Τι ειπώθηκε στη διαδικτυακή συζήτηση του ΤΕΕ για τον Τοπικό Χωρικό Σχεδιασμό – Νέο Πρόγραμμα Εκπόνησης Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων
Η ανάγκη συνεργασίας, συμπαράταξης δυνάμεων, αποτελεσματικότητας και επίλυσης προβλημάτων αναδείχθηκε ιδιαίτερα στη σημαντική επιστημονική διαδικτυακή συζήτηση (webinar) με θέμα «Νέα εποχή για τον τοπικό χωρικό σχεδιασμό – Συζήτηση με αφορμή το επικείμενο πρόγραμμα εκπόνησης τοπικών πολεοδομικών σχεδίων» που διοργάνωσε το ΤΕΕ με τη συμμετοχή της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ. Αφορμή για την εκδήλωση είναι το εξαγγελθέν και ήδη προγραμματιζόμενο Ειδικό Πρόγραμμα μαζικής εκπόνησης μελετών των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ) σε όλη τη χώρα, μαζί με τις εξελίξεις στον θεσμό των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ), όπως αυτός προδιαγράφεται στον πρόσφατα ψηφισθέντα Ν. 4759/2020 για τον εκσυγχρονισμό της χωροταξικής και πολεοδομικής νομοθεσίας.
Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός διατύπωσε δημοσίως πρόσκληση συνεργασίας σε όλους τους μηχανικούς, στο κράτος, στην αυτοδιοίκηση, στους επιστημονικούς και άλλους φορείς για συνεργασία προκειμένου να ολοκληρωθεί μέσα σε λίγα χρόνια το σύνθετο έργο του πολεοδομικού σχεδιασμού σε όλη τη χώρα, που δεν έχει καταφέρει η Πολιτεία να ολοκληρώσει εδώ και 50 χρόνια. Ο Υφυπουργός ΠΕΝ Νίκος Ταγαράς τόνισε ότι η Πολιτεία αναλαμβάνει ένα μεγάλο στοίχημα προς όφελος της κοινωνίας και της ανάπτυξης που θα κερδηθεί, με όλες τις δράσεις χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού που προωθεί το ΥΠΕΝ, σε συνεργασία με το ΤΕΕ. Ο κ. Ταγαράς ανακοίνωσε τον προϋπολογισμό του προγράμματος, ενώ ο Γενικός Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ αναφέρθηκε στο χρονοδιάγραμμα, το περιεχόμενο και την προτεραιοποίηση των μελετών και του συνολικού έργου. Οι ομιλητές στις εισηγήσεις τους αλλά και οι συμμετέχοντες με τις παρεμβάσεις – ερωτήσεις τους, ανέλυσαν τις προκλήσεις αλλά και τις ευκαιρίες που δημιουργεί το νέο θεσμικό πλαίσιο και ο φιλόδοξος προγραμματισμός του ΥΠΕΝ.
Γ. Στασινός: Όλοι μαζί στο Πρόγραμμα ολοκλήρωσης του Πολεοδομικού Σχεδιασμού
Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός σημείωσε με έμφαση ότι «επιχειρούμε να ολοκληρώσουμε τον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, σε χρόνο που ακούγεται μη ρεαλιστικός και δεν έχει συμβεί ποτέ μέχρι τώρα», προσθέτοντας ότι κάποτε ακόμη και το 1/10 να κατάφερνε η Πολιτεία σε αυτόν τον χρόνο των λίγων ετών, θα ήταν με τα παλιότερα δεδομένα, μεγάλο επίτευγμα.
«Επιχειρούμε να κάνουμε κάτι όχι μόνο φιλόδοξο αλλά υπερφιλόδοξο», γιατί η χώρα έχει μείνει πολύ πίσω, πρόσθεσε με νόημα. «Ακόμη και το 50% του στόχου να πετύχουμε, θα έχουμε κάνει περισσότερα από όσα έγιναν τα τελευταία 50 χρόνια», τόνισε ο Πρόεδρος του ΤΕΕ, σημειώνοντας ότι είναι βέβαιος πως θα επιτευχθεί το σύνολο των στόχων εγκαίρως.
