Οι ψάλτες της οικουμένης φορείς του ελληνικού οικουμενικού πολιτισμού.
του παπαδάσκαλου Κωνσταντίνου Ι. Κώστα
Ο από το Βελβεντό καταγόμενος και εν ενεργεία άρχων πρωτοψάλτης της Αρχιεπισκοπής Βορείου και Νοτίου Αμερικής Γεώργιος (του Επαμεινώνδα) Παπαβασιλείου επισκεπτόμενος επί σειρά ετών, όπως και φέτος το καλοκαίρι το Βελβεντό, ‘’ανεβαίνει’’ και κοσμεί με την ψαλτική τέχνη τα αναλόγια των Ενοριών της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και του Αγίου Διονυσίου Βελβεντού, συμψάλλοντας μελωδικότατα με (και διδάσκοντας) τους χορούς των ψαλτών μας.
Την Κυριακή, 12-8-2018, ο Γεώργιος Παπαβασιλείου ‘’ανέβηκε’’ στο αναλόγιο του Ιερού Ναού Αγίου Διονυσίου Βελβεντού και συν-έψαλε με τον εκκλησιαστικό χορό του Ι. Ναού (Γιάννη Τζινίκο, Γιάννη Παπαγόρα, Γιώργο Καραγιάννη, Δήμητρα Κίτση-Βαλωμά, Τάκη Στεφανόπουλο, Γιώργο Στεργιόπουλο) στον Όρθρο και στη Θεία Λειτουργία.
Ο ήχος της Κυριακής ήταν ο δεύτερος (β’ ήχος). Αναστάσιμο απολυτίκιο το: ‘’Ότε κατήλθες προς τον θάνατον’’, της εορτής το: ‘’Μετεμορφώθης εν τω όρει’’ σε ήχο βαρύ και του αγίου το: ‘’Του Ολύμπου οικήτωρ’’ σε ήχο πρώτο. Στη Θεία Λειτουργία έψαλαν το αργοσύντομο Χερουβικό του Φωκαέως σε ήχο β’ και τα Λειτουργικά του Πρίγγου σε ήχο β’, με καταλήξεις στον Βου. Αντί Κοινωνικού έψαλαν τον γνωστό και αγαπημένο Ύμνο: ‘’Ευλογητός ο Θεός και πατήρ του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού’’ (Εφ. 1,3 …) μελοποιημένον από τον Μητροπολίτη Κοζάνης Διονύσιο Ψαριανό.
Τα πρώτα μουσικά εκκλησιαστικά ακούσματα, οι πρώτες γεύσεις του Γ.Π. ήταν μέσα από την οικογένειά του, από τον πατέρα του Επαμεινώνδα, που έψαλε στο αριστερό αναλόγιο της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Βελβεντού.
Θυμάμαι, (μαθητής τότε, δίπλα στον πρώτο μου δάσκαλο, ψάλτη Γεώργιο Χωλόπουλο), τον παππού Επαμεινώνδα στο αριστερό αναλόγιο της Κοίμησης, πώς έψαλε – ήξερε ‘’μουσικά’’ και ήταν πολύ αφοσιωμένος στο μουσικό κείμενο – και πόσο του άρεσε ο γ’ ήχος, μάλιστα είχε αδυναμία στο Χερουβικό του Φωκαέως του γ’ ήχου.
Ο Γεώργιος Παπαβασιλείου (μαθητής του Αθανασίου Καραμάνη) ως ψάλτης πλέον μεταφέρει (μαζί με εκατοντάδες άλλους) στην Αμερική αυτός, στα πέρατα της οικουμένης όλοι μαζί, το βυζαντινό μέλος, που είναι ελληνική μουσική, ελληνική ποίηση-υμνογραφία κατάλληλα διαμορφωμένα για εκκλησιαστική-λειτουργική χρήση.
Είναι οι ψάλτες της οικουμένης.
Είναι μαθητές-φορείς του ύφους των – με πατριαρχικό ύφος – δασκάλων τους (των Θεσσαλονικέων ψαλτών – δασκάλων Αθανασίου Καραμάνη, Χρύσανθου Θεοδοσόπουλου, Χαρίλαου Ταλιαδώρου κ.ά), φορείς του ήθους και του ύφους του αναλογίου του Οικουμενικού Θρόνου της Κωνσταντινουπόλεως και εν συνεχεία της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Με την εκπαιδευμένη φωνή τους και τη σύνολη τέχνη της ψαλτικής ελκύουν τους ανθρώπους στους ανά την οικουμένη ορθόδοξους ιερούς Ναούς – στη Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία- και συντελούν με το εκκλησιαστικό-βυζαντινό μέλος ως αναβαθμίδες στην αναγωγή τους και τη συνάντησή τους (μέσω της θείας Λατρείας) με τον μόνο αληθινό Θεό, τον Ιησού Χριστό, τον ελευθερωτή μας και Σωτήρα του αδαμιαίου γένους.
