Σπάρτη Μικράς Ασίας – Isparta Asia Minor (Βάρις ,Σάπορδα, Πόλις των Ρόδων)

ΘΕΣΗ * ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΕΩΣ ΤΟ 1922* ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΛΛ. ΚΟΙΝΟΤΗΤΟΣ *ΣΥΝΟΙΚΙΕΣ *ΚΑΤΟΙΚΙΑ

Σταύρου Π. Καπλάνογλου Σπάρταλη εκ πατρός

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η Σπάρτη της Μικράς Ασίας είναι η πόλη που γεννήθηκε ο πατέρας μου Παντελής Καπλάνογλου του Σταύρου το 1910 .Σε ηλικία 12 ετών μαζί με την χήρα μητέρα του Ανδρονίκη αναγκάστηκε να την εγκαταλείψει τον Οκτωβρίο του 1922 .

Βρίσκεται στο εσωτερικό της νοτιοδυτικής Μικρασιατικής χερσονήσου Πρωτεύουσα σήμερα της Περιφερειακη Ένωσης (Νομαρχίας ) της Σπάρτης (Isparta ) , μια μεγάλης πόλης που σήμερα ξεπερνά τις 250 χιλιάδες κατοίκους ,και μιας περιοχής που αποτελούσε το μεγαλύτερο μέρος της αρχαίας Πισιδίας με πάρα πολλές μεγάλες και ενδιαφέρουσες πόλεις ,η υπόλοιπη περιοχή καλύπτεται κυρίως από την σημερινή Π.Ε.Βουρδουρίου (Burdur)

Μιας Σπάρτης που ήταν η έδρα της Μητρόπολης Πισιδίας που και μετά την συρρίκνωσή του Χριστιανικού πληθυσμού κατά την διάρκεια της Οθωμανικής κατοχής τον 18ο αιώνα εξακολουθούσε να είναι έδρα της διευρυμένης Μητρόπολης Πισιδίας που ενσωμάτωσε και τις άλλες ανώτερες εκκλησιαστικές διοικήσεις της Ν.Α Μ. Ασίας με τις επισκοπές Καστελλορίζου, Μάκρης, Λειβησσού, Βουρδουρίου, Πάρλας, Πόρλου, Μύρων, Σπάρτης, Ατταλείας, Ελμαλού, Φοινίκης, Νησίου και Αντιφέλλου/

Με την ενσωμάτωση η Μητρόπολη Πισιδίας πήρε το όνομα :

Μητρόπολις Πισιδίας Υπερτίμου και Εξάρχου Λυκίας, Σίδης Μυρίων,Ατταλειας ,και Μικρης Αντιοχείας .

ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ – ΘΕΣΗ

Ηη πόλη της Σπάρτης βρίσκεται Νοτιοδυτικά της μεγάλης λίμνης του Βυζαντινού Ακρωτηρίου ( αρχαίας Πρόσταινας ) και νυν λίμνης του Εγιρδήρ, σε υψόμετρο 1090 μέτρων πάνω από την θάλασσα σε οροπέδιο της οροσειράς του Ταύρου. σε μια εύφορη πεδιάδα

Αν κάποιος την αναζήτηση σε ένα σύγχρονο χάρτη θα την συνάντηση με το όνομα ς Isparta. στην περιοχή βορείως της Αττάλειας , στην λεγόμενη ΄΄περιοχή των λιμνών΄΄ .

Περιβάλλεται από το σημερινό Eğirdir στα ανατολικά στα 36χλμ , και τις πόλεις του Burdur 31χλμ, στα δυτικά . και Uluburlou 52 χλμ βοπεια, πλησιέστερη περιοχή στην κεντρική περιοχή είναι η Atabey στα 22 χιλιόμετρα . To Yalovac (Αντιόχεια) βρίσκεται στα 110χλμ.

