Φανταστείτε ότι η Κρήτη δέχεται ασύμμετρη επίθεση που μολύνει ανεπανόρθωτα όλα τα εδάφη και τις θάλασσές της με αποτέλεσμα να σταματήσει κάθε δραστηριότητα σχετική με τον τουρισμό, τη γεωργοκτηνοτροφία και την αλιεία. Συνέπειες στους ανθρώπους κατ’ αρχάς δεν εντοπίζονται, αλλά η κυβέρνηση προληπτικά απαγορεύει επ’ αόριστον κάθε δραστηριότητα στο νησί σχετική με την εστίαση, το εμπόριο, την αποθήκευση και τις μεταφορές. Αυτό είναι το πρώτο σενάριο μιας ταινίας τρόμου γιατί υπάρχει και δεύτερο, πιο «βελτιωμένο». Η κυβέρνηση αναστέλλει επιπρόσθετα και τη λειτουργία πανεπιστημίου, σχολείων, νοσοκομείων και όλων των δημόσιων υπηρεσιών, αστυνομίας και στρατού συμπεριλαμβανομένων. Ασφαλώς όλα αυτά είναι φανταστικά, δεν είναι όμως αυθαίρετα, αφού βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα που βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη, όχι στην Κρήτη, αλλά στη Δυτική Μακεδονία.
Το τέλος κάθε λιγνιτικής δραστηριότητας το 2028, που ανακοίνωσε από το βήμα του ΟΗΕ ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, έχει επακριβώς τις συνέπειες των δύο εφιαλτικών σεναρίων που αναφέρθηκαν για την Περιφέρεια Δυτ. Μακεδονίας και την Π.Ε. Κοζάνης αντίστοιχα.
Η λιγνιτική δραστηριότητα συμβάλλει στο εισόδημα της Δυτικής Μακεδονίας ακριβώς όσο ο τουρισμός, ο πρωτογενής τομέας, το εμπόριο χονδρικής-λιανικής, η εστίαση, οι μεταφορές και η αποθήκευση αθροιστικά στην Κρήτη. Για να έχουμε το αντίστοιχο ισοδύναμο της Κρήτης με τη λιγνιτική δραστηριότητα στην Κοζάνη, πρέπει στα πιο πάνω να προσθέσουμε και τις πάσης φύσεως δημόσιες υπηρεσίες. Αυτά δείχνουν τα επίσημα στοιχεία των περιφερειακών λογαριασμών της ΕΛΣΤΑΤ με όρους ΑΠΑ (Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας) που αποτυπώνουν κάθε χρόνο τη συμβολή των κλάδων της οικονομίας στο εισόδημα των 13 περιφερειών της χώρας.
Οι εφιαλτικές συνέπειες της πρωθυπουργικής εξαγγελίας για τη Δυτική Μακεδονία και την Κοζάνη δεν χρειάζεται να περιγραφούν γιατί είναι αντίστοιχες με αυτές των φανταστικών σεναρίων που μετατρέπουν την Κρήτη από Μεγαλόνησο σε… Μακρόνησο!
Η περιοχή εξάλλου βιώνει ήδη τη συρρίκνωσή της μετά την αυθαίρετη απόφαση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ να περιορίσει στο 50% τη λιγνιτική παραγωγή από το 2015 όταν τα δικαιώματα ρύπων κινούνταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Μόνο τη διετία 2015-16 (επίσημα στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ) ο νομός Κοζάνης σημείωσε ύφεση 18,13% και αντίστοιχα η περιφέρεια 14,6%, όταν στο σύνολο της χώρας είχαμε μείωση ΑΠΑ κατά 0,975%. Στα 4,5 χρόνια του ΣΥΡΙΖΑ η ζημιά είναι ακόμα μεγαλύτερη και κατέστη τραγική από την απουσία οποιουδήποτε εναλλακτικού σχεδίου για το αύριο της περιοχής από την κυβέρνηση Τσίπρα.
Ο κυνισμός και η αβελτηρία των προηγούμενων δεν αποτελεί άλλοθι για την κυβέρνηση της Ν.Δ., πόσο μάλλον όταν ο κ. Μητσοτάκης προεκλογικά μιλούσε για «σταδιακή απεξάρτηση από τον λιγνίτη», θέση γενικά σωστή, που απέχει παρασάγγας από όσα είπε στον ΟΗΕ. Πρόκειται για τεράστιο ηθικό και πολιτικό ζήτημα, αλλά και για την κατάρρευση του μύθου της πολυδιαφημισμένης ετοιμότητας Μητσοτάκη να κυβερνήσει. Η κυβερνητική πρόταση για τη Δυτική Μακεδονία και την Κοζάνη είναι «βλέποντας και κάνοντας», και τα περί δίκαιης μετάβασης και ενός κάποιου ειδικού προγράμματος είναι προφάσεις εν αμαρτίαις που δείχνουν άγνοια του μεγέθους του προβλήματος και των ευρωπαϊκών δεδομένων για την απανθρακοποίηση.