Ο Γιώργος Στασινός απάντησε στο ερώτημα που του θέτουν πολλοί, όπως ανέφερε: γιατί αναλαμβάνει το ΤΕΕ το σχέδιο για την ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού; «Γιατί αν δεν συμβάλλουμε όλοι, και το ΤΕΕ ως ο επίσημος φορέας των μηχανικών, και όλοι οι επιστημονικοί φορείς, όλοι οι δήμοι, και η ΚΕΔΕ, και τα αρμόδια Υπουργεία και όσοι συμμετέχουν και τους ενδιαφέρει το εγχείρημα και αν δεν βάλουμε τα δυνατά μας, αν δεν καταλάβουμε τι πρέπει να γίνει, δεν θα πετύχουμε. Μπαίνουμε μπροστά γιατί είναι προς όφελος της κοινωνίας, του κλάδου, των μηχανικών και όλων των πολιτών», σημείωσε με έμφαση.
Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ ανέλυσε πως, σύμφωνα με την άποψή του, «αν δεν αντιληφθούμε το μέγεθος και αρχίσουμε να ασχολούμαστε γιατί γίνεται το Α και όχι το Β, γιατί πήρε την τάδε μελέτη ο ένας και όχι ο άλλος, δεν θα έχουμε καταλάβει πραγματικά ούτε το μέγεθος του έργου ούτε το τί κάνουμε.»,
Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ τόνισε τη σημασία του έργου και κάλεσε όλους «να αποφύγουμε προσφυγές, διαμάχες στα δικαστήρια, μέτρα και αντεγκλήσεις, προσθέτοντας πως «το πρόγραμμα έχει δουλειές για όλους», και τόνισε ότι «εδώ είμαστε να λύσουμε τα προβλήματα που θα παρουσιαστούν». Ο Πρόεδρος του δεσμεύθηκε ότι ο ίδιος και το Επιμελητήριο θα προασπίσουν τη διαδικασία από εδώ και πέρα με κάθε τρόπο.
Σύμφωνα με τον Γιώργο Στασινό, το ΤΕΕ έχει πολύ καλή συνεργασία με το ΥΠΕΝ. «Ο αρμόδιος υπουργός, ο κ. Ταγάρας είναι συνάδελφος μηχανικός, του επαγγέλματος. Ο Γενικός γραμματέας είναι μηχανικός και καθηγητής, γνωρίζουν και οι δύο από την εμπειρία τους και τις θέσεις που κατείχαν και στο παρελθόν τα ζητήματα.»
Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ ολοκλήρωσε την παρέμβασή του με ένα κάλεσμα προς όλους. «Θα προσπαθήσουμε όλοι μαζί. Γιατί είναι ο μεγαλύτερος στόχος και το πιο δύσκολο έργο που αναλαμβάνεται για τη χώρα, και έχουμε όλοι μεγάλη ευθύνη. Να πετύχουμε το τελικό αποτέλεσμα: να ολοκληρωθεί ο χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός.»
Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ έδωσε συγχαρητήρια στην Ειδική Επιστημονική Επιτροπή Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας & Ανάπτυξης του ΤΕΕ που ανέλαβε την πρωτοβουλία για την εκδήλωση.
Ν. Ταγαράς: Το στοίχημα προς όφελος της κοινωνίας και της ανάπτυξης θα κερδηθεί
«Ο πήχης είναι πολύ ψηλά και σε συνεργασία με το ΤΕΕ που θα «τρέξει» τη διαγωνιστική διαδικασία των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων, το στοίχημα προς όφελος της κοινωνίας και της ανάπτυξης θα κερδηθεί» τόνισε ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Νίκος Ταγαράς.