άλλες μεγάλες πόλεις απέχουν από την Σπάρτη , το Εσκισεχίρ 350 χλμ βόρεια. το Ικόνιο 268χλμ. ,το Ντενιζλη 168χλμ , η Αγκύρα 392 χλμ ης Σμύρνη 404 χλμ και η Κωνσταντινούπολη 566 χλμ

ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΩΣ ΤΟ 1922 ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ

Η Σπάρτη και η γύρω περιοχή πέραν πάσης αμφιβολίας κατοικείτο από Έλληνες από την αρχαιότητα πριν από την έλευση των Ρωμαίων και γι΄αυτό υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις

Από την Ρωμαϊκή αρχαιότητα δε για την Σπάρτη υπάρχουν οι χειροπιαστές αποδείξεις και δεν είναι αλλες από τα νομίσματα που βρεθήκαν και έχουν επάνω από την μια πλευρά στα Ελληνικά την λέξη Βάρη (η πόλη στην θέση της σημερινής Σπάρτης ) μαζί με τον αυτοκράτορα της Ρώμης την εποχή δημιουργίας του νομίσματος ή από την άλλη την λέξη Βαρινοί επίσης με Ελληνική γραφή που υποδήλωνε την Ελληνική ταυτότητα των Βαρινών

Η παρουσία των Ελλήνων με βάση την βιβλιογραφία στην πόλη της Σπάρτης κατά την διάρκεια της Οθωμανικής παρουσίας είναι εμφανής

Η Σπάρτη δέχθηκε επιθέσεις από το Χαλιφάτο το Αββάσιδων από το 7ο αιώνα π.Χ. που ήταν ένα πολιτικό και θρησκευτικό κράτος που μεταξύ των άλλων είχε σαν στόχο τον εκμωαμεθανισμό των εκεί Χριστιανών , ξανά δέχτηκε επιθέσεις μετά την ήττα των Βυζαντινών το 1079 μ.Χ. και την επίθεση των Σελτζούκων Τούρκων για να πέσει στα χέρια των Μωαμεθανών οριστικά μετά το 1178 μ.Χ με την ήττα στο Μυρίοκεφαλο που βρισκόταν στα εδάφη της Πισιδίας

Παρά τις μεγάλες πιέσεις κράτησε Χριστιανικό πληθυσμό και υπήρχαν αντίστοιχες γειτονίες (μαχαλάδες) που χαρακτηριζόταν Ελληνικοί , όπως φαίνεται από καταγραφές που έκαναν οι ίδιοι οι Οθωμανοί .

– Το 1522 μ.Χ υπήρχε η Χριστιανική Συνοικία Gebran

Σε Τουρκικά αρχεία του 1522 μ.Χ. καταγράφονται οι συνοικίες ,Gebran (Χριστιανική Συνοικία) ,Çeribaşı, Debbağlar, İskender, Τζαμί, İğneci, Farsaklar, , Mescid-i Suyuğa Bey, Mescid-i Faslullah, Mescid-i Stile, Mescid-i Karaağaç, Mescid-i της Isparta. Φαίνεται ότι έχει 17 γειτονιές γνωστές ως Hocaoğlu, Dere, Yenice και Doğancı. Με συνολικό πληθυσμό 8.000 κάτοικων .

Ακόμη αναφέρεται ότι η υφαντική, η αμπελουργία και η βαφή ήταν πολύ ανεπτυγμένες

– Το 1568 μ.Χ. ,.Η Χριστιανική Συνοικία ονομάζεται Zimmian.

Στην απογραφή του 1568 μ.Χ , ο οικισμός Hocaoğlu Mahallesi πιθανότατα συμπεριλήφθηκε σε άλλη γειτονιά.

Ο αριθμός των γειτονιών αυξήθηκε σε 23 Φαίνεται καταγεγραμμένη η Χριστιανική συνοικία Zimmian. με τις νεοσύστατες γειτονιές İlisucu, Hacı Elfî, Evren, Yayla, Leblebici (Keçeci), Mescid-i Hacı İvaz και Mescid-i Tevesoğlu.

Η Σπάρτη υπήρξε σκηνή σημαντικών αναπτυξιακών δραστηριοτήτων .

