Άλλα ονόματα: Φαζιμούντας, Μερσυφών, Φαζημών, Μαρζιφούν, Μερσιβάν, Μαρσοβάν, Μαρσιβάν, Μασιβάν, Μερσουβάν, Μερζπόντ, Μερζμπάν, Ηλιούπολη,Νεάπολη & Merzifon
ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΤΟ 1896 ΤΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΑΝΑΤΟΛΙΑ.
Η δραματική ιστορία του ,το κλείσιμο και η μεταφορά στην Θεσ/νικη το 1924
Σταύρου Π. Καπλάνογλου
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η Μερζιφούντα ή Μερσυφών ή Merzifon ή Μερζμπάν, είναι πόλη και επαρχία τηςΑμάσειας του γεωγραφικού διαμερίσματος Μαύρης Θάλασσας της Μικράς Ασίας .Είναι πόλη στο νοτιοδυτικό μέρος του Πόντου.,
ΠΟΥ ΑΚΡΙΒΩΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ
Η Μερζιφούντα βρίσκεται σε μια πεδιάδα,Βρίσκεται στον Δυτικό Πόντο, στην ευρύτερη περιοχή της Αμάσειας, ανάμεσα στους ποταμούς Σκύλακα ( Τσικρικ Τσάι ) και Άλυ στα ερείπια της αρχαίας Νεάπολης .
Βρίσκεται στον δρόμο που συνδέει την Άγκυρα και την Σαμψούντα στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας. Η Μερζιφούντα απέχει 109 χιλιόμετρα από τη Σαμψούντα, 325 χιλιόμετρα από την Άγκυρα και 40 χιλιόμετρα από την Αμάσεια.
ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΟ 1922
Στις αρχές του 20ου αιώνα ο πληθυσμός της πόλης ήταν 20000 που αποτελούνταν από Αρμενίους , Έλληνες και Μουσουλμάνους .
Το 1915 οι Τούρκοι εξόντωσαν τους 6000 Αρμενίους κάτοικους της το 1918 άρχισαν και διώξεις των Ελλήνων.
Αποτελούσε έδρα υποδιοίκησης του νομού Αμασειας στην οποία περιλαμβάνονταν και τα Ελληνικά χωριά :
Γκελινσίνι, Μαχμουτλού, Μπακιρτσάι , Ματέν, Οσμάνογλου και Παγιά ή Μπαγιατ.
Δυστυχώς μας είναι άγνωστος ο αριθμός των Ελλήνων που ζούσαν σε αυτά
ΤΟ ΟΝΟΜΑ.
Στην αρχαιοτητα στην θέση της υπήρχε η Νεάπολη .
Επί τον ερειπίων της κτίσθηκε η η Μερζιφούντα έφερε διάφορες ονομασίες όπως:Φαζημών, Μαρζιφούν, Μερσιβάν, Μαρσοβάν, Μαρσιβάν,Μασιβάν, Μερσουβάν, Μερζπόντ και Μερζμπάν.
Ηλιουπολη ενδεχόμενα να ονομάσθηκε την εποχή του Βυζαντίου.
– Περσική η ρίζα ;
Πιθανότατα η ρίζα του ονόματος της πόλης είναι ο περσικός τίτλος Μαρζμπάν. Στα περσικά, Μαρζμπάν σημαίνει “μαργράβος” ή “κυβερνήτης επαρχίας”. Παρόλο που το όνομα Μαρζμπάν είναι η πιθανότερη ρίζα του ονόματος της πόλης, η σχέση του αρχαίου περσικού τίτλου με το όνομα της πόλης δεν είναι γνωστή.
Μια άλλη εκδοχή λέει ότι η λέξη Merz στα περσικά είναι «σύνορα, τοποθεσία, ηρεμία» και η λέξη « fon » είναι η αραβοποιημένη εκδοχή του pont , η λέξη Merzifon σχηματίσθηκε με την συνένωση των 2 λέξεων
– Αρμενική εκδοχη
Ο Οζχάν Οζτούρκ ισχυρίζεται ότι το όνομα της πόλης προέρχεται από τη λέξη “Μαρσιβάν” (από τη Περσική λέξη μαρς που σημαίνει σύνορο και την Αρμενική λέξη βαν που σημαίνει πόλη). Σύμφωνα με την θεωρία αυτή, η σημασία του ονόματος της πόλης είναι “παραμεθόρια πόλη
ΙΣΤΟΡΙΑ
Αρχαιότητα
Οι αρχαιολογικές έρευνες στην περιοχή έχουν αποδείξει ότι η εύφορη γη της πεδιάδας της Μερζιφούντας έχει κατοικηθεί τουλάχιστον από το 5500 π.Χ. Αυτό αποδεικνύεται από τους εκατοντάδες ταφικούς τύμβους που έχουν βρεθεί στη περιοχή.
