αρχές Οκτωβρίου έως τέλη Φεβρουαρίου νωρίς ή περί τα μέσα του φθινοπώρου σε χωράφια καλά δουλεμένα ούτως ώστε να μη βγάζουν ζιζάνια τα οποία μειώνουν την παραγωγή και υποβιβάζουν την ποιότητα της δρόγης που δεν είναι ολόκληρο το φυτό παρά μόνον τα άνθη. Όλο το χειμώνα παραμένει ως ροζέτα κυρίως χαμηλά στο έδαφος και με τις πρώτες ζέστες της άνοιξης εκπτύσσει ορθόκλαδα στελέχη που φέρουν τις κεφαλίδες. Οι γραμμές απέχουν μεταξύ τους 40-50cm.

Καταπολέμηση ζιζανίων
Η καταπολέμηση ζιζανίων  γίνεται και με τη χρήση προφυτρωτικών και μεταφυτρωτικών ζιζανιοκτόνων μόνο σε  συστηματικές συμβατικές καλλιέργειες ,κάτι που πρέπει να αποφεύγεται στην βιολογική γεωργία

Λίπανση
Γίνεται περιορισμένη λίπανση  συνήθως με φωσφορική αμμωνία και θεϊικό κάλιο.
Άρδευση
Το χαμομήλι θεωρείται μία ξηρική καλλιέργεια.

Συγκομιδή Ανθέων
Η συλλογή γίνεται με εργαλεία (χτένες) ή μηχανές ειδικές το Μάϊο.
Τα άνθη να είναι καλά ανοιγμένα ( τα κλειστά κατά στην αποξήρανση παίρνουν σκούρο χρώμα  καταστρέφοντας την ποιότητα)
Η συλλογή πρέπει  να γίνεται αργά το πρωί, ώστε τα φυτά να είναι απαλλαγμένα από τη δροσιά. Δεν συλλέγουμε μετά από βροχή.
Αν τα άνθη δεν είναι καλά ανοιγμένα και συλλεχθούν τότε καταστρέφεται η ποιότητα γιατί κατά στην αποξήρανση παίρνουν σκούρο χρώμα

Απόδοση
Το χαμομήλι δίνει κατά μέσο όρο παραγωγή 300-400kg/στρ χλωρό και φτάνει έως και 100kg/στρ ξηρό
Αιθέριο έλαιο χαμομηλιού
Η απόδοση του αιθέριου ελαίου κυμαίνεται συνήθως από 0,2-1,9%.

ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

Περίπου 120 ωφέλιμα συστατικά έχουν αναγνωριστεί στο χαμομήλι
Ηρεμεί τα νεύρα και χρησιμοποιείται κατά της αϋπνίας ,της ανησυχίας και της νευρικής έντασης , είναι επίσης ηρεμιστικό σε καταστάσεις στρες, ημικρανίες, νευραλγίες και ζαλάδες.
Ανακόπτει εμφανιζόμενο  πονοκέφαλο ή  ημικρανία.
Επουλώνει τις πληγές, τα εγκαύματα και καταπραΰνει τα εκζέματα.
Είναι ωφέλιμο απέναντι σε διάφορες φλεγμονές, συμπεριλαμβανομένων και των γαστρεντερικών μολύνσεων, φλεγμονών των ματιών ή του δέρματος, του εντέρου, των ελκών στο στόμα, της ουλίτιδας κ.ά.
Σε δερματικά προβλήματά εφαρμόζετε τοπικά αφέψημα χαμομηλιού, το οποίο έχουμε αφήσει να κρυώσει, προσφέρει ακόμη λύση  από την ακμή, μέχρι τους ερεθισμούς του δέρματος και τις μολύνσεις από μύκητες.
Έχει αποδειχτεί ότι το χαμομήλι έχει τη δυνατότητα να αυξήσει την παραγωγή των λευκών αιμοσφαιρίων, τα οποία με τη σειρά τους βελτιώνουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος, απαλλάσσοντας μας από τα κρυώματα και τις ιώσεις που «κολλάμε» όταν το ανοσοποιητικό μας είναι πεσμένο.
Αν αρρωστήσουμε με γρίπη ή συνάχι, η εισπνοή ατμού από το εκχύλισμα του χαμομηλιού μπορεί να καταπραΰνει το κρύωμα μας και να μειώσει την καταρροή.
Είναι αντισπασμωδικό και έχει αντισηπτική και αντιερεθιστική δράση.
Έχει αντιμολυσματικές ιδιότητες για το στομάχι και προστατευτική δράση ενάντια στα έλκη.
Έχει αντιπυρετικές και αντιαλλεργικές ιδιότητες.
Είναι εμμηναγωγικό και ανακουφίζει από τους πόνους της περιόδου. Σε περιπτώσεις γυναικολογικών προβλημάτων, όπως κράμπες περιόδου, το χαμομήλι μπορεί να καταπραΰνει τον πόνο, ενώ ακόμη και σε περιπτώσεις κολπίτιδας, οι πλύσεις με χαμομήλι ανακουφίζουν την κατάσταση.
Ανακουφίζει τα παιδιά από τους πόνους της οδοντοφϋίας.
Είναι χρήσιμο για τη νευρική δυσπεψία, τους κολικούς, τον τυμπανισμό και τα αέρια. Το αφέψημα χαμομηλιού μπορεί να μας ανακουφίσει από το φούσκωμα και τα ενοχλητικά αέρια, όπως επίσης και να ανακουφίσει τα συμπτώματα του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου. . Ακόμη, μειώνει τα επεισόδια των κολικών, όπως και τη διάρκεια της διάρροιας, ενώ βοηθά σημαντικά στη χαλάρωση του στομάχου.
Τα υπεργλυκαιμικά συμπτώματα και ο διαβήτης μπορούν να ελεγχθούν με την κατανάλωση χαμομηλιού, σύμφωνα με έρευνες, καθώς το χαμομήλι μειώνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και αυξάνει την αποθήκευση γλυκογόνου στο ήπαρ.
Είναι φυσικό παυσίπονο σε ρευματικούς πόνους και σε περιπτώσεις κυστίτιδας.
. Αυξάνει την όρεξη, σε περιπτώσεις ανορεξίας.
Είναι ευεργετικό για υπερκινητικά και ανήσυχα παιδιά
Είναι χρήσιμο στην ουλίτιδα (και σε άφθες) και ως οφθαλμική πλύση (σε πόνους ματιών ή στο κριθαράκι). Βελτιώνει τους μαύρους κύκλους και το πρήξιμο στα μάτια:Οι μαύροι κύκλοι θα μειωθούν, ενώ η τανίνη του χαμομηλιού μπορεί να περιορίσει το πρήξιμο.

ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ

Ποίοι πρέπει να το αποφεύγουν
Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων χαμομηλιού είναι γνωστό ότι προκαλεί πεπτικό ή το γαστρεντερικό ερεθισμό . Λαμβάνοντας περισσότερο από τη συνιστώμενη δοσολογία του Χαμομηλιού (η οποία περιορίζεται σε 3 έως 4 φορές την ημέρα) μπορεί να προκαλέσει διάρροια, έμετο και ναυτία.
. Τα παιδιά από 5 ετών και κάτω δεν πρέπει να καταναλώνουν περισσότερο από μισό φλιτζάνι του τσαγιού την ημέρα.
Τα παιδιά κάτω των 18 ετών δεν πρέπει καταναλώνουν περισσότερο από το ήμισυ της δόσης των ενηλίκων κάθε μέρα Το Χαμομήλι συσσωρεύεται στο σώμα, έτσι ώστε οι παρενέργειες μπορούν να εμφανιστούν μετά από αρκετές ημέρες.
Οι έγκυες γυναίκες μπορούν να χρησιμοποιήσουν χαμομήλι για να ανακουφίσουν την πρωινή αδιαθεσία, ναυτία και έμετο , αλλά αν καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να είναι επιζήμιο για την εγκυμοσύνη.
Σε  άτομα που είναι αλλεργικά στις μαργαρίτες και τα χρυσάνθεμα, μπορεί να είναι αλλεργικά και στο χαμομήλι και για το λόγο αυτό πρέπει να το αποφεύγουν.
Επίσης το χαμομήλι μπορεί να επηρεάσει την απορρόφηση σιδήρου από το έντερο, ασθενείς που πάσχουν από έλλειψη σιδήρου  πρέπει να προσέχουν.
Οι πάσχοντες από άσθμα.
Όσοι ακολουθούν φαρμακευτική αγωγή με αντικαταθλιπτικά, ηρεμιστικά, υπνωτικά, και άλλα συναφή σκευάσματα ,πρέπει επίσης να προσέχουν μπορεί να υπάρχει δυσμενής αλληλοεπίδραση.

Για περισσότερες  λεπτομέρειες στα video που ακολουθούν

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.