Επί Φιρντέβς Μπέης χτίστηκε το τζαμί και το σκεπασμένο παζάρι, που συγκαταλέγονται στα έργα του Έλληνα Μιμάρ Σινάν*.

*Μιμάρ Σινάν

Σύμφωνα με την Encyclopædia Britannica, ο Σινάν (1490-1588 μ.Χ.) είχε ελληνική καταγωγή. Ένα επιχείρημα που προσδίδει αξιοπιστία στην ελληνική καταγωγή του, είναι ένα διάταγμα του ημερομηνία 1573 το οποίο ικανοποιεί το αίτημα του Σινάν να συγχωρήσει και να γλιτώσει τους συγγενείς του από τη γενική εξορία στην Καισάρεια .

–Το 1706 μ.Χ.

Ο Γάλλος Paul Lucas, που επισκέφτηκε την Σπάρτη το 1706, περιγράφει την πόλη ως μια πλούσια πόλη με εμπόριο μαλλιού, δέρματος και οπίου και αναφέρει ότι υπέφερε πολύ από σεισμούς και πλημμύρες.

–Το 1780 μ.Χ.

Η μεγάλη πλημμύρα που σημειώθηκε με την υπερχείλιση της λίμνης του κρατήρα Gölcük (Βάρης ) το 1780 μ.Χ. κατέστρεψε ολοσχερώς τις γειτονίες Tekke και Yaylazade.

– Το 1831 μ.Χ.

Στην απογραφή που διεξήγαγε το 1831 ο Sait Efendi από την Επιστολή των Γραμμάτων στο πρώτο μισό του αιώνα, φαίνεται ότι ο συνολικός ανδρικός πληθυσμός στην κεντρική συνοικία της Isparta ήταν 6.310.

– Το 1869 μ.Χ.

Στην Επαρχιακή Επετηρίδα του Ικονίου του 1869, καταγράφεται ότι στην Σπάρτη υπήρχαν 11.560 κάτοικοι και 41 γειτονιές στην κεντρική περιοχή της Ισπάρτας, μαζί με τη φυλή Saçıkaralı.

–Το 1877 μ.Χ.

Επίσης σύμφωνα με την Επαρχιακή Επετηρίδα του Ικονίου του 1877, αναφέρεται ότι συνολικά 13.152 άνθρωποι ζουν στην κεντρική περιοχή της Σπάρτης ,καταγραφοντα μεταξύ των άλλων 3 ελληνορθόδοξες εκκλησίες, 1 αρμενική εκκλησία

– Το 1868- 1881 μ.Χ.

Ο ανδρικός πληθυσμός είναι Μουσουλμάνοι 8237 Έλληνες 2087

και Αρμένιοι 235

–Το 1885,

. Σε προσδιορισμό που έγινε το 1885, αναφέρεται ότι στην κεντρική συνοικία της Ισπάρτας ζούσαν 48.704 άτομα, εκ των οποίων 4.3561 ήταν Μουσουλμάνοι, 4.524 Ελληνορθόδοξοι και 619 Αρμένιοι Γρηγοριανοί

–Το 1910 μ.Χ.

Το 1910 μ.Χ. ζούσαν στην Σπάρτη 18.000 άνθρωποι

– Το 1914 μ.Χ.

Σύμφωνα με τις στατιστικές του οθωμανικού πληθυσμού του 1914 , η πόλη της Σπάρτης είχε συνολικό πληθυσμό 54.465, αποτελούμενο από 46.698 μουσουλμάνους, 6.648 Έλληνες και 1.119 Αρμένιους .

— Το 1920 μ.Χ.

Για το 1920 δίνεται μικρότερος αριθμός κατοίκων για την Σπάρτη συνολικός πληθυσμός 35000 και ανάμεσά σε αυτούς 25000 Μουσουλμάνοι ,1500 Αρμένιοι 8000 Ελληνόφωνες και λίγες δεκάδες ξένοι

Η μείωση του συνολικού πληθυσμού σε σχέση με το είναι φυσιολογική μια και είχε προηγηθεί η απομάκρυνση ενός μεγάλου αριθμού κατοίκων μετά το σεισμό των 7 Ρίχτερ το 1914 με τεράστιες καταστροφές και θανάτους στην πόλη.

