Άλλα ονόματα :Τερμησσός ,Μείζων Τερμησσός Termessos, Güllük
ΟΙ ΤΕΡΜΙΣΣΟΙΣ :
ΟΙ ΥΠΕΡΗΦΑΝΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΗΣ ΠΟΥ ΕΜΠΟΔΙΣΑΝ ΤΟΝ Μ.ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΝΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΑΡΓΟΤΕΡΑ ΟΙ ΝΕΟΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΑΝ ΝΑ ΔΙΑΣΩΣΟΥΝ ΤΟΝ ΣΤΡΑΤΗΓΟ ΑΛΚΕΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΝΟΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΟΥ ΤΟΝ ΜΟΝΟΦΘΑΛΜΟΥ, ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΕΠΙΓΟΝΩΝ ΤΟΥ Μ.ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ
Σταύρου Π. Καπλάνογλου Σπάρταλη εκ πατρός
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η αρχαία Ελληνική πόλη Τερμησσός ήταν μια από τις πιο πλούσιες και πολυάνθρωπες πόλεις της Πισιδία γράφτηκε, ότι την εποχή, που από την περιοχή πέρασε ο Μ. Αλέξανδρος, είχε 60000 κατοίκους και 150 χιλιάδες κατοίκους, το 2ο αιώνα π.Χ.
Κρυμμένη από τα πευκοδάση, έχοντας ειρηνική και ανέγγιχτη εμφάνιση, ο χώρος έχει σήμερα πιο ξεχωριστή και εντυπωσιακή ατμόσφαιρα από πολλές άλλες αρχαίες πόλεις.
Αποκαλούνταν «Μείζων Τερμησσός », σε αντιδιαστολή προς την << Μικρά Τευμησός >> ή «Eλάσσων Τερμησός» η οποία ήταν πιο κάτω,στα όρια Πισιδίας – Λυκίας, όπου βρίσκεται σήμερα το Παντέμ ἀγατζί. Κοντά στην Οινόανδα.
– Μικρά Τερμησσός ή Τερμησσός η προς ττην Οινόανδα
Μικρά Τερμησσός ή Τερμησσός η προς ττην Οινόανδα ήταν αποικία της Μείζονος Τερμισσού, που βρισκόταν στα 85 χιλιόμετρα από την Οινοάτα προς τα νότια και είχε ιδρυθεί τον 2ο αιώνα π. Χ. ανάμεσα στην Σπάρτη της Μ. Ασίας και την Αττάλεια από την οποία απείχε 37 χλμ προς τον βορρά της Οινοάντας της Λυκίας.
ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΤΑΝ
Ήταν κτισμένη εκεί όπου βρίσκεται η σημερινή πόλη Güllük στο όρος Σόλυμα, παραφυάδα του Ταύρου, σε υψόμετρο 1050 μέτρα και σε απόσταση 39 χιλιομέτρων Β.Δ. της Αττάλειας. Και 141 χλμ νότια της Σπάρτης.
ΤΟ ΟΝΟΜΑ
–Τερμισσός
Η προέλευση του ονόματος της Τερμησσού έχει να κάνει με την αρχαία Ελληνική λέξη Τέρμα σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη τέλος ..
Τέρμα < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική grc < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *térmn̥ (τέρμα, όριο) ή και ( το τέλος μιας διαδρομής )
Συγγενικές λέξεις : τερματίζω , τερματικός, τερματικό , • τερματισμός
Η λέξη έχει Πελασγικά / Δωρικά χαρακτηριστικά λόγω της κατάληξης της αποτελείται από την λέξη Τέρμα+ την κατάληξη – ισσος = Τερμησσός
Για ορισμένους η κατάληξη – Ισσος εξομοιώνεται με τις λέξεις «Άσσα» + Τέρμε» – μια ορεινή ζώνη ή ένα ψηλό ορεινό φρούριο).
Και η Τερμησσός δεν ήταν απλώς ένας οικισμός, αλλά ένα απόρθητο φρούριο στα βουνά.
Σύμφωνα με τον Στράβωνα, οι κάτοικοι της Τερμησσού αποκαλούσαν τους εαυτούς τους Σολύμους και ήταν Πισιδοί.
Το όνομά τους Σολυμοί, προερχόταν και το βουνό στο οποίο ζούσαν, προήλθε από το Σόλυμο , έναν ανατολικό θεό που αργότερα ταυτίστηκε με τον Δία, δημιουργώντας εκεί τη λατρεία του Δία Σολυμού
–Τερμισσός των Μειζόνων
Η ονομασία αυτή δόθηκε μετά την δημιουργία της αποικίας κοντά στην Οιοάντα τον 2ο αιώνα π.Χ., για να υπάρχει ο διαχωρισμός ,αποκαλώντας συγχρόνως την νέα Τερμησσο <<Ελάσσωνα >>
Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
Η Τερμισσός, μετά από μια σταδιακή παρακμή, εγκαταλείφθηκε τον 5ο αιώνα μ.Χ.