Ο σχεδιασμός, όπως σημείωσε, αφορά σε μια πρωτόγνωρη παρέμβαση, στην εκπόνηση ΤΠΣ για περίπου 800 Δημοτικές Ενότητες με την κάλυψη του 80% από τις συνολικά 1.135 Δημοτικές Ενότητες της χώρας, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης πίστωσης 245 εκατομμυρίων ευρώ. Ο κύριος Ταγαράς επεσήμανε ότι οι προϋποθέσεις και τα χρονοδιαγράμματα του Ταμείου τίθενται σε εξαιρετικά αυστηρό πλαίσιο, καθώς οι μελέτες για το σύνολο της χώρας θα πρέπει να έχουν αποπληρωθεί μέχρι το 2025. «Ξεκινά ένας σχεδιασμός του χώρου για να μπει αυτό που διαχρονικά ονομάζεται χωροταξικά και πολεοδομικά “τάξη”, με τον καθορισμό χρήσεων και όρους δόμησης, ώστε ο καθένας εκ των προτέρων και με ασφάλεια να γνωρίζει τί επιτρέπεται και τί απαγορεύεται. Πρέπει να περάσουμε πάνω από τον πήχη και αυτό θα κάνουμε» δήλωσε χαρακτηριστικά.
Ο Υφυπουργός αναφέρθηκε στον στρατηγικό σχεδιασμό του Υπουργείου που εξελίσσεται όσον αφορά στην οργάνωση του χώρου και έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης και συγκεκριμένα στα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια, σε εμβληματικές αστικές αναπλάσεις πίστωσης περί τα 200 εκατ. ευρώ, στις Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή δόμησης (ΖΥΣ) -και τη διασύνδεσή τους με την Τράπεζα Γης- στην επανα-οριοθέτηση οικισμών και στον χαρακτηρισμό δημοτικών και κοινοχρήστων δρόμων στις εκτός σχεδίου περιοχές. Προανήγγειλε δε ότι ειδικά για την εκτός σχεδίου δόμηση, το Υπουργείο επεξεργάζεται ρυθμίσεις που θα διορθώσουν αστοχίες και ελλείψεις που παρατηρούνται στον τελευταίο νόμο 4759/2020.
Το ζήτημα των αυθαιρέτων και δη όσων ανήκουν στην Κατηγορία 5 ήταν ένα άλλο μεγάλο θέμα στο οποίο ο κ. Ταγαράς έδωσε ιδιαίτερη έμφαση. Ο Υφυπουργός σημείωσε ότι μελετά λύσεις και διεξόδους καθώς υφίστανται πολλά προβλήματα λόγω της μη συνέχισης υπαγωγής τακτοποίησης είτε αυθαίρετων κατασκευών είτε κτιρίων με αυθαίρετες αλλαγές χρήσης. «Εξελίσσουμε λύσεις για τα αυθαίρετα Κατηγορίας 5 και θα δώσουμε διεξόδους. Λαμβάνω πολλά μηνύματα από αυτοδιοικητικούς που αφορούν σε σχολεία και δημοτικά κτήρια που ανήκουν σε αυτήν την Κατηγορία -και είναι πολλά στην Ελλάδα. Αλλά και για λόγους ισονομίας, σε σχέση με αυτά τα ακίνητα που είχε επιτραπεί να ρυθμιστούν στην Κατηγορία 5-όπως ρυθμίζονται και αυτά που βρίσκονται σε περιοχές που έχουν κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης- οφείλουμε να δώσουμε λύσεις» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο κ. Ταγαράς ενημέρωσε επιπλέον τους συμμετέχοντες στην εκδήλωση για τον σχεδιασμό του Υπουργείου σχετικά με τα Ειδικά Χωρικά Πλαίσια τόσο για τη Βιομηχανία όσο και για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, καθώς και για την πρόσφατη ρύθμιση -σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού- για τα επικινδύνως ετοιμόρροπα κτίρια και για κάθε θέμα όπου υφίσταται συναρμοδιότητα), με τη σύσταση διευρυμένης Ειδικής Επιτροπής.
Σε μία εφ’ όλης της ύλης παρέμβαση, ο κ. Ταγαράς επεσήμανε την άμεση ανάγκη μετάβασης από τη συμβατική στην ψηφιακή εποχή, η οποία όπως τόνισε, ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη – σε συνεργασία με το ΤΕΕ, τόσο στην έκδοση οικοδομικών αδειών, στην εφαρμογή της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου, στην ψηφιακή ρύθμιση αυθαιρέτων και στο ζήτημα με τους ελεγκτές δόμησης, με τελικό στόχο τη διασύνδεση όλων αυτών των ηλεκτρονικών συστημάτων που θα διευκολύνουν καθοριστικά και με ασφάλεια δικαίου ιδιοκτήτες, μηχανικούς και επενδυτές.