Σύμφωνα με την αρχαιολογική έρευνα και ευρήματα, ο πρώτος οικισμός στην Αμάσεια χρονολογείται π.Χ. Ξεκίνησε το 5500 π.Χ. και συνεχίστηκε αδιάκοπα κατά τη διάρκεια των
Χεττιτικών, Φρυγικών, Κιμμερικών, Σκυθικών, Λυδών, Περσικών, Ελληνιστικών – Ποντίων, Ρωμαϊκής, Βυζαντινής, Δανισμεντικής, Σελτζούκου, Ιλχανιδικής και Οθωμανικής περιόδου.
Σώζονται ακόμη λείψανα αρχαιολογικών οικισμών όλων αυτών των περιόδων.
Οι τάφοι του βασιλιά που λαξεύτηκαν στους βράχους μετά το θάνατο των Βασιλέων του Πόντου (333 π.Χ. – 26 π.Χ.), οι οποίοι άφησαν βαθιά ίχνη του πολιτισμού τους συγκαταλέγονται στα μνημειώδη έργα της πόλης υπάρχουν και στην Μερζιφουντα. Σήμερα.
Μεταξύ 26 π. Χ -.395 μ.Χ , η πόλη πέρασε υπό την κυριαρχία της Ρώμης, και γύρω της, κανάλια νερού, κάστρα, γέφυρες κ.λπ. που ανήκουν σε αυτόν τον πολιτισμό.
–Χετταίοι
Οι Χετταίοι έχτισαν τις πρώτες οχυρώσεις της αρχαίας Μερζιφούντας. Το 1200 π.Χ. οι Χετταίοι απωθήθηκαν από εισβολείς που έφτασαν στη περιοχή μέσω της Μαύρης Θάλασσας.
– Φρύγες
Από τα τέλη του 8ου αιώνα π.Χ. οι Φρύγες άποικοι επισκεύασαν τις οχυρώσεις της αρχαίας Μερζιφούντας. Οι Φρύγες άφησαν πίσω τους μια σειρά από ταφικούς τύμβους και άλλα κτίρια.
– Κιμμέριοι
Από το 600 π.Χ. περίπου οι Φρύγες άρχισαν να εγκαταλείπουν την περιοχή, λόγω των επιδρομών από Κιμμέριους. Στην πεδιάδα της Μερζιφούντας έχουν βρεθεί τάφοι που χρονολογούνται από τα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ. και τις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ. Τα περιεχόμενα τους εκτίθονται στο μουσείο της Αμάσειας.
– Βασίλειό του Ποντου
Στη συνέχεια η Μερζιφούντα έγινε εμπορικό φυλάκιο του βασιλείου του Πόντου, το οποίο κυβερνούσε μια μεγάλη έκταση γύρω από τις ακτές του Εύξεινου Πόντου.
Κατά τα χρόνια του Βασιλείου του Πόντου η Μερζιφούντα κατείχε σημαντική θέση, μιας και η πρωτεύουσα του βασιλείου ήταν η γειτονική Αμάσεια για 200 χρόνια. Έγινε σημαντικό εμπορικό κέντρο, με καίρια θέση όσον αφορά τη στρατιωτική άμυνα και την ασφάλεια των εμπορικών οδών.
– Φαζιμούντας – Μερζιφούντα
Πιθανή να προϋπήρξε πόλη με το όνομα Φαζιμούντας, που καταστράφηκε τον 3ο αιώνα . στα ερείπια της κτίσθηκε νέα πόλη με την παραφθορά του παλιού ονόματος Μερζιφούντα
Χτισμένη πάνω στα ερείπια της αρχαίας Φαζιμούντας, η πόλη Μερζιφούντα του Πόντου (Ηλιούπολις) ιδρύθηκε το 222 π.Χ., την εποχή του Μιθριδατικού Βασιλείου.