Αυτό τουλάχιστον διαπιστώσαμε από τα νομίσματα που είδαμε ,το τελευταίο είναι έκδοσης του 268 μ.Χ.
Και δεν υπήρχαν επίσκοποι της Τερμησσού σε συνόδους μετά την 4η Οικουμενική σύνοδο, που έγινε το 451 μ. Χ, .
ΙΣΤΟΡΙΑ
–Όμηρος
Για πρώτη φορά ο Τερμησσός εμφανίστηκε στη βιβλιογραφία στις σελίδες της Ιλιάδας του Ομήρου.
Ο Όμηρος αναφέρει ότι ο Βελλεροφόντης ο Έλληνας ήρωας που ανέβασε ένα φτερωτό άλογο Πήγασος και έγινε γνωστός ως άνθρωπος που σκότωσε την Χίμαιρα, όταν του ανατέθηκε από τον βασιλιά της Λυκίας να κατακτήσει την Τερμησσό.
Κατάφερε να αναγκάσει τους κατοίκους της Τερμησσού να παραδοθούν πετώντας πάνω από τα βουνά με το φτερωτό άλογο τον στον Πήγασο και ρίχνοντας πέτρες στους Τερμησσείς που αντιστεκόταν προστατεύοντας την πόλη τους Εκτός από αυτήν την ιστορία, λίγα είναι γνωστά για την αρχαία ιστορία της Τερμησσού.
– Η ίδρυση από τους αρχαίους Πισιδούς
Πιθανότατα η πόλη ιδρύθηκε στους προϊστορικούς χρόνους από μια φυλή Πισιδών
Είναι η ίδια φυλή που εγκαταστάθηκε στη σημερινή επαρχία της Σπάρτης όπου έχτισαν την πόλη της Σαγαλασσού.
Οι κάτοικοι του Τερμησσού αποκαλούνταν Σόλυμοι και αυτό το όνομα, σύμφωνα με τον Στράβωνα, προήλθε από τον Σόλυμο, έναν θεό της περιοχής που αργότερα ταυτίστηκε με τον Δία., όπως ήδη έχουμε αναφέρει στην ονοματολογία .
Ο θεός αυτός είναι συνδεδεμένος με την παλιά πρωτεύουσα της Παλαιστίνης
Αυτό αποδεικνύεται από τα νομίσματα που κόπηκαν στην Τερμησσό με την εικόνα της θεότητας και το όνομά του.
– Μ. Αλέξανδρος
Αυτό που είναι γνωστό για την ιστορία του Τερμησσού ξεκινά κυρίως τη στιγμή που ο Μέγας Αλέξανδρος πολιορκεί την πόλη το 333 π.Χ. που την παρομοίασε την πόλη με φωλιά αετού και σε μία από τις λίγες περιπτώσεις, απέτυχε να την κατακτήσει.
. Στα 334-333 π.Χ. ο Μακεδόνας στρατηλάτης, θέλοντας να περάσει από την Παμφυλία στη Φρυγία, έφθασε στα μέρη των Τερμησσέων. «Οι δε άνθρωποι ούτοι το μεν γένος Πισίδαι εισί βάρβαροι» μας λέει ο Αρριανός και «χωρίον… οικούσιν υπερύψηλον και παντή απότομον· και η οδός παρά την πόλιν χαλεπή».
Ο Αρριανός , ένας από τους αρχαίους ιστορικούς που ασχολήθηκε με αυτό το γεγονός και κατέγραψε τη στρατηγική σημασία της Tερμισσού, σημειώνει ότι ακόμη και μια μικρή δύναμη θα μπορούσε εύκολα να την υπερασπιστεί λόγω των ανυπέρβλητων φυσικών εμποδίων που περιβάλλουν την πόλη.
Η τοποθεσία της πόλης στο ορεινό πέρασμα από την ενδοχώρα της Φρυγίας προς τις πεδιάδες της Παμφυλίας περιγράφεται από τον ( Arrian, Annals 1,26,6)
Ο δρόμος αυτός, ανάμεσα σε δυο ψηλά βουνά, είναι ο μόνος της περιοχής που οδηγεί προς Βορράν
. Ο Μέγας Αλέξανδρος ήθελε να πάει στη Φρυγία από την Παμφυλία, και σύμφωνα με τον Αριαννό, ο δρόμος περνούσε από την Τερμησσό της Πισιδίας.. Ο Αλέξανδρος έχασε πολύ χρόνο και στην προσπάθεια του να διέλθει από το πέρασμα της διάβασης για το εσωτερικό της Πισιδία και από εκεί στην Φρυγία
όπου τον περίμενε μεγάλο τμήμα των στρατευμάτων του που είχαν ακολουθήσει άλλο δρόμο προκειμένου ενωμένος στρατός των Μακεδόνων να κατευθυνθεί για την Περσία
Την διάβαση όμως την έκλεισαν οι Τερμησσιοί, και έτσι, και έτσι θυμωμένος πολιόρκησε την πόλη τους
Όταν όμως κατάλαβε ότι λόγω και του αναγλύφου θα έχανε πολύ χρόνο στράφηκε βόρεια από άλλο δρόμο και επιτέθηκε στην Σαγαλασσό μια λαμπρή πόλη της Πισιδία που γι’αυτην θα μιλήσουμε σε επόμενη δημοσίευση.
