Με τις θετικές ψήφους όλων των κομμάτων πλην ΚΚΕ και Χρυσής Αυγής εγκρίθηκε επί της αρχής το νομοσχέδιο «Ενεργειακές Κοινότητες και άλλες διατάξεις» του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Παρακάτω παρατίθενται τα βασικά σημεία της ομιλίας του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργου Σταθάκη, στη σημερινή συζήτηση του νομοσχεδίου για τις Ενεργειακές κοινότητες κι άλλες διατάξεις, στη Βουλή.
Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι,
σήμερα εισάγεται ένα σχέδιο νόμου, που αδιαμφισβήτητα αποτελεί μια μεγάλη τομή στον τομέα της ενέργειας στην Ελλάδα. Για πρώτη φορά δίνουμε τη δυνατότητα σε πολίτες, μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τοπικούς φορείς να αποκτήσουν ενεργή εμπλοκή στη διαδικασία μετασχηματισμού του ενεργειακού μας συστήματος.
Παράλληλα, και αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να ακουστεί, πρωτοπορούμε στην Ευρώπη, καθώς είμαστε από τις πρώτες χώρες που θεσπίζουν ένα ξεκάθαρο και διαφανές πλαίσιο για τη λειτουργία των Ενεργειακών Κοινοτήτων, κάτι που έχει υπογραμμίσει και το σύνολο των οικολογικών οργανώσεων. Το πλαίσιο αυτό φιλοδοξεί να ανοίξει καινούργιους δρόμους στον ενεργειακό μετασχηματισμό της χώρας μας.
Υπογραμμίζω, για μια ακόμη φορά, ότι είναι ένα νομοσχέδιο που δεν έχει καμία σχέση με τις μνημονιακές υποχρεώσεις της χώρας και αποτελεί πρωτοβουλία της παρούσας Κυβέρνησης. Είναι ένα νομοσχέδιο που φέρει τη σφραγίδα του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τη γενικότερη στρατηγική στον ενεργειακό τομέα, στο πλαίσιο της εξόδου από την κρίση και της παραγωγικής ανασυγκρότησης της ελληνικής οικονομίας.
Επιτρέψτε μου να υπενθυμίσω ότι η στρατηγική μας στην ενέργεια έχει δύο κεντρικούς πυλώνες που λαμβάνουν υπόψη αφενός τις δεσμεύσεις μας που απορρέουν από τους υψηλούς στόχους της Συμφωνίας των Παρισίων, και αφετέρου την ιδέα μιας φιλόδοξης στρατηγικής για το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2020-2030. Άρα, σε σχέση με τη Συμφωνία του Παρισιού και σε σχέση με τις στοχεύσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2020-2030, είμαστε από τις χώρες που υποστηρίζουν φιλόδοξους στόχους τόσο για την εξοικονόμηση ενέργειας όσο και για την παραγωγή καθαρής ενέργειας.
Η χώρα μας δεσμεύεται: Πρώτον, πρέπει να επιτύχει ένα υψηλό ποσοστό συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της χώρας με ορίζοντα το 2020-2030. Δεύτερον, ότι μέχρι τότε θα πρέπει να έχουμε κάνει τεράστια βήματα στην εξοικονόμηση ενέργειας, που θα αφορά το σύνολο πλέον των δραστηριοτήτων μας, καθώς θα επεκταθεί από την κατοικία, στις μεταφορές, καλύπτοντας έτσι το σύνολο των δραστηριοτήτων. Συνεπώς, χρειάζεται να κάνουμε τεράστια προσπάθεια, ειδικά στην εξοικονόμηση ενέργειας.
Στο πλαίσιο αυτής της διπλής στρατηγικής, της αλλαγής του μείγματος παραγωγής και εξοικονόμησης ενέργειας, ο θεσμός των Ενεργειακών Κοινοτήτων έρχεται να ανοίξει έναν νέο δρόμο και μία προοπτική.
Μέχρι τώρα και οι δύο αυτές δραστηριότητες αφορούσαν κατ’ εξοχήν την επιχειρηματική δραστηριότητα. Στην περίπτωση των ΑΠΕ είχαμε δύο στάδια ανάπτυξης στη χώρα μας. Στον τομέα των φωτοβολταϊκών κυριάρχησαν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, όπου είχαμε και το πρώτο κύμα ανάπτυξης των ΑΠΕ. Το δεύτερο στάδιο αφορούσε την ανάπτυξη των αιολικών, όπου συνήθως έχουμε μεγάλες επιχειρήσεις, καθώς οι επενδύσεις στα αιολικά απαιτούν τη διάθεση πολύ μεγαλύτερων κεφαλαίων.