Επίσης, ο Μιθριδάτης ο Ε΄ έχτισε κάστρο που τ’ ονόμασε Μερζιπόντ – μερτζ στα περσικά σημαίνει υπαίθριος οικισμός. Με σταδιακές παραφθορές στο χρόνο η ονομασία κατέληξε σήμερα στο Μερζιφόν (Merzifon).
– Ρωμαίοι
Η επαρχία Αμάσειας υπέστη μεγάλες καταστροφές από τους εμφυλίους πολέμους της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η επαρχία της Αμάσειας, συμπεριλαμβανομένης της Μερζιφούντας, αποκαταστάθηκαν μετά από εντολή του αυτοκράτορα Αδριανού. το 131 π.Χ.
Τότε κτίστηκε στο σημερινό χωριό Καρσίγιακα (Karşıyaka) ναός προς τιμή του Στράτιου Διός, από τον οποίο κιονόκρανα και οι επιγραφές εκτίθενται στον κήπο του αρχαιολογικού μουσείου της Αμάσειας.
Τα ερείπια του Ρωμαϊκού ναού της Μερζιφούντας εκτίθονται στην Αμάσεια . Η σημασία της πόλης στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία μεγάλωσε, καθώς οι οχυρώσεις και τα τείχη της πόλης ισχυροποιήθηκαν.
– Βυζάντιο
Η πόλη συνέχισε να είναι δυνατή υπό την Βυζαντινή αυτοκρατορία, παρόλο που βρέθηκε για μικρό χρονικό διάστημα υπό αραβική κατοχή τον 8ο αιώνα.
Μετά από αυτό, χτίστηκε ένα κάστρο για την άμυνα της πόλης, το κάστρο Μπουλάκ.
–Αρμένιοι
Η Μερζιφούντα είχε και ισχυρή αρμενική κοινότητα.
Οι Αρμένιοι εμφανίστηκαν στην περιοχή από τον 7ο αιώνα, προσπαθώντας να ξεφύγουν από τους πολέμους και τις συνεχείς επιδρομές που έπλητταν την πατρογονική γη τους.
Έτσι, μετανάστευσαν στην επικράτεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή που θα γίνει γνωστή ως Θέμα Αρμενιακών, με πρωτεύουσα την Αμάσεια.
Λόγω της γεωπολιτικής και πολιτισμικής θέσης της η Αρμενία βρισκόταν μεταξύ των περιοχών εξάπλωσης του χριστιανισμού, του ζωροαστρισμού και αργότερα του ισλάμ. Έτσι στη Μερζιφούντα ζούσε μία από τις τελευταίες κοινότητες των Αρμένιων ζοροάστρων,(γνωστοί ως Αρεβορντίκ = τα παιδιά του ήλιου) οι οποίοι πιθανότατα δολοφονήθηκαν κατά την Γενοκτονία των Αρμενίων.
– Τούρκοι
Τον 11ο αιώνα οι Δανισμενδίδες άρχοντες έφεραν το Ισλάμ στην πόλη και οι Βυζαντινοί δεν κατάφεραν να ανακαταλάβουν τη πόλη.
Μετά τους Δανισμενδίδες, η πόλη περιήλθε στα χέρια των Σελτζούκων Τούρκων, του Ιλχανάτου και των Οθωμανών (από το 1393).
– 1611 – 1682 μ. Χ
Ο Εβλιγιά Τσελεμπή γράφει ότι η Μερζιφούντα ήταν μια καλά οχυρωμένη πόλη όπου άνθιζε το εμπόριο.
– Αργυρουπολίτες
Από το 1830 είχαν εγκατασταθεί Έλληνες μεταλλωρύχοι της Αργυρούπολης κοντά στο ανενεργό έως τότε μεταλλείο αργύρου της περιοχής, δημιουργώντας τον οικισμό Γκιουμούς Ματέν.
– Αμερικάνοι
Από το 19ο αιώνα η Μερζιφούντα έγινε κέντρο του Ευρωπαϊκού εμπορίου και της ιεραποστολικής δραστηριότητας στον Πόντο.