Ακόμη φαίνεται ότι λόγω των πιέσεων και δυσμενών συνθηκών στα χωριά, πολλοί κατέφυγαν στην πόλη με αποτέλεσμα πάρα την μείωση του συνολικού αριθμού οι Έλληνες κάτοικοι αυξήθηκαν .

από αϊτούς 8.000 ήσαν ορθόδοξοι Ρωμιοί. Σήμερα ὁ πληθυσμός της φθάνει τίς 250.000.

Μετά την απόβαση του Ελληνικού στρατού στην Σμύρνη το 1919 κάποια στιγμή στον πληθυσμό των Ελλήνων της Σπάρτης προστεθήκαν και άλλοι Έλληνες λόγω μεταφοράς τους από τους Τούρκους και εγκατάστασης στην πόλη από τις διπλανές πόλεις Νασλί Ντενιζλί, Αιδίνιο κ.α που παρέμειναν μέχρι την εκδίωξη όλου του Χριστιανικού πληθυσμοί και έφυγαν για την Ελλάδα μαζί με τους γηγενείς Σπαρταλήδες.

–1923

Κανείς Έλληνας δεν υπήρχε στην Σπάρτη το 1923 από το ξεκίνημα της χρονιάς Όλοι βρισκόταν η στην Ελλάδα ή εξορισμένοι στα βάθη της Τουρκιάς

Ενδεχόμενα κάποιοι ελάχιστοι που είχαν συνάψει γάμους με Γαλλίδες ή Γερμανίδες ή κάποιοι κρυμμένοι

– Τουρκικές πηγές αναφέρουν 1923 ότι << οι Έλληνες κάτοικοι της περιοχής αναγκάζονται να μετακομίσουν στην Ελλάδα στο πλαίσιο της ανταλλαγής ελληνοτουρκικού πληθυσμού .>>.

Αυτό φυσικά είναι ψευδέστατο και δεν χρειάζεται κάνεις πάρα να ανατρέξει στα απομνημονεύματα του Πρωτοπρεσβυτέρου Παπαιωκείμ Πεσματζόγλου* που εκδόθηκαν από την Ένωση Σπάρτης Μ. Ασίας με επιμέλεια του πρώην Προέδρου Χάρη Σαπουντζάκη με τον τίτλο <<Αναμνήσεις από την πατρίδα μου την Σπάρτη Μ. Ασιας >> που δίνει ημερομηνίες αναχώρησης όλων των γυναικόπαιδων της Σπάρτης μαζί με 5 άνδρες μόνον. μία και οι υπόλοιποι βρισκόταν εξορία στα Τάγματα εργασίας (Αμελέ Ταμβουρού)

*Ο Παπαειωακείμ Πεσματζόγλου ήταν ο άνθρωπος που ανέλαβε να οδηγήσει τους Σπαρταλήδες στην Αττάλεια και από εκεί στην Ελλάδα 8000 ανθρώπους παρακάμπτοντας μια σειρά εμποδίων για αυτό και αποκαλείται ‘’ο Μωυσής των Σπαρταλήδων ΄΄

(λεπτομέρειες για αυτή την έξοδο θα δώσουμε αργότερα στο κεφάλαιο με τον τίτλο ‘’Η εκδίωξη των Σπαρταλήδων από την πατρίδα τους ΄

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΟΣ

Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΣΠΑΡΤΗΣ

Κατά τη διάρκεια των μεταρρυθμίσεων του Τανζιμάτ εισήχθη και ο θεσμός της δημοτικής αρχής.

Το σύστημα αυτό μετά τις μεταρρυθμίσεις του 19ου αιώνα ήθελε να

δείξει προς την Ευρώπη το νεωτεριστικό πρόσωπο της Τουρκίας.