– Ελληνιστικοί χρόνοι
Στην Ελληνιστική εποχή η Τερμησσός έμεινε στην ιστορία κυρίως από την σύγκρουση μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου των στρατηγών του να μοιράσουν το μεγάλο Μακεδονικό βασίλειο που είχε δημιουργήσει
**Η σύγκρουση του Αντίγονου Μονόφθαλμου και του Αλκέτα ,
Ο ιστορικός Διόδωρος έχει καταγράψει λεπτομερώς ένα αξέχαστο περιστατικό στην ιστορία της Τερμησσού.
Το 319 π.Χ., μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου, ένας από τους στρατηγούς του, ο Αντίγονος Μονοφθάλμος, ανακήρυξε τον εαυτό του βασιλιά της Μικράς Ασίας και ξεκίνησε να κάνει πόλεμο ενάντιο του τότε αντίπαλό του Αλκέτα, του οποίου η βάση υποστήριξης ήταν η Πισιδία.
Οι δυνάμεις του αποτελούνταν από περίπου 40.000 άνδρες του πεζικού, 7.000 ιππικό, και περιλάμβαναν επίσης πολλούς ελέφαντες.
Ανίκανος να νικήσει αυτές τις ανώτερες δυνάμεις, ο Αλκέτας και οι φίλοι του κατέφυγαν στην Τερμησσό.
Ο Στρατηγός Αλκέτας. και αυτός, ήταν αδελφός του γνωστού Στρατηγού Περδίκκα, ο οποίος, μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου, είχε οριστεί επιμελητής της βασιλείας και έτσι είχε πάρει κεφάλι στην κούρσα της διαδοχής.
Ο Αλκέτας, μετά τη δολοφονία του αδελφού του το 321 π.Χ., είχε συνάψει φιλικές σχέσεις με τους νέους της Τερμησσού, οι οποίοι έδωσαν στον Αλκέτα το λόγο τους ότι θα τον βοηθούσαν.
Κρατώντας τον λόγο τους οι Τερμασιανοί νέοι δεν ενέδιδαν στις πιέσεις του Αντιγόνου, που ζητούσε επίμονα την παράδοσή του .
Τότε ο Αντίγονος ήρθε και έστησε στρατόπεδο μπροστά στην πόλη, επιμένοντας στην παράδοση του αντιπάλου του.
Οι πρόκριτοι, μη θέλοντας να καταστραφεί, για χάρη ενός ξένου ,ενός Μακεδόνα η πόλη τους, αποφάσισαν να παραδώσουν τον Αλκέτα στην Αντίγονο.
* Απόφαση των νέων της πόλης να προστατέψουν τον Αλκέτα,γιατί του έδωσαν το λόγο τους κόντρα στην απόφαση των γεροντότερων
Οι νέοι όμως της Τερμησσού ήθελαν να τηρήσουν το λόγο τους και αρνήθηκαν να ακολουθήσουν το σχέδιο τους
Οι πρεσβύτεροι έστειλαν τον Αντιγόνο έναν απεσταλμένο, για να τον ενημερώσουν για την πρόθεσή τους να παραδώσουν τον Αλκέτα.
Οι νέοι κατέστρωσαν ένα μυστικό σχέδιο από τους γεροντότερους, προκειμένου να φυγαδεύσουν τον Αλκέτα .
Όμως ο Αλκέτας όταν του προτάθηκε η εφαρμογή του σχεδίου ,είδε ότι υπήρχαν αδυναμίες και ότι οι νέοι με την αποτυχία του σχεδίου κινδύνευαν να συλληφθούν και να εκτελεσθούν ,προτίμησε να δώσει τέλος στην ζωή του για να τους σώσει . Μετά από αυτό οι πρεσβύτεροι παρέδωσαν το πτώμα του στην Αντίγονο.
Αφού υπέβαλε το πτώμα σε κάθε είδους κακοποίηση για τρεις ημέρες, ο Αντίγονος αναχώρησε από το εσωτερικό της Πισιδιάς αφήνοντας το πτώμα άφοβο.