Οι Αμερικανοί ιεραπόστολοι ίδρυσαν θεολογικό σεμινάριο το 1862.
Το 1886 ιδρύθηκε ένα οικοτροφείο, το Κολλέγιο Ανατόλια της Μερζιφούντας.
Το 1893 επεκτάθηκε ώστε να εξυπηρετεί και κορίτσια.
Μέχρι την δεκαετία του1920 στο σχολείο φοιτούσαν πάνω από 200 παιδιά, κυρίως Έλληνες και Αρμένιοι
Το Κολέγιο Ανατόλια της Μερζιφούντας έκλεισε το 1924 και οι εναπομείναντες Χριστιανοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πόλη. Το κολλέγιο μετεγκαταστάθηκε στην Θεσσαλονίκη, διατηρώντας την ίδια ονομασία.
– Το νοσοκομείο & το ορφανοτροφείο των Αμερικάνων
Στο κτιριακό συγκρότημα του κολεγίου βρισκόταν ένα μεγάλο νοσοκομείο, ένα από τα μεγαλύτερα σε όλη τη Μικρασία, και ένα ορφανοτροφείο που στέγαζε 2.000 παιδιά.
–Το 1910 ανθηρή πόλη
Μέχρι και το 1910 η Μερζιφούντα είχε ανθηρή και ισχυρή ελληνική κοινότητα και στην περιφέρειά της υπήρχαν έξι ελληνικά χωριά.
– Κέντρο Αρμενικού εθνικισμου
Η πόλη έγινε κέντρο του Αρμενικού εθνικισμού (το 1915 ο μισός πληθυσμός της Μερζιφούντας -γνωστής ως Μαρζοβάν στα αρμενικά- ήταν Αρμένιοι), ενώ ο πληθυσμός της πόλης είχε αναπτύξει αντιδυτικά αισθήματα. Στην δεκαετία του 1890 στην Μερζιφούντα ξέσπασαν τουλάχιστον δύο αναταραχές, αλλά η ζημιά που προκλήθηκε επισκευάστηκε. Το 1916, πάνω από 11.000 Αρμένιοι κάτοικοι της πόλης εστάλησαν σε πορείες θανάτου (ενώ άλλοι δολοφονήθηκαν) και οι περιουσίες τους κατάσχονταν για να πωληθούν σε Τούρκους, σύμφωνα με τον ιεραπόστολο Τζορτζ Ι. Ουάιτ
ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Εδώ ιδρύθηκαν οι πρώτες εκκλησίες, που έπαιξαν τον πιο ενεργό ρόλο στην εμφάνιση και ανάπτυξη του Χριστιανισμού, και ακολούθησαν άλλες.
Κατά πολλούς ιστορικούς είναι η γενέτειρα της Αγίας Βαρβάρας,
ενώ υπάρχει και η εκδοχή ότι καταγόταν από τη Νικομήδεια.
Η κοινότητα διατηρούσε τον ιερό ναό της Αγίας Βαρβάρας που ανοικοδομήθηκε το 1904
Στο διάβα του χρόνου, και μετά την Ανταλλαγή, ο ναός μετατράπηκε σε σινεμά. Σήμερα, στεγάζει το πολιτιστικό κέντρο της πόλης.
ΠΑΙΔΕΙΑ
Η Μερτζιφουντα στις αρχές του 20ου αιώνα έγινε γνώση από όσα συνέβησαν λίγο πριν από την Μικρασιατική καταστροφή και ιδιαίτερα όσα συνέβησαν στο Αμερικανικό κολλέγιο Ανατολια.