Το δημοτικό συμβούλιο εκλεγόταν ανά τριετία. Η διαδικασία εκλογής γινόταν στη βάση του κτηματικού φόρου, γεγονός που δεν επέτρεπε τη συμμετοχή όλων των κατοίκων. Από τους εκλεγμένους συμβούλους επέλεγε η οθωμανική διοίκηση το δήμαρχο. Μέλη του δημοτικού συμβουλίου ήταν και χριστιανοί, ενώ το διοικητικό συμβούλιο ήταν μεικτό. Πρόεδρός του ήταν ο εκάστοτε καϊμακάμης ο οποίος πλαισιωνόταν από τον καδή, το μουφτή τον οικονομικό έφορο και τον αρχιγραμματέα της διοίκησης. Συμμετείχαν επίσης 2 χριστιανοί, μεταξύ των οποίων ο μητροπολίτης ή ο αντιπρόσωπός του.

Η πόλη της Σπάρτης ήταν διοικεί το, από δημοτική αρχή που είχε

δήμαρχο και δημοτικό συμβούλιο.

Ο δήμαρχος διοριζόταν, οι δημοτικοί σύμβουλοι ήταν 12, από αυτούς κάποιοι συμμετείχαν λόγω της ιδιότητος ( ex officio ) και άλλοι ήταν εκλεγμένοι .

Μεταξύ των εκλεγμένων ήταν και δύο Έλληνες, ως εκπρόσωποι της

μειονότητας.

Οι αιρετοί εκλέγονταν περίπου κάθε δύο χρόνια από ένα εκλεκτορικό σώμα οικονομικά ισχυρών, αφού έπρεπε να πληρώνει φόρο

κανείς πάνω από 150 γρόσια το χρόνο για να έχει δικαίωμα ψήφου

Υπήρχε, βέβαια, και ο μουτασαρίφης ( διοικητής) με το ανάλογο

διοικητικό ( νομαρχιακό, ας πούμε) συμβούλιο, στο οποίο μετείχε και ο

δεσπότης ή ο αρχιερατικός επίτροπός του ως τακτικό μέλος ex officio κι

ένα ακόμα μ έλος αιρετό της μειονότητας.

Το ότι συμμετείχαν κι εκπρόσωποι της θρησκευτικής μειονότητας δεν σήμαινε και πολλά πράγματα, αφού οι αποφάσεις παίρνονταν στο επίπεδο των τακτικών μελών (ex officio ή διορισμένων μελών, π.χ. ο δικαστής) και όχι των αιρετών.

– Η Κοινοτική οργάνωση της Σπάρτης

Η Κοινοτική οργάνωση της Σπάρτης ήταν πολύ προχωρημένη και από κάποια εποχή και μετά την χαρακτήριζε η δημοκρατικότητα.

Βασικά όργανα διοίκησης ήταν η δημογεροντία ,η εφορία των σχολίων,οι επιτροπές των ναών ,κ.α.

Υπήρχε και ένα υπερκείμενο συντονιστικό διοικητικό όργανο η Κεντρική επιτροπή που είχε θεσπισθεί από τον Μητροπολίτη Γεράσιμο Τανταλίδη πρώην Μητροπολίτη Κοζάνης

Όλα τα μελή εκλεγόταν από τον λαό μετά από μυστική ψηφοφορία κάθε 2 χρόνια που ήταν οκτώ.

Δυο πρόκριτοι όπως προαναφέραμε συμμετείχαν στο δημοτικό (διοικητικό ) συμβούλιο) της Σπάρτης .

ΣΥΝΟΙΚΙΕΣ (ΜΑΧΑΛΑΔΕΣ )

Οι γειτονίες που κατοικούσαν οι Έλληνες στις αρχές του 20ου αιώνα ήταν 4 και ως συνήθως ήταν ονομασίες που είχαν οι εκκλησιές με την μεγαλύτερη σπουδαιότητα γι΄ αυτούς.

