ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Στην προηγούμενη δημοσίευση δώσαμε πληροφορίες για μια πολύ ενδιαφέρουσα περιοχή της επαρχίας Αργυρούπολης (Π.Ε. για τα σημερινά Ελληνικά δεδομένα ),την πόλη και περιοχή Χερροίανα με τα χωριά που το 1923 κρατούσαν ακόμη Ελληνικό πληθυσμό παρά τις συνεχείς διώξεις.
Θα επανέλθουμε σε κάποια από αυτά τα χωριά μια και στο παρελθόν είχαν αναδείξει 2 σημαντικές οικογένειες που έπαιξαν ρόλο τόσο για τον Ελληνισμό στον Πόντο, όσο και για την Ελλάδα αργότερα με την άφιξη τους στην ελεύθερη πατρίδα.
Οι δυο μεγάλες οικογένειες ήταν των Αμιροτζήδων που καταγόταν από το Πέλλεν της Χερροίανας και δραστηριοποιηθήκαν κυρίως την εποχή της πτώσης της Τραπεζούντας και των Μπαλτατζήδων που καταγόταν από το Μαυρολίθι και είχαν εγκατασταθεί αργότερα στην Ταρσό (και τα 2 χωριά της Χερροίανας)
Κατά την διάρκεια της έρευνας για ένα από αυτά τα χωριά το Πέλλεν πληροφορηθήκαμε ότι ήταν και η μακρινή πατρίδα της γιαγιάς μας Σοφίας (Μέλης ) Ανθοπούλου το γένος Ζωγράφου που πέθανε στην Κοζάνη το 1974, είχε γεννηθεί στην Αργυρούπολη όπως ήδη γράψει σε προηγούμενο άρθρο ,αλλά οι ρίζες της οικογενείας της από τελικά είδαμε βρισκόταν στο Πέλλεν.
1. ΜΑΥΡΟΛΙΘΙ
Το Μαυρολίθι ήταν κοινότητα της επαρχίας Χαλδίας του Πόντου.
Χωρίο της Χερροιανας κοντά στον ποταμό Λύκο.
Ανήκε στην σημερινή κοινότητα Εβρέν και βρισκόταν νότια απο την έδρα της κοινότητας σε απόσταση περίπου 6 χλμ . Βρίσκεται σε υψόμετρο 1.510 μέτρων
Βρισκόταν σε απόσταση περίπου 5 χλμ βορειανατολικά των σημερινών Χερροίανων ( Σιράν ) , σχεδόν έχει ενσωματωθεί και 90 χλμ από την Αργυρούπολη .
ΤΟ ΟΝΟΜΑ
— Μαυρολίθ’
Η προέλευση του ονόματος καθαρά Ελληνική ,σύνθετη λέξη από τις λέξεις
Μαύρος+λίθος
Ετυμολογία Ελληνικού λεξικού :
1. Μαύρο < ουδέτερο του μαύρος < μαῦρος < μαυρός < ἀμαυρός (η αρχαιοελληνική λέξη )
2. Λιθάρι υποκορ. του αρχ. λίθος] [<μσν. λιθάριν < μτγν. λιθάριον, υποκορ. του αρχ. λίθος]
Θα μπορούσε να μεταφρασθεί και σε Μαυρόπετρα στην νεοελληνική γλώσσα.
Με βάση τα Τουρκικά αρχεία το 1522 μ.Χ. λεγόταν στα Αρμένικα sévkar ή Sefkar/Sivker ή “karataş” στα Τουρκικά που μεταφράζονται και τα δυο σε μαύρη πέτρα
Το 1912 καταγράφεται Μαυρολιθι – Maurolíthi
Το 1928 καταγράφεται επίσης Sefkar/Sivker ή “karataş”
— Alacaxan Evren – Şiran – Gümüşhane (Αλακαχάν )
Αυτή είναι η πλήρης σημερινή ονομασία
ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ
Σύμφωνα με τα Τουρκικά αρχεία ήταν μερικώς Ελληνορθόδοξος οικισμός στις αρχές του 20ού αιώνα.
Οι ελληνικές οικογένειες ήταν περίπου 60. δηλ. περίπου 360 άτομα
Έως το 1915 ο πληθυσμός ήταν μικτός πληθυσμός Ελλήνων, Τούρκων και Αρμενίων.
ΘΡΗΣΚΕΙΑ
–Εκκλησία
Η Χριστιανική κοινότητα του << Μαυρολιθ’ >> ανήκε στην Μητρόπολη Χαλδαίας Χερροίανας και Κερασούντας
Υπήρχε ο ναός Μεταμόρφωσης του Σωτήρα που γιόρταζε στις 6 Αυγούστου.
ΕΝΔΙΑΦΔΕΡΟΥΣΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Σε σε αυτό το χωριό κατοικούσε ο αρχαίος ευγενής οίκος των Παλτατσίδων ή Μπαλτατζίδων
.για τους οποίους θα αναφερθούμε προς το τέλος της σημερινής δημοσίευσης
Το 1912 οι Μπαλταζίδες συγκέντρωσαν χρήματα για να ιδρύσουν Ελληνικο ημιγυμνάσιο στην Κελώρα της Χερροίανας .
Οι πόλεμοι όμως που ακολούθησαν ματαίωσαν την προσπάθεια αυτή
΄ΔΙΩΞΕΙΣ
Κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι διώξεις των Αρμενίων και τα τάγματα εργασίας (αμελέ ταμπουρού) αλλοίωσαν τα πληθυσμιακά δεδομένα.
ΣΉΜΕΡΑ
Σήμερα ονομάζεται Αλατσαχάν και βρίσκεται πολύ κοντά στην Χερ(ρο)ίανα (Σιριάν), με την οποία συνδέεται με αμαξιτό δρόμο.
Το 2019 αριθμούσε 50 άτομα το 2020 ο αριθμός τριπλασιαστικε και έφτασε στα 140
******************************************
2. ΠΕΛΛΕΝ ή ΜΠΕΛΛΕΝ
Βρισκόταν σε υψόμετρο 1410 μέτρα
Συντεταγμένες:40° 10′ 44” Α, 39° 0′ 51” Β
Το χωριό Πέλλεν της περιοχής Χερροίανας βρισκόταν κοντά στον ποταμό Λύκο .
Υπηρχαν 2 γειτονιες το Άνω Μπέλλεν και το κάτω Μπέλλεν
Απείχε 149 χλμ από την Τραπεζούντα , 110 χλμ. από το κέντρο της πόλης της Αργυρούπολης (Gümüşhane ) και 10 χλμ. από την κωμόπολη της Χερροίανα ( Şiran ).