Είναι φορείς–πρεσβευτές παντού στη γη, στις πέντε ηπείρους, του εκκλησιαστικού μέλους και παράλληλα του ελληνικού πολιτισμού.
Προβάλλουν την Ελλάδα, συν τοις άλλοις και τη γενέτειρά τους, προβάλλουν τη Μακεδονία όσοι από αυτήν κατάγονται και περιμένουν από εμάς τους Μακεδόνες, όταν μας επισκέπτονται, ένα λόγο γι’ αυτήν. Εμείς επαναλαμβάνουμε το λόγο του Οδυσσέα Ελύτη για τη Μακεδονία: ‘’Για μας η ψυχή μας είναι το όνομά μας’’. Και αυτόν της Δ.Ι.Σ. της Εκκλησίας της Ελλάδος: ‘’Η Δ.Ι.Σ. δεν αποδέχεται την απονομή του όρου Μακεδονία ή παραγώγου του ως συστατικού ονόματος άλλου Κράτους…’’. Τη φωνή αυτή ας την ακούσει – το εύχομαι – και ο πολιτικός μας βίος.
Είναι, οι ψάλτες, μια γλυκιά μελωδία που πάει από την πατρίδα στην ξένη κι έρχεται πάλι εδώ γεμάτη εμπειρία. Μια εμπειρία που υπομιμνήσκει τη σχέση και την αξία της σχέσης στην επίτευξη υγιούς κοινωνικότητας.
Φωτίζονται απ’ τον εδώ ουρανό τους και διαπρέπουν φωταγωγημένοι στην ξένη.
Για όσους ταλαιπωρούνται σε παρερμηνείες της ιστορίας το κοινωνικό ιδεώδες της Ορθοδοξίας αντιμάχεται κάθε είδους ατομικού και συλλογικού (όποιας εμβέλειας) εγωισμού προκαλώντας την υπέρβασή τους.
Οι ψάλτες της οικουμένης, στην Ευρώπη, στην Αμερική, στην Ασία, στην Αφρική, στην Ωκεανία, αυτές τις ημέρες του Δεκαπενταύγουστου, ψάλλουν και υμνούν τη Θεοτόκο Μαρία, της οποίας η αγκαλιά της είναι ‘’πλατυτέρα των ουρανών’’.
Μια αγκαλιά, που μας συμπονά και μας αγαπά. Που μας προσκαλεί και μας δέχεται. Που σέβεται την ελευθερία μας και μας χωράει όλους.
ΥΓ 1. ΕΠΑΙΝΟΣ: Έπαινο απένειμε ο Σεβ. Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης κ. Παύλος στον πρωτοψάλτη της Αρχιεπισκοπής Αμερικής Γεώργιο Επαμεινώνδα Παπαβασιλείου κατά την Αρχιερατική Θεία Λειτουργία της 15ης Αυγούστου 2018 στον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Βελβεντού.
ΥΓ 2. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ: Ευχαριστίες αναπέμπομε στην Παναγία για την απελευθέρωση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος από τον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο Σχοινούδι της Ίμβρου όπου τέλεσε τον Μ. Εσπερινό (14-8-2018), δήλωσε: ‘’Αδερφοί μου, φαίνεται ότι η Παναγία, με την ευκαιρία της εορτής Της, θέλησε να μας στείλει ένα μεγάλο δώρο. Μόλις τώρα πληροφορήθηκα ότι αφέθησαν ή αφήνονται ελεύθεροι οι δύο στρατιωτικοί οι οποίοι κρατούνταν επί 5 μήνες στην Αδριανούπολη χωρίς κατηγορητήριο’’. Το πλήθος των πιστών που παρακολουθούσε τον εσπερινό επιδοκίμασε την αναγγελία της είδησης και εκείνη τη στιγμή η φωνή του Πατριάρχη ‘’έσπασε’’ από μεγάλη συγκίνηση. (Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ).
π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας
παπαδάσκαλος
18-8-2018