1.Των Ταξιαρχών – Θεμέλ μαχαλάς η ενορία των Ταξιαρχών Είχε 3 εκκλησίες κεντρική η εκκλησιά

2. Τσαβούζ μαχαλάς ή Ενορία των Εισοδίων της Θεοτόκου

Είχε 2 εκκλησίες

3 ..Κεμέρ μαχαλάς ή Ενορία της Μητροπόλεως όπου βρισκόταν και η εκκλησιά των γενεθλίων της Θεοτόκου

4. Εμρέ μαχαλάς ή Ενορία Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Σε απλή μετάφραση στα Ελληνικά των ονομάτων έχουμε:

Çavuş (Τζαβούζ)=λοχίας, Kemer (Κέμερ)=ζώνη, Temel (Θεμέλ) = Θεμέλιο ,Emr = Κατά διαταγήν

ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ

Από το 1882 έως το 1889 σύμφωνα με στοιχεία του 1845

(Στην αρχή της εμπορικής επανάστασης των Ελλήνων της Σπάρτης)

Στους 4 Ελληνικούς μαχαλάδες υπήρχαν τα παρακάτω νοικοκυριά Τσαβούζ 164 (ο 3ος μεγαλύτερος μαχαλάς από τους 28 της πόλης)

Θεμέλ 138

Κερμέρ 136

Εμρ 66

Σύνολο στους 4 Ελληνικούς μαχαλάδες υπήρχαν 504 νοικοκυριά ήτοι 18,38% Στον 1 Αρμένικο μαχαλά >> 66 >> 2,59%

Στους 23 Μουσουλμανικούς μαχαλάδες 2167 >> 79,03%

Σύνολο 28 μαχαλάδες με 2742 >>

Σήμερα οι Ελληνικοί μαχαλάδες Τσαβούζ, Θεμέλ και Κερμέρ αποτελούν τον μαχαλά Turan ενώ εξακολουθεί να κρατάει το όνομα του ο Εμρ

– Επάνω μαχαλάς

Ο βορειότερος και κεντρικότερος μαχαλάς ήταν Temel η Επάνω μαχαλάς όπως τον έλεγαν οι ‘Έλληνες εκεί βρισκόταν Ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου στο υπόγειο του ήταν ο χειμερινός ναός του Αγίου Γεωργίου, ο μικρός ξύλινος ναός της Παναγίας Κύκκου και ο ναός του αγίου Φίλιππου. Στον μαχαλά αυτό ήταν το Αρρεναγωγείο

– Ο μαχαλάς της Μητροπόλεως

Νότια του Temel ήταν ο μαχαλάς του Çavuş, η ο μαχαλάς της Μητροπόλεως εδώ ήταν ο ναός του

Αγίου Γεωργίου, στο υπόγειο ο χειμερινός ναός του Αγίου Νικολάου επίσης υπήρχε και ο ναός του αγίου Ευσταθίου. Στην γειτονία αυτή βρισκόταν το Παρθεναγωγείο και το Νηπιαγωγείο

– Κάτω μαχαλάς

Νότια του Çavuş και μέχρι το ρεύμα Gökçay εκτείνεται ο μαχαλάς Çavuş η κάτω μαχαλάς όπου βρίσκονταν ο ναός της κοιμήσεως της Θεοτόκου και στο υπόγειο του ο χειμερινός ναός του αγίου Παντελεήμονα Ο μαχαλάς είχε δημοτικό σχολείο και χαμάμ που πήγαιναν μόνο Έλληνες .

Τους 3 μεγαλύτερους Ελληνικούς μαχαλάδες τους συναντούμε σε γραπτά κείμενα το 1591 με τα ονόματα Mahmut Çavuş, Kemer Kapi και Hoca Temel

Το 1688 τα ονόματα τους έχουν απλοποιηθεί σαν Çavuş, Kemer και Temel τα ονόματα αυτά κρατήθηκαν και μετά την εκδίωξη των Ελλήνων έως το 1944 όταν οι 3 μαχαλάδες ενοποιήθηκαν σε 1 με το όνομα Turan που ισχύει μέχρι σήμερα.

