ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΚΑΙ ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Σταύρος Π.Καπλάνογλου Γεωπόνου
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο Λωτός (επιστ. Διόσπυρος, Diospyros kaki) είναι φρούτο του ομώνυμου γένους φυτών που ανήκει στην οικογένεια των Εβενοειδών (Ebenaceae). Τα περισσότερα είδη είναι διακοσμητικά με εδώδιμο καρπό και κάποια είδη εξ αυτών παρέχουν πολύτιμο ξύλο (έβενος), το οποίο είναι μαύρο και πολύ ανθεκτικό.
Πρόκειται για δέντρα ή θάμνους με ακέραια φύλλα και σπανίως αντίθετα. Ο καρπός είναι σαρκώδης ράγα, χυμώδης με χρώμα ξανθό, πορτοκαλί, κόκκινο ή κυανόμαυρο. Πολλαπλασιάζονται με σπέρματα.
Στο εμπόριο, σε παγκόσμια κλίμακα, συναντάμε δύο κατηγορίες καρπών: Λωτούς με γλυκιά και λωτούς με στυφή γεύση.
Στυφοί λωτοί
Οι καρποί των στυφών ποικιλιών περιέχουν πολύ υψηλά ποσοστά σε διαλυτές τανίνες και δεν είναι δυνατόν να καταναλωθούν πριν την υπερωρίμανση τους λόγω τις δυσάρεστης γεύσης τους. Η στυφάδα της κατηγορίας αυτής μπορεί να απομακρυνθεί αν τοποθετήσουμε άγουρους καρπούς στην κατάψυξη του ψυγείου μας για ορισμένες ημέρες
Μη στυφοί λωτοί – Μηλολωτοί
Οι καρποί της κατηγορίας αυτής έχουν μικρότερη στυφάδα κατά την ωρίμανση τους σε σχέση με της προηγούμενης κατηγορίας, Οι καρποί αυτής της κατηγορίας είναι δυνατόν να καταναλωθούν είτε με σκληρή είτε με μαλακή σάρκα.
Τρώγεται σκληρός σαν το μήλο. Εξ΄ου και μηλολωτοί Ο καρπός του είναι γλυκός και υψηλής βιολογικής αξίας γιατί είναι πλούσιος σε βιταμίνη Α
ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ
Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta)
Ομοταξία: Δικοτυλήδονα (Magnoliopsida)
Τάξη: Ερεικώδη (Ericales)
Οικογένεια: Εβενοειδή (Ebenaceae)
Γένος: Διόσπυρος (Diospyros)
Είδος Diospyros kaki
,ΙΣΤΟΡΙΑ
Ο Διοσκουρίδης αναφέρει τέσσερα είδη λωτού .1. Ο «λωτός ο ήμερος» αντιστοιχεί κατ΄ άλλους με τον λωτό τον κερατιοφόρο, κατ΄ άλλους με το φυτό Μελίλωτος ο Μεσσηνιακός που φύονταν γύρω από τη Σπάρτη και την Τροία όπως αναφέρει και ο Όμηρος, (Ιλιάδα Β-776) που ήταν είδος τριφυλλιού με το οποίο τάιζαν τα άλογα.
2.Το δεύτερο Διοσκούρειο είδος, ο “Λωτός ο άγριος” πρόκειται για το ίδιο που καλλιεργούταν στην Αίγυπτο, το κηπευτικό τριφύλλι το αλεξανδρινό.
3.Ο “Λωτός το δένδρο” είναι ο “Λωτός ο κυρηναϊκός”, που αντιστοιχεί με τον ζίζυφο λωτό που φύεται στην Αφρική και Ελλάδα, του οποίου ο καρπός ο τζίτζυφος τρωγόταν όπως αναφέρει και ο Όμηρος από τους λωτοφάγους, τον οποίο οι Άραβες θεωρούσαν φρούτο του Παραδείσου.
4. Τέλος ο «Λωτός ο Αιγύπτιος» δεν είναι άλλος από τον λεγόμενο «νυμφαίο» ή «Λωτός του Νυμφαίου» που είναι ο ίδιος ο αιγυπτιακός και ινδικός λωτός που αποτελούσε ιερό σύμβολο του Νείλου και του Γάγγη αντίστοιχα, σύμβολο γονιμότητας και ευκαρπίας.