Παράλληλα, ο Υφυπουργός, κατά τη διαδικτυακή εκδήλωση του ΤΕΕ, διατύπωσε την αντίθεσή του στον κεντρικό σχεδιασμό θέσπισης μιας ΥΔΟΜ ανά Δήμο, αποσαφηνίζοντας ότι είναι υπέρμαχος της ίδρυσης ΥΔΟΜ ανά περιφερειακή ενότητα (πρώην νομαρχίες), εξαιρουμένων των αστικών κέντρων και λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της νησιωτικής χώρας και διευκρίνισε ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία σύστασης της Κεντρικής Υπηρεσίας Δόμησης, η οποία θα επιλύσει προβλήματα για μεγάλες επενδύσεις.
Κλείνοντας την παρέμβασή του, ο κ. Ταγαράς δεν παρέλειψε να αναφερθεί στο ζήτημα των δασικών χαρτών κάνοντας λόγο για «εκκρεμότητες, παραλείψεις και “πληγές” του παρελθόντος που ο τεχνικός κόσμος γνώριζε και δεν αιφνιδιάζεται με τα σημερινά προβλήματα δεκαετιών που ανακύπτουν. Η Κυβέρνηση εκφράζει τη βούλησή της να αντιμετωπίσει το θέμα με οριζόντιο τρόπο και σε ό,τι αφορά τον χαρακτήρα και στο ιδιοκτησιακό καθεστώς».
Ευθύμιος Μπακογιάννης: Έως τον Ιούνιο οι πρώτες προκηρύξεις μελετών για ΤΠΣ
Ο Γενικός Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, και επίκουρος καθηγητής του ΕΜΠ, Ευθύμιος Μπακογιάννης στη συνέχεια παρουσίασε αναλυτικά το Πρόγραμμα με τις 5 δράσεις – πολεοδομικές μελέτες «μείζονος σημασίας», που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης τονίζοντας ότι θα επιλυθούν προβλήματα που αφορούν τόσο στον ιδιωτικό τομέα όσο και στις δημόσιες επενδύσεις σε βασικές υποδομές. Προς επίρρωσιν χρησιμοποίησε ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τις ζώνες απολιγνιτοποίησης στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και στην περιοχή της Μεγαλόπολης, στις οποίες, λόγω μη θεσμοθέτησης χρήσεων γης, καθυστέρησαν οι διαδικασίες μετάβασης των περιοχών σε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης.
Ειδικότερα, όσον αφορά στα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια, ο κ. Μπακογιάννης ανέφερε ότι θα λάβουν χώρα 4 κύκλοι αναθέσεων για τις περίπου 800 Δημοτικές Ενότητες σε όλη την Επικράτεια. Η επιλογή τους βάσει προτεραιοποίησης ήδη εξελίσσεται από την αρμόδια Επιτροπή Αξιολόγησης, η οποία και λαμβάνει υπόψη τα κριτήρια των αιτημάτων, της κήρυξης σε έκτακτη ανάγκη, της παλαιότητας υφιστάμενου ΓΠΣ ή της παντελούς έλλειψης σχεδιασμού, το στάδιο όπου βρίσκονται οι εν εξελίξει μελέτες ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ, αλλά και στοιχεία όπως η γειτνίαση ή γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά. Όσον αφορά στον χρονικό προγραμματισμό ο Γενικός Γραμματέας επεσήμανε ότι έως τις αρχές Ιουνίου θα έχουν βγει οι προκηρύξεις για τις πρώτες 100 μελέτες ΤΠΣ.