Η νεολαία, δυσαρεστημένη πολύ με αυτό που είχε συμβεί, ανακάλυψε το πτώμα του Αλκέτα, το έθαψε με πλήρη τιμή και ανέγειρε ένα όμορφο μνημείο στη μνήμη του. Το οποίο έχει βρεθεί και υπάρχει και σήμερα
– Η σύγκρουση των Τερμισσέων με τον Λυκιακό σύνδεσμο
Μια επιγραφή που βρέθηκε στην πόλη Αράξα της Λυκίας αποδίδει σημαντικές πληροφορίες για την Τερμησσό
.Κατά το 2ο αιώνα π.Χ.η Τερμησσός για κάποιο άγνωστο λόγο,πήρε μέρος σε πόλεμο κατά της Λυκικής ένωσης,ο οποίος, όμως,τελικά δεν την έβλαψε.
Σύμφωνα με αυτήν την επιγραφή, τον 2ο αιώνα π.Χ., η Τερμησσός βρισκόταν σε πόλεμο για άγνωστους λόγους με το σύμπλεγμα των Λυκίων πόλεων,
– Σε πόλεμο και με την πόλη Ίσινδα
Και πάλι το 189 π.Χ. βρέθηκε να πολεμάει την γειτονική της Ίσινδα.
Σύμφωνα με πληροφορίες οι Τερμησσείς κατέλαβαν την πόλη Ίσινδα,μέλος της Ένωσης.
Γι’ αυτό τον 2ο αιώνα π.Χ. , λέγεται ότι η. η πόλη είχε τον μεγαλύτερο πληθυσμό όλα τα χρόνια από την αρχή της ίδρυσης της ,150 χιλιάδες κατοίκους .
– Η αποικία της Τερμησσού
Ταυτόχρονα, τον ίδιο αιώνα βρίσκουμε την αποικία της Μικράς Τερμησσού να ιδρύεται 85 χιλιόμετρα στα νότια-νοτιοδυτικά (Οινόαντα) τον 2ο αιώνα π.Χ.
– Βασίλειο της Περγάμου
Αργότερα,η πόλη ήταν σε συμμαχία με τον βασιλιά της Περγάμου και το έτος 71 μ.Χ.,η ανεξαρτησία της ήταν εγγυημένη από τη Γερουσία της Ρώμης
Ο Τερμησσός σύνηψε φιλικές σχέσεις με τον Άτταλο Β ‘, βασιλιά της Περγάμου, για την καταπολέμηση του αρχαίου εχθρού της, Σέλγης (Selge.) Ο Άτταλος Β ‘εορτάζει αυτήν τη φιλία χτίζοντας μια διώροφη στοά στην Τερμησσό.
– Ρωμαίοι
Ο Τερμησσός ήταν σύμμαχος της Ρώμης, και έτσι το 71 π.Χ. παραχωρήθηκε ανεξάρτητο καθεστώς από τη Ρωμαϊκή Γερουσία. σύμφωνα με αυτόν τον νόμο, η
ελευθερία και τα δικαιώματά του ήταν εγγυημένα.
Αυτή η ανεξαρτησία διατηρήθηκε συνεχώς για μεγάλο χρονικό διάστημα, με μόνη εξαίρεση να είναι μια συμμαχία με τον Αμύντα βασιλιά της Γαλατίας (βασιλεύει το 36-25 π.Χ.). Αυτή η ανεξαρτησία τεκμηριώνεται επίσης από τα νομίσματα της Τερμεσσού, που φέρουν τον τίτλο “Αυτόνομη”.
–Σεισμός
Το έτος 243 μ.Χ. την Τερμησσό έπληξε ισχυρός σεισμός,ο οποίος σχεδόν κατέστρεψε το υδραγωγείο,η πόλη έμεινε χωρίς νερό και τελικά εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους της. Το τέλος της Τερμησσού ήρθε, όταν το υδραγωγείο του καταστράφηκε από μεγάλο σεισμό, διακόπτοντας την την παροχή νερού στην πόλη.
Η πόλη εγκαταλείφθηκε (άγνωστο έτος), το οποίο βοηθά να εξηγήσει την αξιοσημείωτη κατάσταση διατήρησής του, σήμερα.
Ενδείξεις υπάρχουν από την βιβλιογραφία, για την ύπαρξη της επισκοπής, μέχρι τον 5ο αιώνα.
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ
Τα ερείπια της αρχαίας πόλης βρίσκονται ανάμεσα σε δύο βουνοκορφές σε υψόμετρο άνω του 1 χλμ.
Δεν έχει ανακαινιστεί, επομένως όλα τα κτίρια φαίνονται στην αρχική τους μορφή.
– Τείχη & Πύργους.
Μερικά από τα ερείπια που βρέθηκαν είναι τα τείχη και οι πύργοι.