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΛΩΤΟΥ
Η υψηλή περιεκτικότητα των καροτενοειδών βήτα-κρυπτοξανθίνη , βήτα-καροτίνη και ζεαξανθίνη , μαζί με λίγη λουτεΐνη και άλφα-καροτίνη καθιστά τον λωτό διατροφικά πολύτιμο
Ο λωτός περιέχει υψηλή περιεκτικότητα σε νερό. (στα 100γρ 80,32 )Οι θερμίδες του κυμαίνονται ανάλογα με το μέγεθος του καρπού, ενας φρέσκος λωτός 100 γραμμαρίων έχει μόλις 70 θερμίδες ενώ ένας μέτριος λωτός που ζυγίζει 168γρ. περιέχει 118 θερμίδες.
Ο φρέσκος λωτός είναι καλή πηγή καλίου, βασικού ηλεκτρολύτη του οργανισμού μας μαζί με το νάτριο, εξαιρετική πηγή βιταμίνης C, βιταμινών του συμπλέγματος Β και βιταμίνης Α, κυρίως β-καροτίνης και ζεαξανθίνης και δεν περιέχει καθόλου χοληστερόλη.
Έχει πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, (στα 100 γρ, 0,19 ) από τα οποία τα περισσότερα είναι πολυακόρεστα, ενώ αντίθετα είναι υψηλός σε υδατάνθρακες (στα 100 γρ, 18,59 ) και φυτικές ίνες. (στα 100 γρ 3,6 ) Περιέχει αρκετή ποσότητα φυσικών σακχάρων που δίνουν ενέργεια ( στα 100γραμ,12,53 ) χρήσιμη για τους αθλούμενους
ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Ο λωτός χρησιμοποιείται για υψηλή αρτηριακή πίεση , κατακράτηση υγρών, δυσκοιλιότητα και άλλες παθήσεις, αλλά δεν υπάρχουν καλά επιστημονικά στοιχεία που να υποστηρίζουν πολλές από αυτές τις χρήσεις.
–Αντιοξειδωτικές ιδιότητες
Περιέχει ισχυρά αντιοξειδωτικά, τα οποία καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες που δημιουργούνται στον οργανισμό προκαλώντας πρόωρη γήρανση και εμφάνιση πολλών ασθενειών, χάρη στην παρουσία β-καροτίνης και ζεαξανθίνης.
– Για υπέρταση
Ο λωτός d.kaki περιέχει χημικές ουσίες που μπορεί να μειώσουν την αρτηριακή πίεση.
Είναι ένα φρούτο κατάλληλο για άτομα με υπέρταση καθώς η υψηλή του περιεκτικότητα σε κάλιο βοηθά στην ισορροπία του ισοζυγίου καλίου-νατρίου.
– Καλή λειτουργία νευρικού συστήματος
Μια ακόμη ευεργετική ιδιότητα από την κατανάλωση του λωτού είναι η θετική του επίδραση στη λειτουργία του νευρικού συστήματος λόγω της παρουσίας των βιταμινών του συμπλέγματος Β.
– Ενίσχυση ανοσοποιητικού
Επιπλέον, λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε βιταμίνη C, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και δίνει λάμψη στο δέρμα.
– Διουρητικές και καθαρτικές ιδιότητες
Έχει διουρητικές και καθαρτικές ιδιότητες καθώς είναι πλούσιος σε νερό.
– Μείωση λιπιδίων
Σε υψηλά επίπεδα χοληστερόλης ή άλλων λιπών (λιπιδίων) στο αίμα (υπερλιπιδαιμία). οι πρώτες έρευνες δείχνουν ότι η κατανάλωση ινών από άγουρο λωτό d.kaki μπορεί να μειώσει τα επίπεδα λιπιδίων στο αίμα.
– Διαβήτης
Η πρώιμη έρευνα σε άτομα με προδιαβήτη δείχνει ότι η λήψη εκχυλίσματος φύλλων λωτού d.kaki μπορεί να μειώσει το σάκχαρο στο αίμα.
– Λόξυγκας.
Η βρώση περιορίζει τον λόξυγκα
–Δυσκοιλιότητα
Είναι κατάλληλος για άτομα που υποφέρουν από δυσκοιλιότητα καθώς περιέχει υψηλή περιεκτικότητα φυτικών ινών.
– Μείωση της θερμοκρασίας του σώματος. & Εγκεφαλικό.
