Ποικιλίες λεμονιάς – Κιτρέα η λεμονέα

ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΛΕΜΟΝΙΑΣ επιστ. Κιτρέα η λεμονέα, Citrus × limon) & VIDEO

Μάρθα Στ. Καπλάνογλου Γεωπόνος

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η λεμονιά ( Citrus limon ) είναι ένα είδος μικρών αειθαλών δέντρων της οικογένειας των ανθοφόρων φυτών Rutaceae , εγγενές στην Ασία , κυρίως στη βορειοανατολική Ινδία ( Assam ), στη Βόρεια Μιανμάρ ή στην Κίνα.

Ο ελλειψοειδής κίτρινος καρπός του δέντρου χρησιμοποιείται για μαγειρικούς και μη σκοπούς σε όλο τον κόσμο, κυρίως για τον χυμό του , ο οποίος έχει τόσο μαγειρική όσο και καθαριστική χρήση.

Ο πολτός και η φλούδα χρησιμοποιούνται, επίσης, στη μαγειρική και στο ψήσιμο.

Ο χυμός του λεμονιού είναι περίπου 5% έως 6% κιτρικό οξύ , με pH περίπου 2,2, δίνοντάς του μια ξινή γεύση

ΙΣΤΟΡΙΑ

H προέλευση του λεμονιού είναι άγνωστη, αν και πιστεύεται ότι τα λεμόνια αναπτύχθηκαν για πρώτη φορά στη βορειοανατολική Ινδία , στη βόρεια Βιρμανία ή στην Κίνα.

Τα λεμόνια εισήλθαν στην Ευρώπη ,κοντά στη νότια Ιταλία, το αργότερο τον δεύτερο αιώνα μ.Χ., κατά την εποχή της Αρχαίας Ρώμης, αλλά δεν καλλιεργήθηκαν ευρέως.

Πρόσφατες έρευνες έχουν επισημάνει λεμόνια στα ερείπια της Πομπηίας.

Αργότερα, εισήχθησαν στην Περσία και στη συνέχεια στο Ιράκ και την Αίγυπτο γύρω στο 700 μ.Χ. Το λεμόνι καταγράφηκε για πρώτη φορά, στη λογοτεχνία σε μια αραβική πραγματεία του 10ου αιώνα για τη γεωργία και χρησιμοποιήθηκε, επίσης, ως διακοσμητικό φυτό σε πρώιμους ισλαμικούς κήπους .

Διανεμήθηκε σε όλο τον αραβικό κόσμο και την περιοχή της Μεσογείου ,μεταξύ 1000 και 1150.

Η πρώτη ουσιαστική καλλιέργεια λεμονιών στην Ευρώπη ξεκίνησε στη Γένοβα, στα μέσα του 15ου αιώνα.

Η ονομασία “λεμόνι” προέρχεται από την περσική λέξη ( Limu), Λεμονιές καλλιεργήθηκαν στη Γένοβα στα μέσα του 15ου αιώνα και εμφανίστηκαν στις Αζόρες το 1494.

Τα λεμόνια χρησιμοποιήθηκαν, παλιά, από το Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό για την καταπολέμηση του σκορβούτου, καθώς παρείχαν μεγάλη ποσότητα βιταμίνης C.

ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ

Επιστημονική ταξινόμηση

Βασίλειο: Plantae

Clade :Τραχειόφυτα

Clade : Αγγειόσπερμα

Clade : Eudicots

Clade : Ροσίδες

Σειρά Sapindales

Οικογένεια: Rutaceae

Γένος: Εσπεριδοειδές

Είδος: C. limon Υβριδικος τυπος επιστ. Κιτρέα η λεμονέα, Citrus × limon)

ΓΝΩΣΤΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ

-Αδαμοπούλου

Πολύφορη ποικιλία με μεγάλους ξινούς και χυμώδεις καρπούς . Η ποικιλία Αδαμοπούλου είναι πολύ παραγωγική, ανθεκτική στη κορυφοξήρα και προωθείται για τη παραγωγή καλοκαιρινού λεμονιού. Ο καρπός της έχει φλοιό παχύ με επιφάνεια τραχεία

-Βακάλου:

Δίφορη ποικιλία με μεγάλους εύγεστους και χυμώδεις καρπούς με λεία επιδερμίδα και λεπτό φλοιό. Συλλέγεται άνοιξη και καλοκαίρι.