Αναφορικά με τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΕΠΣ) ο κ. Μπακογιάννης σημείωσε ότι το Υπουργείο θα παρέμβει σε 10 περιοχές που έχουν έντονο αναπτυξιακό ενδιαφέρον ή σημαντικές ιδιαιτερότητες φυσικού και αστικού περιβάλλοντος. Ήδη, 4 περιοχές έχουν ανακοινωθεί όπως η Μύκονος, η Σαντορίνη, η Ελαφόνησος και η περιοχή γύρω από το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι της Κρήτης. Συνεχίζοντας ο ΓΓ αναφέρθηκε στις Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή Δόμησης (ΖΥΣ), τη θεσμική προϋπόθεση της ενεργοποίησης της Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης. Στόχος του Προγράμματος, όπως παρουσιάστηκε στην ημερίδα του ΤΕΕ, είναι να συνταχθούν μελέτες ΖΥΣ σε περίπου 600 Δημοτικές Ενότητες. Αντίστοιχα, στις αυτοτελείς οριοθετήσεις οικισμών (οικισμοί χωρίς όρια ή οικισμοί με ακυρωθέντα όρια από το ΣτΕ) στόχος του Προγράμματος είναι να συνταχθούν μελέτες για περίπου 170 Δημοτικές Ενότητες και όσον αφορά στις αυτοτελείς μελέτες χαρακτηρισμού δημοτικών οδών -ζήτημα που άπτεται της εκτός σχεδίου δόμησης- στόχος είναι να συνταχθούν ενδεικτικά για 300 Δημοτικές Ενότητες.
Βάσει των στόχων που έχει θέσει το ΥΠΕΝ, ο χρονικός προγραμματισμός των δράσεων περιλαμβάνει εντός του 2021 την υπογραφή σύμβασης για το 70% των αναθέσεων, το 2022 να έχει ολοκληρωθεί η υπογραφή σύμβασης για το 100% των αναθέσεων, το 2023 να έχουν ολοκληρωθεί πρωτόκολλα παραλαβής μελετών, αξιολόγηση και αποπληρωμή για το 70% των αναθέσεων και το 2024 για το 100% των αναθέσεων. Ο προγραμματισμός, σημειώθηκε, αφορά την εκπόνηση και παραλαβή των μελετών και όχι τη θεσμοθέτηση, καθώς ακολούθως η Διοίκηση, με βάση τις διαδικασίες, θα γνωμοδοτήσει, θα εγκρίνει και θα αποστείλει στο ΣτΕ τα τελικά σχέδια ΠΔ, ώστε να εκδοθούν σε χρόνο που θα επιτρέψουν οι διαδικασίες τόσο του ΥΠΕΝ όσο και του ΣτΕ. Όπως αναφέρθηκε, ο προγραμματισμός θα πρέπει να τηρηθεί αυστηρά, δεδομένου ότι αν οι μελέτες ολοκληρωθούν μετά τις προθεσμίες που ορίζονται από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το κόστος τους θα πρέπει να καλυφθεί τελικά από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και όχι από τους πόρους του ΤΑΑ. «Είναι τόσο πολλές οι μελέτες, ώστε για τα επόμενα 4-5 χρόνια η μεγάλη πλειονότητα του ανθρώπινου δυναμικού των μελετητών της χώρας να απασχοληθεί κατ’ αποκλειστικότητα με αυτές» τόνισε ο Ευθύμιος Μπακογιάννης χαρακτηριστικά.
Γεωργία Γιαννακούρου: οι διαφορές με τα προηγούμενα καθεστώτα και οι θεσμικές εκκρεμότητες του νέου σχεδιασμού
Τις σημαντικές διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των νέων Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ), σύμφωνα με τον πολεοδομικό χωροταξικό νόμο 4759/2020 και των ΓΠΣ και ΣΧΟΑΠ του νόμου 2508/1997 παρουσίασε η Γεωργία Γιαννακούρου, Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών, Δικηγόρος στην εκδήλωση του ΤΕΕ.
Ως πρώτη διαφορά η κα Γιαννακούρου ανέφερε ότι για τα νέα ΤΠΣ την πρωτοβουλία κίνησης των διαδικασιών έχει κεντρικά το ΥΠΕΝ είτε ο οικείος Δήμος, κατά αντιστοιχία με τις προβλέψεις του Εθνικού Προγράμματος Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης του νόμου 1337/1983 (νόμος Τρίτση) ενώ για τα ΓΠΣ και ΣΧΟΑΠ του νόμου 2508/1997 η πρωτοβουλία κίνησης ανήκε στους Δήμους και τις πρώην Περιφέρειες εν συνεχεία Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, σχολιάζοντας ότι οι νέες προβλέψεις δίνουν τα πλεονεκτήματα ενιαίου σχεδιασμού, κατευθύνσεων και οδηγιών προς τους μελετητές ενώ λόγω του μεγάλου αριθμού μελετών ενδέχεται να υπάρξουν επιβαρύνσεις του διοικητικού μηχανισμού και καθυστερήσεις.
