Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΑΣΣΑΝΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, ΠΑΡΑ ΤΗΝ ΠΑΡΕΜΠΟΔΙΣΗ ΤΩΝ ΑΥΣΤΡΙΑΚΩΝ (5)
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΙΟ ΥΨΗΛΑΝΤΗ ΑΡΧΗΣΤΡΑΤΗΓΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ 20/6/1821 ΚΑΙ Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ
Σταύρου Π. Καπλάνογλου
Όπως είδαμε στην προηγούμενη δημοσίευση ο Γεώργιος Λασσάνης τον Ιούλιο του 1828 κατορθώνει να επιβιβασθεί σε μια φρεγάτα των Γάλλων από το λιμάνι της Τουλόν για να φθάσει στην Ελλάδα, καθώς αυτό στάθηκε αδύνατον να το κάνει πιο μπροστά, μέσω Τεργέστης, λόγω της απαγόρευσης και παρεμπόδισης των Αυστριακών αρχών. Οι μάχες με τους Οθωμανούς που είχαν αρχίσει το 1821 δεν έχουν τελειώσει ακόμη .
Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Στην Ανατολική Στερεά υπήρχαν Οθωμανικές δυνάμεις και μόνο στην περιοχή της Θήβας υπήρχαν 1.500 Τούρκοι πεζοί και 200 ιππείς, στο Πυρί, τους Αγίους Θεοδώρους και τον Πύργο.
Στην Αθήνα, επίσης, υπήρχαν Οθωμανοί και πάνω στην Ακρόπολη, φρουρά.
Και στην Εύβοια υπήρχε ο Ομέρ πασάς ο οποίος μπορούσε ανά πάσα στιγμή να εκστρατεύσει εναντίον της Αττικής και της Βοιωτίας.
Στη Λαμία υπήρχαν Τούρκοι και η έλευση δυνάμεων από αυτή ,αλλά και από τη Λάρισα, σε περίπτωση συγκρούσεων, ήταν εύκολη.
Η κατάσταση ήταν ρευστή, διότι οι μεγάλες δυνάμεις επρόκειτο να συνέλθουν στο Λονδίνο, για να εγγυηθούν την ύπαρξη του Ελληνικού κράτους μόνον στην Πελοπόννησο και τις Κυκλάδες, οπότε οι όποιες κατακτήσεις Ελλήνων στη Στερεά Ελλάδα επρόκειτο να χαθούν.
Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ Δ. ΥΨΗΛΑΝΤΗ
Σε αυτή ακριβώς την περίοδο φθάνει ο Λασσάνης στην Ελλάδα και συναντά το Δημήτριο Υψηλάντη.
Ο Δημήτριος Υψηλάντης . Ήταν αδελφός του Αλέξανδρου
Το 1821 ανέλαβε πληρεξούσιος του Γενικού Επιτρόπου Αρχής στην Πελοπόννησο και στις 20 Ιουνίου την αρχιστρατηγία . Προσπάθησε να περιορίσει τους Κοτζαμπάσηδες και αυτοί τον έδιωξαν ,αλλά τον επανέφερε ο Κολοκοτρώνης, ο οποίος είχε πολεμήσει σε πολλές μάχες της Πελοποννήσου και της Αττικής .
Ο Ι.Καποδίστριας,όταν ανέλαβε Κυβερνήτης τον διόρισε Στρατάρχη και του έδωσε εντολή να οργανώσει τακτικό στρατό, κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα
O Δημήτριος Υψηλάντης, τιμώντας τη μνήμη του αδελφού του κι αποδίδοντας δίκαια αμοιβή για προηγούμενες επιφανείς υπηρεσίες του Λασσάνη προς την πατρίδα του, αλλά κυρίως εκτιμώντας τις οργανωτικές και όχι μόνον ικανότητες τον συστήνει στον Καποδίστρια κι αυτός τον διορίζει στρατοπεδάρχη της Ανατολικής Ελλάδας.
Ο στρατοπεδάρχης ήταν μια πολύ σημαντική θέση σε εποχή πολέμου, ο όρος σήμαινε στρατιωτικός διοικητής ή
ο επικεφαλής των στρατιωτικών επιχειρήσεων.