Τα ερείπια της πόλης ξεκινούν με το τείχος της Ελληνιστικής Εποχής κοντά στο Yenicekahve στον αυτοκινητόδρομο Antalya-Korkuteli και συνεχίζονται μέχρι την κορυφή του όρους Güllük
–Κεντρική πλατεία
Η πόλη Termessians, όπου βρίσκονται τα κύρια επίσημα κτίρια βρίσκεται σε μια επίπεδη περιοχή λίγο πέρα από τα εσωτερικά τείχη.
-Αρχαίο θέατρο
Μια μεγάλης κλίμακας δομή κλασικού τύπου (πέτρινα σκαλοπάτια διατεταγμένα σε ημικύκλιο).
Αυτό είναι το μεγαλύτερο και πιο μεγαλοπρεπές κτίριο της πόλης. Κτίστηκε πρόχειρα τον 2ο αιώνα. π. Χ
Το θέατρο είναι σχεδιασμένο για 4000 άτομα, έχει 5 εξόδους και 27 σειρές, οι οποίες είναι λαξευμένες στον βράχο
. Δυστυχώς, η καμάρα της εισόδου καταστράφηκε, αλλά το κύριο μέρος του κτιρίου παρέμεινε άθικτο μετά τον σεισμό.
– Ωδείον ή Βουλευτήριο
Το ωδείο βρίσκεται περίπου 100 μέτρα από το θέατρο. Αυτό το κτίριο, που μοιάζει με μικρό θέατρο, χρονολογείται στον 1ο αιώνα π.Χ.
Πρόκειται για ένα διώροφο κτίριο σε δωρικό στυλ, το οποίο χρησίμευε ως χώρος συνάντησης του συμβουλίου, και καλύπτει έκταση 50 m2.
Το κτίριο έπρεπε να φιλοξενήσει έως και 500 άτομα.
Ο επάνω όροφος είναι διακοσμημένος με δωρική σειρά και κοίλος με τετράγωνες πέτρες, ενώ ο κάτω όροφος δεν είναι διακοσμημένος και τρυπημένος από δύο πόρτες.
Κατέρρευσαν μόνο η οροφή και το πάνω μέρος του κτιρίου, που μαζί με την εσωτερική επίπλωση θάφτηκαν υπόγεια μέσα στο Ωδείο.
Μέσα στα ερείπια, έχουν βρεθεί κομμάτια από χρωματιστό μάρμαρο, γεγονός που δημιουργεί την πιθανότητα οι εσωτερικοί τοίχοι να είναι διακοσμημένοι με μωσαϊκό. Είναι επίσης πιθανό ότι αυτό το κομψό κτίριο χρησίμευσε ως βουλευτήριο ή αίθουσα συμβουλίων.
.
— Ναοί των θεών (Άρτεμις, Δίας, Ήρα)
Στην περιοχή της Τερμησσού έχουν διατηρηθεί αρκετοί ναοί.
Έξι ναοί διαφόρων μεγεθών και τύπων έχουν είναι προς το παρόν γνωστοί στην Τερμησσό.Τέσσερα από αυτά βρίσκονται κοντά στο ωδείο, σε μια περιοχή που πρέπει να ήταν ιερή.
1. Δία Σολυμού
Ο πρώτος από αυτούς τους ναούς βρίσκεται ακριβώς στο πίσω μέρος του ωδείου και είναι κατασκευασμένος από πραγματικά υπέροχη τοιχοποιία
Θεωρείται ότι είναι ο ναός του Δία Σολυμού με τοίχους 4 μέτρων διακοσμημένους με σχέδια που απεικονίζουν θεούς και άλλα μυθικά πλάσματα.
2. Α Ναός της Αρτέμιδος
Ο δεύτερος ναός βρίσκεται κοντά στη νοτιοδυτική γωνία του ωδείου.
Σύμφωνα με μια επιγραφή, που βρέθηκε στην ακόμη πλήρη είσοδο, αυτός ο ναός ήταν αφιερωμένος στην Άρτεμη και τόσο το κτίριο, όσο και το λατρευτικό άγαλμα μέσα πληρώθηκαν από μια γυναίκα, που ονομάζεται Aurelia Armasta και τον σύζυγό της χρησιμοποιώντας τα δικά τους χρήματα.
Στην άλλη πλευρά αυτής της εισόδου, ένα άγαλμα του θείου αυτής της γυναίκας στέκεται πάνω σε ενεπίγραφη βάση. Ο ναός μπορεί να χρονολογηθεί σε στιλιστικούς λόγους έως τα τέλη του 2ου αιώνα μ.Χ.
3.Β Ναός της Αρτέμιδος
Στα ανατολικά του ναού της Άρτεμης βρίσκονται τα ερείπια δωρικού ναού
. Είναι περιφερικού τύπου, με έξι ή έντεκα στήλες προς τα πλάγια. Κρίνοντας από το μέγεθός του, πρέπει να ήταν ο μεγαλύτερος ναός στην Τερμησσό. Από επιζήμια ανάγλυφα και επιγραφές, θεωρείται επίσης ότι ήταν αφιερωμένο στην Άρτεμη.