Η καθολική υποχρέωση τα νέα ΤΠΣ να υπαχθούν στις διαδικασίες Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης ενώ μεγάλο μέρος των ΓΠΣ και ΣΧΟΑΠ είχαν εξαιρεθεί είναι η δεύτερη διαφορά που επισήμανε η ομιλήτρια, εξηγώντας ότι αυτό συνεπάγεται διαβούλευση των ΤΠΣ με το κοινό, αξιολόγηση των σχολίων και πιθανές τροποποιήσεις τους με βάση τα αποτελέσματα της διαβούλευσης.
Η διαδικασία έγκρισης των ΤΠΣ μέσω Προεδρικών Διαταγμάτων επισημάνθηκε από την κα Γιαννακούρου ως τρίτη διαφορά, αναφέροντας ότι καθώς αφορούν σε πολεοδομικό χωροταξικό σχεδιασμό πρώτου επιπέδου, καθορίζοντας χρήσεις γης και όρους δόμησης η θεσμοθέτηση των ΤΠΣ μέσω ΠΔ αποτελεί τον μόνον θεμιτό συνταγματικά και νομικά τρόπο έγκρισης τους, αφού θα υπάρξει προληπτικός έλεγχος από το ΣτΕ, ώστε περιοριστούν τα περιθώρια εκ των υστέρων προσφυγών και ακυρωτικών αποφάσεων ενώ θα συμβάλλει σε καλύτερης ποιότητας νομικών ρυθμίσεων.
Ανέφερε ακόμη τις θεσμικές προϋποθέσεις, που πρέπει να εκπληρωθούν, ώστε να προχωρήσει ο νέος πολεοδομικός και χωροταξικός σχεδιασμός, εντός των χρονοδιαγραμμάτων και σύμφωνα με τους στόχους που τίθενται, δηλώνοντας ότι: «θα ένοιωθα πολύ πιο ασφαλής εάν είχε προηγηθεί πιλοτική εφαρμογή των νέων ΤΠΣ σε 10-15 περιοχές, ώστε να είχαμε ελέγξει και αντιμετωπίσει θέματα, που αφορούν στα χρονοδιαγράμματα, τις διοικητικές επιβαρύνσεις και τις πιθανές νομοθετικές προσαρμογές».
Σχετικά με τις θεσμικές εκκρεμότητες η κα Γιαννακούρου είπε ότι αυτές αφορούν στην έκδοση κανονιστικών πράξεων και αποφάσεων, που προβλέπει ο πολεοδομικός χωροταξικός νόμος 4759/2020, όπως η έγκριση των προδιαγραφών των μελετών των ΤΠΣ και των σχετικών σταθεροτύπων, τον κανονισμό αμοιβών μελετητών, την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος για το Μητρώο Αξιολογητών με τα σχετικά προσόντα τις αμοιβές και τα ασυμβίβαστα , όπως επίσης την έκδοση ΠΔ για την αναδιάρθρωση των κατηγοριών χρήσεων γης.
Σχετικά με τις χρήσεις γης η ομιλήτρια σημείωσε ότι οι προβλεπόμενες στο ΠΔ 59/18 που είναι πολλές και αναλυτικές προσιδιάζουν στο δεύτερο – ρυθμιστικό και όχι πρώτο επίπεδο του πολεοδομικού σχεδιασμού, προτείνοντας ομαδοποίηση χρήσεων σε μεγαλύτερες κατηγορίες, όπως πχ για τις βιομηχανίες χρήσεις σε μία ενιαία χρήση μεταποίησης. Η κ Γιαννακούρου πρότεινε ακόμη να υπάρξουν συγκεκριμένες προβλέψεις εναρμόνισης των νέων ΤΠΣ με τον υπερκείμενο Περιφερειακό και Εθνικό Χωροταξικό Σχεδιασμό.
