Οι Ελεύθερες Ζώνες αποτελούν ειδικό καθεστώς το οποίο επιτρέπει την αποθήκευση στο τελωνειακό έδαφος της Ένωσης κατά κανόνα μη ενωσιακών εμπορευμάτων τα οποία κατά το διάστημα παραμονής τους, δεν υπόκεινται σε δασμοφορολογικές και λοιπές επιβαρύνσεις, καθώς και μέτρα εμπορικής πολιτικής, εφόσον τα μέτρα αυτά δεν αφορούν απαγόρευση εισόδου ή εξόδου προς/από το εν λόγω τελωνειακό έδαφος. Επιπλέον, είναι δυνατή η υπαγωγή στο καθεστώς και ενωσιακών εμπορευμάτων με σκοπό την επιτήρησή τους, όταν αυτό προβλέπεται από την ενωσιακή νομοθεσία που διέπει συγκεκριμένους τομείς (π.χ. εμπορεύματα για τα οποία προβλέπεται επιστροφή κατά την εξαγωγή).
Τα ενωσιακά εμπορεύματα μπορούν να εισέρχονται, να αποθηκεύονται, να διακινούνται, να χρησιμοποιούνται, να μεταποιούνται ή να καταναλώνονται ενόσω βρίσκονται σε Ελεύθερη Ζώνη. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα εμπορεύματα θεωρείται ότι δεν υπάγονται σε καθεστώς Ελεύθερης Ζώνης.
Οι Ελεύθερες Ζώνες αποτελούν περιφραγμένα τμήματα του τελωνειακού εδάφους της Ένωσης, των οποίων η περίμετρος και τα σημεία εισόδου-εξόδου υπόκεινται σε τελωνειακή επιτήρηση.
- Χαρακτηριστικά των Ελευθέρων ΖωνώνΤα κύρια χαρακτηριστικά των Ελευθέρων Ζωνών είναι τα εξής:
• Τα γεωγραφικά όρια και τα σημεία εισόδου-εξόδου καθορίζονται από το κράτος-μέλος.
• Τα πρόσωπα, εμπορεύματα και μεταφορικά μέσα που εισέρχονται ή εξέρχονται από την Ελεύθερη Ζώνη μπορούν να υποβάλλονται σε τελωνειακούς ελέγχους.
• Δεν υπάρχει χρονικός περιορισμός για την αποθήκευση των εμπορευμάτων υπό καθεστώς Ελεύθερης Ζώνης.
• Για την είσοδο μη ενωσιακών εμπορευμάτων στην Ελεύθερη Ζώνη δεν απαιτείται η υποβολή τελωνειακής διασάφησης και η προσκόμισή τους στο τελωνείο, εκτός των περιπτώσεων που ορίζονται ρητά στον Ενωσιακό Τελωνειακό Κώδικα (άρθρο 245 Καν(ΕΕ)952/13).
• Η διαχείριση της Ελεύθερης Ζώνης ασκείται από τον Φορέα για τον οποίο εκδίδεται Απόφαση για τη σύστασή της κατόπιν σχετικής αιτήσεως, ή από τον Φορέα στον οποίο παραχωρήθηκε το δικαίωμα διαχείρισής της.
• Είναι δυνατή, κατόπιν έγκρισης, η άσκηση όλων των δραστηριοτήτων βιομηχανικής ή εμπορικής φύσης ή παροχής υπηρεσιών, εκτός εκείνων που απαγορεύονται ή περιορίζονται από τις τελωνειακές αρχές λόγω της φύσης των εμπορευμάτων ή για τη διασφάλιση της τελωνειακής επιτήρησης ή των απαιτήσεων ασφάλειας και προστασίας.
• Δεν απαιτείται η σύσταση εγγύησης για την ίδρυση Ελεύθερης Ζώνης ή την εγκατάσταση επιχείρησης εντός αυτής.
• Απαραίτητο στοιχείο για τη λειτουργία της Ελεύθερης Ζώνης είναι η τήρηση λογιστικής αποθήκης από τον φορέα διαχείρισης ή οποιαδήποτε άλλη εγκατεστημένη εντός της Ελεύθερης Ζώνης επιχείρηση.
• Τα εμπορεύματα που εισέρχονται στην Ελεύθερη Ζώνη μπορούν να τίθενται σε οποιοδήποτε τελωνειακό καθεστώς, να τυγχάνουν απαλλαγής από φόρους, να υποβάλλονται σε συνήθεις εργασίες, να καταστρέφονται ή να εγκαταλείπονται υπέρ του Δημοσίου, να αποστέλλονται σε άλλο σημείο εντός ή εκτός του τελωνειακού εδάφους της Ένωσης ή να μεταφορτώνονται.
• Στην ελεύθερη ζώνη μπορούν να εισέλθουν και ενωσιακά εμπορεύματα χωρίς να υπάγονται στο ειδικό καθεστώς της Ελεύθερης Ζώνης.
Ως προς τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας, κατ’ εφαρμογή των ενωσιακών και εθνικών διατάξεων της νομοθεσίας ΦΠΑ και σχετικού κανονιστικού πλαισίου (ΠΟΛ.1026/2016 απόφαση ΓΓΔΕ), ισχύουν τα ακόλουθα:
• μη ενωσιακά εμπορεύματα τα οποία υπάγονται σε καθεστώς Ελεύθερης Ζώνης απαλλάσσονται από το φόρο προστιθέμενης αξίας,
• η παράδοση (πώληση) εγχώριων εμπορευμάτων που εισέρχονται σε χώρο Ελεύθερης Ζώνης απαλλάσσεται από το φόρο προστιθέμενης αξίας,
• οι παραδόσεις αγαθών και οι παροχές υπηρεσιών που πραγματοποιούνται εντός του χώρου της Ελεύθερης Ζώνης απαλλάσσονται από το φόρο προστιθέμενης αξίας.
Σχετικά:
α) Η αριθμ. ΔΔΘΕΚΑ Δ 1171879ΕΞ2018 /8-11-2018 Εγκύκλιος Διαταγή με την οποία κοινοποιείται η αρίθμ. ΔΔΘΕΚΑ Δ1144720 ΕΞ2018/27-9-18 Απόφαση Διοικητή της ΑΑΔΕ
β) Η αριθμ. Τ.10970/110/Γ0019/14-12-1993 ΑΥΟ, «Τρόπος λειτουργίας και ελέγχου των Ελευθέρων Ζωνών και Ελευθέρων Αποθηκών»
γ) Η αριθμ. Τ20/76/Γ0019/2-1-95 ΕΔΥΟ, «Κοινοποίηση των διατάξεων του κοινοτικού τελωνειακού κώδικα (Κ-2913/92 και 2454/93) καθώς και της αριθμ. 10970/93 ΑΥΟ και παροχή οδηγιών για τον τρόπο λειτουργίας των ελευθέρων ζωνών»