Άρθρο του Θέμη Μουμουλίδη*
Με αφορμή δημοσιεύματα και πολλαπλές καταγγελίες που είδαν το φως της δημοσιότητας τον τελευταίο καιρό και αφορούσαν σε σοβαρές παραβάσεις στο νησί της Μακρονήσου, επισκεφτήκαμε πριν λίγες μέρες το μαρτυρικό νησί. Μπορούσαμε εύκολα να διαπιστώσουμε τις αλλαγές , αφού το 2013 είχαμε πολλές φορές επισκεφτεί, καταγράψει, φωτογραφήσει και κινηματογραφήσει σημαντικά σημεία του νησιού, για την καλύτερη προετοιμασία της παράστασης «Ποιος τη ζωή μου».
Είχε προηγηθεί η αυτοψία από τους αρμόδιους Επιθεωρητές Δόμησης και Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, οι οποίοι κατέγραψαν σημαντικό αριθμό αυθαιρέτων , στάνες, αλλά και σπίτια σε παραθαλάσσια σημεία του νησιού.
Δυστυχώς σήμερα, η Μακρόνησος βρίσκεται κυριολεκτικά στο έλεος των ανέμων και των ασυνείδητων.
Η παραβατικότητα στο νησί δεν έχει προηγούμενο. Καινούργια αυθαίρετα κτίσματα- κατοικίες με πέργκολες και καμινάδες, νέες «παραθαλάσσιες» κατοικίες με προβλήτα για να δένουν σκάφη, επεμβάσεις σε ιστορικά κτίρια με δορυφορικές κεραίες και φωτοβολταϊκά, μαντριά με πέτρινη περίφραξη εκατοντάδες στην κυριολεξία μέτρων… αλλά και κτήρια που έχουν μετατραπεί σε στάνες!
Η αποθέωση της αυθαιρεσίας σε ένα μοναδικό μνημείο, που υποτίθεται πως προστατεύεται από την πολιτεία.
Η Μακρόνησος περνάει τα δικά της βασανιστήρια. Στον χώρο που μαρτύρησαν χιλιάδες δημοκράτες, στον χώρο που σηματοδοτεί μια από τις πιο σκοτεινές περιόδους της νεότερης ελληνικής ιστορίας, κατοικεί πλέον μνήμη ανυπεράσπιστη!
Η προστασία των τόπων εξορίας είναι μια ακόμη υποχρέωση της κυβέρνησης της Αριστεράς! Η ανάδειξη των τόπων αυτών αποτελεί πολιτική επιλογή και πρόκληση αναμέτρησης με μια σκληρή πραγματικότητα.
Μακρόνησος, Γυάρος, Λέρος, Αη Στράτης, Τρίκερι…
Όχι μόνο ιερά μνημόσυνα [κι αυτά ξεχνιούνται σιγά σιγά] . Είναι καιρός για έργα. Να καθιερωθούν ετήσιες επιστημονικές, ιστορικές, πολιτιστικές συναντήσεις για την ιστορία των ανθρώπων που τα «κατοίκησαν».
Ας κινηθούμε με ευθύνη. Οφείλουμε να παραδώσουμε ζωντανή την μνήμη στις νεότερες γενιές. Ας καταγράψουμε επιστημονικά πλέον την ιστορία των τόπων εξορίας. Όλες τις ιστορίες. Τις προσωπικές ιστορίες.Τις χιλιάδες ιστορίες. Ας δημιουργήσουμε κύκλους δράσεων που να βοηθούν στη σύνδεση των ιστορικών χώρων και στην ανάδειξή τους.
Κυρίως όμως ας προφυλάξουμε τους χώρους από την ασυδοσία.
Το 2018 μπορεί να αποτελέσει χρονιά ανάδειξης και αρχής της προστασίας των τόπων εξορίας. Οι Ελληνες δημιουργοί είναι βέβαιο πως θα στηρίξουν σημαντικά καλλιτεχνικά γεγονότα σε κάθε τόπο.
Οι Σχολές Καλών Τεχνών μπορούν να υπερασπιστούν το σημαντικό εγχείρημα.
Μπορούν να δημιουργηθούν θεματικές ενότητες. Μια για κάθε νησί.
Ενδεικτικά:
–Τρίκερι, Συνάντηση για τα γυναικεία δικαιώματα.
–Μακρόνησος, Δημιουργία Μουσείου. Παγκόσμιος προορισμός ειρήνης και συμφιλίωσης. Ετήσια θεματική συνάντηση δημιουργών από όλο τον κόσμο.
–Γυάρος, Συντήρηση των εγκαταστάσεων και διεθνείς συναντήσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
–Λέρος, Διεθνής συνάντηση μνήμης τόπων εξορίας κ.ά.
Η ανάδειξη , σύνδεση και διάσωση των τόπων εξορίας, αποτελεί χρέος μας και οφείλουμε να το εκπληρώσουμε. Ας μιλήσουμε με κάθε ενδιαφερόμενο φορέα. Ο διάλογος και η συνεργασία θα φέρουν πολλά περισσότερα από την σιωπή και την απραξία ετών.
Θυμάμαι στις 13 Σεπτεμβρίου 2013, το σιωπηλό ανθρώπινο πλήθος που με σεβασμό, κατέφτανε επί πέντε ώρες στο νησί, με τα δύο καράβια που είχαν έρθει από την Εύβοια και έκαναν το σύντομο ταξίδι Λαύριο-Μακρόνησος. Σιωπηλοί κατευθυνόταν προς τον Άη-Γιώργη, τα χαλάσματα των ταγμάτων κράτησης, το θεατράκι, τους φούρνους… Στο τέλος της παράστασης, περισσότεροι από 8.000 άνθρωποι, με θρησκευτική ευλάβεια, εγκατέλειπαν το θρυλικό νησί, αφήνοντας πίσω τους, αργά προς το ξημέρωμα, ένα αξιοζήλευτα καθαρό τοπίο. Είναι μια μοναδική εμπειρία που θα θυμάμαι μέχρι το τέλος. Μια άλλη Ελλάδα επισκέφτηκε εκείνη τη νύχτα το μαρτυρικό νησί της Μακρονήσου.
Αξίζει να αγωνιστούμε για να την ξανασυναντήσουμε.
*Ο Θέμης Μουμουλίδης είναι σκηνοθέτης
και βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Π.Ε.Κοζάνης