Χρησιμοποιείται για τη βελτίωση της ροής του αίματος και τη μείωση της θερμοκρασίας του σώματος
– Πηγή ενέργειας
Τέλος, είναι ένα φρούτο κατάλληλο για άτομα που αθλούνται συστηματικά καθώς είναι μια καλή πηγή ενέργειας λόγω της υψηλής του περιεκτικότητας σε φυσικά σάκχαρα.ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
Η βρώση ενός καρπού δεν δημιουργεί προβλήματα η υπερκατανάλωση όμως και δη για φαρμακευτικούς σκοπούς θέλει σκέψη.
Επειδή κάποιοι άνθρωποι μπορεί να έχουν προβλήματα από την βρωση των λoτών Diaspyros kaki , Έτσι καλόν είναι να λαμβάνουν κάποιες προφυλάξεις .
– Εγκυμονούσες και θηλάζουσες γυναίκες
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού. Οι γυναίκες να αποφεύγουν την βρώση λωτών μια και είναι άγνωστο τι μπορεί να δημιουργήσουν σε κάποιους ανθρώπους
– Οι έχοντες υπόταση
Πολλές φορές υπάρχει κίνδυνος η λήψη του λωτού να επιδεινώσει τη χαμηλή αρτηριακή πίεση ή να επηρεάσει τη θεραπεία που αποσκοπεί στην αύξηση της χαμηλής αρτηριακής πίεσης.
– Οι έχοντες αιμορραγικές διαταραχές
Η λήψη του λωτού μπορεί να επιβραδύνει την πήξη του αίματος. Αυτό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο σε μώλωπες και αιμορραγίες σε άτομα με αιμορραγικές διαταραχές.
– Εν όψη χειρουργικής επέμβασης
Ο λωτός μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση ή να επιβραδύνει την πήξη του αίματος. Αυτό μπορεί να επηρεάσει τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης ή να αυξήσει την πιθανότητα υπερβολικής αιμορραγίας κατά τη διάρκεια και μετά από χειρουργική επέμβαση . Επιβάλλεται ενημέρωση των γιατρών για την λήψη του λωτού και λήψη οδηγιών για τις ήμερες που πρέπει να αποφεύγεται η βρώση του ,φυσικά αυτό όταν η επεμβάσεις είναι προγραμματισμένες
–Αλληλοεπιδράσεις από την σύγχρονη λήψη φαρμάκων
Ο λωτός d.kaki φαίνεται να μειώνει την αρτηριακή πίεση. Η λήψη λωτού μαζί με φάρμακα για την υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να οδηγήσει σε πολύ χαμηλή αρτηριακή πίεση.
Ορισμένα φάρμακα για την υψηλή αρτηριακή πίεση περιλαμβάνουν καπτοπρίλη (Capoten), εναλαπρίλη (Vasotec), λοσαρτάνη (Cozaar), βαλσαρτάνη (Diovan), διλτιαζέμη (Cardizem), αμλοδιπίνη (Norvasc), υδροχλωροθειαζίδη (HydroDiuril), φουροσεμίδη (Lasix) και πολλά άλλα .
Φάρμακα που επιβραδύνουν την πήξη του αίματος (Αντιπηκτικά / Αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα) αλληλεπιδρούν με τον λωτό.
Ορισμένα φάρμακα που επιβραδύνουν την πήξη του αίματος περιλαμβάνουν ασπιρίνη, κλοπιδογρέλη (Plavix), δαλτεπαρίνη (Fragmin), ενοξαπαρίνη (Lovenox), ηπαρίνη, ινδομεθακίνη (Indocin), τικλοπιδίνη (Ticlid), βαρφαρίνη (Coumadin) και άλλα.
ΠΡΟΣΟΧΗ
Η κατάλληλη δόση λωτού εξαρτάται από διάφορους παράγοντες ,όπως η ηλικία, η υγεία του χρήστη και πολλές άλλες συνθήκες
Λάβετε υπόψη ότι τα φυσικά προϊόντα δεν είναι πάντα απαραίτητα ασφαλή και οι δόσεις μπορεί να είναι σημαντικές. Συμβουλευτείτε τον φαρμακοποιό ή το γιατρό σας ή άλλο επαγγελματία υγείας πριν από τη χρήση του .
Η παρούσα δημοσίευση είναι ενημερωτική και δεν αντικαθιστά την ιατρική ενημέρωση από ειδικούς επιστήμονες