Φράπα – Κιτρέα η μεγίστη – Citrus maxima – Pomelo

Η φράπα ή πόμελο (Citrus maxima ή Citrus grandis) είναι κοινή ονομασία αειθαλούς καρποφόρου δέντρου και του καρπού του, του γένους Κίτρος, που ανήκει στα εσπεριδοειδή (οικογένεια Ρουτοειδή/Rutaceae).. Η φράπα είναι δέντρο ζωηρό, ορθόκλαδο με μαλακό ξύλο και ευαίσθητο στο ψύχος. Ο φλοιός έχει μέτριο πάχος και λεία επιφάνεια. Οι καρποί της φράπας είναι υπερμεγέθεις, χρώματος κίτρινου με πλούσιο άρωμα. Χρησιμοποιείται ευρέως στη ζαχαροπλαστική για τη δημιουργία γλυκών.

Η προέλευση της είναι από τη Νοτιοανατολική Ασία όπως τα περισσότερα εσπεριδοειδή. Θεωρείται πολύ πιθανό ότι το γκρέιπ-φρουτ προέρχεται από μετάλλαξη της φράπας

Η αρχική αγγλική ονομασία του φρούτου ήταν «shaddock», από το όνομα του πλοιάρχου της Ανατολικής Ινδίας, ο οποίος πρώτος το εισήγαγε στα νησιά Μπαρμπέιντος τον 17ο αιώνα. Από εκεί το όνομα εξαπλώθηκε μαζί με το ίδιο το φρούτο στην Τζαμάικα το 1696. Το 1707 ο Άγγλος περιηγητής Hans Sloane παρατήρησε ότι η φράπα από τα νησιά Μπαρμπέιντος έχει καλύτερη γεύση σε σχέση με τα φρούτα που προέρχονται από την Τζαμάικα.

Ωστόσο η ιστορία της φράπα ξεκινά από τα αρχαία χρόνια, όπως μαρτυρά χειρόγραφο, όπου αναγράφεται ότι η μεγαλύτερη φράπα ήταν τυλιγμένη σε ένα κεντημένο μεταξωτό μαντήλι στο κάτω μέρος του καλαθιού, το οποίο προσφέρθηκε στον αυτοκράτορα Tayun ο οποίος βασίλεψε 2.205 – 2.197 π.Χ..

Η σύγχρονη ονομασία «pomelo» φαίνεται ότι προέρχεται από την ονομασία του φρούτου στο Ταμίλ, όπου ονομάζεται pampa limāsu, δηλαδή «μεγάλα εσπεριδοειδή». Το όνομα υιοθετήθηκε από τους Πορτογάλους ως pomposos limões και στη συνέχεια από τους Ολλανδούς ως pompelmoes. Με κάποιες αποκλίσεις, το όνομα μπορεί να βρεθεί σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες, όπως η γερμανική (Pampelmuse), η λετονική (pampelmūze), η Ido (pompelmuso), ενώ άλλες γλώσσες χρησιμοποιούν τη λέξη «pomelo» (τουρκική, νορβηγική, πολωνική, βουλγαρική). Στα αγγλικά, η λέξη «pomelo» (που ονομάζεται επίσης pomello, pummelo, pommel και pumelo) έχει επικρατήσει για τη φράπα, αν και ο όρος «pomelo» έχει χρησιμοποιηθεί ιστορικά για το γκρέιπφρουτ. Μια άλλη θεωρία αναφέρει ότι η λέξη «pomelo» είναι μια σύνθεση των αγγλικών λέξεων pome (μήλο) + melon (πεπόνι). ‘Άλλες σύγχρονες ονομασίες της φράπα είναι jabong στη Χαβάη και jambola στη Νότια Ασία.

Συστηματική ταξινόμηση

Βασίλειο: Φυτά (Plantae)

Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta)

Ομοταξία: Δικοτυλήδονα (Magnoliopsida)

Τάξη: Σαπινδώδη (Sapindales)

Οικογένεια: Ρουτοειδή (Rutaceae)

Γένος: Κίτρος (Citrus)

Είδος: Κ. μεγίστη (C. maxima)

Διώνυμο Κιτρέα η μεγίστη Citrus maxima

Το δέντρο αυτό είναι ορθόκλαδο, με μαλακό ξύλο και εμφανίζει ευαισθησία στις χαμηλές θερμοκρασίες. Ο φλοιός του έχει μέτριο πάχος και λεία επιφάνεια. Ο καρπός του είναι μεγάλος σε μέγεθος, 15-25 εκατοστά σε διάμετρο, βάρους 1-2 κιλά, χρώματος ανοιχτό πράσινο έως κίτρινο όταν ωριμάζει, με λευκή (ή σπανιότερα ροζ ή κόκκινη) σάρκα και φτερωτούς μίσχους φύλλων. Εξωτερικά παρομοιάζεται με ένα μεγάλο γκρέιπφρουτ με παχύτερο φλοιό, ωστόσο λείπει η χαρακτηριστική έντονη πικρή του γεύση.

