Τη Τετάρτη 3 Αυγούστου στο υπαίθριο θέατρο της πόλης μας παίχτηκε για πρώτη φορά (εδώ και αρκετά χρόνια) η κορυφαία παράσταση Προμηθέας δεσμώτης του Αισχύλου, σε σκηνοθεσία του Άρη Μπινιάρη.
Ένα έργο αρχέγονο, μακριά από την εποχή μας και το αξιακό της σύστημα και πολύ δύσκολο στη σκηνική του μεταφορά, διότι ο πρωταγωνιστής του είναι καταδικασμένος σε ακινησία, επάνω στο βράχο.
Και όμως αυτό το ζεστό καλοκαιρινό βράδυ, έγινε κάτι μοναδικό και συγκλονιστικό για τα δεδομένα της πόλης μας: Η αφίσα μαγνήτισε λες τον κόσμο και ένα πλήθος συνέρευσε και κατέκλυσε όχι μόνο τον μέσα, αλλά και όλον τον έξω περιβάλλοντα χώρο. Όλη η πλαγιά ήταν γεμάτη κυρίως από νέο κόσμο.
Είδα λοιπόν κι εγώ για πρώτη φορά την παράσταση από αυτήν τη θέση, από μακριά, από πολύ ψηλά, σε πανοραμική θέα, που μας στέρησε όμως την προσωπική έκφραση των ηθοποιών.
Ήταν μια παράσταση τέλεια δομημένη, με καθαρό λόγο και άψογη αισθητική. Κινούνταν σε χρόνο άχρονο, έξω από κάθε εποχή.
Ο Προμηθέας στο κέντρο, ψηλά στο βράχο, ανάμεσα στους θεούς και στους ανθρώπους, συγκλονίζονταν από την οργή των θεών και από τα πάθη των ανθρώπων και ήταν σαν να χόρευε τον πυρρίχιο χορό.
Από κάτω ο χορός «πρωταγωνιστής» κρατούσε ψηλά και σταθερά το «ταψί», πάνω στο οποίο κινούνταν όλοι: το Κράτος, η Βία, ο Ήφαιστος, με ένα τρέμουλο και μια αέναη κίνηση ισορροπημένη, ανάσαινε όλα όσα συνέβαιναν και αντιδρούσε σωματικά και η ανάσα τους ήταν ακριβώς αυτή που έβγαινε από τα σωθικά τους.
Η μουσική απολύτως ταιριαστή με την ανάσα τους, βαθειά, ήταν σαν να έβγαινε από τα έγκατα του ωκεανού.
Όλος ο χώρος δονούνταν από κίνηση, ενέργεια και πάθη, όλα συγκρατημένα, αλλά πολύ δυνατά και ακόμα πιο δυνατές ήταν οι παύσεις, εκεί που έπρεπε, έδιναν την ανάσα και σ’ εμάς, για να απορροφήσουμε τους κραδασμούς που μας κρατούσαν σε συνεχή εγρήγορση.
Ο Άρης Μπινιάρης νέος σκηνοθέτης έφερε το δυνατό σωματικό θέατρο, που έδωσε παλμό και τη δυναμική που συμπαρασύρει το θεατή και τον κρατά σε ψυχοσωματική εγρήγορση. Ταυτόχρονα σέβεται απολύτως τους κανόνες της τραγωδίας και τολμά να ανεβάσει ένα άκρως επαναστατικό έργο, το οποίο παίχτηκε λίγες φορές στην Ελλάδα και μάλιστα σε μια εποχή , που όλα κινούνται με τόση ευκολία και ταχύτητα, σαν να μην υπάρχει πυξίδα, που να οδηγεί κάπου.
Ο Προμηθέας δεσμώτης μέσα από την κυρίαρχη σύγκρουση με το Δία, στο ρόλο του δασκάλου-αφηγητή, μας αποκαλύπτει τη δική του ευεργεσία στο ανθρώπινο γένος, τον τρόπο δηλαδή, που ευνόησε τον άνθρωπο: Η εξέλιξη του ανθρώπου θα γίνει μέσω της κατάκτησης της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και του αμοιβαίου σεβασμού.
Φανερώνεται ότι το πεδίο των συγκρούσεων είναι το εφαλτήριο της καλλιέργειας και της αφύπνισης, ο Προμηθέας δεν διστάζει να συγκρουστεί με τα όργανα του Δία, το Κράτος , τη Βία , τον Ήφαιστο και τον Ερμή, ενώ η Ιώ και οι Ωκεανίδες βρίσκουν τη δύναμη να συγκρουστούν με το Δία.
Ο Προμηθέας δεσμώτης, δάσκαλος και επαναστάτης, δίνει ένα μάθημα στο γένος των ανθρώπων, ώστε να εκμεταλλευτούν τη γνώση και να αποκτήσουν επίγνωση, κριτική σκέψη και πάθος για την ελευθερία και την αυτονομία τους.
Είναι αυτός που μπορεί να γίνει οδηγός στην παραπαίουσα εποχή μας.
Κοζάνη 11-8-2022
Γκουτζιαμάνη Γιάννα