Σε απλή μετάφραση στα Ελληνικά των ονομάτων έχουμε:

Çavuş (Τζαβούζ)=λοχίας, Kemer (Κέμερ)=ζώνη, Temel (Θεμέλ) = Θεμέλιο

– Εμπρέ

Ο 4ος και μικρότερος σε πληθυσμό αλλά μεγαλύτερος σε έκταση Ελληνικός μαχαλάς ήταν το Emre (Εμρ)= κατά διαταγή.

Βρίσκονταν στο νοτιότερο μέρος της πόλης και κρατάει το όνομα του μέχρι σήμερα ανάμεσα στο ρεύμα Gökçay (Γιοκτσαϊ) και στους πρόποδες του βουνού.

Το Εμρ ήταν η πιο μακρινή αλλά και η πρώτη συνοικία που κατοικήθηκε από Έλληνες μετά τον επανοικισμό της Σπάρτης.

Σημαίνει «κατά διαταγή», διότι φτιάχτηκε ειδικά για να συγκεντρώσει τους Έλληνες τεχνίτες ύστερα από προσπάθειες του Χατζή Χουρμους στην Υψηλή Πόλη.

Υπήρχε ο ναός της Αγίας Βαρβάρας Στο νοτιότερα όρια του μαχαλά ήταν τα Ελληνικά και Αρμένικα νεκροταφεία του αγίου Πολύδωρα καθώς και τα εξωκλήσια του Αγίου Ιωάννη και του τιμίου Σταυρού.Από εκεί εκτείνονταν ο βάλτος Öküz battı (Οκιούζμπαττι)= Βυθισμένο βόδι και οι περίφημοι αμπελώνες οι οποίοι δεδομένου ότι βρίσκονταν στους πρόποδες του βουνού, τα σταφύλια προστατεύονται από το

κρύο του χειμώνα. Τα σταφύλια των αμπελιών εδώ τα αφήναν στα αμπέλια και τα πωλούσαν σαν φρέσκα σταφύλια κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

– Αρμενική συνοικία

Ο Ermeniyan Μαχαλάς βρισκόταν στα δξια (Ανατολικά )του Ελληνικού μαχαλά Cavuz και τους Μουσουλμανικους Debbaghane (Deb),Celebiler ,Igneci.

– Μουσουλμανικές συνοικίες

Για την ιστορία καταγράφουμε και τις συνοικίες των Μουσουλμάνων

Οι Μουσουλμανικές συνοικίες που γειτονεύουν με τις Ελληνικές ήταν :

Kececi,Cedid,Tekye,Yaylazade,Celebiler, Igneci.Sulubey,Hagi Ivaz.

Και σε μεγαλύτερη απόσταση

Dere, Yenice, Doganci,Haci Elfi ,Seyh,Cami-i Atik,Eyran ,Isknder,Hisar efendti ,Ilisucu,Germiyan, Hocazade ,Faziullah,Karaagac

ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΤΗΝ ΣΠΑΡΤΗ

Τα σπίτια που κατοικούσαν στην Σπάρτη θα μπορούσαμε να τα χωρίσουμε σε τρεις κατηγορίες

1 Τα σπίτια των φτωχών .2 Τα σπίτια των μεσαίων στρωμάτων οικονομικά και 3 Τα σπίτια των προυχόντων

ΣΠΙΤΙΑ ΓΙΑ ΦΤΩΧΟΥΣ

Κατασκευασμένα από πολύ φθηνά υλικά με τοίχους από πέτρα με ισόγειο ίσως όμως και με ένα όροφο και για σκεπή ταράτσα από ΄΄ντάμια .΄Η οροφή αποτελείτο από καδρόνια καλάμια και χώμα Αφού τοποθετούσαν τα ξύλα της οροφής που μπορεί να ήταν και από λεύκες που αφθονούσαν στην περιοχή, βάζαν από πάνω τις καλαμιές και πάνω τους έριχναν άργιλο με άχυρα και άμμο τα πατούσανε με κυλίνδρους και με λίγο νερό κάθε φορά, γινόταν διαπερατότητα από τα νερά της βροχής και τα χιόνια