Άλλα πως ένα Αμερικανικό σχολείο βρέθηκε στην περιοχή αυτή του Πόντου .Αν κάποιος ανατρέξει στην ιστορία του κολλεγιου που εδρεύει στην Θεσ/νικη θα δει να αναγράφονται τα εξής:
<< Το 1810 Οργανώνεται στη Βοστώνη το Αμερικανικό Συμβούλιο των Επιτρόπων. 1840 cyrus_hamlin Ο Ιεραπόστολος Cyrus Hamlin ιδρύει το Ιεροδιδασκαλείο του Bebek έξω από την Κωνσταντινούπολη. 1862 Το Ιεροδιδασκαλείο μεταφέρεται στη Μερζιφούντα, στη βορειο-κεντρική Τουρκία, και ξεκινάει η ανέγερση των εγκαταστάσεων του ιδρύματος. 1886 charles_tracy Το Κολλέγιο Ανατόλια ιδρύεται στο Ιεροδιδασκαλείο της Μερζιφούντας με τον Charles Tracy ως πρώτο πρόεδρο του ιδρύματος. Οι μαθητές είναι κυρίως Ελληνικής και Αρμενικής καταγωγής, οι περισσότεροι προέρχονται από περιοχές εκτός Μερζιφούντας και είναι οικότροφοι στο Σχολείο. Το διδακτικό προσωπικό απαρτίζεται από Έλληνες, Αρμένιους και Αμερικανούς. Οι εγγεγραμμένοι σπουδαστές σύντομα φτάνουν τους 115. 1893 Ιδρύεται το Παρθεναγωγείο. 1894 Το Ανατόλια υπάγεται στους νόμους της πολιτείας της Μασαχουσέτης. 1895 Πρώτες τουρκικές επιθέσεις κατά των Αρμενίων. 1914-1915 Τουρκικές σφαγές Αρμενίων, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που ανήκαν στο προσωπικό του Ανατόλια. 1916 Το Ανατόλια κλείνει λόγω του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ τις εγκαταστάσεις του καταλαμβάνουν τουρκικά στρατεύματα. 1919 Το Ανατόλια ξανανοίγει τις πύλες του. 1920 Οι εγγεγραμμένοι μαθητές φτάνουν τους 218, και ίσος αριθμός μαθητριών εγγράφεται στο Παρθεναγωγείο. Οι εγκαταστάσεις του Κολλεγίου περιλαμβάνουν περισσότερα από 40 κτίρια, χτισμένα σύμφωνα με την αρχιτεκτονική της Νέας Αγγλίας. Το Ανατόλια συμπεριλαμβάνει Νηπιαγωγείο, Σχολή για τους κουφούς, Γυμνάσια για αγόρια και κορίτσια, ένα κολλεγιακό πρόγραμμα, ένα θεολογικό Ιεροδιδασκαλείο, ένα από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της Μικράς Ασίας και ένα Ορφανοτροφείο για 2000 ορφανά. 1921 Οι Τούρκοι εκτελούν τους ηγέτες των μαθητών και τον καθηγητή-σύμβουλο του κλαμπ «Πόντος», μιας λέσχης που ενδιαφέρεται για την Ελληνική γραμματεία. Η τουρκική κυβέρνηση διατάσσει το κλείσιμο του Κολλεγίου Ανατόλια. Ο αριθμός των αποφοίτων του Σχολείου από το 1886 φτάνει τους 2.425. 1922 Καταστροφή της Σμύρνης και ήττα του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος. Οργανώνεται στη Βοστόνη το Συμβούλιο των Εφόρων του Ανατόλια. 1923 Ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. 1924 ac_harilaou Με τη βοήθεια του Ελευθέριου Βενιζέλου το Ανατόλια ξανανοίγει τις πύλες του στη Θεσσαλονίκη, σε νοικιασμένες εγκαταστάσεις στην περιοχή Χαριλάου με 13 μαθητές, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν πρόσφυγες. Οι εγγραφές φτάνουν σύντομα τις 157. >>
(Ακριβής αντιγραφή της ιστορίας του Ανατόλια από την σελίδα του Αμερικάνικου κολεγίου της Θεσσαλονίκης )
Αναλύοντας το σύντομο αυτό ιστορικό σημείο βλέπουμε ότι το Ανατολία πρωτοϊδρύθηκε στην Μερτζιφουντα του Πόντου
– Συμπληρωματικές πληροφορίες
Οι επιπλέον πληροφορίες που συγκεντρώσαμε και τα αναφερόμενα στην αναρτημένη ιστορία λένε:
Από τον 19ο αιώνα η Μερζιφούντα έγινε κέντρο του ευρωπαϊκού εμπορίου και της ιεραποστολικής δραστηριότητας των προτεσταντών στον Πόντο. Οι Αμερικανοί ιεραπόστολοι ίδρυσαν θεολογικό σεμινάριο το 1862 και το 1886 δημιούργησαν οικοτροφείο, το Κολέγιο Ανατόλια με πρώτο πρόεδρο τον δρ Τσαρλς Τρέισι.