–Το όνομα
Στα Τουρκικά αρχεία εμφανίζεται το 1876 με την ονομασία Belen Siran
Σήμερα ονομάζεται Belen Πιθανή προέλευση από την ποντιακά λέξη
Πιλίνεμαν πιλινεύκουμαι =γίνομαι γνωστός ,πασίγνωστος φημισμένος
– Έλληνες κ.α.
Αποτελείτο από 2 ενορίες . Κατοικείτο από 700 άτομα και ήταν χωρισμένο σε 2 ενορίες
1. Αφκά Πέλλεν ή Μπέλεν
2. Απάν’ Πέλλεν ή Μπέλλεν
Λίγο πριν από την εκδίωξη ο πληθυσμός στους 2 οικισμός είχε ως εξής :
* Κάτω Μπελεν ή Αφκα Μπέλεν είχαν απομείνει 32 οικογένειες περίπου 192 κάτοικοι
* Άνω Μπέλλεν ή Απάν’ Μπέλεν είχαν απομείνει 30 οικογένειες περίπου 180 κάτοικοι
* Belen – Siran – Gumushane
Η πληρης σημερινη ονομασια ειναι Belen – Siran – Gumushane
Ο οικισμός, που δεν αναφέρθηκε στην απογραφή του 1935, άρχισε να περιλαμβάνεται στα αρχεία από την απογραφή του 1940.
–Θρησκεία
Η Χριστιανική κοινότητα του Πέλλεν ανήκε στην Μητρόπολη Χαλδαίας Χερροιανας και Κερασούντας
Η εκκλησία του χωρίου ήταν αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο τον τροπαιοφόρο
–Απασχόληση
Ο ι περισσότεροι κάτοικοι ήταν μεταλλωρύχοι υπήρχε και μικρή γεωργική καλλιέργεια άλλα και εκτροφή ζώων
–Άλλες πληροφορίες
Από το χωριό καταγόταν η γνωστή οικογένεια Αμιρουτσήδων που κάποια στιγμή εν μέρος της οικογενείας μετανάστευσε στο χωριό Χόψα
–Η προσωπική έκπληξη από την έρευνα !!
Η έρευνα για την περιοχή Χερροίανα και της οικογενείας των Μπαλτατζιδων
έφερε στο φως την μακρινή πατρίδα της οικογενείας της γιαγιάς μου από την πλευρά της μητέρας μου, της Σοφίας (Μέλης ) Ανθοπούλου το γένος Ζωγράφου ή Νακάσογλου που ήταν το Πέλλεν
Η οικογένεια των Μπαλτατζίδων με την οικογένεια Ζωγραφέων ή Νακάσογλου συνδεόταν με δεσμούς συγγένειάς , ο αδερφός της γιαγιάς παντρεύτηκε την κόρη του αδερφού του Θόδωρου Μπαλτατζή και όταν η γιαγιά μου ξέφυγε από τους Τούρκους μετά από 2 εξορίες γυρω στο 1918 και έφτασε με βάρκα στο Σοχούμ , και φιλοξενήθηκε στο σπίτι του Θόδωρου Μπαλτατζη μέχρι που παντρεύτηκε.
.Από ότι φαίνεται στις καλές εποχές της Αργυρούπολη (1860 ) μελή της οικογενείας ταξίδεψαν απο το Πέλλεν στην Αργυρούπολη οπού έγιναν μόνιμοι κάτοικοι της ,χωρίς από ότι φάνηκε τότε να ξεχνούν την ρίζα τους που ήταν το Πέλλεν και αυτό φάνηκε όταν ήρθαν στην Ελλάδα μετά την Μικρασιατική καταστροφή και δη στην Κοζάνη , (κοινότητα Λευκόβρυσης και Λεύκης Κοζάνης ),3 αδέρφια της (Γιώργος ,Γιάννης και Περικλής Ζωγράφος ή Νακάσογλου ο τελευταίος ήταν ο σύζυγος της Σοφίας το γένος Μπαλτατζή } Όλα τα αδέρφια της όταν ρώτησαν τόπο καταγωγής δεν δήλωσαν την Αργυρούπολη αλλά το Πελλεν στους αρμοδίους όταν κατέγραφαν τα ονόματα τους παρά το γεγονός ότι είχαν περάσει πάνω από 70 χρόνια από την εγκατάσταση της οικογενείας στην μεγάλη πόλη ,ανάμεσα σε αυτούς που περιπου το 1860 μετακόμισαν στην Αργυρούπολη ήταν και αδερφός του παππού της Δημήτρης Ζωγράφος
ή Νακασογλου που δημιούργησε την εικόνα της Παναγιάς της Αρμένσας’
για την ομορφιά της οποίας γράφτηκαν τραγούδια για τον οποίο μιλήσαμε γραφοντας για την πόλη της Αργυρούπολη σε προηγούμενη ανάρτηση μας
3. ΤΑΡΣΟΣ
Το χωριό αυτό αποτελείτο από 2 συνοικίες την Κάτω και την Άνω Ταρσό .Την συμπεριλάβαμε στην σημερινή μας δημοσίευση διότι οι οικογένεια των Μπαλτατζιδων εγκαταστάθηκε πριν από την έλευση τους στην Αργυρούπολη είχαν μετακομίσει σε αυτό και δραστηριοποιήθηκαν επαγγελματικά , άλλωστε η απόσταση ανάμεσα στο Μαυρολίθ’ και την Κάτω Ταρσό δεν ξεπερνούσε τα 11 χλμ.
Η Κάτω Ταρσός βρισκόταν σε απόσταση περίπου 15 χλμ ανατολικά των Χερροιανών και απείχαν 84 χλμ από την Αργυρούπολη του Πόντου προς τον νότο .
Η συνοικία της Άνω Ταρσού βρίσκεται 7 περίπου χλμ Β,Α της Κάτω Ταρσού
– Η Λίμνη Ντιπσιζ -Dipsiz,
Μέχρι πρόσφατα υπήρχε μια εντυπωσιακή αρχέγονη μικρή λίμνη άκοντα στην Ταρσο απομεινάρι 12 χιλιάδων ετών από την εποχή των παγετώνων με το μοναδικό της οικοσύστημα που περιέχει αμέτρητα ζωντανά πλάσματα , δυστυχώς πρόσφατα η παρέμβαση βανδάλων την κατέστρεψε αποξηραίνοντας την .
–Το όνομα
Το όνομα Ταρσός έχει καθαρά Ελληνική προέλευση μια και προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη Τυρσίς .
Αναζητώντας σε διάφορα λεξικά την ερμηνεία της λέξης Τυρσίς είδαμε ότι σημαίνει :
1. πύργος ,τείχη
2. πύργος τείχους, προμαχώνας
3. περιτοιχισμένη πόλη ή οχυρωμένη οικία.