Ως αξίωμα στην σύγχρονη εποχή δεν έχει την αξία και την ευθύνη που είχε εκείνη την εποχή.
Έκτοτε, ο Γεώργιος Λασσάνης συμμετείχε σε όλες τις μάχες που έγιναν στην Ανατολική Στερεά Ελλάδος, όπως στη μάχη του Στεβένικου, της Λιβαδειάς, των Θηβών και στην τελευταία μάχη των Ελλήνων με τους Τούρκους στην Πέτρα των Θηβών.
Για τη μάχη αυτή θα αναφερθούμε διεξοδικά, αργότερα. Εκεί,ο Λασσάνης πέρα από την συμβολή του στην επιτυχία της μάχη, συνέβαλε, σημαντικά, και στις διαπραγματεύσεις συνθηκολόγησης των Τούρκων, που οδήγησαν και στο οριστικό τέλος των μαχών και το πέρασμα όλης της Ανατολικής Στερεάς στα χέρια των Ελλήνων
Η ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ ΤΟΥ 1829
Οι Έλληνες ήταν απογοητευμένοι με τη Συνθήκη του Λονδίνου (10/3/1829), που προέβλεπε ελληνικό κράτος με σύνορα τη γραμμή Παγασητικού – Αμβρακικού, υπό την επικυριαρχία του σουλτάνου.
Στις 22 Μαρτίου 1829 όμως, οι Μεγάλες Δυνάμεις, υπόγραψαν το νέο Πρωτόκολλο του Λονδίνου, σύμφωνα με το οποίο αναγνωριζόταν αυτόνομο ελληνικό κράτος με βόρειο σύνορο τη γραμμή Παγασητικού – Αμβρακικού.
Ένας ειδικός όρος, που υπήρχε όμως στη Συνθήκη, προκάλεσε αναστάτωση στην ελληνική πλευρά.
Έπρεπε να τερματιστούν οι εχθροπραξίες και να αποχωρήσουν άμεσα, οι ελληνικές δυνάμεις από τη Στερεά Ελλάδα.
Ο Καποδίστριας, με τη γνωστή διπλωματική του ικανότητα και προβλέποντας επικράτηση των Ρώσων στον πόλεμο με την Οθωμανική Αυτοκρατορία,στον πόλεμο που είχε ξεσπάσει μεταξύ τους, άρχισε να κωλυσιεργεί, δηλώνοντας στους πληρεξούσιους των Μεγάλων Δυνάμεων, ότι δεν μπορούσε να κάνει κάτι με τους πολεμιστές της Στερεάς Ελλάδας, καθώς δεν ήταν άνδρες της κυβέρνησης αλλά επαναστατημένοι ντόπιοι πληθυσμοί!
Για να εξαργυρωθεί όμως η διπλωματική ευστροφία του Καποδίστρια, έπρεπε να υπάρξουν και στρατιωτικές επιτυχίες στο πεδίο της μάχης.
Ο Δημήτριος Υψηλάντης, επικεφαλής των στρατιωτικών δυνάμεων στην Αττική, είχε κατορθώσει ως τις αρχές Μαΐου 1829, να εκδιώξει τους Τούρκους από όλα τα στρατηγικά σημεία της περιοχής, εκτός από την Αττική και τη Θήβα.
Το καλοκαίρι του 1829, η Πελοπόννησος με τα νησιά και μεγάλο μέρος της Στερεάς Ελλάδας είχαν απελευθερωθεί.
Τη διακυβέρνηση των περιοχών αυτών είχε αναλάβει με απόφαση της Εθνοσυνέλευσης ο Ιωάννης Καποδίστριας. Πρώτο μέλημα του Κυβερνήτη ήταν η δημιουργία τακτικού στρατού και η εκκαθάριση της Στερεάς Ελλάδας από τα υπολείμματα των Οθωμανών.
Ο Καποδίστριας είχε πληροφορίες ότι στο μελλοντικό ελληνικό κράτος θα συμπεριλαμβάνονταν όσες περιοχές θα είχαν απελευθερωθεί δι’ ιδίων δυνάμεων.
Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ
Η Μάχη της Πέτρας υπήρξε η τελευταία μάχη του Αγώνα για την ελληνική ανεξαρτησία.
Έλαβε χώρα στις 12 Σεπτεμβρίου 1829 στην Πέτρα της Βοιωτίας, μεταξύ Θήβας και Λιβαδειάς.
Πριν την αποξήρανση της Κωπαΐδας, τα νερά της λίμνης έφθαναν ως τον βράχο (γι’ αυτό και ονομαζόταν Πέτρα) και άφηνε μόνο ένα στενό πέρασμα.
Την οχύρωση της τοποθεσίας, την ανέθεσε ο Υψηλάντης στον πεντακοσίαρχο Κούστια Μάκου που φρόντισε να χτιστούν οχυρώματα στις κατάλληλες θέσεις.
Κατασκευάστηκαν συνολικά έξι οχυρώματα, που περιγράφει λεπτομερώς ο άλλος Κοζανίτης, που συμμετείχε στη μάχη ο Κασομούλης στα «Ενθυμήματα».
Τον Αύγουστο του 1829 ο τουρκαλβανός πολέμαρχος Ασλάν Μπέης Μουχουρδάρης, σταλμένος από τη Λάρισα με 4.000 άνδρες, προέλασε ανενόχλητος και διαμέσου Λαμίας και Θήβας έφθασε στην Αθήνα.
Στόχος του, να ανεφοδιάσει τη φρουρά της Ακροπόλεως και στη συνέχεια να οδηγήσει στη Θράκη όλες τις διαθέσιμες δυνάμεις για την αντιμετώπιση του ρωσικού κινδύνου.
Αφού συγκέντρωσε περί τους 7.000 άνδρες, άρχισε την προς βορρά πορεία του.
Μαζί του ήταν και ο Οσμάναγας Ουτσιάκαγας, επικεφαλής των τουρκικών δυνάμεων της Αττικής.
Ο Υψηλάντης είχε πληροφορηθεί έγκαιρα τις προθέσεις των Τούρκων και επέλεξε τη στενή δίοδο της Πέτρας για να εμποδίσει το πέρασμα του εχθρού, που διέθετε πυροβολικό και ισχυρές δυνάμεις πεζικού και ιππικού.
Η ελληνική δύναμη εμφανίσθηκε στην περιοχή στις 28 Αυγούστου. Ανερχόταν σε περίπου 3.000 άνδρες και ήταν χωρισμένη σε 4 χιλιαρχίες.
Για πρώτη, ίσως, φορά οι Έλληνες παρουσίασαν τακτικό στρατό, που οφείλεται στις στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις του Καποδίστρια, με τη δημιουργία το 1828 του Λόχου των Ευελπίδων.
Ο Υψηλάντης είχε σχέδιο για τη μάχη, προχωρώντας σε πρώτη φάση στην κατασκευή οχυρωματικών έργων.
Το απόγευμα της 10ης Σεπτεμβρίου φάνηκε, επιτέλους, ο τουρκικός στρατός, που στρατοπέδευσε σε μικρή απόσταση από τις ελληνικές δυνάμεις.
Τα χαράματα της 12ης Σεπτεμβρίου το σύνολο των τουρκικών δυνάμεων κινήθηκε εναντίον των ελληνικών οχυρωματικών θέσεων.
Ένα βήμα πριν από την εισπήδηση των οχυρωμάτων, οι Τούρκοι δέχτηκαν καταιγισμό πυρών από τους Έλληνες, οι οποίοι στη συνέχεια βγήκαν από τα χαρακώματα και με τα ξίφη τους επέπεσαν επί των επιτιθεμένων.
Οι Τουρκαλβανοί, άτακτοι γρήγορα υποχώρησαν, παρασύροντας και τους υπόλοιπους Τούρκους, που κινδύνευαν να περικυκλωθούν.