Η διατροφική αξία της φράπας είναι μεγάλη καθώς είναι πλούσια σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία, ενώ είναι χαμηλή σε θερμίδες, με μία μερίδα (190 g) να προσφέρει μόλις 72 Kcal. Κατά κύριο λόγο η φράπα είναι πολύ καλή πηγή βιταμίνης C, καλίου, φυτικών ινών, βιταμίνης Β6 και μαγνησίου. Μάλιστα, μια μερίδα φράπα (190 g) μπορεί να καλύψει τις ημερήσιες ανάγκες σε βιταμίνη C κατά 193%.

Διατροφική αξία ανά 100 g

Νερό 89,1 g

Ενέργεια 38 Kcal

Υδατάνθρακες 9,62 g

Φυτικές Ίνες 1 g

Λίπος 0,04 g

Πρωτεΐνη 0,76 g

Βιταμίνες

Θειαμίνη (Β1) 0,034 mg (3%)

Ριβοφλαβίνη (Β2) 0,027 mg (2%)

Νιασίνη (Β3) 0,22 mg (1%)

Βιταμίνη Β6 0,036 mg (3%)

Βιταμίνη C 61 mg (73%)

Βιταμίνη Α 8 IU

Μέταλλα & Ιχνοστοιχεία

Σίδηρος 0,11 mg (1%)

Μαγνήσιο 6 mg (2%)

Μαγγάνιο 0,017 mg (1%)

Φώσφορος 17 mg (2%)

Κάλιο 216 mg (5%)

Νάτριο 1 mg (0%)

Ψευδάργυρος 0,08 mg (1%)

Ασβέστιο 4 mg

Β-Κρυπτοξανθίνη 10 μg

Τα οφέλη για την υγεία της φράπας μπορεί να περιλαμβάνουν:

Την υγεία του εγκεφάλου

Την δημιουργία της αίσθησης του χορτασμού.

Την πρόληψη της δυσκοιλιότητας

Την ενυδάτωση

Την πεπτική υγεία

Την ενισχυμένη ανοσία

Τον μειωμένο κίνδυνο ορισμένων χρόνιων ασθενειών

Την αποτοξίνωση

Την καταπολέμηση του καρκίνου

Την υγεία του εντέρου

Την υγεία της καρδιάς

Την βελτιωμένη οστική πυκνότητα

Την μειωμένη χοληστερόλη

Την ρυθμισμένη αρτηριακή πίεση

Την αντιγήρανση, νεανική εμφάνιση, πρόληψη δερματικών βλαβών απώλεια βάρους

Ιδιαίτερα η φράπα προσφέρει τεράστια οφέλη για την υγεία, όπως η προαγωγή της υγείας της καρδιάς, η πρόληψη του καρκίνου, η ενίσχυση της τριχοφυΐας και η θεραπεία του πόνου στις αρθρώσεις και των λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος. Επιπλέον, παρέχει επίσης διατροφικές απαιτήσεις σε βιταμίνη C, κάλιο και επίσης παρέχει βασικά μέταλλα όπως σίδηρο και μαγνήσιο για βέλτιστη κυκλοφορία του αίματος

Ποια τα οφέλη του για την υγεία;

Η πολύ υψηλή συγκέντρωση της φράπας σε βιταμίνη C, κάλιο και φυτικές ίνες της προσδίδουν σημαντικά και πολλαπλά οφέλη για την υγεία. Ενδεικτικά:

Καρδιαγγειακή νόσος

Επιδημιολογικές μελέτες έχουν επίσης δείξει σημαντική συσχέτιση μεταξύ της πρόσληψης και της προστασίας της βιταμίνης C ενάντια στην θνησιμότητα από καρδιαγγειακή νόσο, με την υψηλή πρόσληψη βιταμίνης C να μειώνει τα επίπεδα της LDL (κακή χοληστερόλη στο αίμα), η οποία ενοχοποιείται για την ανάπτυξη καρδιαγγειακών παθήσεων. Επίσης, η φράπα είναι μια πολύ καλή πηγή καλίου, και κάθε μερίδα (190 γρ.) παρέχει περίπου 12% των ημερήσιων αναγκών. Το κάλιο είναι αγγειοδιασταλτικό, δηλαδή προκαλεί χαλάρωση των αγγείων με αποτέλεσμα να μειώνονται οι αγγειακές αντιστάσεις και η αρτηριακή πίεση. Συνεπώς, μειώνονται οι πιθανότητες αθηροσκλήρωσης, καρδιακών προσβολών και εγκεφαλικών επεισοδίων.

Καρκίνος

Μετά από πολυάριθμες μελέτες σχετικά με την πρόσληψη φρούτων και λαχανικών και την ανάπτυξη καρκίνου, έχει φανεί ότι η κατανάλωση αυτών των τροφίμων έχει προστατευτική δράση, με έρευνες να δείχνουν τον σημαντικό προστατευτικό ρόλο της βιταμίνης C στην εμφάνιση καρκίνου.