Η λέξη τυρσίς ή πιθανόν και τύρρις πέρασε στα Λατινικά, που έχουν ως βάση τα Ελληνικά, ως turris «πύργος», την οποία και άλλες Ευρωπαϊκές λατινογενείς γλώσσες δανείστηκαν
Την βρίσκουμε στην Ταρσό στο Ν. Ανατολικό τμήμα της Μ. Ασίας κοντά στα Άδανα ,στην Πελασγική Τύρισσα της Μακεδονίας ,στην Τίρυνθα της Πελοποννήσου κ.α.
Το όνομα Yun Tarsós δίνει τη μορφή Tersun/Dersun στα άμεσα τουρκικά και Tarsus στα αραβικά.
Τον 17ο αιώνα καταγράφηκε σαν Aşağı Tersun»
Το 1847 ήταν γνωστό σαν Καφιρ Τερσι
Το 1876 έχει καταγραφεί σαν Tersun-i Zir στην Επετηρίδα της Τραπεζούντας
Το 1935 και το 1940 έχει καταγραφεί σαν Lower Tersun
– Τούρκικο αρχείο
Η Άνω Ταρσός είναι καταγγραμμενη ως
΅1522t 1928 📖 📖: Tersun Balâ/Yukarı Tersun
Y1900~b 📖: Áno Tarsós
1928 📖 📖: Tersun Balâ/Yukarı Tersun
Σήμερα ως Dilekyolu köy – Şiran – Gümüşhane
Η Κάτω Ταρσός είναι καταγεγραμμένη
Το 1522 μ.Χ, ως Tersun Zîr/Aşağı Tersun
Το 1900 μ.Χ, ως Κάτω Ταρσός
Το 1928 μ.Χ, ως Tersun Zîr/Aşağı Tersun
Το 1960 μ.Χ, ως Gülçeker
Σήμερα είναι καταγεγραμμένη ως Gökçeler – Şiran – Gümüşhane
– Πληθυσμός
. Το 1642 υπήρχαν 45 οικογένειες Χριστιανών και 7 οικογένειες Μουσουλμάνων
Στο μητρώο Temettuat του 1844, ο πληθυσμός ήταν εξ ολοκλήρου ελληνορθόδοξοι.
Το 1847 υπήρχαν 22 οικογένειες Χριστιανών με 105 άνδρες και 7 οικογενεις Μουσουλμάνων
Το 1876 υπήρχαν 50 οικογένειες Χριστιανών και 7 οικογενεις Μουσουλμάνων
*Το 1922 λίγο πριν την εκδίωξη είχαν απομείνει :
Στην Κάτω Ταρσό υπήρχαν 120 οικογένειες Ελλήνων και 720 περίπου κάτοικοι
Στην ‘Ανω Ταρσός υπήρχαν 35 οικογένειες Ελλήνων περίπου 210 κάτοικοι
.
–Θρησκεία
Σύμφωνα με τα Τουρκικά αρχεία ήταν ένας μερικώς ελληνορθόδοξος οικισμός στις αρχές του 20ού αιώνα. Ανήκε στην Μητρόπολη Χαλδαίας ,Χερροίανων και Κερασούντος
Η εκκλησία του χωρίου ήταν αφιερωμένη στον Άγιο Γρηγόριο .Υπήρχαν 2 ενορίες Άνω και Κάτω Ταρσού
–Απασχόληση
. Οι καρποί που καλλιεργούνται είναι τα μήλα, τα βύσσινα, τα αχλάδια, τα δαμάσκηνα που τα αποξήραναν ή έκανα χουσαφια και τα καρύδια κυρίως γολα για οικογενειακή κατανάλωση
.Τον τελευταίο η μελισσοκομία έχει επίσης σημαντική συνεισφορά στην οικονομία. Στην κτηνοτροφία τα βοοειδή εκτρέφονται από βοοειδή και τα πρόβατα .
Η οικονομία του χωριού βρισκόταν σε αναπόσπαστη θέση στη γεωργία και την κτηνοτροφία κατά τη βυζαντινή περίοδο.
Επιπλέον, η παρουσία ερειπίων κάστρων σε αυτό το χωριό, που χρησιμοποιούνταν ως εμπορική πύλη, είναι σημάδι Πόσο σημαντικό ήταν αυτό το χωριό για εκείνη την περιοχή. Κατά την Οθωμανική περίοδο αυτό το χωριό αποτελούνταν από τουρκικές φυλές και φυλές Chepni Τουρκμενίων.
Επειδή πάλι οι Οθωμανοί φοβούνταν τους ανθρώπους που είχαν καταγωγή από το Βυζάντιο και την εξυπνάδα και τις πολεμικές τους ικανότητες, εμπόδισαν την ανάπτυξη
Στους κατοίκους χωριού επιβάλλονταν βαρείς φόροι και υπήρχαν πιέσεις, κρατούσαν βίαια τους νέους και τους ανθρώπους που θεωρούνταν παιδιά και εμπόδισαν την καλλιέργεια των χωραφιών για πολλά χρόνια και αναγκάζονταν να βιοπορίζονται μόνο από την κτηνοτροφία για πολλά χρόνια. Το χωριό μπήκε σε περίοδο παρακμής λόγω των οθωμανικών πιέσεων.
–Αλλες πληροφοριες
Κάτω από την Ταρσό υπάρχει ο πύργος της κόρης γνωστός από τα δημοτικά τραγούδια και τις παραδόσεις
ΣΗΜΕΡΑ ΤΟ DILEKYOLU KOY ή ΚΑΤΩ ΤΑΡΣΟΣ
Σήμερα είναι ένας Αλεβιτοτουρκικός οικισμός που σδτην απογραφή του 2020 ειχε 36 κατοίκους .Στην περιοχή από την εποχή που εκεί κατοικούσαν οι Έλληνες ζούσαν μαζί με τους Αλεβίτες αρμονικά. Επειδή κριτήριο της ανταλλαγής με την συνθήκη της Λωζάνης ήταν η θρησκεία οι Αλεβίτες σαν Ισλαμική ομάδα εξαιρεθήκαν από αυτή ,παρά το γεγονός ότι δεν συμπαθούσαν ιδιαίτερα ρους Τούρκους ούτε τους συναναστρεφόταν. Ο αλεβιτισμός έχει έντονες επιρροές από τον σουφισμό, τον μυστικισμό αλλά και από τον χριστιανισμό, ιδίως την Ορθοδοξία.. Ανάμεσα στις διαφορές τους από άλλους μουσουλμάνους είναι η μονογαμία, το ότι δεν προσκυνούν στη Μέκκα και δεν γιορτάζουν το Ραμαζάνι.