4. Ναός αγνώστου Ημίθεου
Πιο ανατολικά, τα ερείπια ενός άλλου μικρότερου ναού βρίσκονται σε μια πετρωμένη βεράντα. Ο ναός υψώθηκε σε ψηλό βάθρο, αλλά σε τι θεό ήταν αφιερωμένο δεν είναι γνωστό προς το παρόν
Η είσοδος σε αυτόν τον ναό βρίσκεται στα δεξιά, υποδηλώνοντας ότι μπορεί να ανήκε σε ημίθεο ή ήρωα. Χρονολογείται στις αρχές του 3ου αιώνα μ.Χ.
5 –6 . Άλλοι ναοί ,άγνωστο σε ποιους αναφέρονται
Όσο για τους άλλους δύο ναούς, βρίσκονται κοντά στη στοά του Αττάλου, που ανήκουν στην κορινθιακή τάξη και είναι του τύπου του προστύλου. Αφιερωμένοι επίσης σε θεότητες που είναι ακόμη άγνωστες, αυτοί οι ναοί χρονολογούνται στον 2ο ή 3ο αιώνα μ.Χ.
–Ναός και η πύλη του του Αδριανού
Υπάρχουν επίσης μικρότερα ερείπια του ναού και του αυτοκράτορα Αδριανού.
Η πύλη του Αδριανού; βρίσκεται στην περιοχή του εμπορικού κέντρου.
– Αγορά
Πρόκειται για μια πλατεία αγοράς με κίονες (τώρα κατεστραμμένες και διάσπαρτες παντού), που βρίσκεται κοντά στα εσωτερικά τείχη της Τερμησσού.
–Υπόγειες δεξαμενές νερού
Στην περιοχή της Τερμησσού υπάρχουν πέντε τεράστιες υπόγειες στέρνες, όπου οι ντόπιοι μάζευαν νερό σε περίπτωση πολιορκίας από τους εχθρούς.
–Νεκρόπολη
Βρίσκεται στις τρεις πλευρές της πόλης. Μερικές από τις κρύπτες είναι λαξευμένες στο βράχο, οι υπόλοιπες σαρκοφάγοι βρίσκονται στην περιοχή της Τερμησσού και στα δάση κοντά. Τοποθετούνται σε μικρά βάθρα και οι επιτύμβιες στήλες είναι διακοσμημένες με στολίδια. Δυστυχώς, κάποιες από τις κρύπτες λεηλατήθηκαν και καταστράφηκαν από βάνδαλους.
Ένας λαξευτός τάφος, λέγεται ότι ανήκε στον ίδιο τον Αλκέτα.
Δυστυχώς, ο τάφος έχει καταστραφεί από κυνηγούς θησαυρών. Στον ίδιο τον τάφο ένα είδος δικτυωτού πλέγματος ήταν χαραγμένο μεταξύ των στηλών, ενώ στην κορυφή υπήρχε πιθανώς διακοσμητική ζωφόρος. Το αριστερό τμήμα του τάφου είναι διακοσμημένο με την απεικόνιση ενός πολεμιστή που χρονολογείται στον 4ο αιώνα π.Χ.
Τα πτώματα των φτωχών θάφτηκαν σε απλή πέτρα, πηλό ή ξύλινες σαρκοφάγους. Χρονολογούνται στον 2ο και τον 3ο αιώνα μ.Χ., αυτές οι σαρκοφάγοι γενικά βρίσκονται σε ένα υψηλό βάθρο. Στους οικογενειακούς τάφους των πλουσίων από την άλλη πλευρά, οι σαρκοφάγοι τοποθετήθηκαν μέσα σε μια πλούσια διακοσμημένη δομή χτισμένη σε σχήμα του νεκρού μαζί με τη γενεαλογία του, ή τα ονόματα αυτών που είχαν άδεια να ταφούν δίπλα του.
– Το γυμνάσιο
Τα ερείπια που βρίσκονται στα βορειοανατολικά της αγοράς πρέπει να ανήκουν στο γυμνάσιο.
Το εξωτερικό είναι διακοσμημένο με κόγχες και άλλα στολίδια της δωρικής τάξης. Αυτή η δομή χρονολογείται από τον 1ο αιώνα μ.Χ.
– Τα λουτρά
Κοντά στο γυμναστήριο υπήρχαν τα λουτρά της Τερμησσού,
, με πολλές σωζόμενες καμάρες και όρθιους τοίχους.