*Το όνομα
Ονομάστηκε Ανατόλια από το σύνθημα του κολεγίου που ήταν «Η αυγή έρχεται» και συμβόλιζε την έναρξη μιας νέας εποχής στην περιοχή. Στη σφραγίδα ήταν ο ανατέλλοντας ήλιος πάνω από το όρος Ακ Νταγ στο ανατολικό άκρο της πεδιάδας της Μερζιφούντας.
*Ιδρυση και Παρθεναγωγειου και ο κοινός στόχος
Το 1893 επεκτάθηκε ώστε να εξυπηρετεί και κορίτσια. Το κολέγιο Ανατόλια πρόσφερε στους Έλληνες και Αρμενίους σπουδαστές του υψηλής ποιότητας εκπαίδευση, εμμένοντας στην εμπέδωση των αρχών της Ελευθερίας και του Ανθρωπισμού.
Επίσης παρείχε προστασία τόσο στους σπουδαστές όσο και στις οικογένειες τους κατά την περίοδο που ξεκίνησαν οι αυθαιρεσίες της οθωμανικής διοίκησης εναντίον των Αρμένιων και των Ελλήνων.
Η κορύφωση της ακμής του Κολεγίου Ανατόλια ήταν την περίοδο 1913-1914, όταν το δυναμικό του αριθμούσε 425 μαθητές (200 Έλληνες, 160 Αρμενίους, 40 Ρώσους, 25 Τούρκους) και 33 καθηγητές (10 Αμερικανούς, 11 Αρμενίους, 9 Έλληνες, 2 Ρώσους, 1 Ελβετό).
**Η λειτουργιά του κολεγίου συνετέλεσε στην άνοδο της κοινωνική δραστηριότητος της πολης και όχι μονον.
Στην Μερζιφούντα ιδρύθηκε ο Ελληνικός Αθλητικός Σύλλογος “Πόντος” (1903-1921).από Έλληνες σπουδαστές και αποφοίτους του αμερικανικού κολλεγίου “Ανατόλια” (Anatolia College in Merzifon
Επρόκειτο για μια λέσχη που ενδιαφερόταν αρχικώς για την ελληνική γραμματεία και οι δράσεις της ήταν πολυσχιδείς
Στη διοίκηση του Συλλόγου “Πόντος” συμμετείχαν και εκπαιδευτικοί του κολλεγίου και οι δραστηριότητές του ήταν αθλητικές, καλλιτεχνικές και επιμορφωτικές. Ο σύλλογος δημιούργησε βιβλιοθήκη, ανέβασε θεατρικές παραστάσεις, δημιούργησε ομάδα ποδοσφαίρου και είχε πάνω από 180 μέλη.
Από το 1910 εξέδιδε μηνιαίο περιοδικό “φιλολογικόν, επιστημονικόν και παιδαγωγικόν” με τίτλο: “Πόντος”.
Επίσης, διατηρούσε τμήμα μουσικής και από το 1913 ορχήστρα εγχόρδων, υπό τη διεύθυνση του Ν.Σ. Σειρηνίδη.
Δημιούργησε βιβλιοθήκη, ανέβαζε θεατρικές παραστάσεις, συγκρότησε ομάδα ποδοσφαίρου και είχε πάνω από 180 μέλη.
** Έκλεισε μετά τα έκτροπα που συνέβησαν από τους Τούρκους το στις 2 Φεβρουαρίου 1921
Η σχολή λειτουργούσε στην πόλη από το 1886 ως το 1924 υπό τη διεύθυνση της αμερικανικής ιεραποστολής
Έκλεισε μετά τα εκτροπα που συνέβησαν από τους Τούρκους το στις 2 Φεβρουαρίου 1921
Το 1924 επαναλειτούργησε στη Θεσσαλονίκη. Στο ιδιόκτητο κτήριο στο Πανόραμα, όπου στεγάζεται μέχρι σήμερα, μεταφέρθηκε το 1934.
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
Το γεγονός ότι η Μερζιφόν είναι πολύ πλούσια σε κοιτάσματα ορυκτών και η παρουσία ανοιχτών κοιτασμάτων χαλκού είναι οι κύριοι λόγοι για τους πυκνούς οικισμούς στην περιοχή.