******************************************
Ι .ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΑΜΗΡΟΥΤΖΗΔΩΝ
Μέλη της οικογένειας των Αμιροτζήδων που καταγόταν από το Πέλλεν της Χερροίανας έγιναν γνωστά στην ιστορία από την δράση τους στον 14ο-15ο αιώνα καταγόταν από το Πέλεν της Χερροίανας ,την εποχή της άλωσης της Τραπεζούντας όντας δίπλα από τον τελευταίο
Κομνηνό Αυτοκράτορα της Τραπεζούντας Δαυίδ έχοντας συγχρόνως σχέση και με το πατριαρχείο της Κων/πολης επηρεάζοντας την λειτουργία του.
Που όμως κάποιοι από αυτούς αργότερα εξωμότησαν και έγιναν Μουσουλμάνοι .
Βρήκαμε τα όνομα 3 από αυτούς και παραθέτουμε την γλυκόπικρη ιστορία τους
Ι .Γεώργιος Αμιρούτζης
Ο Γεώργιος Αμιρούτζης (15ος αιώνας) ήταν σημαντικός Τραπεζούντιος λόγιος,
Γεννήθηκε στις αρχές του 15ου αιώνα στην Τραπεζούντα και εκπαιδεύτηκε στα σχολεία της πατρίδας του και του Βυζαντίου. Επονομαζόταν επίσης και «φιλόσοφος», επειδή καταγινόταν με φιλοσοφικές μελέτες.
Ως χαρακτήρας ήταν πονηρός, άνδρας όμορφος, επιτήδειος, είχε ψηλή κορμοστασιά και ήξερε πολύ καλά να παίζει το δοξάρι.
Πήρε μέρος το 1438/39 στη Σύνοδο της Φλωρεντίας, όπου υπέγραψε την ενωτική διακήρυξη ς υπέρ της ένωσης των εκκλησιών με αντάλλαγμα χρήματα.
Άλλαξε αμέσως όμως στάση με την επιστροφή του, αποκήρυξε την υπογραφή του, έγινε ανθενωτικός και στη Σύνοδο της Αγίας – Σοφίας το 1450, που καθαίρεσε τον πατριάρχη Γρηγόριο Γ΄, αναδείχθηκε ως ένας εκ των σημαντικότερων προμάχων της Ορθοδοξία
. Ο Αμιρούτζης επέστρεψε στην Τραπεζούντα την περίοδο της Άλωσης της Πόλης και εισήλθε στην υπηρεσία του αυτοκράτορα Δαβίδ αναλαμβάνοντας το αξίωμα του πρωτοβεστιαρίου.
Το 1461 ο Μωάμεθ Β’ κινήθηκε κατά της Τραπεζούντας
Από ότι φάνηκε η συμπεριφορά του Αμιρούτζη. δεν ακολούθησε την εθνική του ταυτότητα και αυτό υπήρξε η αιτία της καταστροφής του βασιλικού οίκου των Μεγαλοκομνηνών, πείθοντας τον Δαβίδ να δεχτεί όρους ταπεινωτικούς και να παραδώσει τον εαυτό του και την οικογένειά του στον Μωάμεθ.
Θεωρήθηκε υπεύθυνος για τη δολοφονία του αιχμάλωτου Δαβίδ και όλης σχεδόν της οικογένειάς τους οποίους συκοφάντησε στον Μωάμεθ.
Ο Αμιρούτζης φέρεται στην συνέχεια να ασπάστηκε το Ισλάμ μαζί με τους γιούς του. Αν και πολλοί αμφιβάλουν ότι κάτι τέτοιο συνέβη.
Ο Αμιρούτζης συνέγραψε και μια πραγματεία στην οποία τόνιζε τις «ομοιότητες» Χριστιανισμού και Ισλάμ προτείνοντας τον συγκερασμό τους.
Πέθανε το 1475 παίζοντας ζάρια…
ΙΙ. Αμιρούτζης Αλεξανδρος
Ο Αλέξανδρος Αμιρούτζης ή Σκεντέρμπεης (15ος-16ος αι.) ήταν ανώτερος Οθωμανός αξιωματούχος, γιος του σημαντικού Τραπεζούντιου λογίου και πολιτικού Γεωργίου Αμιρούτζη.
Μετά την άλωση της Τραπεζούντας από τον Μωάμεθ Β΄ το 1461, ο Αλέξανδρος βρέθηκε, μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της οικογενείας του και πολλούς άλλους, αιχμάλωτος στην Κωνσταντινούπολη, από όπου μεταφέρθηκε στην Αδριανούπολη.
Από εκεί τον απέσπασε ο Μωάμεθ μαζί με τον αδελφό του Βασίλειο και τον εγκατέστησε στα ανάκτορα του στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο Αλέξανδρος εξισλαμίστηκε και έλαβε το όνομα «Σκεντέρμπεης», από την εκτούρκευση του ονόματος του (στην Τουρκική γλώσσα ο Μέγας Αλέξανδρος αποκαλείται Ισκεντέρ )
Ο Σκεντέρμπεης έγινε μέλος της αυλής του Σουλτάνου, ο οποίος τον τίμησε με ανώτερα πολιτικά αξιώματα, ανάμεσα στα οποία ήταν και το αντίστοιχο του Υπουργού Οικονομικών γεγονός που δηλώνει την μεγάλη εμπιστοσύνη του Σουλτάνου προς το πρόσωπό του.
Ως αρνησίθρησκος, ο Αλέξανδρος-Σκεντέρμπεης πολέμησε τον Χριστιανισμό και την Ορθόδοξη Εκκλησία.
Συνετέλεσε δε στην εκλογή του Πατριάρχη Συμεών.
Ειδικότερα, ήλθε σε αντίθεση και προστριβές με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Νήφωνα διάδοχο του προηγουμένου διαφωνώντας με το θέμα της κληρονομιάς του , και συνέτεινε, σε συνεργασία με τον πατέρα του και τον αδελφό του, στην καθαίρεσή του.
ΙΙΙ. Αμιρουτζής Βασίλειος
Ο Βασίλειος ήταν ο δευτερότοκος γιος του Γεωργίου Αμιρούτζη
Αρχικά μετά την άλωση της Τραπεζούντιας αρνήθηκε να αλλάξει την πίστη του , αλλά πιεζόμενος δέχθηκε να γίνει Μωαμεθανός παίρνοντας το όνομα Μεχμέτ Μπέης
Ήταν βαφτισιμιούς του Βησαρίωνα.*
Μετά την μεταστροφή του φάνηκε αρκετά σκληρός προς τους συμπατριώτες του.