Οσοι, καλόπιστα, βλέπουν θετικά τις εξαγγελίες Μητσοτάκη ας κάνουν λίγη υπομονή μέχρι το αρμόδιο υπουργείο να δώσει στη διαβούλευση την αναθεωρημένη πρότασή του για τον ενεργειακό σχεδιασμό (ΕΣΕΚ) πριν από τα τέλη του έτους, όπως γνωρίζουμε. Εκεί θα αποδειχθεί ότι η πρόταση της Ν.Δ. μπορεί να εξυπηρετεί κάποιους, αλλά δεν υπηρετεί ούτε το δημόσιο συμφέρον ούτε την ευρωπαϊκή πολιτική στον ενεργειακό τομέα, αντίθετα οδηγεί τη χώρα σε απόλυτη ενεργειακή εξάρτηση.
Οσοι είναι ευαισθητοποιημένοι και νιώθουν στρατευμένοι στον αγώνα για την κλιματική αλλαγή να ξέρουν ότι στη Δυτική Μακεδονία έχουν μόνο φίλους που μάχονται για το περιβάλλον με πράξεις και όχι λόγια. Στον κρίσιμο τομέα της διαχείρισης απορριμμάτων, που αποτελεί όνειδος για τη χώρα, η Δυτική Μακεδονία βρίσκεται πολλά χρόνια μπροστά με τη ΔΙΑΔΥΜΑ. Οπως ο Δήμος Κοζάνης πριν από τον «Καλλικράτη», δηλαδή μικρότερος από σήμερα, ανακύκλωνε στο χαρτί τις ίδιες ποσότητες με το λεκανοπέδιο, τουτέστιν 100 φορές περισσότερο ανά κάτοικο. Για να μην αναφερθούν οι τηλεθερμάνσεις Κοζάνης-Πτολεμαΐδας που αποτελούν την πιο ριζική απάντηση στην αστική ρύπανση με μετρήσιμη, παράλληλα, τη μείωση των εκπομπών στις καμινάδες της ΔΕΗ.
Οσοι, τέλος, επιδίδονται στις γνωστές θεωρίες «τόσα χρόνια τι κάνατε;» κ.λπ. καλό είναι να γνωρίζουν ότι η Δυτική Μακεδονία έχει και ανθρώπους ικανούς και πρόταση για το μέλλον της.
Ανταγωνιστικό πανεπιστήμιο-πιλότος στα αγγλόφωνα τμήματα και μεταπτυχιακά, αγροτοδιατροφικός τομέας, logistics και εκσυγχρονισμός του ενεργειακού brand name της περιοχής είναι οι πυλώνες ανάπτυξης του αύριο που επιβάλλεται να στηριχθούν με συγκεκριμένες υποδομές και θεσμικές παρεμβάσεις, χωρίς καθυστερήσεις. Για παράδειγμα, η ηλεκτροκίνηση και οι έξυπνοι μετρητές της ΔΕΗ είναι δράσεις που έπρεπε ήδη να εδρεύουν στη Δυτική Μακεδονία γνωστικά, εκπαιδευτικά και παραγωγικά.
Αρκετές από τις απαραίτητες υποδομές ήταν ώριμες, αλλά έμειναν στα αζήτητα επί 4,5 χρόνια γιατί οι κυβερνώντες, αρνούμενοι την αρχή της συνέχειας στη δημοκρατία, αντί να λύνουν προβλήματα, προτιμούσαν να στοχοποιούν το παρελθόν με προπαγανδιστικές γενικεύσεις.
Το θέμα κατά συνέπεια δεν είναι οι προτάσεις, το ζήτημα είναι να γίνει κατανοητό στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο τι ακριβώς συμβαίνει στην περιοχή, η οποία μεταξύ των άλλων είναι και πύλη εισόδου, καθώς συνορεύει με δύο γειτονικές χώρες.
Το μέλλον της Δυτικής Μακεδονίας δεν είναι υπόθεση για adults in the room, είναι εθνική υπόθεση.
* Ο κ. Πάρις Κουκουλόπουλος είναι μέλος του Εκτελεστικού Πολιτικού Συμβουλίου του Κινήματος Αλλαγής.