Η καταλληλότητα των γεωγραφικών συνθηκών για το εμπόριο είναι μεταξύ των σημαντικών λόγων που ωθούν και επιταχύνουν αυτή την εξέλιξη.
Οι πρώτοι οικισμοί που παρατηρήθηκαν στην περιοχή μας την 4η χιλιετία π.Χ. αναπτύχθηκαν με τη λειτουργία ορυχείων.
Μετά τους πρώτους αυτόχθονες λαούς, η φυλή που γνωρίζουμε σήμερα ως Χετταίοι, π.Χ.
Ξεκινώντας από τις αρχές της 2ης χιλιετίας π.Χ. κυριάρχησε στην περιοχή. Μετά τη Νίκη του Ματζικερτ το 1071, άρχισε η τουρκική κυριαρχία στην περιοχή με τους Σελτζούκους της Ανατολίας.
ΔΙΩΓΜΟΙ
Οι διωγμοί των Αρμενίων (1914-1915) με το 1,5 εκατ. περίπου εκατομμύριο θύματα αποτέλεσαν το προανάκρουσμα για την παρόμοια τύχη και των Ελλήνων.
Εξοντώθηκαν 6000 Αρμένιοι της πόληςτης Μερτζιφούντος
Το 1916 οι Έλληνες δέχθηκαν την πρώτη μεγάλη οργανωμένη επίθεση από τους Νεότουρκους, με θανατώσεις, εξορίες, καταναγκαστικά έργα στα τάγματα εργασίας και δημεύσεις περιουσιών.
– Η Διώξεις στο <<Ανατόλια >> στις 2 Φεβρουαρίου 1921
Στις 12 Φεβρουαρίου 1921 οι Τούρκοι περικύκλωσαν το Ανατόλια, με σκοπό να αναζητήσουν όπλα και εκρηκτικά.
Αφού δεν βρήκαν τίποτα, κατευθύνθηκαν στο γραφείο του προέδρου του Κολεγίου Τζορτζ Γουάιτ, όπου εντόπισαν δύο χάρτες οι οποίοι απεικόνιζαν την περιοχή του Πόντου.
Η εύρεση των χαρτών τούς οδήγησε στη βιβλιοθήκη του «Πόντος».
Εκεί βρήκαν και ένα σημειωματάριο με καταγεγραμμένες τις δραστηριότητες του συλλόγου, το οποίο θεωρήθηκε συνωμοτικό και επαναστατικό.
Το γεγονός όμως που ερέθισε ακόμη περισσότερο τους Τούρκους ήταν η φωτογραφία του ποδοσφαιρικού τμήματος, αφού οι αθλητές φορούσαν μπλούζες με μπλε-άσπρες οριζόντιες ρίγες και το γράμμα Π στο στήθος.
Οι καθηγητές Θεοχαρίδης (πρόεδρος), Ευσταθιάδης, οι μαθητές Συμεών Ανανιάδης (ταμίας) και αδελφοί Παυλίδη οδηγούνται στα Δικαστήρια Ανεξαρτησίας και απαγχονίζονται στην πλατεία της Αμάσειας, μαζί με άλλους επιφανείς Έλληνες, στις 21 Ιουνίου 1921.
Το Κολέγιο έκλεισε οριστικά τον Μάρτιο του 1921 και παράλληλα τερματίστηκε η δράση που είχε στη Μερζιφούντα.
ΣΗΜΕΡΑ
Η επαρχία Μερζιφούντας καλύπτει μια έκταση 970 τ.χλμ.
Εντός των ορίων της επαρχίας Μερζιφούντας ζουν 69.237 άτομα (2010). Από αυτούς, οι 52.947 ζουν στη Μερζιφούντα και οι υπόλοιποι ζουν στους κοντινούς οικισμούς
Η Μερζιφούντα είναι μια τυπική αλλά ήσυχη πόλη μεγάλου μεγέθους της Μικρασίας.
Παρέχει σχολεία, νοσοκομεία, δικαστήρια και άλλες σημαντικές υποδομές για τους κατοίκους της πόλης και των γύρω περιοχών.
Ωστόσο οι πολιτιστικές υποδομές της πόλης είναι λίγες.