*Ο Βησσαρίων ο Τραπεζούντιος ή Βασίλειος στον οποίο δόθηκε από την εκκλησια Βησσαρίων (1403 – 1472) ήταν Βυζαντινός κληρικός, καρδινάλιος της Καθολικής Εκκλησίας και τιτουλάριος Λατίνος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, καθώς και ένας από τους επιφανείς λόγιους που συνέβαλαν στη σημαντική αναβίωση των γραμμάτων τον 15ο αιώνα
====================================================
ΙΙ. ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΔΩΝ
Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΑΠΌ ΤΟ ΣΟΧΟΥΜΙ ΤΗΣ ΜΑΥΡΗΣ ΘΑΛΑΣΑΣΑΣ
Η οικογένεια Μπαλτατζή έχει σημαντική παρουσία στην ιστορική περιπέτεια του ελληνισμού του Πόντου. Στρατιωτικός στην αυτοκρατορική αυλή, ο μακρινός πρόγονος, για να αποφύγει τη σύλληψη, καταφεύγει στην ορεινή Μεσοχαλδία του Πόντου, μια περιοχή που έμεινε για πολλά χρόνια απάτητη από τον οθωμανικό στρατό.
Ι . ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΙΔΗΣ ή ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ
Στις αρχές του 19ου αιώνα ένας δαιμόνιος απόγονος, ο Ευστάθιος, με το επώνυμο Δεληγιαννίδης, καταγοταν απο το χωρίο Μαυρολίθι άλλα μέλη της αργότερα εγκαταστάθηκαν στο χωριό Κάτω Ταρσός της περιφέρειας Χερροιάννων. Που βρισκόταν 10 χλμ ανατολικα του
Γρήγορα ο Ευστάθιος αναδείχτηκε σε αρχιμεταλλουργό και αργότερα, κατά τον Κριμαϊκό πόλεμο του 1854, τοποθετήθηκε επικεφαλής του τάγματος των μπαλτατζήδων, από όπου και το όνομα Μπαλτατζής. Τα τάγματα αυτά ακολουθούσαν τον οθωμανικό στρατό στις εκστρατείες του και έργο τους ήταν να εξασφαλίζουν καυσόξυλα για τις ανάγκες των μαχόμενων, να ανοίγουν δρόμους, να κατασκευάζουν γέφυρες και να μεταφέρουν πολεμοφόδια.
Ο Ευστάθιος επέστρεψε από τον Κριμαϊκό πόλεμο με πολλά χρήματα, αυξάνοντας την περιουσία που απέκτησε ως αρχιμεταλλουργός στα μεταλλεία αργύρου της περιοχής, αλλά και το κύρος του ως κοινωνικού παράγοντα.
Ο Πόντιος ιστορικός Γεώργιος Κανδηλάπτης- Κάνις γράφει στο αρχείο του:
«Ο Ευστάθιος Μπαλτατζής, αρχηγός του τάγματος μπαλτατζήδων, καταγόμενος εκ του χωρίου Κάτω Ταρσός, υπήρξε ανήρ μεγάλης θελήσεως και δραστηριότητος και έχαιρε μεγάλης εκτιμήσεως υπό των ανωτάτων κυβερνητικών υπαλλήλων και ήτο επιστήθιος φίλος του Οσμάν Πασά Χαζναδόρ, νομάρχου Τραπεζούντος.
ΙΙ. – ΧΑΤΖΗ ΑΝΑΣΤΑΣ-ΕΦΕΝΔΗ ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ
Διαιαπρεπεστερος του προηγουμένου ήταν ο εγγονός του Χατζή Αναστάς-Εφένδη Μπαλτατζής ήταν ο πάππους του υπουργού γεωργίας στην κυβέρνηση της Ενώσεως Κέντρου του 1961 Αλεξανδρου Μπαλτατζή
Έμενε στο χωριό Ταρσός της Χερροίανας όπου ήταν δικαστής που στο πλαίσιο της δικαιοδοσίας του όσες φορές χρειάστηκε παρενέβη και προστάτεψε το Ελληνικό στοιχείο.
Είχε 4 αγόρια τον Δημήτρη ,τον Χρήστο, τον Αφεντουλη και τον πατέρα του Αλεξάνδρου το Θόδωρο έφυγε από την ζωή σε ,μεγάλη ηλικία το 1916.
ΙΙΙ. ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ
Ο Θεόδωρος, πατέρας του Αλεξάνδρου Μπαλτατζή (γεννήθηκε το 1870), μόλις τελείωσε το Φροντιστήριο της Αργυρούπουλης, παντρεύθηκε την Εύα Δεληγιαννίδου, απόκτησε τρεις γιους, τον Λάζαρο, τον Γιάννη και τον Δημοσθένη και το 1893, χωρίς την οικογένεια του, μετανάστευσε στη Ρωσία.
Εγκαταστάθηκε στο Σοχούμ, όπου ανέπτυξε επιχειρηματική δραστηριότητα και διετέλεσε παράγοντας της εκεί πολυπληθούς ελληνικής κοινότητας, εκλεγμένος Πρόεδρος της.
Το 1902 ο Θεόδωρος Μπαλτατζής θα φέρει την οικογένεια του από τον Πόντο και θα την εγκαταστήσει στην Κουταΐδα.
Τα χρήματα που κερδίζει τα επενδύει αγοράζοντας το πολυτελές ξενοδοχείο «Σαν Ρέμο» στο Σοχούμι, τις αίθουσες του οποίου διαθέτει στην ελληνική κοινότητα για τις εκδηλώσεις της.
Εκεί θα γεννηθεί το τέταρτο παιδί, ο Αλέξανδρος στις 29 Απριλίου 1904.
Αυτή την περίοδο, ο Θεόδωρος Μπαλτατζής απασχολεί στις δραστηριότητες του πολλούς νέους πρόσφυγες από τον Πόντο. Με την ανακήρυξη, στις 25 Φεβρουαρίου του 1921, της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Γεωργίας και την κρατικοποίηση των ιδιοκτησιών ο Θεόδωρος Μπαλτατζής χάνει όλη την ακίνητη και κινητή του περιουσία.
Εκτιμώντας την κατάσταση, αποφασίζει να εγκαταλείψει τη Γεωργία και να φύγει με την οικογένεια του για την Ελλάδα.
Από το Σοχούμ, με πλοίο, η οικογένεια Μπαλτατζή, έχοντας ελάχιστα χρήματα και λίγες αποσκευές, διασχίζει τον Εύξεινο Πόντο και αποβιβάζεται στην Κωνσταντινούπολη και από εκεί θα εγκατασταθεί προσωρινά στη Μακρά Γέφυρα της Ανατολικής Θράκης.