–– Βιβλιοθήκη & Αποχετευτικό σύστημα
Στην πόλη υπήρχε τέλειο αποχετευτικό σύστημα και βιβλιοθήκη
ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ
Ἡ Τερμησσός παρουσίασε καταπληκτική ανάπτυξη,κατά τούς τρεις τελευταίους προχριστιανικούς αἰῶνες.
Άφθονα νομίσματα βρέθηκαν στα ερείπια της πόλης με επιγραφές : ΤΕΡΜΗΣΕΩΝ ΜΕΙΖΟΝΩΝ.
Επίσης είναι φανερή η πίστη τους στον αρχαίο πρόγονο τους τον Σολυμο
Αλλά και ο χαρακτηρισμός του Δια ‘’Σολυμεύς ‘’
Solymi.
Τα νομίσματα του Τερμησσού απεικονίζουν συχνά αυτόν τον θεό και δίνουν το όνομά του.
– Χρονολόγηση
100-71 π.Χ
. 71 π.Χ – 70-69 π.Χ. 71-36 π.Χ 61-60 π.Χ.
46-45 π.Χ. 40-39 π.Χ.
μ.Χ. 150-268 μ.Χ. 138-268. 3ος αιώνας μ.Χ
ΖEYC COΛYMENYC, Δίας. Αθηνά, Σόλυμου , Ερμή ,Διόνυσος, ,Αρτέμιδος ,Σελήνη ή Ελένη, Hygieia . Ασκληπιό , Nike , Tyche , Διόσκουρους ,Geniu , Ήλιου ,Ηρακλής
– Παραστάσεις
* κρανοφόρος, ντραπέ προτομή του Σόλυμου αριστερά / COΛYMOC, ο Σόλυμος στέκεται αριστερά, κρανοφόρος, κρατώντας δόρυ και σπαθί
* Γυμνόκεφαλη, ντραπέ προτομή του Ερμή δεξιά, κηρύκειο πάνω από τον ώμο / TΩN MEIZONΩN, η Αθηνά στέκεται αριστερά, κρατώντας πατέρα και δόρυ
*προτομή του Ήλιου
Διόνυσος, γυμνός, όρθιος αριστερά, κρατά θυρσο και κάνθαρο, πάνθηρας στα πόδια.
*Βραβευμένη κεφαλή Αρτέμιδος δεξιά, φαρέτρα πίσω από τον ώμο.
/ TEΡ κάτω από τον ταύρο αριστερά.
*/ TΩN MEIZONΩN, Σελήνη ή Ελένη, μισοφέγγαρο στο κεφάλι, στέκεται αριστερά, κρατώντας πατέρα, ανάμεσα στους Διόσκουρους που στέκονται δεξιά και αριστερά δίπλα στα άλογά τους στα πλάγια της
TΩN MEIZONΩN, Hygieia στέκεται δεξιά, ταΐζει φίδι στα χέρια, αντιμετωπίζει τον Ασκληπιό που στέκεται μπροστά, κοιτάζει αριστερά, στηρίζεται σε μπλεγμένο με φίδι ραβδί.
* Βραβευμένη κεφαλή Διός δεξιά. / TEΡ κάτω από το ελεύθερο άλογο που πηδάει αριστερά, ημερομηνία Β παραπάνω
* Βραβευμένη κεφαλή Διός δεξιά. / TEΡ κάτω από το ελεύθερο άλογο που πηδάει αριστερά
*Εφυγε η βραβευμένη κεφαλή του Δία. / TEΡ κάτω από το ελεύθερο άλογο που καλπάζει αριστερά, ημερομηνία
* κάτω από το μπροστινό μέρος του αλόγου που πηδάει αριστερά, ημερομηνία KE πάνω, κεραυνός στο δεξί πεδίο
*TEΡMHCCEΩN, κρανοφόρος, γενειοφόρος, κουρεμένος προτομή του Σόλυμου δεξιά / COΛY-MOC, Σόλυμος, κρανοφόρος, καθισμένος αριστερά, σηκώνοντας το ένα δάχτυλο του δεξιού του χεριού.
*TEΡMHCCEΩN, κρανοφόρος, γενειοφόρος, κουρεμένος προτομή του Σόλυμου δεξιά / COΛY-MOC, Σόλυμος, κρανοφόρος, καθισμένος αριστερά, σηκώνοντας το ένα δάχτυλο του δεξιού του χεριού.
* Θ κάτω από το λαιμό. / AYTONOMΩN, Genius στέκεται αριστερά, κρατά κλαδί και κερατοειδές, Θ στο αριστερό πεδίο
*AYTONOMΩN, Nike περπατώντας αριστερά, κρατώντας στεφάνι και κλαδί φοίνικα, Θ στο αριστερό χωράφι.
*AYTONOMΩN, η Tyche στέκεται αριστερά, κρατά το πηδάλιο και το κεράτινο, Θ στο αριστερό πεδίο.
