«Σφυρίζει» πάλι η σιδηροδρομική Εγνατία

By Θανάσης Αγγελόπουλος on 15/05/2011

Φιλόδοξα είναι τα σχέδια της ηγεσίας του υπουργείου Υποδομών για τις σιδηροδρομικές μεταφορές της χώρας, την ώρα που, ελέω κρίσης, η τρόικα κόβει γραμμές του σιδηροδρομικού δικτύου και οδηγεί σε απομόνωση από το χάρτη ολόκληρες περιοχές.

Παρά το γεγονός ότι η οικονομική συγκυρία δεν επιτρέπει την υλοποίηση φιλόδοξων σχεδίων για τον ελληνικό σιδηρόδρομο, το υπουργείο Υποδομών διεκδικεί πρωταγωνιστικό ρόλο στην αναθεώρηση του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών, στην οποία προχωρά η ΕΕ, προκειμένου να διασφαλίσει ότι, έστω και μετά από 10 ή 20 χρόνια, θα έχει κατοχυρώσει τη χρηματοδότηση του σιδηροδρομικού σχεδιασμού της Ελλάδας.

Στο πλαίσιο αυτό, κατά τη συνάντηση που είχε την εβδομάδα που πέρασε, στις Βρυξέλλες, με το γενικό διευθυντή Κινητικότητας και Μεταφορών της ΕΕ, M. Ruete, ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Χάρης Τσιόκας, έθεσε ως προτεραιότητα της ελληνικής κυβέρνησης τη σιδηροδρομική Εγνατία, που θα συνδέει το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης με αυτό της Ηγουμενίτσας.

Παράλληλα, για πρώτη φορά, πρότεινε τη δημιουργία των σιδηροδρομικών Δαρδανελλίων, γραμμή που θα συνδέει την Αλεξανδρούπολη με τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και τις χώρες του Ευξείνου Πόντου, έργο που, αν τελικά επιτευχθεί η συγχρηματοδότησή του, θα αποτελέσει την καλύτερη λύση για τις ευρωπαϊκές μεταφορές, μειώνοντας τα κόστη τους και τις αποστάσεις τους.

Στόχος της συνάντησης ήταν η διαπραγμάτευση και επίτευξη συμφωνίας για τη συγχρηματοδότηση των ελληνικών τμημάτων του πολυτροπικού δικτύου μεταφορών, αλλά και η προετοιμασία αναθεώρησης του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών.

Σύμφωνα με πληροφορίες, κατά τη συνάντηση επιβεβαιώθηκε η κατά προτεραιότητα ένταξη στο κεντρικό δίκτυο του σιδηροδρομικού άξονα ΠΑΘΕΠ (Πάτρα – Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας), όπως και η ανάπτυξη της σιδηροδρομικής Εγνατίας (μέσω και παραλιακής χάραξης) και του δυτικού άξονα με προτεραιότητα τη γραμμή Ηγουμενίτσα – Ιωάννινα – Καλαμπάκα (Κοζάνη). Ο βασικός αυτός κορμός διασφαλίζει τις εξόδους της χώρας προς Αλβανία, FUROM, Βουλγαρία και Τουρκία, αναδεικνύοντας τη γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας και δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για τη μετατροπή της σε διαμετακομιστικό κέντρο της νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Με τον όρο «σιδηροδρομική Εγνατία» αναφερόμαστε σε ένα δίκτυο που προτείνεται να εκτείνεται από την Ηπειρο ώς τη Θράκη και θα διέρχεται από τη δυτική, κεντρική και ανατολική Μακεδονία. Ο κεντρικός άξονας της σιδηροδρομικής Εγνατίας καθορίζεται από τα δύο άκρα του, δηλαδή δυτικά το λιμένα της Ηγουμενίτσας και ανατολικά το Πύθιο (τη συνοριακή διέλευση στα ελληνοτουρκικά σύνορα). Στη σιδηροδρομική Εγνατία συμπεριλαμβάνονται οι γραμμές που εξυπηρετούν και άλλες περιοχές εκατέρωθεν του κεντρικού αυτού άξονα, όπως περιφέρειες (π.χ. τη Θεσσαλία), πόλεις στη Μακεδονία και τη Θράκη (π.χ. βόρειος Ν. Εβρου, Καβάλα) και πόλους έλξης μετακινήσεων (π.χ. ΒΙΠΕΘ).