Σήμερα, έχει κλείσει ο κύκλος των εγγυημένων τιμών, καθώς οι τελευταίες εγγυημένες τιμές για αιολικά πάρκα δόθηκαν τον περασμένο Μάρτιο, και μπαίνουμε σε ένα νέο στάδιο, όπου η ανάπτυξη των ΑΠΕ δεν θα στηρίζεται πλέον σε εγγυημένες τιμές, αλλά σε διαγωνιστικές διαδικασίες.
Η συνεχής βελτίωση της τεχνολογίας έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του κόστους παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ. Οι πρώτες ενδείξεις πλέον από τις διαγωνιστικές διαδικασίες δείχνουν ότι το κόστος των ΑΠΕ, πλησιάζει πλέον τα επίπεδα του μέσου οριακού κόστους παραγωγής ενέργειας. Βρισκόμαστε επομένως, σε μια φάση που η παραγωγή μέσω ΑΠΕ θα παραμένει πιο ακριβή για κάποια χρόνια, αλλά θα πλησιάζει παράλληλα τον μέσο όρο κόστους.
Με τον θεσμό των Ενεργειακών Κοινοτήτων δίνουμε τη δυνατότητα στο σύνολο των φορέων της κοινωνίας να παράγουν ενέργεια, είτε πρόκειται για μία πολυκατοικία, είτε για τρεις βιοτεχνίες, πέντε ξενοδοχεία, πανεπιστήμια, δήμους κ.ο.κ. Ανοίγουμε ένα νέο πεδίο, με το οποίο θα καταστεί δυνατή η παραγωγή ενέργειας μέσω ΑΠΕ, απόλυτα προσανατολισμένη στην αρχή της τοπικότητας. Με αυτή την αρχή επιδιώκουμε να ενισχύσουμε την τοπική παραγωγή και την τοπική κατανάλωση, που είναι και η κεντρική ιδέα ενός αποκεντρωμένου συστήματος παραγωγής ενέργειας. Γι’ αυτό και στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο προβλέπονται ισχυρές ασφαλιστικές δικλείδες, προκειμένου να είναι σαφής ο τοπικός χαρακτήρας της επιχείρησης.
Σε αυτό το σημείο, καθώς ακούγονται φωνές ότι κάποια μεγάλα συμφέροντα θα παρακάμψουν τις ασφαλιστικές δικλίδες, με σκοπό να ενοποιήσουν τοπικότητες κ.τ.λ., θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω ότι ο τρόπος διατύπωσης των άρθρων του νομοσχεδίου, διασφαλίζει πλήρως ότι τέτοια σενάρια δεν είναι πιθανά.
Δεύτερον, η δημιουργία συνεργειών και συμπράξεων αποτελεί κεντρικό άξονα του νομοσχεδίου. Η κεντρική μας ιδέα είναι η ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ πολιτών, πρωτοβουλιών, κοινωνικών φορέων με στόχο την προώθηση της κοινωνικής οικονομίας. Ταυτόχρονα, ο δημοκρατικός τρόπος λειτουργίας στο εσωτερικό των Ενεργειακών Κοινοτήτων (Ε.Κοιν.) διασφαλίζεται πλήρως με την πρόβλεψη ισότητας της ψήφου των συμμετεχόντων των Ε.Κοιν., ανεξαρτήτως συνεταιριστικού μεριδίου που αυτοί κατέχουν.
Η δραστηριότητα των Ε.Κοιν. κατά κύριο λόγο, εδράζεται στη μέγιστη αξιοποίηση του συμψηφισμού ανάμεσα στην κατανάλωση και τη δυνατότητα του νέου υποκειμένου να παράγει ενέργεια με τα δικά του μέσα. Αυτή είναι η κεντρική αρχή. Ταυτόχρονα, όμως, ανοίγει ο δρόμος ώστε η Ε.Κοιν να διαθέτει το πλεόνασμα ενέργειας στην αγορά, είτε να συσταθεί Ε.Κοιν. με αποκλειστικό σκοπό την παραγωγή και διάθεση ενέργειας.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πρόθεση και ο στόχος του νομοσχεδίου των Ε.Κοιν. είναι η μείωση του ενεργειακού κόστους για νοικοκυριά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ, η ενίσχυση της τοπικής αποδοχής των ΑΠΕ, επιλύοντας έτσι συγκρούσεις που μέχρι τώρα ανέκυπταν κατά διαστήματα.