Με τη Μικρασιατική Καταστροφή, το 1922, η οικογένεια Μπαλτατζή μετακινείται στην Αλεξανδρούπολη.
Η οικογένεια του άλλοτε μεγαλοεπιχειρηματία του Σοχούμ Θεόδωρου Μπαλτατζή θα ακολουθήσει τη μοίρα των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής, που έρχονται στην Ελλάδα μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης.
Της δίνονται χωράφια στο Νεοχώρι της περιοχής Σου Γιαλεσί της Ξάνθης ( παγκόσμια γνωστή για τα καπνά της ), όπου εγκαθίσταται και επιδίδεται στην καπνοκαλλιέργεια. Όπως όλοι οι πρόσφυγες, έτσι και οι Μπαλτατζήδες θα δουλέψουν με πάθος και πείσμα για να αλλάξουν τη μοίρα τους, αλλά και για να φέρουν έναν άλλον αέρα προόδου και πολιτισμού στις καθυστερημένες περιοχές, όπου είχαν εγκατασταθεί.
IV. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ
Ο Αλεξανδρος γεννήθηκε στη Κουταΐδα του Καυκάσου το 1904. Τέταρτο παιδί μιας σπουδαίας οικογένειας του Πόντου με ρίζες από την Τραπεζούντα και την Αργυρούπολη.
Έφυγε από την ζωή στις 29 Ιουλίου του 1987
Τέταρτο παιδί μιας σπουδαίας οικογένειας του Πόντου με ρίζες από την Τραπεζούντα και την Αργυρούπολη.
ΣΕ Ελληνικό σχολείο του Σοχούμ θα αρχίσει τις σπουδές του ο Αλέξανδρος Μπαλτατζής και θα συνεχίσει, το 1913, στο Ρωσικό γυμνάσιο της ιδίας πόλης .
Ο μικρός Αλέξανδρος ζει από κοντά το δράμα των προσφύγων, στους οποίους προσφέρει χρήματα, τα οποία αποσπά από τη μητέρα του .
Όταν ο πατέρας του βρεθεί στην Ελλάδα έχοντας χάσει όλη την περιουσία του το 1922 παίρνει μαζί του όπως είναι φυσικό και ολόκληρη την οικογένεια .
Ο νεαρός Αλέξανδρος δουλεύει στα καπνοχώραφα, αλλά δραστηριοποιείται και στα κοινά, ιδίως στην αποκατάσταση των προσφύγων.
Παρακινούμενος και από τον πατέρα του ο Αλέξανδρος εγγράφεται το 1924 στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών
Με ζωηρό ενδιαφέρον παρακολουθεί τα πολιτικά γεγονότα και γοητεύεται από την προσωπικότητα του Αλέξ. Παπαναστασίου.
Παρακολουθεί την πολιτική και τα μαθήματα στη Νομική Σχολή αλλά η σκέψη του είναι στην οικογένεια του στο Νεοχώρι.
Επιστρέφει στο χωριό για να βοηθήσει τους γονείς του αλλά και για να ασχοληθεί ενεργά με τα προβλήματα των προσφύγων και ιδιαίτερα των καπνοκαλλιεργητών.
Από τότε ο δυναμικός νεαρός Αλέξανδρος Μπαλτατζής, από το Σου Γιαλεσί της Ξάνθης, θα παίξει ηγετικό ρόλο στα κοινά.
Εντυπωσίαζε ο δυναμισμός και οι γνώσεις του, παρά το νεαρό της ηλικίας του
Το παρουσιαστικό του δεν έδειχνε αγρότη, αλλά αστό.
Και πράγματι δεν ήταν αγρότης, αλλά έμελλε να γίνει και να δουλέψει με πείσμα, για να αλλάξει τη μοίρα των αγροτών, αυτός ο γόνος μεγαλοαστών και επιχειρηματιών του Πόντου και της τσαρικής Ρωσίας, τον οποίο η επανάσταση των μπολσεβίκων ξερίζωσε από το Σοχούμ της Μαύρης θάλασσας και τον έφερε μαζί με άλλους πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής το 1923 στο Νεοχώρι της Ξάνθης
Στην οικουμενική κυβέρνηση που σχημάτισε στις 4 Δεκεμβρίου 1926 ο Αλέξανδρος Ζαΐμης υπουργός Γεωργίας ανέλαβε ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου, με υφυπουργό τον Αναστάσιο Μπακάλμπαση, ο οποίος, εκτιμώντας τις ικανότητες τον Αλέξανδρου Μπαλτατζή τον κάλεσε στην Αθήνα για να προσφέρει τις υπηρεσίες του , στο ιδιαίτερο γραφείο των υπουργών, όπου αποσπάστηκε από την Εθνική Τράπεζα στην οποία είχε διοριστεί. Κατά τη θητεία του στο υπουργείο Γεωργίας, κοντά στον χαρισματικό ηγέτη Αλέξανδρο Παπαναστασίου, βαθύ γνώστη των κοινωνικών προβλημάτων, ο Αλέξανδρος Μπαλτατζής αποκτά το φορτίο γνώσεων για να ανοίξει νέους δρόμους στο αγροτικό συνεταιριστικό κίνημα, με στόχο την αξιοποίηση και τη δικαίωση του μόχθου των παραγωγών, οι οποίοι ήταν θύματα άγριας και πολλαπλής
Έχοντας λοιπόν διαμορφώσει συγκεκριμένο όραμα, ο Αλέξανδρος Μπαλτατζής παραιτείται το 1928 από την Εθνική Τράπεζα, εγκαταλείπει την πρωτεύουσα και επιστρέφει στο Νεοχώρι, όπου αναλαμβάνει την πρωτοβουλία και ιδρύει τον Γεωργικό Συνεταιρισμό «Η Αναγέννηση». Με δική του ενθάρρυνση ιδρύονται στην περιοχή και άλλοι έντεκα συνεταιρισμοί
Μιλώντας σε κάποια συγκέντρωσή και αναφερόμενος στην θητεία του στο υπουργείο λέει
<<Διορισμένος στην Εθνική Τράπεζα με απόσπαση στο υπουργείο Γεωργίας. είχα μπροστά μου διαρκώς τον κόσμο που ερχόταν από την ακριτική Ελλάδα, από τον οποίο προερχόμουν. Τους υπηρετούσα και κάτω στην Αθήνα, αλλά ήθελα να έλθω επί τόπου, να αγωνιστώ κοντά τους για την αγροτική αποκατάσταση, για την οικονομική ανάπτυξή τους. Δεν ξέρω, είχα μέσα μου μια φλόγα, κάποιο πάθος, το οποίο και τώρα δεν με εγκαταλείπει, δεν με αφήνει να να παραμένω στην Αθήνα άπραγος >>
Ο Αλέξανδρος Μπαλτατζής από την εποχή που ήταν στην Αθήνα είχε οραματίσει ένα σύγχρονο συνεταιριστικό κίνημα στην υπηρεσία της ελληνικής γεωργίας.