– Εύρηκα:

Δίφορη ποικιλία πολύ παραγωγική με αρωματικούς ζουμερούς καρπούς μικρού μεγέθους χωρίς πολλά κουκούτσια. Είναι ευπαθής στην κορυφοξήρα. Παράγει καρπούς που συλλέγονται φθινόπωρο, άνοιξη, καλοκαίρι. Πολύ καλή ποικιλία είναι η Εύρηκα ή Eureka, όπου το δένδρο δεν έχει καθόλου αγκάθια και οι καρποί της ωριμάζουν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους και κυρίως την άνοιξη και το καλοκαίρι. –

–Ζαμπετάκη :

Πολύφορη ποικιλία που παράγει καρπούς μετρίου μεγέθους, με σάρκα πολύ χυμώδη σχεδόν χωρίς κουκούτσια. Τα λεμόνια της είναι έτοιμα άνοιξη και καλοκαίρι. Ευπαθής στην κορυφοξήρα.

– Καρυστινό

Έχει μετρίου μεγέθους χυμώδεις καρπούς, με λίγα κουκούτσια. Ο καρπός της είναι καλής ποιότητας, πλούσιος σε χυμό με όξινη γεύση και ο φλοιός είναι τραχύς, μετρίου πάχους. Είναι ποικιλία μονόφορη, που συλλέγεται από τα τέλη φθινοπώρου έως αρχές άνοιξης. –

– Κιτρολεμονιά

Στη Κρήτη, γνωστή είναι η ποικιλία Κιτρολεμονιά, με μεγάλο καρπό, παχύ φλοιό και λίγα οξέα. Χρησιμοποιείται κυρίως στη ζαχαροπλαστική.

– Λάπηθος,

Στην Κύπρο, ενδιαφέρον παρουσιάζει η ποικιλία Λάπηθος, η οποία έχει ομοιότητες με τη Libson και είναι ανθεκτική στη κορυφοξήρα.

–Μικρόκαρπη Χίου

Τέλος, στις ελληνικές ποικιλίες συγκαταλέγεται και η Μικρόκαρπη Χίου ή αλλιώς γνωστή και σαν “Λεμονάκι της Χίου”.

ΞΕΝΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΠΟΥ ΚΑΘΙΕΡΩΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

– Lisbon

Παραγωγική μονόφορη ποικιλία χωρίς πολλά κουκούτσια με πολύ χυμό, πολύ ζουμερά. Ο καρπός της είναι μεγάλος με ελλειπτικό σχήμα. Ο καρπός συγκομίζεται από Οκτώβριο μέχρι Φεβρουάριο. Ευπαθής στην κορυφοξήρα.ο καρπός της μοιάζει με τον καρπό της Εύρηκα είναι η Libson, αλλά αυτή έχει αγκάθια. Ο καρπός της είναι πλούσιος σε κιτρικό οξύ και παρουσιάζει μεγάλη περίοδο ωρίμανσης των καρπών.

* Υπάρχουν Ιταλικές ποικιλίες όπως:

-Femminelo, oval

Η σάρκα τρυφερή, πλούσια σε χυμό και πολύ ξινή. Είναι ποικιλία λιγόσπερμη, με παραγωγή όλο το χρόνο, αλλά κυρίως τέλη του χειμώνα και την άνοιξη.

– Monachello,

Η σάρκα είναι τρυφερή, μέτριας περιεκτικότητας σε χυμό και χαμηλής οξύτητας. Είναι ποικιλία άσπερμη ή λιγόσπερμη, με παραγωγή όλο το χρόνο, αλλά κυρίως το χειμώνα και την άνοιξη . Θεωρείται ανθεκτική στην κορυφοξήρα

– Lunario

Καρπός μεσαίος-μεγάλος, μακρύς ελλειπτικός έως μακρύς ωοειδής, συνήθως με καλά ανεπτυγμένο λαιμό ή αυλακωτό γιακά. συνήθως με στενή θηλή με μυτερή μυτερή θηλή. μόνο μέτρια οξύ. Δέντρο μεσαίου σθένους και μεγέθους, έντονα επιβλητικό, χωρίς αγκάθια, φύλλωμα σκούρο πράσινο, πολύ παραγωγικό.

– Interdonato.

Μονόφορη ποικιλία με κυλινδρικούς ή επιμήκεις καρπούς με λίγα κουκούτσια. Είναι πρώιμη ποικιλία και η συγκομιδή γίνεται από Αύγουστο έως Φεβρουάριο.

*Υπάρχουν Ισπανικές ποικιλίες όπως:

– Verna

Είναι ποικιλία άσπερμη ή λιγόσπερμη και δίνει την κύρια σοδειά το χειμώνα. Μπορεί να διατηρηθεί καλά μέχρι το καλοκαίρι, αλλά οι καρποί είναι ανεπιθύμητα μεγάλοι. Σαν δένδρο είναι πολύ ζωηρή ποικιλία, μεγάλου μεγέθους και παραγωγική. Ο φλοιός έχει μέτριο πάχος (λεπτότερος στην καλοκαιρινή σοδειά) και επ ιφάνεια τραχεία.