Η Μάχη της Πέτρας, παρότι δεν επέφερε την τελειωτική ήττα του εχθρού, αποτελεί οπωσδήποτε λαμπρή νίκη των ελληνικών όπλων.
Το ηθικό των Τούρκων καταρρακώθηκε, ενώ δεν πέτυχαν και τον στόχο τους να διαβούν το στενά. Οι απώλειες και από τις δύο πλευρές δεν ήταν ιδιαίτερα μεγάλες.
Οι Έλληνες είχαν 3 νεκρούς και 12 τραυματίες, ενώ οι Τούρκοι άφησαν στο πεδίο της μάχης περίπου 100 νεκρούς και 4 σημαίες.
Την επομένη της μάχης (13 Σεπτεμβρίου) ο Τούρκος διοικητής Οσμάναγας Ουτσιάκαγας, που ενδιαφερόταν να εκτελέσει τις διαταγές της Πύλης και να βρεθεί στη Θράκη, προσφέρθηκε να συνθηκολογήσει με τους Έλληνες, προκειμένου να περάσει τα στενά της Πέτρας.
Τις διαπραγματεύσεις ανέλαβαν ο Ιωάννης Φιλήμων, που ήταν ο γραμματέας του επιτελείου του Υψηλάντη και ένα πολύ σημαντικό πρόσωπο και ο Γεώργιος Λασσάνης.
Έπειτα από διαπραγματεύσεις που κράτησαν όλη τη μέρα, η συνθήκη υπογράφηκε τη νύχτα της 13ης προς τη 14η Σεπτεμβρίου.
Οι Έλληνες δέχθηκαν, την διέλευση τους, υπό τον όρο να παραδώσουν την περιοχή από τη Λιβαδιά ως τις Θερμοπύλες και την Αλαμάνα.
Οι Τούρκοι θα παραχωρούσαν όλη την Ανατολική Στερεά Ελλάδα, εκτός από την Αθήνα και τη Χαλκίδα.
Οι Έλληνες, από την πλευρά τους, ανέλαβαν την υποχρέωση να αφήσουν τον εχθρό να διέλθει ακωλύτως από το στενό της Πέτρας.
Και εκτέλεσαν στο ακέραιο τα συμφωνηθέντα το πρωί της 14ης Σεπτεμβρίου 1829.
Την ίδια ημέρα, οι ηττημένοι του Ρωσοτουρκικού πολέμου, Τούρκοι, υπέγραφαν τη συνθήκη της Ανδριανουπόλεως με την οποία ουσιαστικά αναγνώριζαν την ανεξαρτησία της Ελλάδας.
Η Μάχη της Πέτρας έχει ιδιαίτερη αξία, γιατί ήταν η πρώτη και μοναδική φορά,κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 21, που μία επίλεκτη τουρκική στρατιά συνθηκολόγησε επί του πεδίου της μάχης.
ΤΑ ΑΛΛΑ ΑΞΙΩΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΕΛΑΒΕ ΜΕ ΤΗΝ ΟΜΑΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
Διετέλεσε γενικός επιθεωρητής του στρατού της Aνατολικής Ελλάδας,
Γενικός Έφορος,
Διοικητής,
Πρώτος νομάρχης Αττικοβοιωτίας (μέχρι το 1857, επί δύο περιόδους)
Γενικός Γραμματέας στο υπουργείο επί των οικονομικών και μετά των Στρατιωτικών.
Αργότερα έγινε υπουργός των Οικονομικών (1837 ) και των Στρατιωτικών.
Όπου διοίκησε, άφησε καλές αναμνήσεις βαθιάς, αμερόληπτης και σοβαρής διοίκησης, και αποτέλεσε υπόδειγμα για την σωστή διαχείρισης της εξουσίας.
Αφού ορίστηκε Συνταγματάρχης απ’ την Επιτροπή που όρισε τους βαθμούς που πρέπει ν’ αποδοθούν στους αγωνιστές, αναλόγως με τις υπηρεσίες τους και τον βαθμό που έφεραν κατά τον αγώνα, ο Λασσάνης προβιβάστηκε το έτος 1868 στο βαθμό του Υποστράτηγου