Λάμπρος Κίσσας: «μία νέα θεσμική πραγματικότητα και μία δημιουργική πρόκληση για όλους»
Στην ανάγκη, ενόψει του προγράμματος εκπόνησης των νέων ΤΠΣ να διαμορφωθεί μία νέα πολιτική αντίληψη για τον αστικό πολεοδομικό σχεδιασμό, προκειμένου να υπάρξει κοινή προσέγγιση και συναντίληψη όλων των εμπλεκόμενων για το μέλλον των ελληνικών πόλεων αναφέρθηκε ο Λάμπρος Κίσσας, Μηχανικός Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, ως Εκπρόσωπος του Συλλόγου Ελλήνων Μηχανικών Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης. Ζήτησε επίσης η πλειάδα των νομοθετικών ρυθμίσεων και αποφάσεων που εκκρεμούν και όλα τα νέα δεδομένα για την εκπόνηση των ΤΠΣ, να ετοιμαστούν έγκαιρα και να τεθούν σε διαβούλευση, ώστε να υπάρξουν τυχόν προσαρμογές και βελτιώσεις και να εμπεδωθεί εμπιστοσύνη. Η έγκαιρη διαμόρφωση και παρουσίαση των νέων αποφάσεων, όπως είπε θα συμβάλλει και στην διάλυση μίας σύγχυσης που υπάρχει μέχρι τώρα στους κόλπους των μελετητών και του τεχνικού κόσμου.
Ο κ Κίσσας, αναφερόμενος από την πλευρά των μελετητών και της δημόσιας διοίκησης στις επιχειρούμενες θεσμικές αναμορφώσεις και το πρόγραμμα εκπόνησης Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων μίλησε «για μία νέα θεσμική πραγματικότητα και μία δημιουργική πρόκληση για όλους». Έδωσε έμφαση στην αναζήτηση του βέλτιστου μοντέλου αστικής ανάπτυξης, που θα πρέπει να ακολουθηθεί, θέτοντας προβληματισμό, με σημείο αναφοράς «τη διατήρηση ή όχι του μοντέλου της συμπαγούς πόλης». Σχετικά σημείωσε ότι πρέπει να αξιολογηθούν τα αστικά μοντέλα και η νέα πολεοδομική πολιτική να προσαρμοστεί εγκαίρως στα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται και στις μελλοντικές εξελίξεις, αναφορικά με την πυκνότητα της δόμησης στις ίδιες τις πόλεις, την ανάπτυξη των δικτύων, τις νέες πολιτικές για την ενέργεια και την εξοικονόμησή της, την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, τις μετακινήσεις αλλά και τις κοινωνικές αλλαγές που συντελούνται.
Ο κ Κίσσας σημείωσε ότι για την υλοποίηση του νέου πολεοδομικού σχεδιασμού και την εκπόνηση των ΤΠΣ σημαντικές προϋποθέσεις είναι να υπάρξουν κανόνες αξιοπιστίας και να είναι αδιάβλητο το σύστημα, ώστε οι μελετητές να πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους. Σε αυτή την κατεύθυνση επισήμανε ότι θα συμβάλλει η αποσαφήνιση της πολεοδομικής και χωροταξικής νομοθεσίας, με ενιαίους και καθαρούς κανόνες, όπως για την εκτός σχεδίου δόμηση, με τις αναγκαίες διορθώσεις ώστε να μην υπάρχουν αδικίες, τους οικισμούς, οι οποίοι δεν διέπονται όλοι από το ίδιο καθεστώς, την αναγνώριση οδών ανά κατηγορία, με κριτήρια, τα οποία θα καθορίζουν τη σχέση του υφιστάμενου καθεστώτος με τις νέες αναγνωρίσεις οδών. Ζήτησε επίσης να εξεταστεί το καθεστώς απαλλοτριώσεων για κοινόχρηστους χώρους, ώστε ο κάθε μελετητής να έχει ασφάλεια σχεδιασμού, ενόψει της εκπόνησης των νέων ΤΠΣ. Ανέφερε σχετικά ότι για την άρση της απαλλοτρίωσης θα πρέπει να είναι προϋπόθεση η αίτηση του ιδιοκτήτη «αλλιώς το σύνολο των οικοπέδων που προορίζονται για κοινόχρηστοι χώροι θα βρεθεί σε καθεστώς άρσης της απαλλοτρίωσης».