* ο Ερμής τρέχει αριστερά, κρατώντας την πατέρα στο πλάι του και το κηρύκειο μπροστά του. Αδημοσίευτο αντίστροφο
* TEΡMHCCEΩN, ακτινοβολούν και ντραπέ προτομή του Ήλιου δεξιά / TΩN MEIZONΩN, Διόνυσος, γυμνός, στέκεται αριστερά, κρατά κάνθαρο και θύρσο, πάνθηρας στα πόδια αριστερά
*TEΡMHCCEΩN, ντραπέ προτομή του Ερμή δεξιά, κηρύκειο πίσω από τον αριστερό ώμο / TΩN MEIZONΩN, ο Απόλλωνας στέκεται μπροστά, κοιτάζει αριστερά, το δεξί χέρι πριν από το στήθος, κρατώντας κλαδί στο αριστερό χέρι (χωρίς λύρα).
*/ MECONΩN, η Αθηνά στέκεται αριστερά κρατώντας Nike και δόρυ, τρόπαιο στα δεξιά
* Tyche στέκεται αριστερά, ο Κάλαθος στο κεφάλι, κρατώντας πηδάλιο και κερατοειδές
*TEΡ κάτω από το μπροστινό μέρος του καμπούριου ταύρου αριστερά, ημερομηνία KA ή KΓ παραπάνω.
*/ TΩN MEIZONΩN Θ, ο Ηρακλής στέκεται απέναντι, κοιτάζει αριστερά, κρατώντας μήλα, ρόπαλο και δέρμα λιονταριού. Θ στο επάνω δεξιό πεδίο.
*ΖEYC COΛYMENYC, ο Δίας καθισμένος αριστερά, κρατώντας Nike και σκήπτρο. / TEΡ MEIZONΩN, η Αθηνά στέκεται αριστερά, κρατώντας Nike και δόρυ, ασπίδα πίσω
*
–Εθνικών όνομα
TΩN MEIZONΩN, / TEΠ, Kς TEΡMHCCEΩN, TΩN MEIZONΩN,
TEΡMHCCEΩN AYTONOMΩN,
ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
Η Τερμησσός στους Χριστιανικούς χρόνους διέθετε επισκοπεί που ανήκε στην Μητρόπολη της Πέργης
Γνωστοί επίσκοποι της Τερμησσού είναι οι :
Ευρέσιος (παρέστη στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο,
Τιμόθεος (παρέστη στην Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο),
Ζηνόδοτος (παρέστη στήν Δ΄Οἰκουμενική Σύνοδο).
Έκτοτε χάνονται τα ίχνη της επισκοπής και της πόλης
ΤΕΡΜΙΣΣΟΣ Η ΕΛΑΣΣΩΝ
Οι σχετικές πληροφορίες για την αποικία της Μείζονος Τερμισσού, την Τερμησσό την Ελλάσονα ή Μικρά ή Τερμησσός η προς την
Οινόανδα γράφτηκαν στο άρθρο μας << Οινοάνδα, η Αρχαία Ελληνική πόλη της Μικράς Ασίας, στην άνω κοιλάδα του ποταμού Ξάνθου –>>
Η ΤΕΡΜΗΣΣΟΣ ΣΗΜΕΡΑ
Η περιοχή στην οποία βρισκόταν η αρχαία Ελληνική ποληΤερμησσος σήμερα βρίσκεται το Εθνικό Πάρκο Όρους Güllük (Τερμεσός).
Το πάρκο βρίσκεται 34 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Αττάλειας, στα βουνά Ταύρος στην περιοχή Κορκουτέλι.
Η αρχαία πόλη της Τερμησσοού είναι μια από τις πιο θεαματικές ερειπωμένες πόλεις στην Τουρκία, κυρίως λόγω της εκπληκτικής τοποθεσίας της.
Βρίσκεται στις πλαγιές του βουνού Gulluk στα βόρεια της Αττάλειας. Η πόλη χωρίζεται σε τρεις περιοχές. στο κέντρο της πόλης, στο κέντρο της πόλης και στο νεκροταφείο. Τα καλύτερα χρόνια του ήταν κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και τα καλύτερα απομεινάρια του είναι τα τείχη της πόλης, ο δρόμος του Βασιλιά, η Πύλη του Χαριανού, το γυμνάσιο, το θέατρο, το Ωδείο, οι διακοσμημένοι τοίχοι και οι στέρνες.
Οι γεωμορφολογικές ομορφιές του πάρκου περιλαμβάνουν τους απότομους βράχους του βουνού Gulluk και το φαράγγι Mecine που έχει τείχη ύψους περίπου 600 μέτρων.
Τα δάση και η ποικιλία των φυτών είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα της Μεσογείου.
Υπάρχουν πολύ σπάνια είδη άγριας ζωής που ζουν στην περιοχή, όπως αγριοκάτσικα, και ζαρκάδια και αετοί.