– Fino

Το λεμόνι Fino ξεχωρίζει σε σύγκριση με άλλες ποικιλίες, ότι έχει περισσότερο σφαιρικό σχήμα παρά οβάλ.

Πρόκειται για μια πολύ παραγωγική ποικιλία, που μπορεί να προσαρμοστεί σε κάθε είδους έδαφος και να ανακάμψει από τον παγετό, καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη ποικιλία.

*– Μεξικάνικη λιμεττία:

Η Μεξικάνικη λιμεττία έχει λεμόνια πρασινοκίτρινα, με διακριτικό άρωμα και δίνουν παραγωγή τον Σεπτέμβριο, τότε που υπάρχει έλλειψη από λεμόνια.

Κατάλληλη για καλλιέργεια σε κήπο, αλλά πρέπει να φυτευτεί σε θέση προστατευμένη από τον αέρα και το κρύο.

– Lemon rosso -Κόκκινα λεμόνια

Έχει λευκά άνθη ,καρπούς που μετατρέπονται σταδιακά σε πράσινους σε κίτρινος και στη συνέχεια γίνονται κόκκινοι. Οι καρποί τους είναι λείοι, με λεπτή φλούδα και γίνονται κόκκινοι όταν ωριμάσουν. Αντέχουν στο κρύο μέχρι τους -6 βαθμούς Κελσίου. Χρησιμοποιείται σαν ξύσμα σε γλυκά, ενώ περιέχει μικρή ποσότητα χυμού.

– Limequat:

Οι λεμονιές αυτές έχουν την μορφή θάμνου, είναι παραγωγικές και οι καρποί τους, πλούσιοι σε χυμό. Ωριμάζουν από τον Ιανουάριο μέχρι τον Μάρτη, αντέχουν μέχρι τους -6 βαθμούς Κελσίου και χρησιμοποιούνται πολύ για τη παρασκευή λικέρ.

ΚΑΛΛΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΛΕΜΟΝΙΕΣ

Υπάρχουν ορισμένες ποικιλίες λεμονιάς, που προέκυψαν από μεταλλαγή, με ποικιλόχρωμα (πανασέ) φύλλα και καρπούς. Οι ποικιλίες αυτές πολλαπλασιάστηκαν και χρησιμοποιούνται ως καλλωπιστικές.

-Variegated Prior Lisbon.

Η κυριότερη απ’ αυτές είναι η Variegated Prior Lisbon.

– Πανασέ τύπου Eureka

Αλλά, καλλωπιστική αξία έχουν και οι κλώνοι λεμονιάς (πανασέ φύλλα, ρόδινη σάρκα) τύπου Eureka της Καλιφόρνιας και

– Citron Sanguin Panache

Citron Sanguin Panache της Μεσογείου άγνωστης προελεύσεως.

–Νάνες ποικιλίες σε γλάστρες

Καλλωπιστικές μπορούν να θεωρηθούν και κάποιες νάνες ποικιλίες που φυτεύονται σε γλάστρες στην Βόρεια Ελλάδα, κυρίως και τον χειμώνα για να μην παγώσουν τις παίρνουν μέσα . Οι νάνες ποικιλίες επιβιώνουν σε γλάστρες και ζαρντινιέρες και είναι ιδανική για βεράντες και αίθρια αφού δεν ξεπερνά το 1,20μ. σε ύψος. Ανθίζει και καρποφορεί, όπως τα κανονικού μεγέθους δέντρα. Μπορεί να επιβιώσει ακόμη και σε εσωτερικούς χώρους, με την απαραίτητη προϋπόθεση να είναι εκτεθειμένο σε ηλιακό φώς και να αερίζεται ικανοποιητικά.

–Εράτυρας Κοζάνης,

Παλαιότερα, μια τέτοια ποικιλία ήταν της Εράτυρας Κοζάνης, που μεγάλωνε σε τετράγωνους τενεκέδες και ο πολλαπλασιασμός γινόταν με καταβολάδες ή μοσχεύματα. Βέβαια, οι ποικιλίες αυτές που παραθέτουμε δεν είναι οι μοναδικές .

Λεπτομέρειες για διάφορες ποικιλίες μπορεί να δείτε και σε παλιότερο video που δημιουργήσαμε δείτε το :

ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΛΕΜΟΝΙΩΝ ΜΑΡΘΑ ΣΤ ΚΑΠΛΑΝΟΓΛΟΥ ΓΕΩΠΟΝΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΟΣ (Διάρκεια 7 ,13 λεπτά )

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.