Με την πίστη ότι τα μεγάλα και πολλαπλά προβλήματα της, στα δύσκολα χρόνια αμέσως μετά την ξενική κατοχή, θα επιλύονταν σε μεγάλο βαθμό με την ενεργή συμμετοχή των ίδιων των ανθρώπων της υπαίθρου, που μοχθούσαν κάτω από αντίξοες και ανυπέρβλητες συνθήκες ,
και πιστεύοντας ότι το αγροτικό κίνημα, για να πετύχει τους σκοπούς του και να προωθήσει τα συμφέροντα των παραγωγών, θα πρέπει να έχει και πολιτική έκφραση, ο Αλέξανδρος Μπαλτατζής κατέρχεται στις εκλογές της 26ης Σεπτεμβρίου 1932 υποψήφιος βουλευτής στον συνδυασμό του Αγροτικού και Εργατικού Κόμματος του Αλέξανδρου Παπαναστασίου στην εκλογική περιφέρεια Ξάνθης – Ροδόπης. στις οποίες ήρθε πρώτος στον συνδυασμό του κόμματος, αλλά έχασε τη βουλευτική έδρα για σαράντα ψήφους.
Χρησιμοποιεί την πολιτική του ιδιότητα και μετατρέπει την ΚΥΔΕΠ από ημικρατική σε Συνεταιριστική οργάνωση και προωθεί στην συνέχεια της πορείας του την δημιουργία μεγάλων συνεταιριστικών οργανώσεων της ΣΕΚΕ , της ΣΠΕ, της ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΗΣ, της ΑΣΕ, της ΣΠΕΚΑ και δεκάδων άλλων μεγάλων Συνεταιριστικών Οργανώσεων και Αγροτικών Βιομηχανιών, μέσω των οποίων διασφαλίζεται ο εφοδιασμός των αγροτών με τα αναγκαία εφόδια και εξασφαλίζεται το προϊόν του μόχθου τους.συχάσω».
Το 1934 αγωνίζεται στο πλευρό του κορυφαίου συνεταιριστή Θεόδ. Τζωτρτζάκη για την ίδρυση της Πανελλήνιου Συνομοσπονδίας Συνεταιρισμών, στις 12 Φεβρουαρίου του 1935 εγκρίνεται το Καταστατικό της Πανελλήνιας Συνομοσπονδίας Ενώσεων Γεωργικών Συνεταιρισμών (ΠΑΣΕΓΕΣ) και στην πρώτη Γ. Συνέλευση της στις 5 Μαρτίου εκλέγεται ο πρώτος Πρόεδρος της.
Το 1940 πεθαίνει η μητέρα του Εύα και το 1942 ο πατέρας του Θεόδωρος.
Κατά την διάρκεια της Γερμανικής κατοχής όλα παγώνουν
Στις 27 Ιανουαρίου του 1946 συγκαλείται η πρώτη μεταπολεμική Γ. Συνέλευση της ΠΑΣΕΓΕΣ και στην ομιλία του ο Αλ. Μπαλτατζής τόνισε: « Οφείλουν να γνωρίζουν πάντες ότι αν δεν ανοικοδομήσωμεν την ύπαιθρο, η Ελλάς δεν θα δυνηθεί να επιζήσει και να συνεχίσει τον γενικότερον ρόλος της εις την γωνιάς αυτήν της Βαλκανικής. Η αγροτική τάξις θα αναλάβει τον αγώνα σωτηρίας όχι μόνον του αγροτικού πληθυσμού αλλά της Ελλάδος ολοκλήρου. Εις τα χέρια της ευρίσκεται το μέλλον της Ελλάδος».
Διαβλέποντας την ανάγκη στήριξης αυτών των οργανώσεων με ανθρώπινο δυναμικό και έχοντας υπ όψιν την οικονομική αδυναμία Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης νέων από αγροτικές περιοχές, εμπνέεται και δημιουργεί τον θεσμό των Συνεταιριστικών Υποτροφιών της ΣΕΚΕ από το 1949-1965. Μέσω αυτού του θεσμού πάνω από 400 αγροτόπαιδα σπούδασαν στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Θεσ/νίκης και αποτέλεσαν τους πυρήνες διοικητικής λειτουργίας των Συνεταιριστικών Οργανώσεων
ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ
Μετά τον πόλεμο ίδρυσε δικό του Κόμμα, το «Κόμμα Αγροτών και Εργαζομένων», και εκλέγεται Βουλευτής (1950, 1951, 1956 ,1958).
Το 1960 πρωτοστατεί στην ίδρυση της Ένωσης Κέντρου του οποίου και εκλέγεται Βουλευτής Ξάνθης( 1961, 1963, 1964).
Στην κυβέρνηση του αειμνήστου Γεωργίου Παπανδρέου διετέλεσε Υπουργός Γεωργίας (1963-1965).
Τον Μάιο του 1966 διαψεύδει κατηγορηματικά δημοσιεύματα ότι διαπραγματεύεται την συμμετοχή του στην κυβέρνηση αποστασίας
Αμέσως μετά την επιβολή της δικτατορίας του 1967 κινείται στον χώρο της Ένωσης Κέντρου και πρωτοστατεί σε εκδηλώσεις καταδίκης του καθεστώτος.
Τον Οκτώβριο του 1973 ως πρόεδρος της επιτροπής οργάνωσης και προγράμματος της Ένωσης Κέντρου καλεί τους βουλευτές στο μνημόσυνο του Γ. Παπανδρέου, το οποίο εξελίχθηκε σε διαδήλωση και στην συνέχεια οδήγησε στην εξέγερση του Πολυτεχνείου.
Στις 21 Μαρτίου του 1974 το BBC και η «Ντόυτσε Βέλε» μεταδίδουν δηλώσεις του με τις οποίες επικρίνει το διδακτορικό καθεστώς για τις συλλήψεις και τις εκτοπίσεις πολιτικών.
Στις πρώτες εκλογές μετά την πτώση της δικτατορίας εκλέγεται βουλευτής, 17 Νοεμβρίου 1974, και προτείνεται για πρόεδρος της βουλής από την Ένωση Κέντρου λαμβάνοντας 60 ψήφους.