Αναιμία

Η βιταμίνη C μπορεί να αυξήσει την απορρόφηση του μη αιμικού σιδήρου (μορφή σιδήρου που βρίσκεται σε φυτικής προέλευσης τρόφιμα) δύο έως τέσσερις φορές. Η βιοδιαθεσιμότητα του μη αιμικού σιδήρου είναι πολύ χαμηλότερο από εκείνο του αιμικού, ο οποίος βρίσκεται στα τρόφιμα ζωικής προέλευσης. Τα άτομα που καταναλώνουν περιορισμένα ζωικά προϊόντα έχουν αυξημένο κίνδυνο έλλειψης σιδήρου, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε αναιμία. Η κατανάλωση εσπεριδοειδών πλούσιων σε βιταμίνη C μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της αναιμίας.

Καταρράκτης

Η οξείδωση του φακού του ματιού παίζει κεντρικό ρόλο στην σχηματισμό καταρράκτη που σχετίζεται με την ηλικία. Ο ρόλος της διατροφής πλούσια σε αντιοξειδωτικά, όπως η βιταμίνη C, στην αιτιολογία του καταρράκτη Πιο συγκεκριμένα χαμηλός κίνδυνος καταρράκτη έχει αποδοθεί σε άτομα με υψηλή προσλήψη βιταμίνης C και καροτενοειδών.

Ανοσοποιητικό σύστημα

Η βιταμίνη C δρα ως αντιοξειδωτική ουσία αυξάνοντας τη δραστικότητα των λευκών αιμοσφαιρίων και μειώνοντας τις ελεύθερες ρίζες που μπορούν να βλάψουν τα οργάνων του σώματος. Επιπλέον, βοηθά στην καταπολέμηση των μολύνσεων που οδηγούν σε κρυολογήματα, βήχα και πυρετό.

Πέψη

Μια μερίδα φράπα παρέχει περίπου το 8% των ημερήσιων αναγκών σε φυτικές ίνες. Αυτό προάγει την υγιή πέψη και αντιμετωπίζει προβλήματα, όπως η δυσκοιλιότητα.

Κράμπες

Το κάλιο είναι σημαντικό για την ισορροπία των υγρών στο σώμα, το οποία αποτελεί μια βασική πτυχή της μυϊκής κράμπας και της δυσκαμψίας. Έτσι, η συχνή κατανάλωση φράπας συμβάλει στην ισορροπία των ηλεκτρολυτών, αποτρέποντας τις μυϊκές κράμπες.

Η φράπα είναι φρούτο δεν έχει παρενέργειες.

Κάποια προσοχή χρειάζεται μόνον σε συγκεκριμένες περιπτώσεις όπως :

– Παιδιά και οι ηλικιωμένοι

Τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι θα πρέπει να λαμβάνουν προφυλάξεις και να συμβουλεύονται έναν γιατρό σε περίπτωση που λαμβάνουν φάρμακα, πριν καταναλώσουν την φράπα.

Οι φαρμακοποιοί και οι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να ευαισθητοποιήσουν τους ανθρώπους και να τους εκπαιδεύσουν σχετικά με τις πιθανές παρενέργειες του φαρμάκου με τους χυμούς φρούτων.

– Αλληλεπίδραση με φάρμακα

Φαίνεται ότι η επίδραση της φράπας στο μεταβολισμό φαρμάκων είναι παρόμοια με την επίδραση του γκρέιπφρουτ.

Πιο αναλυτικά, έχει φανεί ότι μία ή περισσότερες ουσίες του φρούτου εμποδίζουν τη δράση ενός ενζύμου που ονομάζεται κυτόχρωμα Ρ-450 3Α4 (CYP3A4). Αυτό το ένζυμο διαλύει μια μεγάλη ποικιλία φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένης της ατορβαστατίνης (Lipitor). Δέσμευση του CYP3A4 σημαίνει υψηλότερα επίπεδα στο αίμα αυτών των φαρμάκων. Μάλιστα ένα ποτήρι χυμός γκρέιπφρουτ ή η κατανάλωση μισού γκρέιπφρουτ, φθάνει για να καταστείλει τη δραστηριότητα του CYP3A4 κατά το ήμισυ με την επίδραση να διαρκεί μέχρι και 24 ώρες.

– Αιθέριο έλαιο

Η συνεχής υπερβολική επαφή με έλαιο της εξωτερικής φλούδα μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό του δέρματος ή δερματιτιδα

– Όχι στην υπερκατανάλωση

Ωστόσο, πρέπει κανείς να καταναλώνει μόνο φρέσκα προϊόντα και να μην τα τρώει σε υπερβολικές ποσότητες, για να αποφευχθούν τυχόν παρενέργειες.

Κάποιος πρέπει πάντα να συμβουλεύεται τον γιατρό πριν καταναλώσει φράπες σε μεγάλες ποσότητες ή για θεραπευτικά οφέλη. Θα είναι το καλύτερο για να σας συνταγογραφήσει τη σωστή μορφή και δοσολογία σύμφωνα με την κατάσταση της υγείας σας.