ΣΠΙΤΙΑ ΜΕΣΑΙΩΝ ΣΤΡΩΜΑΤΩΝ

Ήταν συνήθως διώροφα η τριώροφα και σε αυτά ζούσαν και οι 3 γενιές της οικογενείας,

ΙΣΟΓΕΙΟ η ΗΜΙΥΠΟΓΕΙΟ

Στο ισόγειο ή ημιυπόγειο υπήρχε ο στάβλος για τα ζώα -το παρκινκ-

η αποθήκη για το σανό το κελάρι ο χώρος για διαφορές εργασίες

Ο ΠΡΩΤΟΣ ΟΡΟΦΟΣ

Είχε μια κεντρική αίθουσα το σαλόνι που δεχόταν τους φίλους και τους πελάτες για συζήτηση ήταν το πιο σημαντικό δωμάτιο του σπιτιού το κύριο μέρος αυτής της αίθουσας περιβαλλόταν από ένα κάγκελο και βρισκόταν λίγο πιο χαμηλά έξω από το κάγκελο ήταν ο χώρος που πήγαινα στα άλλα δωμάτια αλλά και ο χώρος που κινούντο το προσωπικό ο χώρος ήταν διακοσμημένος περίτεχνα

Τα δωμάτια δεν ήταν μόνο χώρος άλλα και ο προσωπικος χώρος που κινούνταν τα μελή της οικογενείας

Τα περισσότερα είχαν μεγάλες ξύλινες ντουλάπες οποί κατ την διάρκεια της ημέρας έμπαιναν οι κουβέρτες και τα παπλώματα

Υπήρχε και το καθιστικό για τις καθημερινές ανάγκες .

Ο πρώτος όροφος με κλειστούς που κατασκευαζόταν με ξύλινους προβόλους που στηριζόταν σε ξύλινες αντηρίδες

Η ξύλινη επένδυση δεν περιοριζόταν μόνο στον εξώστη αλλά και με σε άλλα τμήματα της πρόσοψης του σπιτιού καθώς και σε όλους του ορόφους

Τα υλικά κατασκευής πέρα από την πέτρα ήταν λάσπη με άχυρο, άσβεστη και γύψο που γινόταν σαν τσιμέντο, ο άμμος που χρησιμοποιείτο ήταν ποταμίσιος

Η στέγη ήταν δύρικτη με κεραμίδια

Τα κεραμίδια ήταν ημικυκλικά -βυζαντινού τύπου και είχαν υδρορροή-

Οι σκάλες για τον πάνω όροφο ήταν ξύλινες

Υπήρχαν πολλά παράθυρα ξύλινα προσανατολισμένο στο νότο τα παράθυρα πολλές φορές είχαν ΒΙΤΡΌ και διακοσμήσεις με γύψο

Τα περισσότερα σπίτια είχαν μικρή αυλή με λίγα οπωροφόρα συνήθως μουριές συκιές η μηλιές

ΤΑ ΣΠΙΤΙΑ ΤΩΝ ΠΛΟΥΣΙΩΝ

Σπίτια αρχοντικά με μεγάλο κήπο και γύρω γύρω τείχος πέτρινο 2 μέτρων κάθε όροφος είχε πάνω από 10-12 δωμάτια και υπήρχαν χώροι να εξυπηρετήσουν οποιαδήποτε ανάγκη πλούσια διακοσμημένα έχοντας πάντα και ένα ευρωπαϊκό αέρα μια και οι μεγαλέμποροι οι βιομήχανοι χαλιών ροδέλαιου και οπίου ταξίδευαν προκειμένου να προωθήσουν την πραμάτεια τους στην Ευρώπη .

Το ισόγειο ήταν κατασκευασμένο από πέτρα και ο δεύτερος από ελαφρό υλικό τσατσάδες η ξύλο Ο δεύτερος όροφος είχε εξώστες

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.