Η Θράκη και ιδιαίτερα η Ξάνθη είχαν την τύχη να ευεργετηθούν ακόμα περισσότερο και ιδιαίτερα από το έργο του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΜΠΑΛΤΑΤΖΗ, με την δημιουργία μεγάλων συνεταιριστικών βιομηχανιών. Η ΡΟΔΟΠΗ, η ΣΕΒΑΘ, η ΣΕΚΑΠ, η ΣΕΠΕΚ οι οποίες απασχόλησαν εκατοντάδες εργαζόμενους η καθεμιά και πολλαπλά συνέβαλαν στην οικονομική και πολιτιστική πρόοδο της.
Δημιουργός υπήρξε ανά την Ελλάδα όπως προείπαμε , της ΚΥΔΕΠ – ΠΑΣΕΓΕΣ -ΣΕΚΕ -ΣΠΕ – ΣΠΕΚΑ, – ΣΕΚΟΒΕ – ΣΕΒΑΘ, ΣΕΚΑΠ, ΝΕΣΤΟ, – ΕΛΒΙΖ, και άλλων δεκάδων συνεταιριστικών επιχειρήσεων που δυστυχώς με διαφεύγουν .
Ο χώρος των ιστοσελίδων των ηλεκτρονικών εφημερίδων και του faceebook όπου δημοσιεύουμε τα άρθρα μας ειναι μικρος και δεν μας επιτρέπει να αναφερθούμε στην μεγάλη προσφορά του Αλεξάνδρου Μπαλτατζή στους Έλληνες και ιδιαίτερα στου αγρότες .
Όμως υπάρχει στα βιβλιοπωλεία η βιογραφία του με τον τίτλο << 478 σελιδες Ο πρωτοπόρος του συνεταιριστικού κινήματος >> που εκδόθηκε από τον οίκο Λιβάνι το 2008 (478 σελίδες ) και έγραψε ο αείμνηστος δημοσιογράφος Βίκτωρας Νέτας με την βοήθεια της Νίνας Ζωγράφου
— ΝΙΝΑ ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΤΟ ΓΕΝΟΣ ΜΠΑΛΤΑΤΖΗ ΤΟ ΔΕΞΙ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ
Η Νίνα Ζωγράφου είναι η πρώτη ξαδέρφη της μητέρας μου (Ελισάβετ Καπλάνογλου- Ανθοπούλου το γένος Ζωγράφου ) επί σειρά ετών ήταν η ιδιαιτέρα γραμματέας του. Συνεργάστηκε στενά μαζί του για είκοσι και πλέον χρόνια, καταγράφοντας από κοντά το σημαντικό πολιτικό και συνεταιριστικό έργο που υλοποίησε. Πρόσφυγας και η ίδια, ήλθε στην Ελλάδα μαζί με την οικογένειά της, το 1930, από το Σότσι της Μαύρης Θάλασσας. Συνδέονταν με στενούς συγγενικούς δεσμούς με την οικογένεια Μπαλτατζή ( η μητέρα της Σοφία Ζωγράφου ήταν πρώτη ξαδέρφη του Αλεξάνδρου Μπαλτατζή ) , βοήθησε τον αείμνηστο Νέττα να γράψει την βιογραφία του και βοήθησε τα μέγιστα στην δημιουργία του μουσείου << ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ >> στο Νεοχώρι της Ξάνθης
–Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΣΤΟΝ ΙΔΙΟ & ΣΤΗΝ ΑΝΗΨΙΑ ΤΟΥ ΚΑΙ ΕΞΑΔΕΡΦΗ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΜΟΥ ΝΙΝΑΣ ΖΩΓΡΑΦΟΥ
Οι συνθήκες που βρέθηκα στο πανεπιστήμιο το 1962 δεν ήταν η ιδανικότερες ,το αντίθετο θα έλεγα Ήμουν το μεγαλύτερό παιδί μια οικογενείας προσφύγων με 6 παιδιά με πατέρα που έκανε περιστασιακά επαγγέλματα του << ποδαριού >> λούστρος με κασελάκι τ ή πώληση κάστανων με την φουφού τον χειμώνα και πωλητής παγωτού το καλοκαίρι που το έκανε μόνος του με την βοήθεια της μητέρας μου και η μητέρα πλύστρα σε σκάλες πολυκατοικιών που μετά βίας κέρδιζαν λίγα χρήματα για να επιβιώσουν τα 6 παιδιά τους. Όχι άριστος μαθητής απλά μέτριος ,
Τελειώνοντας την 6η γυμνασίου αποφασίζω να δώσω εξετάσεις στο πανεπιστήμιο ,όταν το λέω στον πατέρα μου γελά και με λέει <<Το ξέρεις οτι δεν υπάρχει μια, δώσε εξετάσεις και αν περάσεις βρες τον τρόπο μόνον σου να σπουδάσεις ,θα μπορούσα να σε βάλω να δουλέψεις κάπου για να μεγαλώσουμε μαζί τα αδέρφια σου αλλά εσύ δεν είσαι για χειρονακτικές δουλείες ,είσαι μόνον για γράμματα >> Έδωσα εξετάσεις και πέρασα στην Γεωπονική του
Α.Π.Θεσ/νίκης , ο πρώτος χρόνος ήταν ο πιο δύσκολος , το 1962 αγόραζες τα βιβλία και στις εξετάσεις του κάθε μαθήματος πλήρωνες τον καθηγητή , ασχολούμενος με το διάβασμα το δίμηνο που μεσολάβησε από το τέλος των σπουδών στο γυμνάσιο μέχρι το Σεπτέμβριο για τις εξετάσεις δεν μπορούσα να δουλέψω έπρεπε να διαβάσω ,.όταν πέρασα χρειάστηκε κάπου να μείνω ενημέρωσα την θεία μου Υπήρχε το οικοτροφείο των Ποντίων της ΣΕΚΕ που είχε ίδρυση ο Αλ. Μπαλτατζής για τα παιδιά των καπνοπαραγωγών ,λίγους μήνες φιλοξενήθηκα εκεί κάποια στιγμή βρέθηκε θέση στο οικοτροφείο των Ποντίων φοιτητών απέναντι από την Αχειροποίητο με την φροντίδα του Μπαλτατζή μπήκα εκεί και έβγαλα την χρόνια στα επόμενα χρόνια τα καλοκαίρια εργάστηκα στη βιομηχανία Ζαχάρεως και την δακοκτονία κρατώντας τα λεφτά του καλοκαιριού και το γεγονός ότι η δωρεάν παιδεία του Γεωργίου Παπανδρέου (παππού ) μας απάλλαξε από τις δαπάνες βιβλίων , εξέταστρων και ενισχύοντας τα συσσίτια των φοιτητών σε 5 χρόνια τελείωσα τις σπουδές μου