Τo υφιστάμενο σιδηροδρομικό δίκτυο εκτείνεται στη Μακεδονία και τη Θράκη και περιλαμβάνει τις γραμμές:

* Φλώρινα – Κοζάνη – Εδεσσα – Πλατύ – Θεσσαλονίκη.

* Λάρισα – Κατερίνη – Πλατύ – Θεσσαλονίκη.

* Θεσσαλονίκη – ελληνοσκοπιανά σύνορα (Ειδομένη).

* Θεσσαλονίκη – ελληνοβουλγαρικά σύνορα (Προχαμώνας) – Σέρρες – Δράμα – Ξάνθη – Κομοτηνή – Αλεξανδρούπολη – ελληνοτουρκικά σύνορα – Ορμένιο.

Επομένως, το υφιστάμενο δίκτυο επιτρέπει μετακινήσεις από τη Φλώρινα και την Κοζάνη (στο δυτικό άκρο) ώς τα ελληνοτουρικά σύνορα (Πύθιο) και Ορμένιο (στο ανατολικό άκρο).

Με την κατασκευή της σιδηροδρομικής Εγνατίας θα συντομευτεί δραστικά ο χρόνος διαδρομής μεταξύ των πόλεων της δυτικής Μακεδονίας και της Αθήνας. Με την ολοκλήρωση των έργων σύνδεσης, οπότε θα υπάρχει πλήρης αξιοποίηση του άξονα Αθηνών – Θεσσαλονίκης, η διαδρομή Καλαμπάκας – Κοζάνης θα διαρκεί 50 λεπτά και η διαδρομή Τρικάλων – Κοζάνης 1 ώρα.

Ο χρόνος διαδρομής Αθήνας – Κοζάνης μέσω Καλαμπάκας θα είναι 3 ώρες και 45 λεπτά, Αθήνας – Φλώρινας μέσω Καλαμπάκας 4 ώρες και 55 λεπτά και Αθήνας – Ιωαννίνων μέσω Καλαμπάκας 3 ώρες και 30 λεπτά.

Υπολογίζεται, επίσης, ότι κατά τον πρώτο χρόνο λειτουργίας των τμημάτων του δυτικού σιδηροδρομικού άξονα η μέση επιβατική κίνηση θα ανέρχεται:

* στο τμήμα Ηγουμενίτσα – Κοζάνη σε περίπου 4.000 επιβάτες ημερησίως,

* στο τμήμα Ιωάννινα – Ρίο σε 5.000 επιβάτες ημερησίως και

* στο τμήμα Πάτρα – Καλαμάτα σε 1.500 επιβάτες ημερησίως.

Η συνδυασμένη λειτουργία του σιδηροδρόμου και των λιμανιών της χώρας εξασφαλίζει την οικονομική βιωσιμότητα των ενταγμένων έργων, αφού εκτιμάται ότι το εμπορευματικό έργο του ΟΣΕ, λόγω των νέων συνδέσεων το 2015, θα αυξηθεί σημαντικά, φτάνοντας τα 3 εκατομμύρια τονοχιλιόμετρα το χρόνο.

Πολύ ελκυστική για τους ιθύνοντες των Βρυξελλών είναι και η πρόταση του κ. Τσιόκα για τη δημιουργία των σιδηροδρομικών Δαρδανελλίων. Αν και η πρόταση είναι πολύ πρώιμη, οι Ευρωπαίοι ιθύνοντες τη βλέπουν θετικά, αφού θα μειώσει σημαντικά τα κόστη και το χρόνο των εμπορευματικών μεταφορών, ενώ η ελληνική πλευρά θα αναλάβει να διασφαλίσει και τη συνεργασία της Βουλγαρίας για την υλοποίηση του έργου.

Μέσω αυτού του έργου αξιοποιείται ο λιμένας της Αλεξανδρούπολης, ως πύλη της Ευρώπης για τη δημιουργία μιας πολυτροπικής σύνδεσης με Βουλγαρία, Ρουμανία και Μαύρη Θάλασσα, εναλλακτική της υπάρχουσας θαλάσσιας εξόδου μέσω των στενών των Δαρδανελλίων.