Την ανάγκη να ενισχυθεί ο ρόλος και να στελεχωθεί με εξειδικευμένο προσωπικό ο μηχανισμός της δημόσιας διοίκησης τόνισε επίσης ο ομιλητής, όπως επίσης το σύνολο του υλικού που θα δημιουργηθεί από την πρόοδο του νέου πολεοδομικού και τα σχετικά αρχεία να γίνουν κτήμα της δημόσιας διοίκησης, για να είναι σε θέση να παρακολουθήσει την ολοκλήρωση του και να συμβάλλει στις μελλοντικές εξελίξεις.
Ο κ Κίσσας σχετικά με τις χρήσεις γης τόνισε επίσης την ανάγκη το ΥΠΕΝ να αναλάβει κεντρική πρωτοβουλία οδηγιών για την αντιστοίχιση από παλαιότερα καθεστώτα στα καινούργια, σχολιάζοντας πως σήμερα συμβαίνει οι ΥΔΟΜ να καταλήγουν σε διαφορετικές αντιστοιχίσεις των παλαιών με τις νέες κατηγορίες χρήσεων γης, τονίζοντας ότι στόχος πρέπει να είναι «ίδιες λύσεις για τα ίδια προβλήματα παντού».
Αναστασία Τασοπούλου: ο πολεοδομικός χωροταξικός σχεδιασμός στις εμβληματικές επενδύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης
Η Αναστασία Τασοπούλου, Δρ. Μηχανικός Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, Επιμελήτρια ΕΕΕ ΜΧΠΑ ΤΕΕ, που είχε την ευθύνη του κεντρικού συντονισμού της εκδήλωσης σε παρέμβαση της υπογράμμισε ότι ο νέος πολεοδομικός και χωροταξικός σχεδιασμός έχει εξασφαλισμένη χρηματοδότηση, καθώς έχει ενταχθεί μεταξύ των εμβληματικών επενδύσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της ΕΕ. Σημείωσε ότι το πρόγραμμα των νέων ΤΠΣ είναι μεγάλης εμβέλειας και αφορά στην κάλυψη του συνόλου των περιοχών της χώρας, επιχειρεί καινοτομίες και απαιτεί ισχυρούς μηχανισμούς παρακολούθησης και οργανωτικές πρόνοιες, ώστε να ολοκληρωθεί εντός του χρονοδιαγράμματος της 5ετίας και να συμβάλλει αποφασιστικά στην ανάκαμψη και την ανάπτυξη της χώρας μας.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε ολόκληρη τη διαδικτυακή συζήτηση στο κανάλι της Αίθουσας Εκδηλώσεων του ΤΕΕ στο youtube:
https://www.youtube.com/watch?v=y6aX4630woI
Τη διαδικτυακή συζήτηση παρακολούθησαν ζωντανά περισσότεροι από 450 μηχανικοί και ενδιαφερόμενοι (ελεύθεροι επαγγελματίες και στελέχη εταιρειών, στελέχη της δημόσιας διοίκησης, εκλεγμένοι σε όργανα κλπ) μέσω της πλατφόρμας zoom και ακόμη 170 άτομα μέσω youtube, ενώ ήδη, μέσα σε λιγότερες από 24 ώρες, τη μαγνητοσκόπηση της εκδήλωσης έχουν παρακολουθήσει περισσότεροι από 1100 ακόμη ενδιαφερόμενοι, γεγονός που αποδεικνύει το μεγάλο ενδιαφέρον για το πρόγραμμα ολοκλήρωσης του πολεοδομικού σχεδιασμού της χώρας.
Ο Υφυπουργός ΠΕΝ Νίκος Ταγαράς, ο οποίος παρακολούθησε ολόκληρη τη συζήτηση και κράτησε πολλές σημειώσεις, δεσμεύθηκε ότι η συζήτηση των εμπλεκομένων με το ΥΠΕΝ τόσο για το ζήτημα του πολεοδομικού σχεδιασμού όσο και για τα άλλα εκκρεμή ζητήματα πολεοδομίας και χωροταξίας θα συνεχιστεί και με επόμενες εκδηλώσεις, τόσο από το Υπουργείο όσο και σε συνεργασία με το ΤΕΕ.