Στόχος επίσης του νομοσχεδίου είναι η ανάπτυξη της καινοτομίας στην παραγωγή ενέργειας και ευρύτερα στον ενεργειακό σχεδιασμό, που θα δώσει σημαντική ώθηση στην τοπική οικονομική δραστηριότητα. Η ενίσχυση της κοινωνικής αλληλεγγύης και της κοινωνικής οικονομίας, όπως υπογράμμισα, αποτελούν κεντρικές πολιτικές μας αξίες. Στηρίζουμε με αυτό το νομοσχέδιο επιπλέον, την αύξηση των επενδύσεων με επίκεντρο την αειφορία και τον σεβασμό του περιβάλλοντος, την αυτοπαραγωγή με συμψηφισμό και εικονικό συμψηφισμό ενέργειας, καθώς και μια συνολική επέκταση αυτών των εργαλείων.
Επιτρέψτε μου να σταθώ σε κάποια σημεία που τέθηκαν κατά τη διάρκεια της συζήτησης του νομοσχεδίου με τους φορείς. Όπως διαπιστώσατε, ο θεσμός των Ε.Κοιν. έλαβε θερμή υποστήριξη από το σύνολο των φορέων, φυσικά από τις οικολογικές οργανώσεις, το Τεχνικό Επιμελητήριο, το Οικονομικό Επιμελητήριο, τους Τοπικούς Οργανισμούς Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ). Επίσης, οι υφιστάμενοι ενεργειακοί συνεταιρισμοί της Καρδίτσας και της Σίφνου αντιμετωπίζουν ιδιαιτέρως θετικά αυτή τη διαδικασία.
Το σύνολο των προτάσεων που κατατέθηκαν από ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών φορέων που συμμετείχαν στη συζήτηση του νομοσχεδίου, έχουν ενσωματωθεί. Αναφέρομαι σε κάποιες τελευταίες προτάσεις που έγιναν, όπως για την αποθήκευση ενέργειας κ.λπ. και ενσωματώθηκαν στις τροπολογίες. Αυτό έχει τεράστια σημασία, διότι νομίζω ότι είναι ένα νομοσχέδιο που χρειάζεται ευρεία συναίνεση, καθώς ανοίγει ένα νέο δρόμο και δεν αποτελεί στενά κομματικό ή κυβερνητικό ζήτημα.
Είναι ένα βήμα που πρέπει να κάνουμε, καθώς ανοίγει πολύ σημαντικούς δρόμους στον ενεργειακό μετασχηματισμό της Ελλάδας και δημιουργεί τεράστιες δυνατότητες για τις τοπικές κοινωνίες. Είναι ένα ώριμο νομοσχέδιο, το οποίο έχει κλείσει τον κύκλο του διαλόγου και έχει δημιουργήσει και μια ευρύτερη κοινωνική συναίνεση.
Σε αυτό το σημείο θα σταθώ στην τροπολογία για το Περιβαλλοντικό οικιακό τιμολόγιο λιγνιτικών περιοχών, της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και του Δήμου Μεγαλόπολης. Με εκπλήσσει η Νέα Δημοκρατία διότι αμφισβητεί αυτή την τροπολογία, παρότι με τη συγκεκριμένη νομοθετική ρύθμιση ενισχύονται πάνω από εκατόν σαράντα χιλιάδες νοικοκυριά στις περιβαλλοντικά επιβαρυμένες περιοχές της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και του Δήμου Μεγαλόπολης της Περιφερειακής Ενότητας Αρκαδίας.
Κλείνοντας, επιτρέψτε μου να επιστρέψω στο νομοσχέδιο των Ε.Κοιν., ένα νομοσχέδιο-τομή που πρέπει να υποστηρίξουμε, καθώς ανοίγει έναν νέο δρόμο. Η πρώτη μας δέσμευση για την στήριξη των Ε.Κοιν., είναι ο ορισμός του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) ως υπεύθυνο φορέα δημιουργίας μίας κεντρικής πλατφόρμας που να ενισχύσει την ωρίμανση των Κοινοτήτων. Ευχόμαστε αυτή η πλατφόρμα πραγματικά να διευρύνει και να πετύχει τους φιλόδοξους στόχους που το θέτει το εν λόγω νομοσχέδιο.
Σας ευχαριστώ.